Katalog

YARININ BİLGİSAYAR DÜNYASI Düşler dünyasına buyurun! Çeviri: Gülşat Aygen Baştarafı 1. Sayfada yonga çağının alacakaranlık kuşağına yapay ya da "düşsel" gerçeklığe gırmışlerdir Kalıtornıya, Redvvood Cıty'dekı VPL Research'un başı Jaron Lanıer bu duş dünyası ıçın bır program oluşturdu Yapıtını ılk olarak bır yıl önce San Fransısco'da sergıledı izleyıcıler düşael blr çocuk yuvası gezdıler Başka bir dünyaya açılış... Bu teknolojı sızı büyuk gözluk ve eldıvenlerı, kablo ve bılgısayarların dunyasına sokar, bu makıne turunden aletler başka bır dunyaya açılan kapı ışlevı görur ilk olarak, pılot ya da sualtı gözluğu benzerı buyuk gözluk takarsınız Gozluğun ıçınde ıkı adet mınık vıdeo monıtöru bulunur, monıtörlerın her bın bır gözunuzun tam önundedır Ekranlar görüş alanınızı, gözluğe kablolarla bağlanmış olan bır bılgısayarın oluşturduğu bır oda göruntusuyle doldurur Gözluktekı kuçuk bır elektromanyetık alıcı başınızın hareketlerıne ılışkın venlerı bılgısayara gonderır Sonra bılgısayar aksamı ve akımlar vıdeo göruntusunu buna göre ayarlar, duşsel bır odaya bakıyormuşsunuz yanılsamasını yaratır Başınızı kaldırınca goruş çızgınız var olmayan odanın duvarlarından tavanına doğru yukselır aşağıya baktığınızda döşemeyı görursunuz Alıcıların sıralandığı eldıven sızı bu yapay gerçeklığe sokar Parmaklarınız yurume hareketı yaparken bu ozel proje Pacıfıc Bell tarafından gelıştırılmış odada yüruyor gibi gorunursunuz Aynı eldıven sayesınde odada bulunan, aslında var olmayan nesnelere, örneğın bır masaya, dokunabılır yerlerını değıştırebılırsınız Masanın ustunde sızın kullandığınızın eşı bır gözluk bulabılırsınız Sızınle bırlıkte dolaşmak ısteyen bır arkadaşınızı beklemektedir bu gözluk Dunyanın herhangı bır yerındekı herhangı bır kımse bu gözlüğun gerçek yaşamdakı parçasını takarak aynı bılgısayara bağlanır ve var olmayan odada size eşlık edebılır 1988 yılında, Chapel Hıll'dekı Kuzey Carolına Ünıversıtesı'nde bılgısayar uzmanı Frederıck Brooks ve ekıbı, o bölgedekı Metodıst Kılısesı'nın ınşa edılecek yenı bölumlerıni gezdırmek ıçın benzer bır program kullarfdı izleyenlere gerçekçı bır "dolaşma duygusu" verebılmek ıçın, Brooks onları aynı noktada dururken adım atabıleceklerı bır kayışlı mekanızmaya yerleştırdı izleyıcıler mımarın kılıse ıçın hazıriadığı planın ıçınde "dolaştılar" Yön değıştırmek ıçın ellerındeki çubuğun yönünü değıştırdıler Bu tur uygulamalar çok cazıp olmaktan önce umutlar da vaat edıyor bu yapay gerçeklığın gelecekte yalnızca mımarlar ıçın bır araç olmaktan fazla ışlev görebılmesı de beklenıyor Bırkaç yıl ıçınde duşsel gerçeklıklerle öğrencilero matematık öğretılebılecek, cerrahlar eğıtılebılecek, radyologlara habıs tumörlere ulaşmalarmda, astronotlara uzay ıstasyonu kurmalarında yardımcı olanabılecek Bu bılımı askerı amaçlarla gelıştıren Thomas Furness, kullanım alanları konusunda çok umutlu "Duşsel gerçeklık teknolojısıyle dunyayı değıştırebılırız" dıyor O, duşsel gerçeklığın, eğıtimı de yeniden yapılandıracağını düşünüyor örneğin matematık ya da mühendıslık eğıtımi gören öğrencıler artık yalnızca, ders kıtaplarıyla, çızımlerle ve denklemlerle boğuşmak zorunda kalmayacaklar Üçboyutlu dünyalara gırerek kuralların nasıl ışledığinı kendı deneyımlerıyle öğrenebılecekler "Çocuklara Pısagor teoremını, hendekle çevrılı bır şatoya merdıven ınşa ettırerek öğrettığınızı duşunun" dıyor Furness "Onlara bır denklem çözmelennı söylemekten çok daha yararlı olurdu " Daha genış çaplı düşunecek olursak, "Bır ansıklopedıyı ıçınde dolaşabıleceğınız düşsel bır muzeye çevırebılırız " Ya da cerrahı konularda yararlanabılırız "Duşsel bır ınsan vucudu ve duşsel bır tıbbı bıçakla, tıpkı pılotları taklıt uçuşlarla (sımulasyon) eğıttıklerı gıbı, cerrahları eğıtebılırız" SuperCockpıt'te Hava Kuvvetleri pilotu parmağmı hedefe doğru uzatıyor, duşsel bır duğmeye ba sarak roket atabılir Yürıiyor gibi Işınlanan gerçekler NASA'nın Ames Research Center'ında gelıştırılen duşsel gerçeklıklerden sorumlu olan mühendıs Mıcheal McGreevy, "Duşsel gerçeklık teknolojisı gezegen araştırmaları ıçın kesınlıkle yaşamsai öneme sahıp Bır gezegene