Katalog

ürkçe Günlükleri f FEYZAHEPÇİUNGİRLER 4EYLÜLCUMARTESİ Aziz Naci Doğan, "'Farkındalık yaratmak' ve 'ötekileştir- mek' kullanımları -öz Türkçe sözcükler de olsalar- hiç doğrudeğil. 'Bilincinde olmak', 'bilincini taşımak', 'ayrımın- da bulunmak', 'bilinci yaygınlaştırmak' gibi doğal söyleyişler dururken 'farkındalık' gibi yapay bir söze ne gerek vardır? 'Ayınmcılıkyapmak', 'dışlamak' varken niçin 'ötekileştir- mek' gibi doğallıktan yoksun sevimsiz bir sözcüğü kullana- lım?" diye soruyor. Son zamanların modalaşan sözcükleri bunlar. Dilbilgisi yönünden, benzer yolla yapılmış örnekler bulunduğu için pek yanlış sayılmasa da epeyce zorlama; ama insanlar herkesin söylediği gibi söylemek istemiyor, değişiklikten hoşlanıyorlarsa yapacak bir şey ypk. Bir konuya daha değiniyor Aziz Naci Doğan: "Yeşllçam filmlerinin Hayri Esen, Rıza Tüzün, Jeyan Mahfi Tözüm, Sa- dettin Erbil, Abdurrahman Palay gibi unutulmaz seslendir- me ustalannın konuşmalarının ayrılmaz parçası olan bir yanlış kullanım vardır, anımsayacaksınız. 'Benimle' yerine 'benlen', 'seninle' yerine 'senlen' denir ısrarla. Bu çok yanlış söyleyiş biçiminin bugüne yansımalan da olabildiğini göz- lemliyorum. O yüzden, değerli 'Türkçe Günlükleri' köşeniz-; de konunun dile getirilmesinin yararlı olacağına iKfflByo/y rum." -••••' ' "Benimle, seninle" sözcüklerinin sonunda, biraz değişmiş olsa da korunması gereken ekler var. Bu yüzden Doğan'ın uyansı son derece yerinde. "Benimle, seninle" sözcüklerini yanlış bulup doğrulannın "benle, senle" olduğunu sananlar bile var. Birkaç kişinin öyle sanması önemli değil. önemli olanı Ergün özkan şöyle söylemişti: "Bence en kötüsü, çok genç kuşaklar, yanlışları doğru olarak algılayacaklar. Önle- rindeki doğru modeilerin sayısı azalırsa yanlışlara kalacak meydan." 6 EYLÜL PAZARTESİ Joshua Bear, her seferinde "Değerli Meslektaşım," diye seslenerek beni yüceltir, benden desteğini de hiç esirge- mez. "Bildiğiniz gibi, bir dilin sözcük dağarcığında bir keli- menin olmaması, o dili konuşanların ortak bilincinde o kav- ramın olmaması anlamına gelmez." diye bir not gönderme- sinden "yardımsever" sözcüğü etrafındaki tartışmalardan rahatsız olduğu anlamını çıkardım. Kendi dilimi yüceltirken başka dilleri küçümsemeyi, o dillerin sahiplerini aşağılamayı hiç istemem; ama galiba Türklere Türkçeyi sevdirmeye çalı- şırken (!) zaman zaman ayan tutturamıyorum. 9 EYLÜL PERŞEMBE M Ijanımefendi," diye başlayan bir mektup, "'Evin alt katı ritutuşmuşken üst katta piyano çalınır rnı? 1 demeyece- ğinizi umarak bir sıkıntımı açmama izninizi rica ediyorum." diye sürdürülüyorsa devamını okumadan, ceketinizi ilikle- mek, duruşunuzu düzeltmek gereğini duymaz mısınız? "Bir- çok şey kötüye gittiği gibi dilimize duyduğumuz ilgi, saygı, özen de hızla azalıyor. Bu saydıklarımın varlığından haberi olmayan insanlann oranı artıyor. Öyle ki, en gündelik konu- larda bile birbirimizi anlamadığımız zaman oluyor." diyen Zühre llkgelen, on dört gün boyunca Cumhuriyet'te karşı- laştığı yanlışlan not etmiş ve bunları bana göndermek iste- miş; ama öyle anlaşılıyor ki yanlışları saptadığı dosyayı ekle- meyi başaramamış. O dosyayı göndermesini bekliyorum; ama bu arada, "81 yaşındayım, öbür tarafa sinirleri bozuk gideceğim kesin." diyen Zühre Hanım'a saygılarımı iletmek için bayram fırsatını da değerlendirmek istedim. 