Katalog

8 PAZA!IR 8 2010/ SAYI1272 ESRA AÇIKGÖZ ültür,Kimlik,Politika;Mardinde Kültürlerarasılık.EnginSarı,üç yıllık \ araştırmasınıbu başlıkla kitaplaştırdı. Yayınlarındançıkan kitaplaMardinüzerinden,farklılıklarımızla nasılbirlikleyaşayabileceğirnizedair ipuçlarıveriyor.Ona göre artan çatışmalar demokratikleşmeninkaçınılmazolduğunu anlamayıda sağlıyor.0 geleceğe umutlu bakanlardan. - Neden bu konularüzerineçalışmaya başladınız? - Aslındauğraştığınıbüyükkonu kültür. Üniversitedeçalışmakonularınızı, akademikyönelinılerinizinasılve neden seçtiğinizçok karşılaştığınızbirsorudur. Dolayısıyla,neyinedeıı araştırdığım konusundaçok düşünmüşlüğümvar. Kültürün,hem hayatlarınııziçinanlam kaynağıhem de güç ve iktidarilişkilerini deneyimlemebiçimimizolduğunu düşünüyorum.Bugeniş perspektiften, içindeolduğumve dönüşümüne katkı yapmakistediğimtoplumuııpratikve politiksorunlarınadoğrueğilince,bunları düşünüp kavramsallaştırmayaveteorik yönelimlerimışığındairdelenıeyeçalıştıkça araştırmakonularımda yavaşyavaş biçimlennıeyebaşladı.Bence Türkiye’de, pratiktoplumsalvesiyasalsoruıılarla, bunlarıiçindeçözümlenıeyeçalıştığımız kavramlararasındaçok çetin birmücadele var.Çalışmakonularımışekillendirende bu mücadelesanınm.Somutolarak söylersemkültürdediğimiz“farklılık” biçimleriilepolitikadediğimiz“birlik” biçinıleriarasıııda. - Bubaşlıklanneden Mardinözelinde incelemeyiseçtiniz? - Çüııkükavraııısalveteorikdiliçinde uçuşup duranve birtürlü bir analitikkoııumaulaşılamayantartışmalar yerine,konumlailgilikapsamlıgörgülveri sağlayacakyerMardiıı’di.Kültürlerarası iletişimipolitikbirbağlanıiçinde inceleyebileceğimen uygunyerinMardin olabileceğinidüşündüm. Tabiiuzunsüreli biraraştırnıanınyapılabilirliğisadece düşünceyleolmuyor.Birpilotçalışmayla tercihleriminuygunluğunuda sınamıştım. - Butez ve dolayısıylakitapnasılbir çalışmanınürünü? - Çalışmatoplamda üç yılsürdü. Literatürçalışnıasıbiryıl,alan araştırması ise hazırlıkları,derinlemesinegörüşmeleri, gözlemlerive kayıtlannraporlaştırılmasıyla birliklebiryılve son olarakbiryılda yazım aşaması. Tabiien zorlukısım,alan araştırmasıydı.Etnografikbiraraştırmanın kendine özgü zorluklarıvar.Alanagirmek, insanlaraulaşmak,güvenvermek, insanlarlakonuşabilmekiçinuygundili, zamanı,mekönıve konuyubulmak, vesaire.Alanaraştırmasıiçinikiyaz, toplamda üç ayınüzerinde - Evet,az önceki cevabımdandevam edebilirim.Ülkemizinkültürlerleve kimlikler-leilgilisorunları,bizzatbizimleilgili, toplumumuzdançıkıyorve yükseliyor. Bence kimse,dışarıda,şurada ya da burada politikfailarayarakzaman harcamasın.Geçmişteya da gelecekte, huzurve mutlulukdolu, bir da.mekan yok.B irniikle üstesinde • , herkesin politikidealiiçinşiddetsizve kan dökmeyerekmücadele edebileceği biryol bulabileceğimizidüşünüyorum.Böylesibir “mücadeleliiyimserlik”içinMardin,yeterli umuduveriyor.Bunutüm Türkiyeadına korumamakiçinbirneden görmüyorum. Kimliklerleilgilisorunlarımızınçözümüve politikideallerimiziçinemek vermeye,özen göstermeye,farklıolanıdinlemeyehazırve istekliolanbirmücadele