Katalog

4 PAZAR 8 AĞUSTOS 2010/ SAYI1272 Makanin’in romanı Geçen haftayayınlanan“RusEdebiyatıYaşıyor”başlıklıyazımın son paragrafında,Vladimir romanından söz etmeyi bu haftada sürdüreceğimi yazmıştım. Matematiköğrenimigören Makaninbirsüre matematik öğretmenliğiyapmış. Birkaçydsenaryo yazımıeğitimialdıktansonra “SovyetYazan yayınevindeçalışmış. . 1967’den başlayarak yayımladığıanlatıve öykütüründe yapıtlanyla 1999’da Rusya Federasyonu DevletÖdülü kazanmış. Undergrouncf, Rusyada 2006da yayımlanmış. Böyleceyazarınınson yapıtlanndan olan kitapdilimizdeyayımlanan ilkyapıtıoluyor. Bu,sözgelimiDostoyevski’nindünyasına birdenbire Suç ve Ceza’ylagirmeye benziyorolsa da fena birşey de değil... Büyükbiryazarı büyük biryapıtıylatanıyanokur, onun başka ürünlerinede ulaşmak isteyecektir... “Underground (Rusçası ingilizceokunuşunun imlasıyla andegraund’) dilimize“yeraltı”diyeçevrilemezmiydi?Bunutam olarak bilemiyorum.Çünku ‘ yerattı’kavramınınfarklıçağrışımlanda var.Zaten yazar, romanına ad olarakaynıkavramınRusçası olan “podpoiyeyideğil, Rusçaya ingilizcedengelmişkarşılığınırasgele seçmiş olamaz. Dostoyevskinin‘Notlar”dakiyeraltısındanda farklı,yeni biryeraltıdır bu... Yapıtlarıyayımlanamadançekmecelerde kalmış,dosyaları yayınevlerinintozluve örümcekliraflarındaçürümeye terk edilmiş yazarlarınyeraltısı... Romanınodak kahramanı,yazar Petroviçonlardan biridir. Akılhastanelerinde kişiliğiyok edilmeyeçalışılanyetenekliküçük kardeş, ressam VenediktPetroviç,ağabeyiylebirlikte,romanın odağındaki ötekiyeraltıkahramanıdır... Vnderground’da Soljenistsın’ın‘KanserlilerKoğuşu ‘nuçağrıştıran öğeler,tip ve mekan benzeşimlerikuşkusuz kivar. Fakat bu benzeşimlerineden Çehov’un “6No.İuKoğuşuııa kadar götüremeyelim. Alanımızedebiyatsa, sorun baskıcıyönetimlerinsiyasal-toplumsal eleştirisindençok, insan “beninin ezilmekistenişive bu baskıya karşı nasıl,hangi araçlarladirenileceğidir... Makanin’inromanınınbildirisive önemi tam da bu noktadadır... Yersizyurtsuz biri,biryeraltıinsanı,bir hiçde olsanız,yine de inizi“teslimetmemeyf’başarabilirsiniz... Bu “benkendim”konusu, kendi olmak, kendi olarak kalmayı başarmak olgusu, romanınözelliklesonlarına doğru, tıpkıbir senfonide gibiyükselişe geçiyor... Makaninbunu, matematikçikimliğiylede ilgiliolabilecek kurgulama yeteneğininyanısıra, hiç kuşku duymadığımşiirbirikimive duyarlılığıylada başarıyor... Gerçekçi betimlerinve üst üste yığılanolgularınarasından göz kamaştırıcıbir ışıltıylaparıldayıverenduygusal anlar,ancak şairce bir duyarlılığınürünü olabilir... Örneğin,metro önlerinde sahiplerinibekleyenterk edilmiş köpeklerinuruhsalgelgitlerinin”betimlendiğibirkaç sayfa,romanın kendisinden bağımsız olarak da birdünya öyküseçkisinin başyapıtlan arasında yer alabilirdi... Yazıldığıdildeyayımlanışındanüç yılsonra büyükve önemlibir yapıtıTürkçeyekazandırıpyayımlayanEverestyayınlarını;günümüz Rusçasının dolambaçlıve çetrefil deyimlerininüstesinden başarıyla gelerek kitabıRusça aslından alkışlanacak birbaşarıylaçevirengenç çevirmenGünay KızılırmakÇetao’nun emeğiniayrıcakutlamak gerekir.