Katalog

www.iku.edu.tr BİLİMKÜLTÜRVEEĞİTİM TC İSTANBUL KÜLTÜR ÜNİVERSİTESİ 'Uzay kolonileri insanlığı kurtaracak' fantazisi Robert L. Park, Superstition (Batıl inanç) adlı kitabında uzay kolonileri projesinin ardındaki gerçekleri açıklıyor. Bu kitabın Türkçe çevirisi Istanbul Kiiltür Üniversitesi Yayınları arasında yer aldı. Yazar, sıradan insanların batıl inançlarının yanı sıra, bilimin batıllarına da değiniyor. Aşağıdaki yazı kitabın son bölümünden alındı. Önümüzdeki hafta, Robert L. Park'ın bu proje- nin gerçekleşmesinin olanaksızlığına ilişkin görüşlerine değineceğiz. Prof. Dr. Rennan PekünlüiEge Üniversitesi) QÜ O Y aşamdan uıkuyla çıkma savaşımı üzerine ya- pılan hesaplamalara göre Homo snpiens başa- rılı. 1973 yılında onanan Tehlike Altındaki Türler Yasası gereği yapılan dizelgede hugün, ABD'de lehlike alıında 1040 rane hirki ve hayvan türii var. Savaşlara ve obeziteye karşın insanlar listede de- "Dnğanın dengesi" soylence oldu. Yer'in doğa tarihi yok oluşlar tarihidir, bu nedenle insanlar ta- şılbilimci (paleontolog) oluyor. Evrim kavramlarıy- la konuşacak olursak, hayvan veya birki olsun, ba- şarılı türler sayılart diğer tiir- lerden daha fazla olanlardır, yani hızla çoğalanlardır. İklim değişiklikleri, doğal telakerler, salgın hastalıklar, doğal kay- nakların tükenmesi - tüm bunlar dengeyi bozar, bazı cür- lerin orraya çıkmasına neden olurken, diğerlerini, gelecek nesil paleontogların üzerinde çalışacağı tosile dönüştürür. Tehlikedeki türlerin lersi- ne, insanlar o denli başarılı ki, giderek yayılıyor ve uçuruma yaklaşıyoruz. Ne de olsa sonlu bir gezegende yaşıyoruz. Şimdi ne yapacağız? Paul Ehrlich'e göre son derece açık: insanlar doğum kontrolü yapınalıdır. Ehrlich Popülasyon Bombası adlı kitabıyla hasjayarak bir seri kitapta halkı uyarmaya başladı. Birçok eleştir- menin yaptığı gibi, Ehrlich'in sunduğu ayrıntılar ve öngörülerinin tarihleri üzerine tartışabiliriz ancak doğum kontrolüne olan dinsel karşı çıkışların üste- sinden gelemezsek sonuç kaçınılmazdır. Batıl inançların zararsız kişisel veya kurumsal tatmin ara- cı olmaktan çıkıp insan ırkı için lehlike oluşturma- ya başladığı nokta tam da burasıdır. Teknolojik iyimserler bu tür negatit düşünceden korkuya kapıldı. Onlar, dünyanın sorunlarının an- cak giderek artan nütusun ve engellenmemiş sana- yileşmenin kazandırdığı zenginlikle çözüleceğine inandılar; bu yol daima işe yaradı. Sorun yalnızca, insanları nereye yerleştirecegimi: sorunudur. YÖRÜNGEDE İNSAN KOLONİSİ Böylece Gerard K. O'Neill'in uzay kolonisi oluş- turma üzerine olan fücüristik fantezisi ba$lamı$ nldu. Ay'a yapılan Apollcı u^şlarının başansından csin- lenen ve orijinal fikirleriylc ün yapmış olan Princeton fi:ik protcsörü O'Neill, insanın yaşam alanının uzaya ayılması gerektiğini önerdi. Bu işe henıen basjayabileceğimrzi düşündü. O'Neill 