Katalog

U YGARLI K TARİ H İ BİYOTEKNOLOJİ Arkadaşları ıki aslandır " (7) Ana Tanrıça'nın Anadolu'dan Roma'ya getırılmesı, Anadolu'nun kapılarını Roma Imparatoıiuğu'na açmıştır, denılmıştır Bu kapı, yalnız ılkçağ kultur ve uygarlığının merkezı sayılan Anadolu'nun değıl, butun Doğu Akdenız'ın olmuştur Bırkaç yıl sonra Romalı Komutan Manlıus, Magnesla'da (Manısa'da) Syrıa Kralı III. Antlokhos'u yenılgıye uğratmış, Orta Anadolu ya gelen Roma ordusunu Pessinus tapınağı rahıplerı buyuk coşku gösterılerıyle karşılamışlardır Bır zaman sonra Roma Imparatorluğu, Bergama Krallığj'nı ele geçırmış, boylece Anadolu'ya egemen olmaya başlamıştır Anadolu "yla ılışkı kurmak, Doğu ıle Batı arasına köprü atmak, kültürunun yoksun olduğu temelı Anadolu'da aramak ve bulmak Roma İmparatorluğu'nun en buyük başarı 8i sayılmıştır Basta imparator Augustu* olmak uzere Roma ımparatorlarının hemen hepsı, hıç tükenmeyen bır kültür ve uygarlık özünu Anadolu'dan almıslardır Bu büyük özün de ılk kaynağı, hiç kuşkusuz Anadolu'nun Ana Tannçası (Kybele) olmuştur letı olarak özelliğını sürdürmuştur Aynı durum Efes'tekı Artemls Tapınağı'nda da görülmuştur Ana Tanrıça kultu, Anadolu'nun çok eskı ınancı olmasına rağmen (arıhsel kaynaklarda Kybele bır Frigya tanrıçası olarak yer almıştır Kimı tarihsel kaynaklarda da Frigya krallarından Midas ıle Marsyas'ın Ana Tannça'yla olan yakın ılışkısı geçmıştır Kral Midas, Ana Tanrıça'nın oğlu olmakla Pesslnus'takı tapınağı korumakla övunmuştür Kımmerler, Frıgyalıları yıkmış olmalarına rağmen Ana Tannça kuttunu ortadan kaldırmamışlar, terane önce LkJya'ya, daha sonra da bütun Akdenız ulkelerine yaymışlardır ilk çağlarda Anadolu'nun ve Yunanıstan'tn dört bır yanına yayılan Frıgyalı rahıpler, her yerde aşağılanmış, hor görulmuş olmakla bırlikte, gızemlı bır dınln adamları olarak da çok yerde hayranlık ve saygıyla karşılanmıslardır Çüriku Frigya evrensel bır dının merkez! olmakla bırlikte, Eskı Yunan kultur ve uygarhğına da yön veren bır sanatın, müziğin ve yaşama bıçımının de öncüsü, kurucusu sayılmıştır Frigya, kültür ve uygarlığını Ege kıyılarına ve adalarına yaydıktan başka Foçalı denlzcilerte italya'ya, Fransa'ya kadar götürmuştür Bu çağlarda Frıgyalı olmak, kültür ve uygarlık alanında, yetkın ve ustun insan anlamına gelmıştır. kedonya ya ve Sırakuze'ye savaş açarlar (Unlu matematıkçı ve fızıkçı Arşimed de bu savaşta yanlışlıkla öldurulur) Hasdrubal, kardeşı Hannıbal'a yardım etmek ıçın Ispanya'dan Italya ya yuruyuşe geçer Pırene ve Alp Dağları'nı aşarak Kuzey İtalya'ya gırer Slbylla kahınlerı, Romalıların Kartacalılar karşısındakı bu kötu durumlarını gıdermek ıçın Ana Tanrıça'nın Pesslnus'takı kutsal taşının Anadolu'dan Roma'ya getınlmesını ısterler Bu sırada Roma'da bır göktaşı yağmuru olur Halk korku ve heyecana kapılır Yenı ve daha köklu ınançlara gereksınme duymaya başlar Roma Ana Tannsı Magna Mater bu taş yağmurunu önleyememış, halkın dınsel gereksımmlerını karşılayamamış olacak kı Romalılar Anadolu'dakı Ana Tanrıça'nın Cılkelenne getınlmesını ısterler Bunun uzerine Romalı komutanlardan oluşan bır kurul toplanır Bunlar, beş kadırgayla ve buyük bır törenle Roma'dan Anadolu'ya doğru yola çıkarlar Bır zaman sonra Frıgya'ya varırlar Peasinus'takı kutsal taşı alırlar Atarna (Oıkılı) yoluyla Roma'ya götürürler Platlnus tepesıne dıkerler Romalılar her yıl Ana Tannça adına Megalensla denllen bir bayrarn yaparlar Nesli tehlikede hayvanlar Sırça köşklerde dogumlar kurtarıcı mı? Kybele hakkında imparatoriuk döneminde Roma'da Kybele kultu bır ınanç olarak çok gelışmıştır Bu ınanca göre Kybeto, yeryuzünun, göklerın