• - Oluşum nasıl başladı? - lsviçre’denbirakademisyenin yolladığımektupla olayı daha iyiincelemeye başladım. İnternetüzerinde konuşmaya başladık.Sonra Yeşilaylokalindeon beş kişibuluşup nasıl örgütlenebileceğimizikonuştuk. STK’lerbelliürkütüyordu, çünkü muhalefetettiklerişeye dönüşebiliyorlardı.Başka bir yapı oluşturduk. Bizdemerkeziyapılanmasıfırdı.Kesinlikle kurumsallaşmadık,paraylahiç birebirilişkimizolmadı.Olgu dışınaçıkmamak çok önemliydi.KendiaidiyetlerimiziÇİAÇ’a taşımadıkve böylece çok farklıkesimlerdendestek geldi.0 açıdan ÇIAÇ’ınyapısı çok iyiincelenmeli. - Kampanyalşlnlzinasıletkiledl? - Kampanyabaşlarken Şehir Tiyatrosu’ndanistifaetmiştim. Birsüre sonra bunun başka birişlebirlikteyürümeyeceğini anladım.Sevgilimleoturup “kampanyasüresince çalışmasam yaşayabilirmiyim”diye konuştuk. Zaten on yıldırtüketim MehmetAtak,TMKmağduru çocuklarla çıkarılanyasa içinmücadeleyibaşlatan insan olarakgörülmektenrahatsız. Ancaken mütevazıifadeyle ÇocuklariçinAdaletÇağıncıları oluşumunaen çok emek veren isimlerdendi.Kampanyayatam destek verebilmekiçinişini bıraktı.Pekideğdi mi? Kendisindendinleyin... MK mağduru çocuklann serbest kalmasıiçin . en büyük çabayı harcayanlardan biriydi Mehmet Atak.ÇocuklarİçiııAdaletÇağıncıları (ÇiAÇ) oluşumuylabirçokçocuğun serbest kalmasınısağlayan yasanın çıkmasında önemlirol oynadı.Tahminedebileceğiniz gibisüreç oldukça zordu. Sivilbiroluşumun siyasisüreçleri etkilernesininen zor olduğu ülkelerdeı,birindeadım adım ilerleyerekamacına ulaştı.AncakAtakbu yasanın da tek başına birşeyleri değiştirmeyeceğinhııfarkında.Yasayıuygulayacak zihniyetdeğişmediği sürece mücadeleniıldevam edeceğini biliyor.ÇİAÇmisyonunutamamladı ve kendinifeshetti.Ancakyeni biroluşum kapıda bekliyor;Çocuklar içinAdaletTakipçileri. - ÇIAÇhedefine tam anlamıylaulaşablldimi? - ÇiAÇ’ınhedefi oldukça basitti.TMKmağduru çocuklar ve haklarındakikanun değişimiisteğiydi. Çünkü görünürde bu çocuklarınyüzde doksanı Kürt çocuklar olsa da devletin“tehlikelileştirme” mekanizmasıdoğrultusunda konjöktürdeğiştiğian bu kitlehızlaErmeııiya da Aleviolarakdeğişebilir. Şu an coğrafyada doğan bütün çocuklar potansiyel TMKmağdurudur. ÇİAÇkurulurkenSTKçöplüğüne dahilolmamak içinkanun değiştiğian kendini feshetme kararıalmıştı.ÇİAÇbüyükoraııda işlevini bitirmiştirama bu, işintakibiyapılmayacakdeğil. Çünkü en iyikanunidüzenlemeyide yapsanız kanun uygulayıcılarınınzihniyetideğişmedikçe sonuca varmayacaktır. Bölgedekiçocuklarınçoğu iyiokullardaokuyorduve olaylaryüzünden içeri alınmarnıştı.Bunlarönceden tespit edilipevlerden alanlarımıçok kısıtladım.Bu sürede birkaçboxer ve çorap dışında giysialmadım.Tüketimmantığımızıayarlarsak geçinebiliriz.İkiyılayakınhiç para kazanmadını. Bazen tiyatronunda çok anlamsızgeldiğiolabiliyor.Kampanya başlamadan önceki ben değilim.Dünyayabakışım,her şey değişti ama başka birzenaatimyok bunu yapmak zorundayım.Artıksağlıkgibihaklarınıda yok,çalışmaya başlamam gerekiyor.Şu an dizitekliflerinireddediyorumama birgün bunlardan beş kat daha pespaye dizilerde Bazıkesimlerceİslamcı,bazılarıncasolcu gibi algılandığımiçiııdiziteklifialmam da zor aslında. - Ceptelefonu kullanmıyorsunuz. - Biroperatör doktor olsam ve hastanıa yetişmemgerekse cep telefonu gerekli.Cep telefonu olmadan hayatımııormal şekilde sürüyor.Biriylerandevulaşıponuıılasözleştiğimyerde buluşuyorum.Facebook gibişeylerde kullanmıyorum.Evde de gereksiztüketim bulundurmuyorum.