hattınıkoruyarak şüphesiz... - Sizcekültürünpolltikleşmesiayıncımı yoksabiıleştlıiclbirrolmü oynuyor? - Aslındaher ikiside. SanırımAnthony Smithsöylemişti.Insanlarınayrışmaları ve birlikoluşturmaları,yanitoplumlarve topluluklartarihseldir.Tarihsel birlikteliklerdeve ayrışmalarda,kültür çok önemlibirpolitikroloynuyor. Araştırmamında bunu gösterdiğini düşünüyorum.Kültür,bu politik ayrışmave birleşmeoyunununen önemlisahnesi. Bu politikgüç ve iktidarilişkilerini,tahakküm biçimlerinikültürolaraktecrübe ediyoruz. - Sarıyıllardakimliktartışmalan çok sıkgündeme geliyor.Bu tartışmalar,demokmtlkleşmeye miyoksatoplumsalçatışmalann arttığınamıişaretediyor? -Yine“yabu,ya bu” mantığınaaykınbircevap vereceğim.Toplumsal çatışmalarınzorlamasıyla demokratikleşmemiz gerektiğineiknaoluyoruz - yaptım.Sohbet tarzındakigörüşıııeler, araştırnıagüıılüğüve fomıelgörüşme kayıtlarınınmetne geçirilmesiyle1000 sayfaıııııüzeriııdebirverinıetnioluştu. Buıılarıııanalizive araştırmametninin yazılmasıda zorlubirsüreçtitabii, - Bunca çalışmasizinereye götürdü? Mardin’edairyaptığınızbu çalışma sonucunda nasılbirtabloyaulaştınız? - Kültürlerinve kimliklerinçok acılı çatışmalarayolaçtığınıgörsek,tecrübe etsek de, kültürlerarasılıkkonusunda beııce güvenebileceğimiztarihsel,pratik vepolitiktecrübenıizvar.Meselehep birlikte,hepiıııizinbenimsediğikurallarla, uygunçözümleribulmaktave bunlar uzaktadeğil. - MardinözelindekibilgileriTürkiye geneiiiçinyorumlamakmümkünmü? bence. Dolayısıylatoplumsal çatışmalaryükseliyor,ayrıcazaten toplum uzlaşmadanibaretdeğilçatışmalıbirbirlik ve bizbu çatışmalarınüstesinden ancak demokratikleşerekgelebileceğimizi,hatta bu çatışmalıhalileniteliklibirdemokrasi olursa,yapabileceğimizidüşünmeye başlıyoruz.Şüphesizbirbaşka alternatif daha var.Birfelaketsenaryosu;bütün bu kaosa gidençatışmalıdurumun üstesinden ancak toptancı(totaliter)birotoritenin gelebileceğifikri.Siyasitarihimizbunun örnekleriyledolumaalesef.Amaben bu konuda iyimserim.Kimliktartışmaları, bugün en önemlipolitikayapma biçimlerimizdenbiri.Bupolitika demokratikleşmemizekatkıyapıyor.Bence korkulacakbirdurumyok.Butartışmalar, mevcutpolitiksorunlarımızaverilensamimi bircevap. Cevabı,önerisiolan lütfen buyursun.• .... .• . DÜNYALIYAZILAR ZÜLAL KALKANDELEN Geleceği düşlemek “0 il’ i “Neyazıkki,gelecek artıkeskiden olduğu gibideğil.’ Bucümlede mantıksalbirhata olduğuııu düşünebilirsinizama yok. İngilizcesi“Sadly,The FutureIsNo LongerWhat ftWas”.James LeyiandKirbyadlı müzisyeninbiralbümünün adı bu. Geçenlerde hüznü sarsıcı birgüzellikte anlatan bu albümü dinlerken birçok konuda düşünür buldum kendimi.Bu ülkenin geleceğine ilişkinhayallerimgeldi aklıma. Hep denir ya; “Türkiye1demokratlk,laikve sosyalbirhukuk devietidlr”diye...Hep söylenir ama gerçekte birtürlü ulaşılamayanbir hedeftir 0 bizimIçin.Ne demokrasimiztamdır; ne de laik ve sosyal hukuk devletimiz... Jose Saramago’nun dediği gibi,demokratik birsistemle yönetilmeyizbiz.Halkınbelli aralıklarlaoy verişidemokrasi diyeyutturulur;bir aldatmacadır