Katalog

KULTUR DOGANKUBAN Asıl Susurluk toplum geçmişi ile yaşamıyor. Marketi bakkala yeğlemiş köy- lü, telefonu ile yatan, otomo- bili ile evi arasmda eşitlik kur- ij kentliler ne köylüdür, ne Balıkesir'den Susurluk'a geldik. Kentin or- tasında bir kırmızı ışığa doğru yavaşladık. 0 sırada şoför 'A! otobüsle araba kavga edi- yorlarf dedi. Önümüzde koca bir lüks oto- büs küçiik bir arabaya düpedüz hücum ediyordu. Sonra onu kenara sıkıştırmaktan vazgeçti. Işığa doğru uzaklaştı. Kırmızı ışık- ta arka arkaya durdular. Burada ciddi bir Susurluk olayına tanık olduk. Kırmızı ışığın ycşilc dtfndüğü :aman yolu tıkaya- caklarını düşünmeyen üç iri yarı adam otobüsten indi. Küçiik arahanın yanına geldiler. Ozel ara- hadaki vaıandaş, Türk topluınunun trafiktcki davranı- şından haheri olmayan biri olmalı ki pencereyi açıp hâ- lâ bir seyler söylemeye devam ediyordu. Onde giden 'yar- ına' tipi vatandaş açık pcncereden bir dirckt çaktı. Yumnıklarbirbirini izliyordıı. Arkadaki otomobilin ka- pısı açıldı, cesur bir kadın 'yarmalara' bağırmaya başla- dı. Üdevlerini gürmüs, olan kahramanlar biraz duraladı. Biz bu uygar trafik sabnesine ve araba kullananların ilkelliğine daha fazla dayanamayarak kurtarıcı yeşildc ora- dan uzaklas.uk. Belki toplumsal ödevimizi tam yerine ge- tirmcdik. Ne var ki bu şiddet ve ilkelliği birlcştircn olay beni çok eckiledi. Aklıma gelen ilk Susurluk ilc bu ikinci Susurluk'u karşılaştırdım. Birinci Susurluk gclişmemiş bir demokrasi ve toplum güvenliği ürgürlenmesi bağlamında, gelişmemiş bir bü- rokratik uygulamayı yansırıyordu. Devletin güvenliği ile menfaat ağları arasmdaki sakat iliskiler de tesadüfen or- taya çıkmıştı. Bu her gün gazetelere yansıyan sayısız ola- yın tesadüfen eşelenmiş bir ömeğiydi. Yukarıda anlattığım olay, Türk r.oplumunun kcnte inip, apartman vc or.omohille müşerrcr olınası asaması- nırı önemli bir ö:elliğidir. Ozeti zorbalıktır. Apartman, otomobil, yağma ve zorbalık 1950'den bu yana Türkiyc'nin çağdaşlaşma tarihinin simgesi olan \'e var- lıklarına yeterli duyarlı olınadığımı: zehirli çiçeklerdir. Biı kenti uygarca yaşanan bir ortam olmaktan çıkardık. Gerçi değis,me tarihi bir zorunluluktu. Fakat hiçbir de softa. Bukalcmun giysili bu insanları süzleriyle yönlendir- diklerini sananlar, hiçbir çelişkiyi sorgulamaya yanaş- mıyor. REJİMİNNİTELİĞİ Bugün Türkiye'de demokrasi oldugu söylcnen rejim, kentle ve araba ile kucak kucağa yaşayan kırsal kültür mcnsuplarının kurduğu rcjimdir. Osmanlı geri kalmış- lığı ile cumburiyetin İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra- ki geri kalmışlığınm bileşenidir. Bu halk, Kurtııluş Savaşı'nı yapanların torunlarıdır. Bugünkü Türk toplumu savaş görmedi. Cumhuriyct oıılan savaştan korudu. Fakat bu halk ülkesinden ^'îkmadan dünyayı gördü. Ünlerine televi-yon diyc bir aler ve o ekrandaki imajlan çagdaj- lık diye satan ijiğırtkanlar aracı ile kentli olduklarmı san- dılar. Bilmeden dernokrat (!) ve çağdaş (!) oldular. Bugünkü Türk toplumu Atatürk ile Anadolu köy- lüsiinün bile§enidiı\ Aydınlannın büyük ^vıgunlugu, dün- ya aydını değil Anadolu aydınıdır. Bıınlar ülkenin geri kalmışlık sravüsünü saptamaktadır. Kentlerde hi^rliir şey öğrenmeden birkaı^ ç-arpık klişe ile lise mezunu oluna- bilir. Eski az öğrencili, çok hocalı üniversiteler yerine, yok öğrencili a: hocalı üniversitelerimiz var. Bunlardan üniversitede okumuşlar değil, diplomalılar çıkar. Bu dip- lomalılarla kcntlilcşmckte :orluk ı^-ekenlerin toplu- munda araba sahibi olmak en büyük toplumsal hobby'dir. Ulaşim bir mahalle kavgası niteliğinc hürünmüştür. Ve uygar yaşamı tehdit eden boyutlara ulaşmıştır. GÜVERCİN KÖFTESİNİN BİLEŞİMİ Lao Tzu'nun dediği gibi, bu toplum iyi ve kötünün, doğru ve yanlışm, çirkin ve gü:elin bir birleşimidir. Bu karışımm performansı zekice tasarlanmış aşağıdaki hi- kâyede özetlcnmiştir: İyi iş yapan bir aşçı dükkânı aç-an birisine arkadaşı sorar: -Nasıl hıışırdmî -Yeni bir köftc tbrmülü buldum. Güvercin köûesi ya- pıyorum. -O knJitrgüvercin etini ncreden huluyorsun? -Biraz ;ır eti kanştınyorum. -Ne kadaı-r -Ynrım güvercine, yarım ;ır katıyonım. Türkiye'nin sorunu, kırsal bilesenin çağdaşlaşmış azm- lık karşısmdaki orantdır. Türkiye'de çağda$la$manm ni- Matematik Dünyası Derginin bu yılın ikinci sayısı yayınılandı. Kapak konusu türev. Dergi iddia- lı: Türevi anlamayan lise öğrencisi kalmııyacak! Bu sayıda matcmatiksel oyunlara özel olarak ^«k yer vcrilıniş. Ûyunlar kuramının liirçok önemli teo- rcmi bu sayıda. Dergide, yine başta liselilerin ilgilenmesi gereken "matema- tik olimpiyatlari" köşesi var. Dergide abonclik kampanyası açtı. Editör Ali Nesin, "meslektajlarıma da scslcniyonım: Lütfen öğrencilerinizi - onların iyiliği i<,'in - abone ettirin. Dergi 5 TL Abonelik 16 TL. Toplu abonelik 12,5 TL. Bunlar zararına satij- lar. Anıa dergiyi desteklemek istiyorsanı: Plarin (100 TL), Altın (75 TL), Gümüş (50 TL) ve Bronz (25 TL) abonc olarak Jergiyi descekleyebilirsiniz. Bu arada artık bir blogumu: var. www.maremarikdııny:ısi.org/hlog/ Yazılarımzı, yorumlarmı:ı bekleıi:. \nv\v.matematikdıınyasi.orK lçındekilerden seı^meler: Tosun Terrioğlu'yla Söyleşi; Zaman Ndakinesi Nasıl Yapılır? Stephen Havvking; Geni^ Halk Yığınlarına Türev, Ali Nesin, Türev, Tanım ve Örnekler; Süreklilik ve Türev Aritmetiği; Sağdan ve Soldan Türev, Sonsu: Olan Türev; Artan ve A:alan Fonksiyonlar ve Türev; Ortalama Değer Teorenü; L'Hospital Kuralları; Sürekli Ama Türevi Olmayan Bir Fonksiyon Zafer Ercan; Diferansiyeller; Topoloji Her Şeyin Bir Sınırı Vardır Mehmet Kıral; Bir Deste Kâğıdı lkiye Bölme Oyunu.. teliksel ve niceliksel parametrelerini sosyal bilimcileri- mizden öğrenemedik. Belki bu bilgiler küçiik bir ıızman kulübünün üyeleri arasında kalıyor. Kuşaktan kujağa ne- ler intikal ediyor? Nclcr etmiyor? Gerçi uluslararası iletişimin çığdaş insanı yaratma sü- reci Türkiye'ye özgü değildir. Türk toplumu -ki Osmanlı ile Akdcniz, Yakındoğu ve Balkan insanları ve kültür- leri simbiyosisidir- hangi geleneksel kaliteleri, hangi çağ- daş atılımları, hangi çağdas, dünya yorumu ile geleceğe hazırlanıyor? Türkiye dünyadan bağımsız yaşamıyor. Ve yaşayamaz. Fakat Afganistan, Yemen, Somali ya da Irak ve Pakistan gibi yaşamakla, Yunanistan ya da Ispanya gibi bağımsız yaşamak aynı şeyler değil. Hiçbir roplum dünyada geç- mişi ile yaşamıyor. Türkiye telefon teknolojisi üretmi- yor. Teknolojide geridir. Bilgi üretmiyor. Dünya paza- rında yeri olan bir kültürel üretimi yok gibi. İnsanın aklına sorular geliyor: Haendel'in Messia'sı ya da benzer bir musikiyi bu toplum kültürünün hangi köşesine ycrlcştircccksiniz? Toplum ve onu sözleriyle yön- lendirdiklerini sananlar bu garip ^"elişkileri sorgula- makran çnk uzakta. Çünkü toplumu aldatmak daha ko- lay. Toplum iyisi ve kötüsü, aptalı ve zekisi, doğrusu yaıv lışı, okumuşu okumamışı ile birbütün oluşturur. Hiçbir kötülük ya da hiçbir iyilik, gerileme ya da ilerlemc top- lumsal desteksiz gerçekleşmiyor. Fakat dünya tarihinin her döneminde bileşenler, en değişmez oldukları sanıl- dığı sırada, değişebilirler. Bu geri de gider, ileri de gider. Fakat ne sürekli geri, ne dc sürekli ileri gitmez. Sevgili okuyucular, Kırsal toplumun günlük yaşaminda apartman, oto- mobil, bilgisizlik, örgütlenememişlik ve zorbalığın ne ka- dar ağırlıklı olduğunu kcndi deneyim ve gözlemlerini- ze dayanarak irdeleyin. Bizim insanmıız fakir, inancı ge- reği kaderci, başma gelenlerin nedenini fazla kurcala- mayan bir gelenekten kurtulamamıstır. Fakat zengin, et- kili ve görkemli olduğu kadar tehdirkâr bir dünyanın se- yircisidir. Bu ulajmayı aı-uladığı dünyaya yctişmenin yo- lunu kcstircmiyor. Çünkü bilgisizdir. Türk insanının kendmi en güçlü sandığı zaman gaz pedalına bastığı zamandır. O sırada kendini dünya fati- hi zanncdiyor. Arabasınm Batı teknolojisi ile çalıştığı ak- lına gelmiyor. Bu, Anadolu'nun en ücra köşelerindcn Ankara'nın göbeğine kadar aynıdır. Stniin dünyanın farkında olan iyi insanlann inandıncı çabalannın başansına bağlıdır. Atatürk vatanın bütün kaleleri fethcdilmiş ıilsa da bu ulusun zafer gücünc ina- nıyordu. Bu zafer, dünyadan önce kendini fethetmek anlamına geliyordu.