Katalog

TV'DE B İ Lİ M 13 Ekim Cumartesi TV: 2 Saat. 20.25 Belgesel "İçimlzdeki Dunya" insan yaşamı boyunca hıç durmadan çalışan ve durması ınsanın olumu demek olan kalbın anlatıldığı bu bölumde ayrıca dolaşım sıstemı de genış olarak anlatılıyor TV: 4 Saat: 18.35 Belgesel "Blllm Gözüyle" Programın 11 bölumu yayımlanacak TV: 4 Saat: 21.00 Belgesel "Kimya ' Programda alumınyum ve boksıt yatakları, alumınyum elde edılmesı ve kullanım alanları ele alınıyor Isaac Asimov 14 Ekim Pazar TV: 2 Saat: 19.50 Shov "Inanılmaz Olaylar" Yıne ınanılmaz olay ve ınsanlardan soz edılen bu bölumde dünyanın butun ulkelerını, başkentlerını de harıtada göstererek söyleyen uç yaşında bır çocuk ve ölume meydan okuyan bır Japon kadını konu edılıyor TV: 4 Saat: 22.35 Belgesel "Eklnox" Nötrino esrarı büsbütün derinleşti Nötrinoların sırları henüz çözülemedi. Yirmi yıldır bilim adamlarının teorilere göre tahmin ettikleri miktar nötrinonun ancak üçte biri saptanabildi. Yeterli sayıda nötrino neden saptanamıyor? Yeni araçlara mı gerek var yoksa teorilerde mi yanlışlık var? 15 Ekim Pazartesi TV: 2 Saat: 22.35 Yerll Belgesel "Blr Zamanlâr Blr Yerde" Programın uçuncu bölumunde Çırağan Sarayı, Karıye semtı ve Mugla'dakı koruma ve restorasyon çalışmaları tanıtılıyor Programa Selçuk Aykan, Prof Dr Dogan Kuban, Oktay Ekıncı, Cengız Bektaş ve Prof Dr Ümit Serdaroğlu konuşmacı olarak katılıyor TV: 3 Saat: 20.00 Belgesel "Vucudumuzu Tamyalım" Bu bölumde sınlr sıstemımızın ışleyışı uzerınde duruluyor TV: 4 Saat: 22.30 Belgesel "Perspektlf Ateşe dayanıkh camın yaşamımızdakı yerı ve koruyucu madde olarak yangın tehlıkesi gösteren yerlerde kullanımı TV: 5 Saat: 23.25 Yerll Belgesel "Suyla Gelen Kıiltüt" TV: 4 Saat: 22.30 Belgesel "Yannın Dünyası" Programın konuları şunlar Çernobıl factasının Brıtanya uzerınde etkılerı Manş tunelınde çalışması duşunulen yenı bır tren ıçın tasarım yarışması farların yanıp yanmadığını kontrol edebılmek içın arabalara lakılan yenı bır sıslem S 16 Ekim Salı TV: 2 Saat: 20.30 Çevre Huseyın Kaya'nın hazırladığı programda kımya ve çevre kirlılığı ılışkısının ıkıncı bölumu yer alıyor Programda kımya sayesınde uretılen, artık vazgeçmeye ımkân olmayan gunluk hayatımızın bır parçası olan eşyalar ve urunler anlatılıyor TV: 3 Saat: 21.05 Belgesel "Dunya Köyu" Bolıvya'nın yuksek dağlık yerlerınde yaşayan halkın su ıhtıyacının gıderılmesı ıçın başlatılan baraj projesının öyküsu TV: 4 Saat 22 30 Belgesel "Cosmos" Insanlığın geçmışten geleceğe uzanan kultur bırıkımının incelenmesı ve ınsanın sorumluluğu 17 Ekim Çarşamba ovyetler Bırlığı'nde Kafkas dağlarında yepyenı ve gösterışlı bır aygıt kuruldu, başına da Sovyet ve Amerıkan bılım adamlarından oluşan bır ekıp geçtı Bu bılım adamları, buyuk bır ınançla bu aygıt sayesınde Guneş'ten gelen nötrino selını saptayabıleceklerını, böylece de yırmı yıldır fızıkçılerın sınırını bozan esrarı çözebıleceklerını umuyorlardı Ne