12 EYLÜL PAZAR CHP, MHP kısaltmalannı başbakanından parti başkanına, ana haber sunucuna kadar ne çok kişi Ce-Ha-Pe, Me- Ha-Pe diye okudu. Bir de "referandum" sözcüğü niye o ka- dar çok kullanıldı? "Halk oylaması" diye bir karşılığı yok muydu bu sözcüğün? Üstelik çok da güzeldi. Niye kimse kullanmıyor onu? Uğur Kökden'in "Türkiye'de Batı Bunalı- mı" adlı kitabına bakmak için doğru günü seçmişim anlaşı- lan. Aylar süren siyasi bir mücadeleye nokta konacağı gün, Çağlayangil'leri, pemirel'leri, öte yakadaki Carter'ı okumak, tam "Kirnler geldi kimler geçti" tadı verdi bana. Türkiye'de siyaset hiçbir zaman sakin olmadı ki! 70'li yıllarda da onlar tozu dumana katardı. 14 EYLÜL SALI Hak ettiği yere gelmediğini, getirilmediğini düşündüğüm yazarlardan biridir Fatma Gürel. "Iki Demli Çay" adlı ro- manı Destek Yayınlarından çıkmış. "inceldiği Yerden", Dic- kens, Faulkner, Cortazar, Fuentes gibi yazarların yanı sıra Elif Şafak'ın romanlannı da Türkçeye çeviren Aslı Biçen'in çok merak ettiğim romanı. Melih Yılmaz'ın "Gece / Bir Gü- neydoğu Masalı" adlı ilk romanından hiç söz etmemişim. "Birinci Paketi", Melih Yılmaz'ın ikinci romanı. Hiç değilse bundan ayrıntılı biçimde söz etmeyi, ilk romana gösterdiğim ilgisizliği bağışlatmak için çok istiyordum; ama bu yaz onu okumayı da başaramadım. Şu romanları da okuyabileceğimi umarak getirmiştim Ay- valık'a: "Bir Balıkla Sahtekârca llgilenmek", yazan: Mesut LJzor, Cinius Yayınları "Kaval", yazan: Beytullah Özilhan, Sone Yayınlan "Hırs Kapanı", yazan: Gürhan Adana, kendi yayını "Tû Ağacı", yazan: Hamide Gönen, Everest Yayınlan (2009 İlk Roman Ödülü) "Son Hamle", Ethem Yıldız, Çatı Kitaplar "Acı Bir Kuş", Zeynep Uzunbay, llya Yayınlan "Şeytanla Randevu", özgür Doğan, Sobil Yayıncılık "Deri'n", Şaban Akbaba, Sone Yayınlan Ya öykü kitapları! Kargalara özenirken dilleriyle birlikte bütün özelliklerini yitiren; hatta saka olmaktan çıkıp karga- laştıklan için "sakarga" diye adlandırılabilecek garip birtür oluşturan kuşların öyküsü hiçbirimize yabancı değil aslında. Hele, "Dilde başlayan bozulma bir mikrop gibi yaşam, bes- lenme, düşünme, davranış biçimi ve görünüme yayıldı." di- ye bir alıntı daha yaparsam sakargalann kim olduklan iyice aydınlanacak. Bu sakargalar, sakalar tarafından dışlandıkla- rı gibi, kendilerini karga sanmalan yüzünden kargalar tara- fından da "aşağı bir tür" olarak görülecekler; saka kalama- dıklan gibi, karga da olamayacaklar. Ali Günay'ın "Sakarga" adlı bu öyküsünün de bulunduğu kitap: "Hiçbiri Hikâye De- ğil" (Kanguru Yayınları). "Kayıp Ruhlar Kıraathanesi", Recep Şükrü Güngör'ün kitabı. Yayınevi: Sütun. "Tuz Saraylar", Serap Gökalp'in, ilk bölümüyle "Oıtıan Kemal 2009 öykü Ödülü Ikinciliği" kazanan kitabı (llya Yayınevi). "Boşluk", M. Kansu'nun Ürün Yayınlan arasında