Katalog

6 8 AĞUSTOS2010/ SAYI1272 Hayvanların savunucusu PETA; ‘Peopleforthe Ethical Treatment of yani HayvanlaraEtikMuameleIçin Mücadele Edenler”isimlibirhavyan haklarıhareketi. 1980’de kurulanbu örgüt, amacı gütmeyen,vergiden muaf bir kuruluş.Üyeleritarafından finanse ediliyor.KuruluşyeriNorfolk, Virginia.Yaklaşıkikimilyonüye ve destekçisiyledünyanın en büyük hayvanhaklarıgrubu. Şimdibu hareket 30. yılınıkutlamaya hazırlanıyor.Unutulmaz,çarpıcıve dediğinibileneylemleri, başanları,sosyal muhalefetiilebağımsız karşı hareketin en önemlitemsilcilerinden.ABDdışında Kanada, Hindistan, GüneyAfrikave AvrupaBirliği’ndebürolarıbulunan Peta, heryaştan, her ülkeden yüz binlerce gönüllüileçalışıyor. Sürekligündem de kalmayıve gündem yaratmayıbilen örgüt,hayvanlarınyenmemesinin, giyilmemesinin,üzerinde yapılmamasınınve eğlence amaçlı olarak kullanılmamasınıngerektiğinisert eylemlerlesavunuyor. PETAayrıca hayvanhaklarınınkorunması konusunda bir : çok 11kmde yaratıcısı. PETAdünya sahnesinde adını duyuran .: adımını,kuruluşundan biryılsonra 1981 yılındaattı.lngridNewkirkve PETA’nınortak kurucularındanAlexPacheco, SilverSpring, Maryland’dekiDavranışAraştırması Enstitüsü’neizinsizgirdi.Maymunlar üzerindeyapılandeneylerinişkence olduğunubelgelemeyiamaçlıyorlardı, başardılarda. AlexPacheco, .« laboratuvardakidurumu belgeledive araştırmaenstitüsüne polisbaskınıyapıldı. ArdındanABD’deatlara kötü muamele eden en büyük çiftliğinkapattırılmasıve AmerikanOrdusu’nda hayvanlannatış deneylerindekullanılmasının yasaklattırılmasıgeldi.Amerikan AnayasaMahkemesi’nindeney hayvanlarına yapılankötü muamele nedeni ilehayvanseverlerden yana kararvermesine önayak da oldu. Örgütüntemel amacıfabrikaçiftçiliğl,kürkçiftçiliği,hayvantestleri, hayvanlarıneğlence olarak kullanılmasınınönüne geçmek. PETA,genel eğitim,eziyetaraştırmaları,hayvan kurtarma,hayvanhaklarıyasaları,özel etkinlikler,ünlülerin katılımınıiçeren kampanyalarve protesto kampanyaları üzerindeçalışıyor.Bu kampanya ve protestolar sayesinde günümüze dek yüzlercezafer elde edildi.Milyonlarca hayvaneziyetgörmekten kurtuldu.Birde hayvanların eğlence adı altında eziyetgördüğü başlıca sirkler,boğa güreşleri,rodeolar, köpek dövüşleri,at yarışlarıgibi sektörlerüzerineyoğunlaşan çalışmalarıvar.Heryıl Amerika’da115 milyondanfazla hayvanınlabaratuvar ortamlarındateste maruz kalarak öldürüldüğü düşünülürse iyibirişçıkardıklarıkesin.Tabiibu deneyleringerekli olduğunusavunanlar da olacaktır.işincan sıkıcıyanı bu savunuculanngenelde bu işten rant sağlayanlarolması. PETAsaygın ününün büyükbirkısmınıses getiren eylemleriylesağladı. Buradafarkındalıkyaratmak için kullandıklarısistem onlara çok şey kazandırdı.Popüler isimlerve magazin dünyasınınefsaneleri ileişbirliği ETA’nınTürkiye’degerçekleştirdiğiilkeylem ise r 2005 yılındaIstanbulKadıköy’dekiKFCöııürıdeki protesto. Türkiye’dekiilkeylemde örgütün“Kentucky KızarmışVahşeti”adlıkampanyasınınkoordinatörü ABD’liLisa Franzettave birTürkeylemciyeonlarca “tavukdostu”, “Kentuckytavuklaraişkence ediyor” dövizleriyledestek vermişti.Sonra devamıda geldi. Sokak hayvanlarınayönelikkatliamlarıprotesto eden hayvankorumacılarve hayvanhaklarısavunucuları, “5199sayılıHayvanlarıKorumaKanunubalondur” diyerek,üzerinde 5199 yazan balonlarıhavaya