Katalog

TARTI ŞM A BİLİM PORTRE Içerığı ıvı, lıste Tıatalı 5 •w • • • Prof. Gazi Yaşargil'in Ankara Ü. açılışdersi Jf M W\ ılım Teknık" ekınde • & (sayı 183) Prof Dr I v Kâsım C Guven ımzalı "Universıtelerde 19701989 Arası Araştırma Tablosu" başlıgı altında ılgınç bır araştırma makalesl yayımlanmıştır Bu makale sonunda 93 kışılık Scıence Cıtatıon lndex'te (SCI) makalelerıne atıfta bulunulan bılım adamları lıstesı verılmiştır Makalenın ıçerığıne katılmakla bırlıkte verılen bu hstenın çok hatalı ve çok eksık olduğunu uzuntü ıle gördum Şüphesız bır makalede SCI'da yer alan tum bılım adamlarını vermek mumkun olmayabıltr, ama 1 ve 2 atıf yapılanlar 12 makalesı yayımlananlar verılınce benım gıbı 20 yurtdışı makalesi olan ve makalelerıne 185 kez SCI ve 60 kez de SCI dışında ders kıtapları, teknık ansıklopedı, özel dergı, prospekt doktora tezınde olmak uzere 245 kez atıf yapılmış olmasına rağmen ısmımın yer almaması yalnız uzmemış, çevrem ve meslektaşlanm arasında yanlış duşunulmeğe de sebep olmuştur Bu atıf ve yayınlar 19721990 yılları arasında, yanı araştırma makalesının kapsadığı sure ıçerısınde yayımlanmıştır Burada yalnız benım 1 ısım olarak yayımlanan 5 makaleme 19 kez atıf yapıldığı kolayca görulur (2, 3 ve 4 ısım olduklarım harıç) Bu yazıyı kaleme alan, Anadolu'nun 5 sınıfı bır öğretmenın okuttuğu koyden çıkan ve halen Anadolu'da çalışan bendenız dzel davetle 7 Avrupa ulkesınde 12 bilımsel teblığ sundum Ancak bu yazıyı, yalnız ben unutulmuş olsam yıne de yazmazdım Ama kendını tanımadığım, buyuk bır olasılıkla Istanbul dışına çıkmamış bır tıp veya eczacılık profesöru olan Sayın K C Guven tarafından verılen bu lıstede bilımsel duzeylerını yakından tanıdığım, yurtdışında da saygın yerlerı olan çoğu arkadaşım veya meslektaşım olan ve üçu de 19888990 yılı TUBITAK bılım ödulu sahıbı sayın bılım adamları (profesörler) Namık Kemal Aras, Metın Balcı, Şefık Suzer'ın, Inonu Unıversıtesı'nden Bekır Çetınkaya, Şeref Guçer, Engın M Gozukara, A Nıhat Bozcuk'un, Cumhurıyet Unıversıtesı'nden Suleyman Durmaz'ın, Hacettepe Unıversıtesı'nden Atılla Yıldız'ın, istanbul Teknık Unıversıtesı'nden Suleyman Akman'ın, Ercıyes Unıversıtesı'nden Huseyın Bor'un, > E Ü 'den Emır Henden'ın, Fırat Unıversıtesı Rektoru Arıf Çağlar'ın yer almamış olması, verılen hstenın çok eksık ve yanlış olduğunu ve yanlış anlamalara neden olacağını düşundurduğü ıçın yazmak gereğını duydum Prof. Dr. Mehmet Doğan Bilim ve sanat ortamından beyin cerrahlığına Yaşargil, seçkin öğretmenlerden aldığı doğa ve insanlık sevgisinin yaşam yolunu aydınlattığını belirtti ve beyin üzerine konuştu. nkara Unıversıtesı'nın 19901991 öğretım yılının açılış dersıne "yaşamımdakı ılkelerımden bırı babamın sık sık soyledığı 'hayat bana ne verecek dıye değıl ben hayata ne verebılırım' sözuydu" dıyerek başlıyor konuşmasına Prof Dr Gazl Yaşargil. 