çıkan öykü kitabı. Sedat Erden'in "Karşı Apartmanda Yaşayanlar" adlı öykü kitabın- dan bir ay kadar önce söz etrniştim. "Güvercinler ve Şey- tan", daha sonra yayımlanan öykü kitabının adı (Hayal Ya- yıncılık). Türkiye'nin en güneyinden bir ses, Onur Aslan, öy- külerini, ilk kitabı olduğunu sandığım "Suskun Bir Zaman KaresF'nde (Taflan Dergisi Yayınları) toplamış. "Sümbül Gö- lü", Mustafa B. Yalçıner'in Mübadele konusuna da yer ve- ren öykülerini topladığı kitabın adı (Etik Yayınlan). Yalçıner gibi Mersinli olan; ama uzaklarda Kanada'da yaşayan llyas Halil'in ürün / öykü'den çıkan kitabının adı ise "Plaza Dona Elvira". • www.feyzahepcilingirier.com / [email protected] Yıldız Teknik Üniversitesi, Türk Dili Bölümü Çukursaray Binası Kat: 2, Barbaros Bulvarı-34349 Yıldız/lst. B U L M A C Önce aşağıda tanımları verilen söz- cükleri bulmaya çalışın ve her bir harfi bir yatay çizgi üzerine gelecek biçimde yazın. Sonra çizgilerin altlarındaki sayıla- ra göre bu harfleri bulmacadaki aynı sa- yılı karelere aktann. (Kara kareler iki söz- cük arasını gösterir. Bir satırın sonunda kara kare yoksa bu, sözcüğün alttaki satırın başına sarktığını gösterir.) Bulmaca tamamlanınca, sorulan ta- nımların karşılığı olan sözcüklerin ilk harf- leri yukarıdan aşağıya doğru Zafer Yal- çınpınar'ın şiir kitabının adını oluşturacak; bulmaca karelerindeyse, aynı şiir kitabın- dan bir alıntı ortaya çıkacaktır. Tanımlar ve sözcükleriniz: A. "Üç ... Opera" (Bertolt Brecht'in mü- zikal bir tiyatro oyunu). 62 33 46 45 11 64 35 20 B. Saray görevlisi yetiştiren okul. 8 54 44 69 58 47 36 C. Kolaylıkla paraya çevrilebilen varlık- lar. 68 53 61 71 37 79 59 63 D. "Tek işlevi bastırmak olsaydı,... kırıl- gan bir şey olurdu." (Foucault). 110 21 32 43 53 63 74 1L M E M C C K i11 22 33 154 64 75 1A M A 12 23 34 • 44 B A L 55 65 76 D G F J B 1 M G 2 13 24 35 45 56 66 77 F M D A A 3 14 25 36 46 F H E E 67 78 M J G B A 4 15 26 37 47 • 57 J D 68 79 H 5 I 6 E M^^H16 F D C B K C 27 I 28 I 38 D^^H 48 J 58 B 69 B 49 K 59 C 70 E 7 17 139 50 60 71 81 G D 8 18 H 2 9 Fİ40 G C G 61 72 82 B K L M 9 19 30 41 • 51 GH I 1 •pD M J L 20 Al 31 K 42 K 52 H • 62 A İ73 M 1•24 1 17 19 26 38 78 E. "Ferdi..." (Uzay Yolu adlı TV dizisin- de, Dr. Mc Coy'un sesi olan ünlü aktör, tiyatro yönetmeni, yazar). 66 77 70 32 6 9 F. "...le Kırbaçlanan Kadın" (Marki De Sade'nin romanı). 16 23 39 2 56 G. Necati Cumalı'nın bir oyunu. 72 81 76 60 25 7 12 50 H. Parola. 4 52 Hazırlayan: İLKER MUMCUOĞLU I."... Uygur" (Deneme yazan). 28 27 82 5 55 J. Birine göre kız ya da erkek kardeşinin çocuğu. 48 14 34 67 41 K. Thomas More'un yapıtı. 74 18 49 31 42 57 L." ... Demirkubuz" (Sinema yönetme- ni). 75 51 29 10 M. Morötesi. 40 21 15 13 43 80 65 73 30 3 22 1074. sayının çözümü: A. TEK, B. EKECEK, C. MAYK, D. MATKAP, E. UKALALIK, F. ZILGIT VERMİŞLER, G. SARISABIR, H. AKREP, I. ALİ BEY, J. TÖREN PROVASI, K. İKTİDAR. Metin: "Bırak kalsın cam kırıkları yatakta / Kapat perdeleri ve gel artık / Sevişmek Istiyorum - Alper özbek" C U M H U R İ Y . E T K İ T A P SAYI 1 0 7 5 SAYFA 31