bıraktıklarıAnkaraTandoğan Meydanı’ndakieylemgeldi. Aralannda,Anhayko,Ankapati,Doğayıve Hayvanları KorumaDerneği(DOHAYKO),HAYTAP,DünyaYalnız BizimDeğilPlatformu(DYBD),EskişehirHKD,Sorgun Platformu,BarınakGönüllüleriDerneği,AnkaraVeteriner HekimlerOdası, TürkiyeVeterinerHekimleriBirliği, Yaşam HakkınaSaygıPlatformu,HayvanlarıKoruma yapabilmelerien büyük artıları oldu. Sinema ve müzikdünyasının büyükisimleriPETAiçin objektiflerinkarşısınaçıplakçıktı. Kimleryok ki bu isimlerarasında; AliciaSilverstone,AyaSugimoto, DavidCross, AliciaMayer,Christina Applegate,Amanda Beard, Eva Mendes, HollyMadison, Jamelia, Jenna Jameson, ChristyTurlington,Kimora Lee Sımrnons,Kobe Paige, LucyDavis,Joanna Krupa, Pamela Anderson, MichelleManhart, CharlotteRoss, Roselyn Sanchez, Dennis Rodman, Sadie Frost, ShirleyManson, Charlize Theron. Hatta Türkiye’denTarkan ve Sibel Kekilli. PETAilekürkkarşıtı gösterilerözdeşleşmiş durumda. Kürklere tutkunluğusu götürmeyen Jennifer Lopez’ekarşı klip hazırlamalanda cabası. Ünlüiç çamaşırıfirmasıVictoria’s Secretın birdefilesinde,Cisele Bundchen podyumdayken PETA’cılarellerinde“Gisele:AşağılıkKürkçü!”pankartıyla podyuma çıkmışlardı.Ispanya’dakiboğa güreşlerıni “katliam”diyetanımlayanörgüt üyeleripek çok ispanyol büyükelçiliğindede çıplakeylemleryapnııştı.PETA,onlarca kampanya ve eyleme karşındünyaca ünlüVogue dergisinin sayialarındakürkkullanmasıyüzünden editörAnna Wintour’acephe almıştı.Hattabaşına rakun ölüsü Derneği(HAYKOD),Yeşiller,Almanya BağımsızHayvanHaklarıBirliği, AlmanyaPETAgibiçok sayıda örgütve platformunkatıldığı“Itlaflara,hayvanlara yönelikbaskı ve eziyetlere”karşı “KatillerimizKim?”mitingiciddibir hareketti. PETAAlmanyasözcüsü Magdalena Scherk da biraçıklamasında “Türkiye’nin,eskiden berisözde kuduz _________ vakalarıbahaneleriyleuygulamakta olduğu ‘ortadankaldırma’ve kitleselöldürme eylemleri sadece insancılolmamaklakalmayıp,bu önlemler.hiçbir şekildeamaca ulaşmayısağlamayan,etkin olmaktan uzakeylemlerdir”diyordu.PETAAlmanyaşubesi, “Türkiye’yegitmeyin”kampanyasını bu yüzden başlattı. Gerekçeside Türkiye’dekisahipsiz hayvanlannetik olmayanşekildetutulduklarınıve kimizaman toplu halde bazılarışöyle; - Başlatılanonlinekampanya sonucunda Lufthansafirmasıdeney hayvanınakliyesine son verdi. Ikiyılsüren kampanya sonrasında dünyanınen büyükyeşilçay firması,Japon “ITOEN”hayvandeneylerinisonlandırdı. - Queensland üniversitesindehayvanlann canlıcanlı kesilerekyapıldığıdeneylerson buldu. fırlatıldığınıhatırlatmaktafayda var.Wintour’unbir fotoğrafınınüstüne ‘Kürkügüzel hayvanlarve çirkininsanlar giyer’yazan birafişde hazırlanmıştı.Başka söze ne hacet! Bu örgüt 30 yıllıkbirserüvene sahip. Elbettebu dönemde davayısatanlarıda gördü, yaşadı. Mesela ‘Kürkgiyeceğime çıplakgezerim”diyenve PETA’yasoyunan ünlü pek çok model kürkreklamlarınınyıldızıoldular.Naomi,Claudia, Cindyve Ellebunlardan ilkakla gelenler.AmaEvaMendes iyiPETAgönüllüsü.Bu arada FransızVoguetüm bunlara misillemeolarakgeçtiğimizkasım ayındatam 12 sayfasınıkürkmodasına ayırdı.Elbette kürkburjuvazininve sermayenin en belirginoyuncaklarındanbiri,kimsenin bundan vazgeçmeye de niyetiyok.Son dönemde kürk karşıtıgösteriningözdeleriise BrigitteBardotVakfı,PETA, One Volceörgütlerininişbirliğiileyapılanlar.PETAkeskin mesajlı,dikkatçeken eylemleriyleGreenpeace’le benzer tavırda.Ama PETAmüstehcen ve belkide bir adım önde. Yaniikiörgüt arasındaki belirginfarkda eylemlerindebeden kullanımı.