6 Temmuz 1925 yılında babasının kaymakamlık yaptığı LıceDıyarbakır'da doğuyor, Gazı Yaşargil 15 Ekım 1925'de yaşamının ılk on sekız senesını geçıreceğı Ankara'da, Iç Cebecı'ye yerleşıyorlar Fenerbahçelı futbolcu Sabahattın, sanatçı Muşfık Kenter mahalle arkadaşları Oğrenımını sırasıyla Gultekın llkokulu, Erkek Lısesı ve Ataturk Lısesı'nde surduruyor Lıse yıllarındakı seçkin oğretmenlerın ders programları dışında uyandırdıkları bılım, sanat ve felsefe ılgısı, devamlı çalışma dısıplını, oğrencılerıne anlattıkları doğa ve İnsanlık sevgisinin yaşam yolunu daıma aydınlattığına ınanan Yaşargil, şoyle devam edıyor "Fransızca dersımıze gıren Nurullah Ataç bıze sık sık Fransız şaırlerınden şıırler okur, sonra Fuzuli'ye geçer, Orhan Vell'yı atlar, bıze edebıyatın ve dılın puf noktalarını anlatırdı Şımdı duşunuyorum da her dıl kendını yenılemekle mukelleftır, sade dıl yoktur, sade gen olmadığı gıbı Dunyamızda bugun 2796 dıl konuşuluyor, 3900 dıl yok olmuş " Lıse yıllarında en yakın arkadaşlarından bırıdır Can Yucel "Can bugün dil cerrahı, ben beyin cerrahıyım" dıyen Prof Dr Gazı Yaşargil, doktorluk mesleğını neden seçtığını şöyle anlatıyor "1940 yılının ekım ayında lıse mudürumuz İhsan Bey Latınce dersının de okutulacağı klasık sınıfın açılacağınısöyledığınde hıç duşunmeden bu sınıfa geçtım Çunku Avrupa'da tıp tahsılı yapmak ıçın Latınce bılmek gerekıyordu O zamanlar bakan olan Hasan Âli Yucel'e Latınce dersını okullara koydurduğu ıçın kendi adıma, 1930'da Turkçe'ye çevrılen dunya klasiklerlnl devlet maarıf matbaasında bastırıp gençlere ucuza satılmasını sağladığı ıçın kendl kusağım adına, geç de olsa teşekkur etmek ıstıyorum "Bu kıtaplarla bırlıkte Turk gençlığıne rönesans bahçesı açılmıştır Edebıyat öğretmenımız, Cevdet Kudret Solok Turk edebıyat tarıhını Namık Kemal, Tevflk Flkret ve Ziya Gokalp'ın duşuncelerını bıze ışlemıştı, ama bır şeyler eksıktı Bırey ve toplumun aralarındakı çehşkılerı bu okuduğumuz klasık eserlerde yepyenı bır açıdan aydınlatan, bırbırını tutan veya tut A Prof Gazı Yaşargil mayan fıkırlerı oğretmenlerımızle daıma tartışırdık Beyınlerımız eskı hamam usulule keselenmış 41 defa yıkanmış, arka dekoru Yunan trajedı resımlenyle suslu bır sahne ortasında çırılçıplak yenıden dunyaya gelmış gıbıydık Klasık eserlere sevınmıştık, ama şaşkındık Bır şeyler öğrenmış, ama daha cahıl duşmuştuk, kanatlar gumuş ama tuylerı eksıktı, dunya önumuze açılmıştı ama hangı yone uçacaktık" "Bu çehşkılerı yaşarken psıkolojı hocamız Alman norofızyoloğu VV.Hund'un çahşmalarını anlatırken bana da doktorlukta yol gorunmuştu Benım ve dığer ıkı kardeşımın de doktor olmasında babamın kutuphanesının camında asılı duran, Pasteur'un kuduzu nasıl bulduğunu dramatık bır şekılde anlatan postenn de etkısı olduğunu duşunurüm Daha buyuk etkıyı ıse kapı komşumuz Dr. Şukrü Sarıbaş'tan aldım " Vıyana'ya gıtmek ıçın sınıftakı beş arkadaşıyla bırlıkte para bırıktırmeye başlarlar Uç sene para bırıktırdikten sonra uç arkadaşı Vıyana'ya gıtmekten vazgeçer, bır tek Can Yücel kararhdır O gunlerde Hasan Âlı Yucel, Yaşargıl'e "bır bakan olarak oğlumu bu yıllarda Vıyana'ya