Katalog

GUNCEL TIP Mustafa Çetiner [email protected] Basketbol genç bir spor aslında ve sadece bu ne- denden bile herspordan daha çok gençlerin, çocuk- ların sporu olmayı bak ediyor. "Ulkemizde Basketbol" İlk basketbolu Kızılderililerin oynadığı söylenir, ancak onu bir spor dalı haline getiren kendi halinde bir beden eğitimi öğretmenidir. James Naismhh isimli öğretmen 1891 yılında Amerikan futbolu oynayan spor- cuların eğlenerek dinlenebildiği bir oyun olarak tasarlamış basket- bolu. Ama yamağı olduğu Amerikan Futbolu, ABD'ye sıkışıp kalmışken basketbol kısa birsürede tüm dünyanın sporu haline gelmiş. Oyun, icadından neredeyse 30 yılsonra ve 1. Dönya Savaşı'nın sonunda önceAvrupa daha sonra da tüm dûnyaya yayılmış. Günümüzde ar- tan birivmeyle kitleleri peşinden sürüklemeyi başarıyor. Milli Basketbol takımımızm Sırbistan ile oynayacağı yarı final ma- çından birgün önceydi. Oğlumla birlikte sitemizin basketbol saha- sı olarak planlanmış ancak şimdi otopark olarak kullanılan alanın- da basketbol oynuyorduk. Daha henüz oynamaya başlamıştık kikom- şuların "Bayram günü güröltü etmeyin, haydigidin oradan başka za- • man oynarsınız" uyarısı geldi. Burada oynamak oğlumun da hoşu- na gitmiyordu aslında, ama asıl basketbol sahamız komşularımızın site yönetiminigürültü nedeniyle uyarması yüzünden ne yazık ki yı- kılmıştı. Oğlum henüz 12yaşmda ve lisanslı basketbol oynuyor. Geçtiğimiz yıl anlı şanlı meslek odalanndan birinde oyuncuydu. Servis parası- nı, forma parasını hep cebimizden ödedik. Meğerse bu meslek oda- sı basketbol için binlerce lira ayırmış, sonradan öğrendik. Bu yıl ve- lilerisyan edince anlaşıldı herşey, günlerce velilerile toplantılarya- pıldı, çözüm yolları arandı, ancak kimse sözü edilen paraların akı- beti konusunda bilgi edinemedi. Oyuncuların büyük bölümü kulüp- ten ayrıldı. Basketbol oynamak dışında bir amaçları olmayan bu genç- lere başka kulübe giderlerse lisanslarının verilmeyeceği tehdidin- de bulunanlar bile oldu. Oğlum bir b'zel basketbol organizasyonunun her yıl düzenlediği yazkampına katıldı. Organizasyonun kâramaçlı olduğu öylesine bel- liydi ki, üzüldüm. Tanık olduklanma şaşırdım. Kampa katılan 10-12 yaş grubu sporcular birkaç fazla meyve suyu içti ve dondurma yedi di- ye çalıştırıcılarından yarım saat boyunca anne babalarından işit- medikleri azarı işittiler mesela. Genç bir adam, çocuklara yarım sa- at boyunca avazı çıktığı kadar bağırdı. Bu sağlıklı beslenme fırça- sından sonra patates kızartması, patates püresi ve patates yeme- ğinden oluşan "sporcu?" yemeğiiçin kampa döndüler. Bu kampla- rı neden Beden Terbiyesi, GençlikSporMüdürlüğü, üniversitelerin spor akademileri düzenlemez ki? Yaşadıklanmdan sonra bu ülkenin milli basketbol takımı nasıl olu- yor da Dünya Basketbol Şampiyonası'nda bu kadar başarılı oluyor d'ıye şaşırdığımı düşünebilirsiniz. Oysa hiç şaşırmadım. Çünkü bu olum- suzluklara rağmen velilerin, çocukların sağduyularına, takım ve ar- kadaş ruhlarına hayran kaldım. Bu süreçte basketbolun içinde çok özverili, iyi eğitimli, yüksek karakterlikişilerin şaşırtıcı ama sessiz çok- luğunu da gördüm. Bu basketbolsevdalılarından biribana şöyle de- mişti: "Bunların hiç birinin Hidayetolmayacağını biliyorum. BirHidayet bir Ersan'ın binde bir çıktığını biliyorum. Ama bunlar spor yaparak büyüyecekler, bunlar arkadaşlığın, takım olmanın, paylaşmanın ne demek olduğunu öğrenecekler, birer sporsever olarak büyüyecek ve sonraki hayatlarını öyle devam ettirecekler. Birer basketbol se- ver, iyibirer izleyici olacaklar, ileride basketbola katkı vermeyisür- dürecekler. Bu arada da yeni Melımet Okur'lar çıkmaya devam ede- cek'" Dünya Basketbol Şampiyonasını izlerken hükümetimizin, baş- bakanımızın, devletkurumlarının, özelsektörün Türk Basketbolunun ne kadar arkasında olduğunu, ne büyük destek sözleri verdiğini