Katalog

Bİ L İ M D Ü N Y A S I N D A N K I S A H A B E R L E R Halley, sadece 23 bin yaşında D ünyamızı 76 yılda bir kez çevreleyen Halley kuyruklu yıldızının astronomik açıdan bakıldığında Güneş sistemimizde varlığı yeni. Eskiden 170 bin yıldan beri Güneş'e düzenli bir şekilde yaklaştığı görüşü savunuluyordu. Kanadalı fizikçilerin yaptıkları araştırmalara göre ise Halley, henüz 23 bin yaşında. Teorilere göre, Halley kuyruklu yıldızının çıkış noktası Oort bulutu. Güneş'ten bir ışık yılı uzaktaki kuyruk yıldız benzeri objelerin büyük bir mesafede Güneş sistemini çevreledikleri bölge, böyle adlandırılıyor. Zaman zaman bu objelerden biri rotasını şaşırıp, Güneş'e yaklaşıyor. Uçuşu sırasında büyük bir gezegenin çekim alanına girdiğinde, rotası bir elips şeklini alıyor ve böylece kısa bir periyot içinde Güneş'i çevreliyor. İşte bu andan itibaren kuyruklu yıldızın "yaşı" sayılmaya başlanıyor. Bir bilgisayar tahlili, bu gökcisminin en geç 20 bin yıl önce büyük bir gezegene Jüpiter'e yaklaşıp, bugünkü rotasına girdiğini gösterdi. Ancak bu, yalnızca bir alt sınır, çünkü bir kuyruklu yıldızın uçuş rotasını tam olarak hesaplamaya olanak yok. Güneş'e yaklaşırken, bir gökcismi malzeme yitiriyor, bu da rotası üzerinde etkili oluyor. Bir süreden beri astronomlar, eskiden küçük gezegenlerin kalıntıları oldukları sanılan belli meteor yağmurlarının kuyruklu yıldızların yavaş yavaş dağılmaları so M Enzimli deterjanlar geliyor Bitki isimleri sozluğu itkilerin bilimsel isimleri, gerçek birer sözcük karmaşası, ürkütücü ve aynı zamanda aniaşılmaz. Ama kim ağaçlar, çiçekler ve diğer bitkilerle ciddi bir şekilde ilgileniyorsa, onun bu kavramlarla içli dışlı olmaktan başka seçeneği yok. Bu konuda uzun yıllardan bu yana "Boerner" önemli bir yardım sunuyor. Bitkilerin isimlerini içeren ve 1951 yılında yayımlanan bu sözlüğün, şimdi yenl bir baskısı çıktı. Sözlük yeniden gözden geçirildi ve uluslararası alanda ortaya çıkmış tüm değişiklikleri de kapsamına aldı. Bitkilerin meydana gelişi ve çeşitli cins ve soyların bilimsel tanımlarının anlamı konusunda bilgi veriliyor. İsmini İsviçreli Johann Jacob Scheuchzer'den alan "Scheuchzeria palustris", örneğin, "bataklıkta yaşayan" bitki olarak tanımlanıyor. insan bir kez bilimsel isimlerini keşfetmeye koyulduğunda, bitkilere daha da büyük bir yakınlık duyuyor. (s.n.) nucu ortaya çıktıklarını biliyorlar. Güneş'e yakın yerde bir kuyruklu yıldız tarafından serbest bırakılan malzeme, bu objenin çiz,diği rota etrafına dağılıyor. Dünyayı düzenli olarak ekim ya da mayıa ayında aşıp geçen Orionidyağmuru ve Aquaridyağmuru, Halley kuyruklu yıldızına dahil edilebilir. Kanadalı fizikçiler, şimdi Orionid malzemesinin kütlesini belirlediler. Gözlemlere göre, ağırlığı 13 milyar kilo. Bu kütle, Halley kuyruklu yıldızınkiyle ve bu objenin her 76 yılda bir Güneş yakınında yitirdiği kitle kaybıyla kıyasladığmda, Orionid yağmurunun bundan 23 bin yıl önce ortaya çıkmış olduğu sonucuna varılabilir. Halley, kuyruklu yıldızının da buna uygun olarak, henüz genç olması gerek. uhtemelen önümüzdeki yıl, yağları yok eden enzim içerikli deterjanlar piyasaya çıkacak. Karbonhidratlan, proteinleri ya da asitleri parçalayıp yok eden maddeler, bazı ürünlerde bulunuyor. Ama bugüne dek yağları yok eden enzimlerden, deterjan üretiminde yararlanılmıyordu. Böylesine