40 mil u:unluğunda ve 5 mil çapmda, uçları kapalı, Yer - Ay arasındaki kararlı Lagrange Tehlikedeki türle- rin tersine, insan- lar o denli başarılı ki, giderek yayılı- yor ve uçuruma yaklaşıyoruz. Ne de olsa sonlu bir gezegende yaşıyoruz. - 5 noktasma yerleştirilıııiş, dönen silindirik tüpler biçinıinde devasa uzay kolonileri düşlüyordu. İnsanlar, dönme ile üretilen yapay çekim alanında, ve silindirin egri yüzeyi üzerinde yaşayacaktı. Bu in- sanlar bütün gün boyunca ne yapacakn? Hmmnı, belki işc seks fante:isinin bulaştığı bir öğe vardı. Kolonide yaşayanlar daha fazla çocuk yapmakla uğ- raşacaktı ve artan nüfus için yeni uzay kolonileri yapacaklardı. Bu ek koloniler asteroidlerden elde edilen hammadde kullanılarak üıetilecekti. Homo sapiens sınır tanımaksızın çoğalnıaya devam ede- cekti. Û'Neill giderek artan teknolojik karmaşıkhğı insanlığın ilerlemesiyle kariftınnı^tı. Bir soru üzeri- ne kendisinin koyu bir Katolik olduğunu ve doğum kontrolünün nefret edilecek bir §ey olduğunu kabul etti. NASA O'Neill'in bu delice fantazisini geleceğe ilişkin usa yatkın bir görüşmiiş gibi dcğerlendirdi, "araştırmasına" parasal destek \'e O'Neill'in uzayda- ki adalarında yaşamın nasıl olacağını betimleyecek artisrler sağladı. Düşünülen yaşam daima kenar ma- hallelerdeki gibiydi. Basın yayın organlan öyküyü ı^vik sevdi. Asla son bulmayacak olan pazarın büyü- rae olasılığı sanayi önderlerinin ağızlarını sulandır- dı. Dinsel liderler, ruhları kurtarılacak sonsuz sayıda müşteri gördü. Askerler, adada yaşayanlann ayak- lanmaya yönelik niyetlerini anmda bastıracak uzay karargâhları düşledi. Gerard O'Neill, uzay adaları üıerine yaptığı he- sapların pratige uygulanabileceğini ileri sürdü. Daha körüsü, kendisi gibi düşünen öğrenci kitlesini tüm dünyaya yaydı. Bu bilim kurgu kaçıklan hâlâ dışarda dolaşıyor, "kader" sözcüğünü kullanarak asla pratiğe ııygula- namayacak teknolojik fantazi- leri yayıyor. O'Neill projesini NASA'nm uzaya madde fırlat- ma maliyeti konusunda kendi- sine sunduğu değerlendirmele- re dayandırıyordu. Bu ciddi bir yanılgıydı. NASA uzay mekiği yapmak için Kongre'nin destc- ğini bekliyordu. NASA mas- rafları düşük gösıerme tekniği- ni kullanıyordu. Kongıe alda- ttldığını anladığında, Shuttle progranıından vazgeçınek i^in çok get,- kalınmıştı çünkii pro- jenin iptali Kongıe üyeleri için önemli olan bölgelerde ortaya çıkacak ciddi ckono- mik zararlara neden olabilirdi. O'Neill'in uzay kolo- nilerinin maliyerini değerlendirmeleri için lcullan- dığı yöntem, NASA'nm uzaya madde fırlarmak için hiçde gerçekçi olmayan uı^-uk maliyet değerlendir- ıneleriydi. Bazı kişiler için O'Neill'in uzay adaları teknolo- jik cennetin yaşama geçmiş, parıldayan yapılarıy- ken bazıları için de bilimkurgu kâbusuydu - bizim mücevher gezegenimizin yerini tavşan yuvaları al- mıstı. KULTIİR KULTUİII