kı geçen yaz bıldırdıklerıne göre hıçbır nötrino saptayamamışlar, yanı esrar busbutun derınleşmış bulunuyor Nötrınolar, mınıcık parçacıklardır Nötrinoların elektrık yüku yoktur, kutlelerının de olmadığı sanılıyor, ayrıca nötrınolar sıradan madde ıle hıçbır karşılıklı ılışkıye gırmezler Yeryüzünun ıçınden sankı yeryuzü hıç yokmuş gıbi geçıp giderler Guneş'ın ıçınde neler olup bıttığıne daır teorilere göre, burada muazzam mıktarlarda nötrınolar oluşmakta ve butun yönlere doğru puskurtulmektedır Yeryuzu yuzeyının her bır ınç karesınden (6 25 cm*) her sanıye neredeyse 400 mılyar kadar nötrinonun geçtığı hesap edılmıştır Ama bunu bızım ruhumuz bıle duymaz Gene de bu trılyonlarca nötrınodan bırı, bazen bır atom çekırdeğı tarafından durdurulabılır Bundan yırmı yıl önce Amerıkalı fızıkçı Raymond Davıs, Guney Dakota'da kullanılmayan bır altın madenınde yerın bır mıl kadar altında buyuk bır saptama aygıtı kurmuştu Nıye yerın bır mıl altında? Çunku yeryuzunun bu kadar derınlığıne nötrınolardan başka hıçbır şey nufuz edemez Davıs'ın saptama aygıtı, aşağı yukarı 350 bın quart kadar temızleyıcı sıvıdan oluşmaktaydı, bu sıvı klorın elementı atomlarınca zengındı Klorın atomlarının dörtte bırı, adına klorın37 denen bır çeşıttendı Böyle bır atom, ara sıra bır nötrınoyu durdurabılır ve bu sureç ıçerısınde de radyoaktıf bır gaz olan argon37'ye dönuşur Bırkaç gunde bır, olsa olsa sadece tek bır argon37 atomu oluşur, ama Davıs, uzun aralarla temızleyıcı sıvıya helıum boşaltıyordu Helıum, argon37'yı topluyordu, bunun radyoaktıvıtesını öylesıne hassaslıkla ölçmek mumkundur kı uretılmış olan atom sayısını tam olarak saptayabılırsınız Ancak butun bu yırmı yıl suresınce Davıs, bılım adamlarının tahmin ettığı miktar nötrinonun ancak uçte bırını saptayabıldı Yeterli sayıda nötrino bır turlu saptanamıyordu Bılım adamları bunun nıçın boyle olduğunu duşunduler Davıs'ın "nötrino teleskopu" ıle saptanabılen nötrino tıpı, ancak boron8 adlı bır atomun yıkımı ıle oluşan yuksek enerjılı bır tıptı Boron8, Guneş'te sadece duşuk bır yoğunlukta vardır ve toplam notrıno uretımının gayet kuçuk bır oranına Yer altında saptama aygıtı katkıda bulunur Oemek kı, ya, ne mıktarda boron8 bulunduğuna daır yapılan hesaplarda bır yanlışlık vardı ya da boron8'ın ne mıktarda nötrıno ürettığı doğru hesaplanamamıştı Bu ufacık hata, elbette Guneş'ın merkezınde olup bıtenlerı genel olarak geçersız kılmaz, ama Davıs'ın saptamalarını çok buyuk ölçude etkıleyebılır Asıl ıhtıyaç duyulan aygıt, duşuk enerjılı tıplerı de saptayabılecek bır aygıttı Bunlar, Guneş tarafından çok daha fazla mıktarlarda uretılen daha yaygın nötrınolardır Bılım adamları, bu nötrınoları saptayabılmek ıçın oldukça ender bır metal olan gallıumu kullanmayı kararlaştırdılar Gallıum'un atomlarının yuzde kırkı, gallıum71 atomlarıdır, bunlar da ender durumlarda duşük enerjılı nötrınoları durdurabılırler ve radyoaktıf olan germenıum71 