ve denızlerın tanrıçası sayılmış, madencilerın koruyucusu bıltnmış, ınsanların yazgısını belırtemış, ruhlannı kötuluklerden uzak tırtmuştur (Roma'dakı bu tapınma bıçımının Anadolu kültüyle ılgılı tören ve uygulamalardan pek aynlığı yokmuş) Roma'dakı Kybele inancının rahıplerı olan G/.llıcusların kupe ve gerdanlık takan, kadın kılığındakı erkekler oldukları bılınmektedır Bunlar dınsel törenlerınde Frigya flütu, zıller ve davullar çalar, erotık danslar yaparlarmış Bu torenlere katılanlar coşku ıçinde kendılerınden geçerlermış Kybele rahıbı olmak cumhunyet döneminde Romalılara yasaklanmış, ama zamanla durum değışnmş, buyuk şehırlerde resmı Archlgallusluklar kurulmuştur Ayrıca imparator da bu ınancın en buyük din adamı olarak bılınmış ve sayılmıştır Roma İmparatorluğu'nun halk tabakaları arasında pek çok yandaş bulan bu ınanç M S IV yüzyıla kadar butün etkinlığıyle surmüştur Romalı yontucular (Anadolu'dakı paralarda da görulduğu gıbı) Kybele'nın çeşitlı, pek çok heykelını yapmışlardır Kybele'nın taç gıymış, elınde davul ya da bereket sımgesı boynuzu bulunan, ıkı arslan arasında oturmuş heykelı bunlar arasındadır Kybelenın ılkçağlardan gunumuze kadar gelen çeşitlı heykel ve heykelcıklerı Anadolu'nun bırçok yerınde bulunmuştur Bunlardan bazıları ulkemız, bazıları da Italya'nın Vılla, Roma, Vatıkan, Napolı Floransa gıbı şehırlerındekı muzelerde sergılenmektedır Kımı çağdaş yontuculara Kybele'nın çeşitlı bıçım ve anlatımlardakı heykellerını yap mışlardır L'Albane'ın "Kybele övgusu" Guıchard'ın "Apollon"u bunlar arasındadır Bu heykeller bugun Parıs Louvre Muzesı'nde bulunmaktadır (1)Akurgal Ord Prot Dr Ekrem, Anadolu Uy garlıkları Net Turıstık Yayınları I988lstanbul (2) (7) Halıkarnas Balıkçısı, Anadolu Efsanelerı, Yedıpete Yayınları, 1974 Istanbul (3) (6) Erhat, Azra, Mıtolojı Sözluğu, Remzı Kıtabevı 1972 Istanbul (4) Halıkarnas Balıkçısı, Anadolu nun Sesı, Yedıtepe Yayınları 1971 Istanbul (5) Mansel Ord Prof Dr Arıf Mufıd, Ege ve Yunan Tarıhı, Türk Tarıh Kurumu Yayınları, 1963 Ankara Ana Tannça Atina'da M ö 430'da Ana Tannça kultu Anadolu'dan Atına'ya göturulmüştür Bu yıllarda Atina, bu Anadolu kültünü sınırları ıçıne alarak içjnde bulunduğu bunalıma btr çözum bulacağına ınanmıştır Çünkü Atlna ve Isparta gıbı ıkı buyük Eskı Yunan şehır devletinin amansız savaşlarından bln olan Petoponne» savaşında Atınalılar, Frıgya'nın Ana Tannça'sını (Kybele) şehırlerıne getırerek ondan yarar ve destek bulacaklarına ınanmışlar, ona buyuk bır tapınak yapmışlardır (Peloponnes savaşı 27 yıl surmuş, Isparta'nın ustünlüğuyle sona ermıştır) Onu Demeter'le bırleştırerek bır devlet tanrıçası olarak benımsemışlerdır Bu olayı o sıralarda Delphol Tapınağı tanrısı Apollon rahıplerı de desteklemışlerdır Çunkü Syblla denen bu rahıpler, tanh öncesı devırlerde Anadolu'dan Yunanistan'a gelmışlerdır (5) Ana Tannça'nın Anadolu'dan Yunanistan'a getırilışı Atına'nın bu zor ve bunalımlı yıllarında olmuştur M Ö 264 yılında Romalılarla Kartacalılar arasında Pön Savaşları başlar Hannibal, Ispanya'dan halya'ya yürüyüşe geçer Ispanya'da Romalıların yandası olan Sagunt şehrını kuşatır Bunun uzerıne Romalılar Kartacalılara savaş açarlar Hannibal, buyuk bır orduyla Alp Daglan'nı aşarak Kuzey italya'ya gırer Romalılar, Kartacalıların yolunu kesmek ısterler Ama Hannibal, bu Roma ordusunu yenılgıye uğratarak Roma şehrıne doğru ılerlemeye başlar Romalılar korkuya kapılırlar Hannibal, Roma'yı kuşatmadan Guney İtalya'ya ıner Bu arada Romalılar bıı buyuk ordu daha hazırlarlar Hannibal, ertesı yıl Güney Italya'da Kanne savaşında Romalıları