Katalog

ARKEOLOJİ Baştarafı 1. Sayfada Yok edilen tarih Mezar süslemelerlnde uçlarıyana doğru açılmış yaprak demetleri ve uzunlamasına çizilmiş şimşek çakmasını sembollze eden çlzgiler bulunuyor. Genav Ana babalar yoluyla çocu saptanarakönlenmesi yolı Yazan: Claus Conzelmann Çeviri: îsmailMurat aşılası derecede ılık ve güneşli bir f gün yaşayan Londra'da Britanya Imparatorlugu'nun görkemli günlerini hatırlatan lyon sütunlu bir yapıdan içeri adım atıyoruz. En modern kalıtım araştırmaları böylesine nostaljik görünüme sahip tarihi bir yapıda sürüyor. Konuşacağımız kişi, çalışmalarını Avrupa'nın en büyük kanser araştırma merkezlerinden olan 'Imperial Cancer Research Fond' (Krallyet Kanser Araştırmalan Vakfı) bünyesinde sürdüren Hans Lehrach. Röportaja başlıyoruz. "Çalısmamızın amacı", "kalıtım yoluyla geçen doğuştan hastalıklan azaltmak, bunlan çok erken saptamak. Ancak bunun içln genlerlmlz hakkında çok şey bllmemlz gerekli" Lehrach önce gerekli temel bilginin hayvan deneylerinden nasıl toplandığını anlatıyor. Genler hakkında bilgi toplamanın klaslk yönteml mutasyonlar. Bir mutasyondan, yeni kalıtım materyalındeki bir değişimden yola çıkarak mutasyonun meydana geldiği kalıtım materyali kesiminin ışlevıne ılişkın sonuçlarçıkarılabiliyor. Yüksek enerjılı ışınlar kalıtım materyaline etkıli kimyasal maddeler, "sıçrayan genler" ve virüsler yardımıyla mutasyonlar ortaya çıkabilir. Meyve sineği drosophila veya fare glbl deney hayvanlarında bu tür yapay mutasyonlar kalıtımbilimin gelişiminde önemli birer adım. Mutasyona uğramamış hayvanlarla çeşitli genlerin işlevi hakkında bilgi ediniliyor. Erken gelişim aşamasında mutasyona uğramış bir meyve sineği, bugün bütün dünyada "kavruk" takma adıyla biliniyor. dar iletieyip, Su Pompası Istasyonu'nun arka çıkışına yakın bir yere geldiğinde, şoför aracın kesme taşlara takıldığını fark ediyor ve "rahatsızlandım" diyerek işi bırakıyor. Sabaha karşı kalkıp aracın başına geçiyor ve kısa sürede mezar odasına ulaşıyor. Haber yayılır yayılmaz müze yetklllleri gellyor, ama bir iki altın küpeden başka bir şey bulamıyor. Asıl ilginç olan da bu mezardan birkaç hafta sonra, brtlştglnde iklncl bir mezar odasının bulunmaw. Birincisinin normal kesme taşlardan yapılmış bir girişi olmasına karşın, bunun Öyle bir girişi yok, yalnızca definecllerin açtığı bir dellk var. Doğal olarak, ıkinci mezar odası da aynı yağmalamaya sahne oluyor. Mezarların en ilginç yanı, ölünün bulundugu tabanın kısmı hariç, odanın tamamının renkll desenlerle bezenmls freskolarla süslü olmasıydı. Mezarlara ilk geldiğimizde, bulunuşlarının üzerinden henüz birkaç ay geçmışti ve ılk mezarın freskoları tümüyle defineciler tarafından tahrip edilmişti. Kalan küçük boyalı parçalardan bir anlam bile çıkmıyordu. Fakat bu dönemde, Ikinci mezar odasının tabanı dışında her yanı benzer freskolarla süslüydü. Tahribata uğramamıştı. Ancak yine birkaç ay içınde defineciler freskoları, arkalarında deflne buluruz ümldlyle tahrip ettiler. Bugün yıne duvarlarda bir iki boyalı anlamsız şeklin dışında bir şey yok. Oysa bütün oda baştan başa bezeliydi. Müzenin nerede olduğu sorunu ise henüz aydınlanmadı. Mezarlar daha sonra Prof. Kutlu Emre'nin önayak olmasıyla onarıldılar, ama orijinal freksler olmadan. İç yapısı kabaca tıraşlanarak