Katalog

BİLİMFELSEFESİ Bilim, f izik ve sonsuzluk üzerlne (1) Hypatia'ya saygı Doğa, kendi ürünü olan Insana, bilimi doğru kullandığı ölçüde dürüst davranır. Doğa ve insanın gerçeği, her ikisinin de mükemmele ulaşma dinamiğine sahip olmasıdır. Metin Karadağ 'sının 400'lü yıllarında, bılımın ve özgur duşuncenın odak noktası durumundakı iskenderıye kentının sokaklarında, karanlık, hızla yayılmaktadır Guneş tam tepede olmasına rağmen olanları çaresız ızlemektedır Un'u çağında butun dunyaya yayılmış I*kenderiye kitaplığının kapıları "karanlık" tarafından kırılırken, ıkı sokak ötede aynı karanlığın devamı, her gunku gıbı çalışmak ıçın kıtaplığa gelmekte olan Hypatla'yı tek at k o şumlu arabasından alaşağı etmıştir "Cehaletten kaynaklanan cesaret, korkaklıktır", sözunu doğrularcasına "cesur" saldırganların, raflardakı kıtaplara dokunan ellerı "Ateşten köz çalarcasına" çabuktur Bız, kıtapların katlıamını ızlerken, dışarıda adı çıçeğı andıran bılımın ve aydınlığın kadını Hypatla'nın elbıselerı yırtılmıştır ve keskın istıridyelerle, kemıklerını saran etlerı parçalanmaktadır Karanlık guruhun ortasında, etlerınden sıyrılmış ıskeletı yer yer ışıldamaktadır Parmaklarında, boyun bölgeslnde bir parça et ve şımdı sağ kulak olması gereken yerın az ustünde derısıyle bırlıkte bır tutam saç durmaktadır Bır an fısıltı halınde bır ses duyulur Durunl Yıldırım duşmuşçesıne bır aydınlık basar Karanlık sankı donmuştur Hypatia, yerden kendı etlerının uzerıne basarak yavaşça doğrulur Aynı ışıltı goz oyuklarında da vardır Çevresını saran karanlığı suzer Elıyle şımdı olmayan sağ kulağının az ustundekı bır tutam saçlı derıyı koparıp karanlığın uzerıne iırlatırken, lısıltıyı andıran konuşmasına devam eder 'Kaburga kemığınden bız kadınları ımal eden zıhnıkaranlığın sahıplerı Hıçbır zaman unutmayın kı sızler de kuyruk sokumu kemığınden ımal edılmış olabılırsınız " Sonra sonra bıldığınız gıbı bin yıllık bır karanlık ve sonra suyu lyıce ısınan ortaçağın çökuşu ve bugun Sızın de tahmın edeceğınız gıbı Hypatıa'nın Iskeletı ne ışıltılıydı ne ayağa kalkabıldı ne de o sözlerı söyleyebıldı Kayıtlar, İskenderıye kıtaplığı ıle aynı gunde kalıntılarının ve eserlerının yakıldığını belırtıyor Hypatıa'yı, btlınen gerçeklere bdylesıne bır fantezı veya karamızah ekleyerek anmak gerekli mıydı? Çunku bılım, bugunku sevı yeslne ulaşmakla, bu uğurda dökulen kanların ve yapılan ışkencelerın hesabını sormuştu Bunun bılıncınde olmak bıle Hypatıa'yı saygıyla anmaya yeterlıydı Fakat bugun, aynı karanlık, bılımsel değerlerı de kullanma cesaretını gostererek Guneş bır yanagalaksılerı bıle balçıkla sıvamaya kalkışabılıyor O halde sadece alay etmekle de kalmamak, bir şeyler yapmak ve en azından yapmaya çalışmak gerekıyor Oyle sanıyorum kı ortak payda olarak bı M.S. lımsel değerlerı kullanabıldığım sürece, aynı ınançları paylaşmasak bıle en azından bılımsel mantık zıncırımız, yazının kapsamı olan alanlar da aynı olabılecektır Artık kendı ıçlerınde ıhtısaslaşan bılımler, lyiden tyıye ekolojik entegrasyona yönelmıstır (Sıbernetık buna 1yı bır ömektır) Bılımın genel tarıhı ıçerısınde gerıye donuk olarak bu sureç sözü edılemeyecek kısalıkta olsa bıle, butun bılım dallarının ılışkı bllımı olmaya hak kazanmıştır Bunda geç kalındığından da söz edılebılınır Bılımlerın entelektuelleşmesının, yanı ekolojik entegrasyonun, bilımlere sağlayacağı yararlar saymakla bıtecek gıbı değıldır Ûncelerı bu gorevı temel bılım dalları kendılığınden ve edılgın olarak yerıne getırmıştır Tum bılım dallarının bırbırlerı arasındakı sınırlar elden geçırılıp ılışkılendırılmedıkçe, şuphelı boşluklar taşıyacaktır Işte bu gorev ekolojık entegrasyonundur Ooğanın, kendı ürünu olan ınsana, bılımı doğru kullandığı oranda dürüst davrandığını bıllyoruz Ve yıne bilıyoruz kı, doğanın mükemmellığı, karşılıksız ve kesıntısız olarak mükemmele ulaşma çabasından ılen gelıyor Ooğanın ve aynı zamanda onun mükemmel ürunü İnsanın gerçeği de, ulaşılmış, ulaşılan ve ulaşılacak olan bu mükemmellıklerden oluşuyor Başlangıçsızlığı ve bıtıssızliğı aynı anda anlatan sonsuzluk kavramının, matematiğe dökulebılen kısmında (sonsuzluk dınamığının ıncelenebılen kesıtınde), bılım, Demokrıtos'tan bu yana mukemmelllğını sürduruyor