• alınan çocuklardı.Burada başka birmekanizma yürüyorzaten. MaalesefTürkiye’dehukukla ilgili aktörlerde cesaretlidavranmadı. Barolarıııçoğu Ergenekon sanıklarınınuzun süre yargılanmasını protesto etti.Evetinsan haklarınave çağdaş hukuka aykırıdırama bunun eyleminiyaparken 15 yaşındakiçocuklarıngereksiz yargılanması konusuııda üç maymuııuoynadılar. - Yeniyasada eksiktaraf var mı? -Parmak izibulamayan birkollukkuvveti“elinde silahıvardı”diyeifadeverebiliyorve silah kullanmış gibiyargılanabilirsin.Bunuyapma şansları çok yüksek. UYARIDiKKATEALINDI - Kampanyasırasında görüştüğünüz siyasetçilerintutumu nasıldı? -Bölgekökenlivekillerdışında durumun farkındaolan neredeyse yoktu.Bizidinlerkeıı dehşete düşenler bileoldu. Ancak parlamentoda tüm partilersoıı derece merkeziyetçi.Durumun ciddiyetinifarkeden milletvekillerininbilekatkısı çok sınırlıydı.0 yüzdeıı en önemliaşamalardan biriTayyipErdoğan görüşmesiydi.Bize45 dakika ayırdı.Dinledi,soru sordu, niyehukukve çocuk haklarınaaykırıolduğunu anlatlık.Yetkililere bunlann doğru olup olmadığınısordu. “Doğru’ yanıtınıaldı, BekirBozdağı çağırdı.Meclisdışında oluşturulacakbirkomisyonlayenibiryasa hazırlamaklagörevlendirdi. - Meclis’intatilegirmesine günler kalayasanın çıkmasızora girmlşti.0 dönemde neler yaşandı? -BekirBozdağ yasanın mayıstaçıkacağını söylemişti.Birbaktık hükümetin haziran programında yok. Hemen uyarıcıbirkaç etkinlik yaptık.Aynıgünlerde Adalet BakanıSadullah Ergin“YasaMecliskapanmadan görüşülecek” açıklamasıyaptı. Buarada coğrafyadaki pek çok derin ve kirlitaş kaldırıldığıııdaaltındaııçıkan CemilÇiçek “Bunlarçocuk değil”diyerek işi yokuşa sürdü. Bunun üzerine birbasın toplantısı yaptık,Avrupave Güney Amerika’dan90’a yakın insanıTaksim’deyapacağımız açlıkgrevine bulunduklarıyerde basın toplantısıdüzenleyerek ya da mektup yollayarakdestek vermeye çağırdık.Sonra Başbakan komisyonu hemen İstanbul’açağırdıyasanın Meclisgündemine sokulması ve yasa geçmeden tatile girilmemesi talimatınıverdi.• denizulk©gmail.com - Çocuklarçıkmayabaşladığındaneler hissettiniz? - Meseleninçözülmemişolduğunu bilmeme rağmen birhaylisevindim.Heledaha özel ilişkilergeliştirdiğim,tahliyeolmuşyargıtay cezayıonayıııcayeniden içerialınacak çocuklarvardı.Çok sevindim,ama yetmiyor. MeselaTekirdağ’dakiüç çocuğu Yargıtay’da bekletiyorlar.Silahlailişkisikollukifadesine göre kesiııleşmişolanlar içeride.Batman BelediyeBaşkanıaradı,“Çokciddiçocuk rehabilitasyonunaihtiyaçvar”dedi. - 0 zaman yenioluşumunfarklıişlevleri olacak. -Bölgede uzun süre geçirdim,çocukların aileleriylekaldım.Konferansve inceleme için gidenlerdaha çok STKve kurumlarla muhatap oluyor.Ailelerartık“maymun izlemeyegeliyorlar”demeye başladı.Herdört aileden birininfailimeçlıulüvar.Bugüne kadar babası, ablası,abisi hapse giripişkence görmemiştek çocuğun ailesinde kalmadım. Rehabilitasyonagirecek insanlarınbölgeyi bilmesigerekir.Birde artıkçocuklaro kadar patlama noktasındaki;ne Öcalan ne Karayılan onlarıdurdurmaz.Batı’dao kadar yanlış şeylere inanılıyorki;“Çocuklarıaileler gönderiyor”deniliyor,yüzde birbiledeğil. Hattaanııelerinçoğu majördepresyon yaşıyor.Orada hiçbirçocuk, çocuk olarak doğmaz. Sokakta panzerler,patlayansilahlar görür.Abisidağdadır, ablası ölmüştür.Dayısı failimeçhuldür,teyzesigözaltındakayıptır. jstedikleri“Abimin,ablamın,dayımınkatilleri bulunsun.Abimgerilladandönebilsin.Bana yapılanayrımcılıkkaiksın.”Birincive üçüncü duruşma arasında çocuk çok farklıoluyor.Bu kanunidüzen çocuklara“haydidağa” diyor. Çocuk 24 yılceza almış,cezasının onaylanmasınıbekliyor.Dağa gidiyor,aileler durduramadı. Busavaşınsürmesinden kimler nemalanıyorona bakmak gerekiyor.• PAZARSÖYLEŞILERI ATAOL BEHRAMOĞLU 1 4 ‘1. Bu kez 1,- çocuklar için adaleti .$4... izleyece k DENİZ ÜLKÜTEKİN .,,,“ 1 1 . . . . ., . . .. ... ... .. -. — , 1 —- — .‘ Fotoğraf: VEDATARIK , . 1 ,—.--- 1 ____ •1 •• • •.. • • s