uretebılırler Bu amaçla 33 ton kadar sıvı gallıum, dort dev konteynere kondu 30 gun boyunca bunlar kımyasal analıze tabı tutularak oluşmuş olabılecek germanıumlar ayrıldı Radyoaktıvıte mıktarına bakarak bılım adamlan, germanıum atomlarının nasıl oluşmuş olabıleceğını ve gallıuma kaç nötrinonun çarptığını çıkarabılıyorlardı Doğal olarak bılım adamları, Davıs'ın bulduğundan daha fazla nötrino saptayabıleceklerını umdular, böylece Guneş'ın merkezınde olanlara daır teorılerımız doğrulanmış olacaktı Ama umduklarını bulamadılar Buldukları, koskoca bır hıçtı Elbette vazgeçmek nıyetınde degıller, denemeye devam edecekler, 1991'de Italya'da bır dağda yenı bır gallıum saptama aygıtı kurulacak iyı guzel de Nıye nötrınolar yok? Bunun uç muhtemel açıklaması var' 1) Deney prosedurlerınde bır yanlışlık var Ama bu pek akla yatkın değıl Deney prosedurlerı, sınanıyor, yenıden sınanıyor, yenıden ve yenıden sınanıyor 2) Guneş'ın merkezınde olan bıtenler konusundakı duşunceierımızde bır yanlışlık var Ama bu da pek akla yatkın değıl Yırmı yıldır bılım adamları başka bır alternatıf gelıştırebılmış degıller 3) işte, en heyecan verıcı açıklama Uç tur nötrino vardır Bunlar elektron nötrino, muon nötrino ve tauon nötrınodur Davıs'ın temızleyıcı sıvısı olsun, yenı gallıum aygıtı olsun, sadece elektron nötrınoları saptayabılırler Işık hızıyla seyreden nötrinoların yeryuzune ulaşmaları sekız dakıka alır Pekı, ya bu sure ıçınde elektron nötrınolar buyuk olçude muon nötrınolara ve tauon nötrınolara donuşmuşlerse'? Eğer dönuşmuşlerse saptanmaları mumkun değıldır Bunun anlamı ıse her bır nötrino tıplnın çok mınık bır kutle nıcelığıne, her bır durum ıçın farklı bır mınık nıcelığe sahıp olduğudur Ve bunun, evrenın yapısı uzerınde, evrenın nasıl başladığı, nasıl bıteceğı uzerınde önemlı etkılerı olacaktır Bakalım, göreceğız Üç açıklama 18 Ekim Perşembe TV: 2 Saat: 20.20 Bllim Dunyasından Programın bu bolumunde Mıkrocerrahı" konusu konuşulacak Programda, Ege Unıversıtesı Tıp Fak Nöroşırurjı Dalı'nda Prof Dr Nurcan Özcamar, Beyoğiu Devlet Hastanesı Göz Klınığı'nden Doç Dr Ömer Faruk Yılmaz ve plastık ve mıkrocerrahı uzmanı Dr Oya Bayrı konuşmacı olarak katılıyor Program danışmanlığını Orhan Bursalı ve Doç Dr ömer Faruk Yılmaz yapıyor Sunuculuğu Orhan Bursalf nın yaptığı programda mıkrocerrahının normal cerrahıden ayrıldığı noktalar, çalışma alanları, teknolojık gelışmelerın etkısı ve mıkrocerrahı hangı noktalarda gelışme beklıyor gıbı sorulara yanıt aranacak TV: 4 Saat: 22.20 Belgesel "Dunyanın Harikalart" Kanarya Adaları'nın en kıızeyınde kalan Lanzarote adasındakı volkanın özellıklerı anlatılıyor TV: 3 Saat: 20.55 Belgesel "Muhteşem Akvaryum" Bu bölumde köpekbalıkları, davranışları ve yeryuzundekı varlıkları ve ozellıkle yunus olmak uzere balınalar takımı uyelerı ayrıntılı bır şekılde ıncelenıyor TV: 4 Saat: 22.30 Belgesel "Beyond 2000" 19 Ekim Cuma Nötrino teleskopu