iz- liyorum. Ancak bu sözlerin gerçekliğinin test edileceği alan alt ya- pıdır. Zamanı ise turnuvanın bittiği ve basketbolun unutulacağı /7er- leyen günlerdir. Farkındayım, bu yazı "güncel tıp " köşenin alışıldık biçiminden bi- raz farklı oldu. Ama sağlıklı beyinler için sağlıklı bir beden ilk ko- şullardan biridir çünkü. Sağlık Başanlı bir burun ameliyaüna etki eden önemli öğeler nelerdir! Her ameliyat gibi estetik burun ameliyatı da birçok şeyin bir arada düşünüldüğü bir prodüksiyondur. Bu işlem öncesinde, işlem sırasında ve sonrasında yapılacak manevralar hastanın durumuna ne kadar uygunsa başan ŞanSI 0 kadar aitar. Dr. Murat Pençe, Vehbi Koç Vakfı Amerikan Hastanesi Plastik ve Rekonstrüktif Cerrahi Böliim Başkanı maktadır. Doktorun kendi ameliyatlarma haşlamadan ön- Burnunda şekil bozukluğu olduğunu düşünen has- c e y e t e r l i b i r s u r e j a h . , t e c r ü hc li bir ceiTahın ameliyat- ta doktora başvurduğunda problemin ne olduğu- ı a r m J a lH1lunarak proscdürlere alışması uygun sayı- nu doğru olarak görüyor olmalıdır. Hastadan pro- [„. Ri n O pla s c i u : u n y,Hardır yapılıyor olmasına ve bu ko- ı urnunda şekil bozukluğu olduğunu düşünen has- kta doktora başvurduğunda problemin ne olduğu- ' nu doğru olarak görüyor olmalıdır. Hastadan pro- fesyonel bir anali: beklenme:, ancak gene de problemi gerçeğe yakın bir biçimde görebilıneli ve muayene eden doktor tarafından anlatılanları anlayabilmelidir. Hasca çevreden öğrendiği bilgiler çerçevesinde ameliyatma ait ba:ı tahminlerde hulunmuş olabilir ama gerçekte ne ya- pılması gerektiğini doktorundan öğrenmeli, onun an- lattıklarını dikkatle dinlemelidir. Burun yüzün en öııünde ve ortasında yer aldığı için çok dikkat çeken bir anatomik yapıdır. Pozisyonu nedeni ile insanı dış görünüşünde, yü:ün bütünü ile uyumlu ve kıısuru olmayan bir burun önemli rol oynar. Başarılı bir burun ameliyatı geçiren hasta bu ameliyatm iyi etkile- riıii mutlaka görür ve pozitif olarak etkilenir. Ancak has- ta bilinçdüzeyinde veya hilinçalundan, yapılacak burun ameliyatınm, hayatının başka yönleri ile ilgili istediği şe- kilde gitmeyen işlerini düzelteceği beklentisini taşıyor- sa hayal kırıklığma uğrayabilir. Sosyal hayattaki aksak- lıklar, okul başaıısızlığı, eş veya arkadaşkula geçimsizlikler, işten menmun olmama Rİbi şeyler, iyi yapılmıj bir burun ameliyatmdan bazı lıaslalarınnzın bekledigi kadar etki- lenmeyebilirler. Hasta yapılacak ameliyatta imkânlarm sonsu: olmadığmı, bumunun basından takip ettiği bir akt- risin burnuna tıpatıp benzemeyebileceğini anlayacak du- rumda olmalıdır. Yapılacak burun ba^ka yerlerden temin edilecek malzeme ile yapılacak değildir. Anıcliy.ıtın, has- taya kendi burnunda yapılacak bazı değişikler ile, hoja Kidecek, kendi yüzünün bütünü ile uyum sağlayacak bir görüntü elde edileceği açıklanmalıdır. Bu anlatılanları 'hastanın beklentisi gerçtk^i olmalıdır' veya 'hasraya ame- liyat hakkmdaki geı\-ekler ve imkânlar anlatılmalı- dır' diye özetleyebiliriz. PATOLOjtNİN DEÖERLENDİRİLMESİ: Değerlendirme doktor tarafından yapılacak bir iş- lemdir. Yaygın kanınm aksine, standart bir burun ame- liyatı yoktur, patolojileri düzeltmeye yönelik cerrabi iş- lemler ve manevralar vardır. Amaı; hem şekli kusursuz, hem de hastanın yüziine uynun bir burun elde etmek ise, her hastanın analizi yapılmalı ve her hasta iein ayrı bir ameliyat planı ı;izilmeli, bu plan ve beklenen sonuç ise hasraya anlatılmalıdır. kimi hastada burun küçültüle- cekken, kimi hastada, tam lersine, burun ^atısma ilave yapmak gerekebilir, bazı hasfalarda kemikte ameliyat yap- ınaya gerek yoktur, bazısmda ise kemiği kesmeden iyi bir sonuç alnıak imkansızdır. Hastanın sert doku miktarı- nın yetersiz kaldığı durunılarda ise kulak veya kaburga kıkırdağı kullanılarak, veya burundan elde edilecek kı- kırdak kısımları ile bu