Katalog

AvrupaKonseyi, “OrtakAvrupaKültürü”nüoluşturmak idealiyle“ÇeşitlilikreBirlik”sioganıyla,farklıdilve kültürleresahipAvrupa vatandaşlarının serbestdolaşım sürecinde günlükiş,ticaret,sosyalveeğitimyaşamında birbirleriylekolaycaişbirliğikurabilmekve kültürlerarası hoşgörüyü,saygıyıveiletişimietkinleştimıekveönyaıplangidermek amacıyla,1971yılındanitibarenAvrupalıbilimadamları tarafındangeliştirilen‘AvıupaYabancıDillerProjesi’siniyürüttü. Buprojeninhulguları,bugüntümAvrupaülkelerinin eğitimsistemleribünyesindeuygulanan‘AvrupaYabancıDiller OrtakÇerçevesi’(Common EuropeanFranıework for Languages:Leaming,teaching,assessınent)’modelini or— tayaçıkardı. Bu modelin getirmiş olduğu iletişimselyöntem yenilikleri,seviyetanım vegöstergeleri(enalt düzeydenbaşlayarakAl, A2, Bi, B2,d, d), nesnel sınav ölçekleri (hkz. Association ot Language Tesrersin Europe, wwıı.alLs), uygulamadaki ortakkalite kriterleri(hkz. EuropeanAssociarion of QualiryLangu:ıge ıflw.cıL,Qrg), yabancıdil öğretmeni yetiştirmedekiuygulamaları,bu. günsadeceAvrupa’da değil,tümdünyada Yabancı Dil Eğitimialanında gerçekleşenbirdevrim sayılmaktadır. BugünAvrupa bünyesinde‘Eğitimde Birlik’ idealiyle Hareketlillği”üzendirmekamacıylakabuledilmiş“Bologna Süreci” veya “LizbonHedefleri”kapsamındakiErasmus, Socrates,Leonardo,Comenius,MarieCuriegibiprogramların kilit anahtarı ‘AvrupaYabancıDillerOrtak Çerçı!vesi’ kriterleridir. Ozetle,ortave yükseköğretimde“YabancıDilEğitimi” sorunusadecebir“iç mesele”olmanın ötesinde,Avrupa’ya uyumundaönemli unsurlarındanbiridir.Bunedenle,bukonuda Avrupa’nınhedeflerinigözönündebulundurmakgerekir. Bunedenle,eğitimsisteıuimi:deyabancıdileğitimialanında hem yaşananhirçuksonınu çözmek hem de AB’rıinLizbon Hedefleridoğrultusunda kalitestandartlarınaulaşmak aynı:amarıdabutüreğitimfaaliyerini işgücüpiyasasınauyumlu halegetirmekamacıylaözelliklevükseköğretimdekiyabancıdil eğitimuygulamasınınbu hedefleregöredüzenlenmesi gerekmektedir. Ayrıca, “TürkDii’ninYabancıBirDilOlarakÖğretimi” deTürkKültürü’nünAvrupa ülkeleriarasında gereğiyle tanınıpyaygınlaştırılmasıvedolayısıylaAvrupaYabancıDillerOrtak Çerçevesi kapsamında elealınmasıbüyükönem taşımaktadır. Başkabirdeyişle,DilEğitiınikonusundaTürkiyeAvrupa’dan “alıcı”olduğugibiAvrupa’ya“verici”olmasını dabilenkültür politikalarıüretmekzorundadır. BUGÜNKÜDURUMUMUZ Kanırnızca,bugünTürkiye’deyükseköğretimdeyabancıdil eğitimialanındakiteınelsorun,yabancıdileğitiminin niteliğihakkındaüniversitelerinüstdüzeyyönetimindekuramsalve uygulamalıolarakakademikbilgivebirikimininyetersiz kalmasıvebunaekolarakda,uygulamadayabancıdileğitimine özgüidarive akademikyönetimbilincininbulunmamasıdır. Dahadaönemlisi,BolognaSürecikapsamındave Avrupa Birliğiülkelerindekiuygulamalarınaksine,bugünTürkiye’de kamuoyuna,öğretim üyesi,öğrenciveebeveynlcrine güvenilirbilgisunmakamacıyla,yabancıdileğitimindenesnel kalitegüvencesisağlayanetkinbirdenetiminve bunuyürütecek ulusaldüzeydebir kurumsalyapılanmanınhulunmamasıdır. 