bir kere daha yenılgıye uğratır Kanne'de ılkçağ tarıhının en buyuk meydan savaşlarından bırı olur Sonra Hannibal, Guney Italya devletlerıyle bııieşerek Romalılarla savaşını surdurur Romalılar, Hannıbal'a karşı ytpratma savaşına gırışırler Bır yandan da Ispanya'da bulunan Hannıbal'ın kardeşı Hasdrubal'la savaşa başlarlar Hannibal Kartaca dan yardım alamaz MakedonyadanveSıcılya'nınSırakuze şehrınden yardım ıster Romalılar, Kartacalılara yapılacak bu yardımı önlemek ıçın Ma Leoparlı Tannça Heykelcığı Mavı kıreçtaşından yapılan heykelcik 11 8 cm yükseklığınde, Çatalhöyuk kazılardan e/e geçmış Pessinus'takı bu taşın Anadolu'dan Roma'ya göturulüşünü Azra Erhat şöyle anlatmıştır "Ana Tannça taşını Tıber'den taşıyan gemı bır karaya oturur O sırada Ana Tannça'nın sesı duyulur Temız, ıffetlı ellerle şehre alınmasını ıster Oerken Claudıa Quınta adında soylu bir kız ortaya çıkar ve Tanrıça'ya yakarır Bu kızın kırletıldığı, kız olmadığı ılerı surülmektedır Kız tanrıçaya ıfletlıliğını kanıtlamak ıçın gemının kendısı tarafından çekılmesıne ızın vermesını ıster Gerçekten de öyle olur Claud'^ halatları elıne alır ve gemıyı Tıber'den yukarı, Roma şehrıne kadar çeker Kybele'nın Anadolu'dan Roma'ya getırilışı, Frigya'dan gelme tef, zıl ve davul gıbı çalgılaria, coşkun danslaria kutlanır' (6) Aynı konuda Halıkarnas Balıkçısı da şun ları yazmıştır 'Kybele'nın kutsal taşı Pesslnus'tan alınıp Roma'ya göturuldukten sonra Kybele'ye Romalılarca 'Mater Deum Magna' yanı 'Tanrıların Buyuk Anası' denırdı Kendısıne, başında taç yerıne bır kule taşıdığı ıçın 'Mater Turitta' yanı 'Kulelı Ana' derlerdı Bu nedenle bugun italya'da tepesı kulelı bır kadın olarak sımgelenır Tannça, Roma'da resmen tanınmadan önce özel olarak tanınmaktaydı Romalılar Kybele'yı Maya, Ope, Rhea, Tellus ve Ceros ıle bır sayıyorlardı Bu buyuk tannça Anadolu, Grek ve Romalı olarak başlıca ozellıklerını her şekılde korur Evrenın genel anasıdır Kendısı dağların, kuytu dertn mağaraların anasıdır saret koşullarında yavrulayabılmelerı sağlanamazsa 200 yıl ıçinde 815 tur memolının yok olacağı tahmın edılıyor Bu konudakı çabalar yeterlı sayıda hayvanın yavrulamasını sağlayacak üreme biyoteknolo|lsinin kullanılmasıyla 8inırlanmamalı, doğacak hayvanların ıçinde yaşayabıleceklerı doğal ortamların da korunmasına özen gostenlmelı Araştırmalar, sperm ve yumurtanın dondurularak saklanması (cryopreservatıon), ın vıtro dölleme ve farklı anneye yerleştırme gıbı konularda yoğunlaşmakta Prensıp olarak sunı dölleme ve dondurulmuş embrıyolarla tohum plazmasının yardımıyla yapılan ın vıtro dölleme, yok olma tehlıkesıyle karşı karşıya olan hayvan nufusunu arttırma çabalarını ıkı noktada çıkmaza sokabılır Bırıncısı, aynı soy ve turden hayvanların çıftleştırılmesı, genetık hastalıkları arttırarak erken olumlere ve azalan ureme gucune neden olur Ikıncısı ıse gen havuzunda gen kaybıdır Sıvı azot ıçinde dondurulan sperm ve yumurtalar, dunyanın değışık bölgelerındekı hayvanlardan alınırsa, bu tur yan etkıler azaltılabılır Sunı dölleme ve yavrulatma teknıklerı ne zaman başarılı olacak'' Bu konuda bazı adımlar atılmış durumda San Dıego Hayvanat Bahçesı'nde sunı dollemeyle uretılen nadır Çın Monal sulunlerı, kuluçkadan çıktı Cıncınnatı H B de bır antılop yavrusu, bır dışinin sunı dollenmesıyle, Hindıstan çol kedısı, ın vıtro dollenıp ev kedısının annelığıyle dunyaya geldı Her ıkı hayvanat bahcesı de sperm yumurta ve dığer hucrelerı azot ıçinde depolamakta Bu araştırmaların surmesı ıçın en onemlı on koşul para1 Para olmazsa kurtarma eylemlerı Florıda panterının sayısı kadar azalacak* (gjı.) E