Açık adı "Buyük Elektron Pozıtron Çarpıştırıcısı" olan dunyanın en büyuk parçacık hızlandırıcısı LEP (Large Slectron Posıtron Collıder), Avrupa nukleer araştırma merkezı CERN'de ışletmeye alınıyor Elektron pozıtron paketlerı kontrollu olarak mılyarlarca eV enerjı harcanarak hızlandırılıp çarpıştırılıyor Ayrışan parçalar dedektörler tarafından yakalanıp ınceleme ışlemıne alınıyorlar Bu ışlemlerı basıt bır örnek kullanarak açalım, namlu boyu 1 m olan bır tufeğın, ıçındekı yıv ve setı bır tam tur olsun Ateşlenen mermı kovanından çıkan merml çekirdeği, namluyu bır tam tur donerek terk eder ve namlu doğrultusunda yol alırken kazandığı ılk ve son hızı ıhmal eder Maksımum değerlerı sabıt olarak göz önune alırsak, mermı çekırdeğı kendı eksenınde de burgu yaparak bu sabıt değerlerle ılerler 1 m'yı sanıyenın 1/100'ı gıbı bır surede ve 300 tur burgu yaparak geçtığını belırlersek ve burgu hızını (sayısı) aynı kabul edıp doğrusal hareketın hızını arttırdığımızda, 1 m'ye duşen burgu sa yısı azalacaktır Daha da arttırdığımızda çekirdek 1 m'yı burgu yapmadan geçecektlr Işte LEP gıbi hızlandırıcılarda elektron ve po zıtron paketlen (bırkaç mm'ye bırıkı cm'lık kutleler) benzer yöntemle hızlandırılıp ıç dınamıklerı yavaşlatılıp çarpıştırılır Ve duran (gıbı) bır hareket (parçacık) yerını bır alt harekete (parçacığa) bırakır Bir anlamda bölme ışlemı yapılmıştır Evet daha kaç değışık parçacık var? Ve nereye gıdıyor? Soruyu var olan bu an ıle ilışkısını koparmadan "nereden ve nasıl geliyor?" şeklınde sorup olası yanıtı tumuyle matematık kombınasyona ındırgeyebılır mıyız? Butunu en sağlıklı bır şekılde kavrayabılmek, parçaları (ya da parçayı) kavramakla olanaklıdır Zor olan da budur Yanı basıtı (kolay olanı) bulabılmek Arltmetıktekı dört ışlemı de bunyesınde barındıran (bu özellık değer üç ışlem Içın de geçerlıdır) bölme ışlemı blze bu konuda rehber olacaktır Böluntü mekanığının bır elemanı sonsuz olunca, dığerlerı de sonsuzluk değerı kazanır Herhangı bır şey ya da artıeksı bır bölu sonsuz yazdığımızda, sonuç sıfır vırgul sonsuzdan sonsuz olur ( ± 1 0,00 » » ) OO Bu da sureklılık sonsuz sureklılık hall demektır "Bir madde (ya da enerjı) yoktan var olamaz, vardan da yok olamaz, ancak madde ve enerjı olarak yer değıştrebılır" şeklınde tanımlanan madde veya enerjının sakımı prensıbı de bu durumu doğrular Mutlak varlık ve mutlak yokluk kavramlannı, kapsamları bakımından ırdeledığımizde, mutlak varlık kavramının kavranabılmesı ıçın mutlak yokluk kavramına gerek olmadığı halde, mutlak yokluk kavramının kavranabılmesı ıçın, mutlak varlık kavramına gerek vardır Kendısının kavranabılmesı ıçın bıle var olamayan mutlak yokluk kavramı, bu yuzden mutlak varlık kavramı kapsamındadır Mutlaklık açısından matematığın elemanı olan artı bır, eksı b r ve sıfır göz önune alınırsa, artı bir, mutlak varlık birimi, eksı bır, mutlak yokluk bırımı, sıfır ıse nötrgeçış aralığı olarak tanımlanabıiır örnek vermek gerekırse, eksı bır çarpı eksı ıkı, artı ıkı eder Bunun şu şekılde açabılırız, bır adet mutlak yokluk bınmınden ıkı adedı mutlak olarak yok edılırse, ıkı adet mutlak varlık bırımı elde edılir |(1) x (2)] + 2) Bır başka örnek, eksı bır çarpı artı ıkı, eksı ıkı eder Aynı yolla bunu da acabalirsinız, bır adet mutlak yokluk bınmınden, ikı adedı mutlak olarak var edılırse, ikı adet mutlak yokluk birimi elde edılır [(1)x(+2)]2 "Z" parçacığı veya herhangı bır gruptan alt parçacığın, hangı elementın (veya şey1 ın) alt parçacığı olduğunun önemı yoktur Çunku butun elementlerın atomlarının alt bölumlerıne doğru ınıldığınde, "Z" veya herhangı bır alt parçacık karşımıza ortak eleman ola> rak çıkar Evrende hıçbır şeyın ışıktan daha hızlı gıdemeyeceğını ve onun da 300 bın km/sn olduğunu bılerek, şımdı oluşturacağımız mantıkta bunun sözü edılemeyecek kadar kuçuk hız olduğunu belırtelım Ve hemen şunu da hatırlatalım kı, sonsuzluk değerlerını kullanarak, sonsuzluğun başlangıcını veya sonunu değıl bulmak aramak duşuncesınde bıle değılız Daha once belırttığımız gıbı sadece "matematik kombinaayonu ne olablllr?" sorusunun karşılığını araştırıyoruz Duran (gıbı) bır hareket (parçacık) yerinl bır alt harekete (parçacığa) bırakarak bölünür Devamı gelecek haftaya J 4' 20