yontulmuş, yarım kubbemsi tarzda olan odalar dikdörtgen sayılabilecek bir plana sahipler. Mezar odaları Dıştan 15 metrelik bir uzunluğu olan mezarların yaklaştk cephe yüksekliği 3 metre. Düzgün kesilmiş taşlarla örülü olan cephe, ilk bulunduğunda tek gıriş kapısına sahipti. Daha sonra onanldığında ıkinci odaya da tasarımsal bjr giriş yapıldı. Küçük girişlerden hemen sonra yaklaşık 1.30 metrelik bir giriş tünelinden sonra az çok kübik dıyebıleceğimiz mezar odaları geliyor. Kabaca tesviye edilmiş olan duvarların ve tavanın üzeri kireçle sıvanarak çeşitli desenler renkli boya ve stilize edilerek boyanmış. Birinci odanın freskoları bütünüyle tahrip edildiğinden, burası hakkında bir şey söylemek zor. Fakat bltkl, kuş gibi kalabilmiş motif parçalarından, ikinci odadaki bezemelerin benzeri olduklarını söylemek yanlış olmaz. ikinci mezar odası, birincinin her bakımdan bir benzeri, fakat biraz küçük boyutlarda. Odanın çepeçevre bütün iç yüzeyinde yer alan motifler, oda tabanı ile duvar arasında yer almış olan 0.65 m. yükseklik ve 0.70 m. enindeki, hilal biçimli Mezar odalannın cephe yüksekliği 3 metre. Bir giriş tünelinden sonra kübik mezar odalanna giriliyor. Duvar ve tavanlardakı fmskolarise tümüyle tahrip edilmiş durumda. odayı yandan arkaya doğru çepeçevre dolaşan ve belki oturmak ya da bazı eşyaları yerleştirmek amacıyla yapılmış taş örme bir setten itibaren başlıyor. Solmuş bir kireç zemin üzerine yapılan motifler, daha çok düşsel bir oıtamı anlatmak amacıyla yapılmış izlenimini veriyorlar. Doğadan seçilmiş desenler, dalların ve çiçeklerin arasında çeşitli pozisyonlarda duran farklı kuş kompozlsyonlanndan oluşuyor. Kuşların şekıl ve biçimlerine göre serçe, tarla kuşu ve Isplnoz gibi farklı cınslerde resımlenmiş olmasına karşın, seçılen renk doğal olmaktan çok uzak. Kuş gövdelerinın üst kısımları, gaga dibinden kuyruğun ucuna kadar, mavi renk kullanılmış. Gövdenin alt kısımları ise sarı renge boyanmış. Mavi renk üzerınde kanat, kuyruk ve gaga ucu gibi detaylar, ince siyah çizgilerle anlatılmış. Bazı kuş türlerinde sarı gövde rengi yerine pembekırmızı bir renk de tercih edildiği olmuş. Ayrıca ender olarak siyaha boyanmış kuş motifleri de göze çarpmakta. Bazı kuşların da yer yer siyah ınce bir "kontur" hattı ile belirginleştirilmesi de dikkate değer. Kuşların dışında kalanlar ise dallar, çiçekler ve çeşıtlı bıtkıler... Bunlarda baskın renk olarak kahverengı ve yeşilin değişik tonları kullanılmış. Çiçeklerin tamamı, kırmızı ve ıçlerinde pek az sarı olacak biçimde boyanmışlar. Çiçeklerin boyanma işçiliği onların türlerini belirleyecek kadar ince ve detaylı değil. Duvarla mezarın tabanı arasında kalan setın yan yüzünde motifler, uçları iki yana ayrılmış farklı yaprak demetleri yan yana, koyu açık yeşil renklerde olmak üzere resmedilmişler. Aralarında ise kırmızı renkte yukarıdan aşağıya uzunlamasına zikzak olarak çizilmiş, belkı şimşek çakmasını sembolize eden çızgıler bulunuyor. Motif ve desenlerın resmediliş tarzları ve biçimlerı İ.S. V yy'a tarıhlenen Efes'teki yamaç evleıindekl bezemelerle benzerllkler gösteriyor. Ancak eski Mazaka1 dakı bu ikinci mezarın freskoları da büyük ölçüde tahrip edildiler. Kapadokya'daki birçok benzerleri gibi. D Londra genetık araştırma laboratuvariarında yer darlığı çekilıyor.