Katalog

SAĞLIKLI YAŞAM H A F T A N I N G Ü N D E M İ Şporcu kalbi: İri ve güçlü Derleyen: Dr. Necdet TUna Normal insan kalbi dakikada 20, bir mukavemet sporcusunun kalbi ise 40 litre kan pompalıyor. ukavemet sporu yapan atletlerın ılk kez 1924 olımpıyatlarında çekılen röntgen fılmlerınde, çoğunun kalblnln büyük olduğu görulmuştur Ne var kı, buyuk kalbın yalnız hacımsel açıdan mı buyuk ve ağır olduğu, yoksa gucünun de mı yuksek olduğu konusu o gunden berı tartışılmaktadır FrankStraubStarlıng Mekanızması olarak bıtınen kural bu konuda bazı yanılgılara neden oluyordu Bu mekanızmaya göre kalbın kontraksıyon kuvvetı, kalp kası liflerının dıyastoldakı gerılmelerıyle proporsıyonel olarak artıyordu Yanı, öncelıkle kalbın önundekı dırençle ılgılıydı. Bunun ise sağlıklı spor kalbının bır ıfadesı olduğu uzun yıllar kabul edıldı Otto F.Frank ve E.H.Starling, dınlenme halınde sağlıklı kalbın her atımda sıfır noktasına kadar kasıldığını, yanı her kontraksıyonda boşaldığını varsayıyorlardı Bedensel yuklenmede dıyastol sonu hacmı gıttıkçe artıyor ve kas lıflerındekı gerılme, gucun artması ıçın ön koşul kabul edılıyordu Aynı anda dıyastol sonu basınç da yukselıyordu Starllng'e gore hasta kalpte dıyastol sonu hacım buyümesı ıçin lıf gerılmesı gereklıydı M Görüşler değişiyor Hayvan preparatlarında gerçekleştirılen ve hıç değıştırılmeden spor kalbine uyarlanan bu araştırma sonuçları, yıllarca suren yanlış değerlendırılmelere yol açtı Ayrıcalığın kaynaklandığı en önemlı faktör, yanı kalp kası liflerının değışken kasılabılme yeteneklerı dıkkate alınmamıştı Spor kalbi, özellıkle dolma fazının sonunda hacımce çok buyur Bunun en lyı örneklerı, en tıpık olarak mukavemetçllarle blslkletçllerde görulur Tam anlamıyla sağlıklı bıreyde, radyolojık olarak bugüne dek saptanan en buyuk kalp hacmı 1600 cm3 kadardır Antrenmansız olanlarda bazen 900 cm 3 oiana rastlanırsa da normal değerler 400800 cm3 arasında değışır Bır atletın mukavemetçı olabılmesı, kalbının doğuştan belkı de bıraz buyuk olmasına bağlıdır Kalp hacmı rölatıf olarak, yanı vucut ağırlığı paralehnde, vucut ağırlığının her kg ıçın 911 cm3 ıle 20 cm3 arasında buyuyebılır Buyuk spor kalbının dıyastol sonu dolgunluğunun yuksek olmasına karşın, basıncının normal olduğu gunumuzde artık bılınıyor Spor kalbınde kalp tumüyle, yanı kulakçık ve karıncıklar sımetrık olarak büyurler Bunun ıçındır kı sağlıklı kalp kası, kronık basınç ve hacım yönunden zorlanmalara kolaylıkla adapte olabılır. Kalp ağırlığında krltlk sınır 500 gr 'dır Bu sınır aşılırsa, kapıller yuzeyı, oksıjen gereksınmesı ve dıfuzyon yolu arasındakı denge bozulur Ancak yeni ekokardıyografı verılerı, bu ağırlığın süper atletlerde 600 gr 'a kadar yukselebıldığını göstermektedır Hıpertrofık sağlıklı kalp, kuçuk kasılmalarla buyuk mıktarda kan pompalayabılır Spor kalbının atım hacmı, sukunette bıle antrenmansız kalpten daha buyuktur Mukavemetçılerde sureklı antrenman sonucu olarak kalp atım sayısı duşer Nabızdakı bu duşuş, ancak yuksek atım hacmıyle kompanse edılır Sukunette maksımal değer yaklaşık 180 cm3'tur lyı antrene olmuş dekatloncularda sukunet nabız sayısı 30'a kadar duşebılır Bu da ancak yuksek atım hacmıyle olasıdır Benzer ışler aynı mıktar oksıjen gerektırır Super atletlerde bıreysel mınımal oynamalar görulebılır Ancak kalp ne denlı ırıyse, her atışta sağladığı oksıjen de o ölçude fazla olur Ayrıca spor kalbi, basınç düşuk olduğu ıçın daha az oksıjen harcar ve dolayısıyla daha ekonomık çalışır Sağlıklı, fakat antrenmansız bır bıreyın kalbi, dakikada yaklaşık 20 lıtre kanı dolaşıma pompalamasına karşın, bu mıktar, tam formundakı bır mukavemetçıde ortalama 40 lıtreyı bulur Spor kalbi EKG'de değışık bulgular verır Hatta hasta kalp belırtılerı bıle alınabılır Kalptekı buyume ve sporcunun kondısyonu paralel gıdıyorsa, kalp rıtmı fızyolojık olarak yukselıyorsa, yanı