bir madde şimdi sanayide enzim kullanan en büyük üretici olan Danimarkalı NovoNordisk firması tarafından gen teknik yöntemlerle imal ediliyor. "Lipase" diye adlandırılan bu işe uygun bir maddenin peşinde olan bilim adamları, bu arayış sırasında ylyecek maddelerlndeki yağları hızla yok edebllen bir mantara rastladılar. Ancak bu mantar, bu iş için uygun olan enzimi yalnızca çok küçük miktarlarda üretiyor. Bunun üzerine araştırmacılar, gıda sanayisinde uzun süredir kullanılan bir başka mantara (Aspergillus oryzae) söz konusu enzimi aktardılar. Bu arada firma "lipolase"nin üretimi için gerekli yasal izni sağladı. Geçen yıl içinde Japonya'da da çeşitli deneylere tabi tutulan bu maddenin düşük ısıda gerçekleştirilen yıkama programları için uygun olduğu, tekstlllerde iz bırakmadığı ve deriye de zararlı olmadığı belirtiliyor. Enzimin artıkları birkaç güç içinde atık suda yok oluyor ve organizmaların, su, karbonhidrat ve azot ilişkilerinde olumsuz sonuçlara yol açmıyor. Ayrıca bu çalışkan mantar, bir kaza sonucu "sızrnayı" başarsa bile üretim tesisleri dışında çoğalmasına da olanak yok. (sn.) B İŞTAHSIZLIK (Çocuk) meklerinde binbir ricayla bir şeyler atıştırırlar, ama kesinlikle tabaklanndakileri Çocuklarda iştahsızlığın çeşitli tie bitirmezler. Et yemeklerini sevmezler. denleri vardır. 25 yaş grubu çocuklar Meyve de yemezler. Yalnız tatlılara hada ya fazla oyun sevgisinden ya da yır demezler. hoşuna gitmeyen gıdaları yemesi istendiğinden ıştahsızlık başlayabilir. 512 Nasıl tedavi edilir? yaş grubu çocuklarda ise derslerin Tehdit ve dayak hiçbir zaman iştahağırlığı, öğün dışı bir şeyler atıştırma eğilimi ya da bazı gıdaları sevmeme so sızlığı engellemez. Büyük sabırla çocuğa eğilmeli, neler yemek istediği sonucu ıştahsızlık görülebilir. rulmalıdır. Daha sonra istediği yemeği reddetmeye kalkarsa ödün verilmemeli, Nasıl kendini gösterir? yemeği tüketmeye karar verinceye kaYemek saatleri iştahsız çocuklar için dar yemek buzdolabında bekletilmeligeçmek bilmeyen anlardır. Önce kah dir. Sertliğe başvurmadan öğün aralaî valtıları aksatmaya başlarlar. öğle ye rında abur cubur yemesi önlenrrtelidir. Kurbağanın kulağındaki giz S şitmede en duyarlı canlılardan birinin I kurbağa olduğunu biliyor muydunuz? I Kurbağanın kulağında bulunan ve mekanik titreşimleri elektriksel uyarılara dönüştüren iietim kanalları, en zayıf sinyalleri, sözgelimi, moleküllerin termal etkilerle sürekli ve gelişigüzel çarpışmalarını bile algılayabiliyor. Cornell Universitesi'ndeki araştırmacılar, kurbağanın içkulak yapısında bulunan kıl demetlerinin duyarlılıklannı ölçtüler. Bu organların iç ısıya ve hücrelerden dışarı verilen enerjiye bağlı olarak yaptıkları devinimleri saptamada, metrenin trilyonda biri büyüklüğündeki sapmaları ölçebilen lazerli mikro ınterferometre kullanıldı. Yaklaşık dört atom çapı boyutunda olan kıl demetlerinin tepkıleriyle, mekanik hareketi algılayan kıl hücrelerinin sınyalleri arasında belirgin koşutluklar görüldü. Araştırmacılar, bu iietim kanallarının moleküler düzeyde nasıl çalıştıklarının henüz anlaşılamamış olduğunu, fakat eldeki bulguların bu organların duyarlılığına ışık tuttuğunu söylüyorlar. (k.ç.) NEDİR? "Öyüna dalınca ya da' beîl g'daları almaya zorlanınca >.rslerden yoriilünca • ya üur cubur yemeue altşınca Inatla bazı gıdaları al (hafıf ıştahsızlık)