eksik giderilmeye ^alışılır. Değerlendirme ve planlama saflıasmda bilgisa- yar yardımı veya el ile hastanın fotoğrafı üzerinde yapı- lacak çizimler doktorun hasraya analizi ve planlamayı an- latmasmı kolaylajtırabilir. Bu çizimlerin de ameliyatm kendisi olmadığı, yapılmak istenen manevraları göster- mek üzere kullanıldığı hastaya tekrar edilmelidir. DOKTORFAKTÖRÜ Rinoplastiyi yapacak olan doktorun bu konuda sağ- lık bakanlığı tarafından tescil edilmiş bir kurumda ihti- sas yapmış ve diplomasmı almış bir hekim olması gere- kir. Ulkemizde Plastik ve Rekonstrüktif Cerrahi eğitimi üniversite ve eğitim veren devlet hastanelerinde yapıl- nuda (^ık bilgi birikmij olmasına rağmen plastik cenahlar ara vermeksizin ameliyatlarla ilgili kolaylıklar ve hasta yararına olacak değişiklikler yapmakra ve bunlar mesleki yayın organlarında, kongrelerde meslektaşlarla payla- şılnıaktadır. Bir doktor bu yenilikleıi ne kadar yakmdan takip eder ve uygun bulduklarını kendi pratiğine alırsa başarı şansı o kadar yükselir. Kısacası, doktorun en baş- tan uygun bir plastik cerrahi eğitimi almış olması, son- ra da konıı hakkmdaki gelişmeleri takip etmesi gerekli şartlardır. AMELİYATHANE ŞARTLARI Rinophıstinin yapılacağı yer anıeliyathanedir. Bu ame- liyathane sağlık bakanlığı tarafından 'hastanc' veya 'ayaktan cerrahi merkezi' olarak onaylanmış bir kurumun amcliyathancsi olmalıdır, ve bakanlığın belirlediği bü- tün şartlar kunım tarafından yerine getirilmelidir. Hasta emniyeti dışında, doktorun da ameliyat sırasında rahat ve kaygısız ^-alışabilmesi için gerekli büıün imkânlarm seferber edilmiş olması gerekir. Doktor ameliyatı dışın- daki şjeyleri ne kadar az aklına getirirse, ne kadar kaliteli ve yeterli malzeme ile çalışırsa, ameliyatma o kadar iyi yoğunlaşabilir, başan şansı da o kadar artar. Ameliyatta verilen anesteziyi uygulayan uzmanın da burun ameli- yatları konusunda bir süre çalışmış ve özelliklerine alış- kanlık kazanmış olması önemlidir. AMELİYAT SONRASIBAK1M BirijXik estetik cerrahi ameliyatmdan sonra olduğu gi- bi, rinoplastide ameliyat sonrası bakım uzun vadeli so- nuç üzerinde etkili olur. Oncelikle ameliyat sonrasmdaki erken iyileşme döneminde doktor tarafından tavsiye edi- len dinlenme süresine uyulması gerekir. Ameliyat son- rası ilk birkaç haitadaki istirahat ve sedanter hayat, son- raki aylarda olacak olan iyileşmeyi hızlandırır. Iki ila üç hafıa sonra normal günlük hayatma dönecek olan has- tanın ilk 1.5 ay boyunca burnuna darbe almaması ıpV. kri- tiktir. Daha sonra günlük hayatma serbest olarak devam edebilir. Rinoplasıinin en son halini alması genellikle bir bucuk - iki yılda geı\vkleşmektedir. Bu süre zarfmda has- ta periyodik olarak doktor tarafından görülür ve gerekirse bazı ilaçlar veya masajlarönerilebilir. Takip sırasında alı- nacak bazı tedbirlerle sonuçlar daha istendiği gibi ola- bilir. Çok önemli olan bir konu da hastanın kendi ge- nel sağlığına ne kadar dikkat ettiğidir. Ameliyatm em- niyeti ve sonrasmdaki iyileşme hastanın sağlık kuralla- rına ne kadar uyduğuna cuk bağlıdır. Tütün kullanımı- nın yara iyileşmesini Kızduğu bilinmektedir. Hastalardan, eğer kullanıyorlarsa, tütün mamullerini ameliyattan en az iki hafta evvel kesmeleri istenir. Ağır beden eforu de- ğilse de (spoıtif faaliyetler), vücudu strese sokan nor- malden az uyuma, aşırı alkol alımı, kötü beslenme, tü- tün, sıcakta ve güneş altmda uzun süre kalnv.ı gibi fak- törler de iyileşmenin gecikmesine, hatta istenmeyen şe- kilde iyileşmeye neden olabilir. Göıülebileceği gibi, iyi bir sonuç/alınabilnıesi için ya- pılacak rinoplasti bir ameliyat dcğil, hasta, doktor ve dok- tora yardım eden diğer doktorlar, sağlık pcrsoneli ve fi- zik şartların da katıldığı bir prodüksiyondur. Bu pro- düksiyonda yer alan her ögenin de sonuç üzerinde bir di- ğeri kadar önemi vardır. -r