bizimkisi.Siyasetçilerin,ağaların, büyüksermaye sahiplerininelindedirher şey... Bilirizböyle olduğunu ama yaşadığımız topraklarda birgün ekonomik paylaşımdave adaletinsağlanmasındadaha hakça birdüzenin hükümsüreceğini düşlemekten de vazgeçmeyiz. Alınteriyleyaşamınıkazanan dar gelirlininitilip kakılmayacağı,insanca birhayatıntoplumun geneline yayılacağıbir düzenin özleminiçekeriz. Darbelerolmasın, polis hakkınıarayan işçiyi, memuru dövmesin isteriz. Etniksiyasetinprimyapmadığı,başbakanların kadın-erkekeşitliğineinandığı,insanlarındin,dil, etnikköken, cinsiyetve cinseltercihleri nedeniyieayrımcılığamaruz kalmadığıbir ülkenindüşünü kurarız. Aslındabütün insanlarınbenzer hayalleri vardır.Gelişmiş’ bu sorunlanfl çoğunu hallettiğisöylenebilir.Ama kapitalizmin hükümsürdüğü her yerde sömürü devam ettiğinden,oralarda da benzer düşleri paylaşır insanlar... insanoğlunun karşılaştığıekonomik ve sosyal sorunlarıntemel kaynağıadaletsizlik...Gelir dağıiımındaadaletsizlik,hukukta adaletsizlik, toplumsal rollerdeadaletsizlik,fırsateşitliğiııde adaletsizlik... Pekitoplumda adaleti sağlayacak güç ııe? Yargı... Yargıgücünü nasıl kullanır?Hukukkuralları aracılığıyla. Bugücü kullananlarınbağımsızolmadığı, tarafsızlığınıyitirdiğibirülkede adalet sağlanabilirmi? Hayır... Bugünküiktidarve yandaşlan, bu en basit mantığıbileanlamamış gözüküyor.12 Eylül’de yapılmakistenen anayasa değişikliği,esasen bu ülkede iktidarıııyüksek yargıorganlarınınelini kolunututup kendine bağlama operasyonudur. Bunu görmek içindeğişiklikmetninidikkatle okumak yeterli.Ancak iktidar,halkıııeıı azından önemli birkısmının,dikkatleokumayı bırakın, metne göz bileatmayacağını hesaplıyor.Birkaç maddeyle göz boyarnayaçalışmalarıııın, ağlayıpduygu sömürüsü yapmalarınınnedeni de bu. Gelecekle ilgilidüşlerden yolaçıkıp referanduma varmamınbir nedeni var.Çünkü iktidarınoyunuııa gelip 12 Eylül’de“Evet”oyu vermek,gelecekle ilgilidüşlerimizeihanettir... Elbettebugünkü anayasa değiştirilmelive toplunıun geniş kesimlerininonayıiletam anlamıylademokratik biranayasa yapılmalıdır. Ancak şu anda yapılmakistenen bu değil.Yargı organlarıiktidarınemireri konumuna getirilirse, demokratik,laikve sosyal hukuk devleti katledilnıişdemektir! Oysa ben gelecekle ilgilidüşlerimiyaşatmak ve onlarınbirgün gerçekleşebileceğine dair ümidimikorumak istiyorum.Burada Rus yazar . Plsarev’inLenlıYin“Whatlato Be Done?”(Ne Yapmalı?)adlıeserinde de geçen birsözünü yinelemekte faydavar: “Hayallerlegerçek arasında bir bağlantıvarsa, o zaman her şey yolundadır.” Bu nedenle, 12 Eylül’ünözünü koruyanbu anayasa paketine “Hayır”diyorum!• www.zulalkalkandelen.com kzulal©yahoo.com r ‘ . “ :: T:- ‘ ‘ «- . ‘ [ 1 .-ı 1 ‘ - — 1 1 1 Lt ... . .. :.; . __ . Ttı’t .ı- -. - ,.‘, İşJ3€L L 1 t‘-“,. dofl SeygtS° . - t’I’’ •‘ - - , -.. - ‘ , . - ı ‘ - L. ‘ - ‘ - “ .- ‘ . - •.lr.7’.\.‘t’ -. ‘ , il ‘.. .. İL. Mardin‘de kaldım. 100’ün üzerinde insanlahemtek tek, heıııde grup olarak formel görüşmeler ‘ : : ‘ ı . , ,... - \\, 4 % — - , . .. . 04 ‘ ı h4 Kültür ‘ .1n4 ‘ Çok