tahsıle göndermem doğru olmaz" der Daha sonra bır gun Hasan Âli Yücel'e neden dıvan şıırlerını ezbere öğrenıyoruz dıye sorduğunda şu yanıtı alır "Beyin ıçın en lyı ıdmanlardan bırı dıvan şıırının ezbere okunmasıdır, devam et " Yaşargil onun bu sözlerının kendısıne son sözlerı olduğunu söyieyerek "Bizim kuşak Ha san Âli Yücel'e çok şey borçludur. Kendislne layık olduğu bir anıtı dikmek de bizim kuşağın gorevldir" dıyor "Platon ve Farabı beynın duşunce kabılıyetını ıçımızdekı guneş dıye nıtelendırmışler 3040 bın ton çapındakı nöron beyin hucresı ıçerısınde sayısız yapımevlerı yalnız analardan alınan mıtokondrıler Çok muazzam proteınler yetıştıren mıtokondrıler, mılyonlarca yıldan ben aynı evrim ipllğini ışleyıp sarıyorlar Noronların sayısının 200 mılyar cıvarında olduğu sanılıyor Bır mılımetre kubıkte 150 bın nöron var ve bunların bağlantıları 20 ıle 30 bın cıvarında Beyin bılgısayara benzetılıyor, oysa bılgısayarlar beyin ımkânlarının ufak bır parçası Dunyada şu anda 500 mılyon telefon var Beyin ıçındekı nöronlar bırbırlerıyle trılyon kere trılyon bağlantı ıçerısındeler, ama nasıl bağlantı yapıldığını bılmıyoruz Beyındekı mılyonlarca noron embrıyonık safhada beyin kabuğuna göç ederek görkemlı bır yapı kuruyorlar Bu ana karnında olan bır ış " "Son araştırmalara gore kımın nereye gıdıp oturacağını yol uzerındekı fermanterlerden öğrenıyoîlar, bunlar bır nevı trafık lambaları gıbı Nöronlar arasındakı örgutlerın gelışmesınde dış tesırlerın etkısı buyuk, fakat bıreysel canlılık ve kabıhyet ıçten gelıyor Kımın kavala, kımın bılgısayara meraklı olacağı ıçten bellı, sankı herkes kendı programıyla başka bır dunya oluşturabılme ımkânında 3 mılımetre kalınlığındakı beyin kabuğunda altı kab uzerıne oturan nöronlar ve onların etrafını saran damarlar, eğer bunları gerebılsek Ay'a gıdıp gelmek ımkânı olur " Sol beyin sağ beyin "Son yıllarda yapılan araştırmalarla sol beylnln matematikçı, mantıkçı dil âllmi, eleştirici ve duşunme merkezl olduğu, sağ beyının desen kavrayan, yaratıcı ve sanatkâr olduğu bılınıyor Her ıkısı arasında göruşmeyı sağlayan bağlar muazzam bır köpru oluşturuyorlar Beynın potansıyehnı, gucunu olçmek ıse ımkânsız " Son olarak Gazi Yaşargil "Bılmemek ısteyenler karanlıkta kahrlar, bılmek ısteyenler daha karanlığa dalarlar Her ıkısını de kavrayan hep karanlığa bulanır 47 sene sonra yıne bır ekım ayında Ankara'dayım, saçlarım aklandı, kafamın ıçı kapkara, Delkı verdığınız fahrı doktora unvanıyla ıçımdekı karanhklan bıraz olsun aydınlatabılırım" dıyordu 2 Ekım 1990 gunu bır Turk doktoru olarak mıkrocerrahı, mıkrovaskuler cerrahı, anevrızma cerrahısı, mıkrocerrahı enstrumanları ve mıkronoroşırurjı alanlarında yaptığı başarılı çahşmalar, katkılar ve getırdığı yenıhklerden dolayı "Fahrl Tıp Doktoru" olan Zurıh Unıversıtesı Nöroşırurjı Bölümü Başkanı Prof. Dr. Gazi Yaşargil, bu duygular ıçınde Ankara Unıversıtesı fahrı tıp doktoru unvanını, Ankara Unıversıtesı Rektöru Prof. Dr. Necdet Serin'ın elınden aldı