kalp dakıka hacmı o ankı zorlanmayı karşılıyorsa spora devamın sakıncası yoktur Ancak bu kararı vermeden önce sporcu her yÇnuyle lyıce ıncelenmelıdır özetlenecek olursa, buyuk spor kalbi, fızyolojık olarak ırıleşmış, sağlıklı, guçlu ve ekonomık çalışan bır kalptır O sayfalık artış, Bilim Teknik'e, dolayısıyla gazetemiz Cumhurıyet'e önemlı ölçülerde ek malı yukler bındırmesine rağmen, gazete yönetimımizin hoşgöni ve özverileriyle, sizlere üç haftadır 24 sayfa hacminde dergi hazırlıyoruz. Amacımız, Bılim Teknik'ı, özellıkle genç okurlarımızın da katkılarıyla, meraklı, öğrenmeye, duşünmeye, araştırmaya aç, bilgi çağında yaşadığımızın bilıncınde daha geniş bir kitlenin, her cumartesi sabırsızlıkla beklediği bir dergı halıne getırmek. Bilım Teknık'in bugıine kadar izlediği yayın politikasının özünü daha da guçlendirerek stirdıireceğiz. Konularımız, köşelerimiz çeşitlenecek, bugüne kadar olduğu gıbi temel bılımaraştırma yaymlannın yanı sıra bilimi, teknolojiyı yaşamla butünleştıren yazılarla daha sık karşılaşacaksınız. Dergimizde bu yönde ilk değişikliği, iki haftadır, sıirekli bilgisayar sayfalarımızla ızliyorsunuz. Bu sayfalarımızda Türkiye ve dünyadan bılgısayarla ılgili her tür ve düzeyde habere, yoruma, araştırmaya, yenılıklere, programlara, tanttımlara yer vereceğiz... Görselişitsel elektronik sektördeki gelışme ve değışmeleri ıçeren yazılan da bundan böyle, mıimkun olduğunca her hafta ayrı bir sayfada bulacaksmız. Bilim Teknik'in çok daha önemli başka bir hızmeti de hazırlamakta olduğumuz, temel bır konuyu ele alarak çok yönlu inceleyen dosyalar olacak. Bu konuda sizleri gelecek sayılarımızda daha geniş bilgilendireceğız. Ülkemızde temel konularda, çok sınırlı olanaklarla da olsa, dunyayla atbaşı araştırmaların yapıldığını öğrenmek, bizleri sevindiriyor. Ankara îbni Sina Hastanesi'nden bir grup tıp bılımcısınin, iki hafta önceki sayımızda yayımladığımız "Kemoterapı niçın bazen etkili olamıyor" konusunu Fransa'da yapılan çalışmalarla aynı düzeyde araştırdıklarını ve benzer sonuçlara ulaştıklarını, bize gönderdikleri mektuptan öğrendik. Bu mektubu 5. sayfamızda yayımlıyoruz. Aynı şekilde, orta sayfamızda okuyacağınız "Gen avcısı" başlıklı yazıda sözü edilen gen araştırmalarınm da, Sayın Prof, Engin Bermek, yardımcısı Doç. Beyazıt Çırakoğlu ve arkadaşları tarafından TÜBİTAK Gebze'deki biyoloji bolumunde gerçekleştirildiğini ve başarılı sonuçlar alındığını bıliyoruz. Gebze'deki bu çalışmalar da yakında dergimizde yer alacak... Gelecek cumartesi buluşmak umuduyla, hoşçakalın... 8 O K U R D A N BİZE yana 703 hastamıza bakılmıştır Magnetık Rezonans cıhazı su anda Istanbul Vakıf Hastanesı'nde hızmete gırmıs, Ankara'da bir özel kuruluşta hızmete gırmek uzeredır. Ancak kamu kuruluşlannda soz konusu cihaza ılk ve tek sahıp olan kuruluş, Araştırma ve Uygulama Hastanemizdir. Van/ışlığın düzeltıleceğıni umut eder en derın saygılanmı sunarım. Yrd. Doç. Dr Gbnül BUDAK Basın ve Halkla Ilişkiler Koordınatörü Cumhurtyet Blllm Tsknlk • Sahıbi Cumhunyet Matbaacıhk ve Gazetecılık Turk Anonım Şirketi adına Nadlr Nadl • Genel Yayın Müdürü Hasan O m ı l • Müessese Müdurü: Eminv UşaMıgil • Yazı Işlerl Müdürü Okay Göncnsin • Yayın Yönetmeni Orhan Bursalı • Orafik Yönetmen Tütos Hudmntr • Cihaza sahip tek kuruluş 9 Aralık 1989 tarıhlı aazetenızın eki olan "Bılım ve TeknıkY'fe yazarlarınızdan Emıl Edıp ÖYMEN'ın Prof. Dr. Gencay GÜRSOY ıle yaptıöı soyleşiye dayanan "Türkıye de Tıbbı Görünüm Cihazlan Eksik ve Yanlış Teşhisler Var" yazısında Magnetık Rezonans adlı teşhıs tünelinın Türkıye'de ilk kez Istanbul Vakıf Hastanesı'nde kurulduğu belırtılıyordu Oysa Dokuz Eylül Ûnıversitemiz Magnetık Rezonans'ı lurkıye'de ılk defa olmak kosuluyla 29 Hazıran 7989'da hızmefe açmiffır Söz konusu açılış tum gazefelerde olduğu gıbı gazetenızde de haber olarak çıkmışfır ve temmuz 1989'dan bu