bır uydu yolladığımızda ve uydu da bıze verı yolladığında, aslında gezegenın çok aynntılı bır modelını oluşturmamız ıçın gereklı bılgıyı toptuyoruz Her zaman kullanılan daralanlı bılgısayarlar bu ış ıçın çok yetersız " "McGreevy bunun yerıne bılgısayar tarafından modelı çızılmış düşsel gezegenler duşunuyor Modelın yüzeyındekı herhangı bır noktayı ışaret eden kullanıcı, kendısını düşsel gerçeklıktekı o yere "ışınlayabılır" "Kendınızı orada hıssedeceksınız " Düşsel gerçeklık görüntu ustünde denetım kurmaktan öte olanaklar da sağlar Aklınız önunuzdekı göruntuyle meşgulken, vücudunuz gerçek dunyadakı alıcılara bağlt durumdadır Bu alıcılar bır makıneye, örneğın bır robota bağlanabılır, böylece sız düşsel dunyayı keştetmek ıçın kolunuzu oynatırken, robot da gerçek dünya ıçınde kolunu oynatabılir Düşsel gerçeklık uzaktan kontrol aracı ya da "telerobotik" olarak ınsanlarla makıneler arasındakı uçuruma bır tür köpru oluş{urabılır Henrı Fuchs aynı teknıklerı ınsan vücudunu, gızlerıni çözmek ıçın kullanıyor Chapel Hıll'dekı North Carolına Unıversıtesı'nden bılgısayar uzmanı Fuchs bır hastanın vucudunun X ışınları, manyetık rezonans ultrasonla oluşturulmuştanısal göruntulennın ınsanların dıjıtal modellerıne donuşturme konusunda önde gelen bır ısımdır Fuchs'un sergıledığı çalışmalar gerçeklıklerı bakımından neredeyse fotoğrafık denebılecek kadar şaşırtıcıdır "Bunların kanser tedavislndeki yararını araştırıyoruz" dıyor Fuchs Bazı kanser tedavılerınde hastanın etrafında çeşıtlı noktalara bır radyasyon jeneratöru yerleştırılır Jenerator belırlenen her noktadan ışın yayar Işınlar hastadakı tumörü, cerrahı mudahaleye gerek kalmaksızın yok etmeyı sağlar Bu ışlem oldukça ustalık ısteyen bır uygulamadır "Bu uygulamayı sağlıklı dokuyu öldürmeden yapmak ısterız" diyor Fuchs "Bir başka deyışle radyasyon ışınlarının odağının şekıl ve hacmının, tömurün şekıl ve hacmıne eşıt olmasını ıstersiniz Bu, üç boyutu düzenlemede çok karmaşık bır sorun yaratır" Çalışma biçimi Elbette, CT tetkıklerı ve manyetık rezonans goruntulerı gıbı pek çok teknık, hastaları uç boyutlu modeller olarak yansıtırlar Ancak Fuchs, başlığa yerleştırme yönetımının eşsız bır ışlev görduğunu belırtıyor Geleneksel ekranları kullananlar bılgısayarın göruş açısını benımsemek zorundalar Örneğın bır ayrıntıyı ıncelemek ıstedığınızde bır adım gerı gıderek göruntuyu genışletemezsınız, klavye ıle bır dızı komut vermenız gerekır, oysa başlığa yerleştırme yöntemınde, bılgısayar bu başlığı kullanan ınsanın doğal hareketlerıne karşılık verır Elınde duşsel araçlar ve başlığındakı ekranda duşsel hastası bulunan terapıstradyolog, blr tumörun yerını belırlemek ve tumöru lamamen ortaya çıkartmak ıçın hastayı elektronık olarak kesebılır Daha sonra belırlı bır radyasyon doz ve şeklı oluştururken, duşsel hastanın etrafında dolaşarak ışınların ıstenen bölgenın dışı na çıkıp çıkmadığını denetleyebılır Işınların yerı ve dozu mukemmel nıtelığe ulaşana kadar her ışın tek tek yerleştırılebılır Daha sonra bu öruntu gerçek bır hastanın uzun tedavı surecınde uygulanabılır "Bunu beş yıl ıçınde yapmayı başaracağız" dıyor Fuchs Mevcut sıstemlerın çoğu vıdeo göruntüsunü, ınsan gözune doğal görunmesı ıçın gerektığı gıbı sanıyede 30 kez değıl, yalnızca 48 kez yenıleyebılıyor Ancak her şey hızla değışmekte "Geçen yıldan %50 oranında daha nıtelıklı yongaları bugün aynı fıyata alabılıyoruz" dıyor Fuchs Manyetık konum alıcılarından gelen sınyaller zayıt ve kolayca bozulabılır nıtelıkte olduğu ıçın, araştırmacılar yol sıstemlerını optık kulanımiarla mukemmelleştırme ye çalışıyorlar Fuchs'un grubunun gelıştırmekte olduğu cıhazda ıse başhğın ustündekı mınık, yuksek hızlı vıdeo kameralar bılgısayar başlığı gıyenın, tavan boyunca sıralanmış kızılötesı ışıklara göre yerını göstermekte Gelecek yıl çalışmalar sonuçlanınca, optık yol gösterıcı, kullananların laboratuvardakı yuruyen kayışı terk edıp 20 ayak kare (1 8 m2) buyuklüktekı bır odada dolaşmalarına olanak sağlayacak Çalışmaların ıçınde, yurume dışında yolcutuk bıçımlen de bulunuyor Şu anda elLütfen sayfayı çeviriniz Doktorlara yardımcı İnsan vücudu