• verildi. - Agreslfbirkampanya sonucunda TexasTech adlı firmabarınaktankedileralarak üzerindevahşi deneyler yapmayıdurdurdu. -Avustralyalıünlü modacı binlerce PETAyesinden aldığıprotesto mektuplan sonucunda tasarımlarında kürkhayvanlarıkullanmaktanvazgeçti. - Yineprotestolarsonucunda Boston Properadlı moda markasıkürkkullanımındanvazgeçti. - AvrupaKimyaAjansı’nayollananmektuplar neticesinde hayvanlarüzerinde yapılacaktestler durduruldu vedört buçuk milyonhayvanınhayatı kurtuldu. vazgeçti. - Zappos.com ve home shopping networkkürk satışınıdurdurdu. - Donna Karantasanmlannda kürkkullanmayıbıraktı. - TayvanÜniversitesi’ndekihayvantestleriyasaklandı. - Kanada’dakiKFChayvanlaraeziyeteden tedarikçllerdentavuk alımınıdurdurduve mönüsüne vegan seçenekler ekledi. - Nike’aait birmarka olan ColeHaan kürk kullanımınason verdi. - Tüm Amenkaneyaletleıindehorozdövüşleriyasa değişikliğiIleyasaklandı. - Coca Colafirmasısonunda hayvantestlerine sağladığı bütçeyidurdurdu. - Burger King2001‘den berisüren kampanyalar sonucunda hayvanhaklananlaşması imzaladı. - Polo RalphLauren kürkkullanmamakararıaldı. hayvan! ÜIkelerin gelişmişlikdüzeyleriilehayvan haklarınaduyduklarıhassasiyet arasında doğru orantıvar mıbilinmez?Tersinigerçekleyen örneklerise ortada. Kanada’dafokavıvahşete dönüşmüş birşekilde sürüyor.Heryılbelli zamanlarda bu görüntüleriizliyoruz,geçip gidiyor. Fastfoodsektörüiçinkötüşartlarda ve uygunsuz yetiştirilenhayvanlarda gelişmişve modern ülkelerinen büyüksorunlarıarasında. Hayvanhaklarıdediğimizdehemen akla vejetaryenlikgeliyor.PETAüyeleriarasında vejetaryenlerbüyükçoğunluk ama olmayanlarda var.Evet,PETAvejetaryenliğisavunuyor.Çünkü onlara göre hayvanlarayapabileceğimizen büyük iyilikonlarıyemeyibırakmak.Butartışılırve konununtarafıolmaksize kalmış.Ama birgerçek varo da hanişu çok söylenen; “insansosyalleşmişbir hayvandır.”Insanbirhayvan türü, bu gerçeği kimseinkar etmiyor.Sorun yalnızcazeka ve kabiliyetüstünlüğü yüzünden birtüründiğerini yoketmesi mi?Yaroller değişirse? Elbettebunlar kimseninumrunda olan sorulardeğil.Ne de olsaönce kenditürümüzünhesabını görmemizgerekli.“Bunca insan haklarıihlalivarkenbuna ne gerek var?”diyenleride duyuyorum.Çok haksız da değiller.Pencerenizin büyüklüğükadar görürsünüzneticede. Şimdiise 30. yılını kutlamayahazırlanan Go PETAiçin“niceyıllara” demenin zamanı.• ALIDENiZ USLU 1! - Sanders/Wingo’nun Peta tarafından 2009’un karanlıkreklamajansı seçilmesininardından ajans tarafındanmaymunlannreklamlardakullanılmasınason - Levl’sfirmasıreklamlannda hayvanlankullanmaktan eta’nınkampanya ve protestolarsonucu E kazandığıhaklıçok dava var. Bunlardan 1 Insan da bir PETA’dan Türkiye’ye gitmeyin kampanyası 1PETA farklı ülkelerde farklı ülkeleri protesto ediyor... . . itlafedihdikleriydi.PETA,bu kampanyayabaşlamadan önce Türkyetkilimakamlarındanbiraçıklama istediklerinide behirtiyordu.Amasonuç elbette çıkmadı. En son da Antalya,İstanbulve Izmirhavalimanlarında kiralıkreklampanolarındaücretkarşılığındaafiş yayımlamanınderdine düştüler.Amaacı çeken hayvan resimlerindendolayıizinalamadılar.• the Sume Veg cir1t] n. %. 1 A