8u nedenle,2006yılındaüniversiterektörlüğüyapmış deneyimlikişilertarafindankalemealınan“NedenYeniBirYüksek Vizyonu?” adlınıpordanesinlenerek,kalite güvencesiiçin yabancıdileğitimindeortakstandartve politika oluşturanbağımsız, tamyetkiliveuluslararasıkurullar tarafındandaakrediteedilmiş“yükseköğretimyabancıdileğitimi ulusalkaliteotoritesi”nin oluşturulmasıkaçınılmazdır. BugünTürkiye’deböylebiryapılanmanıneksikliği, beraberindeyanılgılarzincirinioluşturmakta,emekve enerji kaybınayoiaçmakta,eğitimkuruluşlarınınbünyesindeciddi sorunlaryaratmaktaveyabancıdileolanyoğunsosyaltalep karşısındaveözellikleyükseköğretiminrekabetortamında,sözde uluslararasıniteliklikaliteeğitimsağlamakiçinbüyükbir yanılgıylayabancıdilleeğitimyapılmasınanedenolmakta. Diğertaraftan,ne yazıkki’yahancı dilleeğirinı’özellikle vakıfüniversitelerininbüyükçoğıınluğuncabirtanıtımve pazarlamaaracıolarakkullanılıpyabancıdileğitimineolan bu talehinticarikaygılarlaistismaredilmesinekadaru:andı. DİLLEEĞİTİMNEDİR, NEDEGILDIR? Yabancıdilleeğitim,biröğrencininakademikderslerini takipedebilmesiiçinilgiliyabancıdildeokuduğunu anlayahilmc,satırlararasındakianlamlılığıkavrayabilme,dinlediğini- duyduğunudoğru algılayıpyorumlayabilme,amacını rahatlıklayazılıvesözlüolarakifadeedebilme,sorgulayabilme, tartışahilme,sunumyapabilmegibitümbudilkullanım becerilerinineşitoranlaüstseviyedeözümsenereköğrenilmiş olduğunuvarsayar. Ancak,uluslararasıbirdilolanlngili:ceninTürkeğilim sistemindeyabancıbir dilolaraköğretilmesiileilgilisorunlar yıllardırdaha henü: çö:ünilenememişken,hatta bununyanı sınıbugünTürkçeeğitimindedahi sorunlaryaşanırken, yükseköğretimdelngili:ceyibireğitimdiliolarakkullanmayaçu— lışmanıngerçekçiliklene denlihağdaşal’ileceğiherkesin takdirinekalmışbirkonudur. Diğertaraftan,yabancıdilleeğitimyoluylahcrne kadarbir yabancıdilinöğreniminin dilisınıftaişlevselhale getirerek kolaylaştırahileceğidüşünülürsede,böylesinebilinıseltemele oturmayan dolaylıbiruygulanıayı,ne kuramsalne de uvgulamalı olarakpedagojikniteliğesahipbiryabancıdilöğretim- öğrenim yöntemişeklindekabuletmekmümkündür. Ozetle,Prof.Dr.AydınKöksal’ınbelirttiğiüzere, “yabancıdille biryabancıdilöğretmeyöntemideğildir” saptamasıbilimselbirgerçektir. ÖLÇÜMOZNEOLACAK? Buradabirandurup,çoksözüedilen“ileriseviye” yabancıdilyetisininsomutkaliteölçekve göstergelerininneler olduğunakısacabakalım. Bugünuluslararasıdüzeydeyabancıdilleeğitim yapabilmeninönkoşulu,Avrupa Konseyive Avrupa Birliği’nin “AvrupaYabancıDillerOrtak Çerçevesi”kapsamında belirlenenen azB2amatercihenCI yabancıdilseviye göstergeleridir.’Bununsomutölçeğidebiröğrencininuluslararası inerkezisınavkomisyonlarıtarafındanbuseviyedehazırlananve uluslararasıgeçerliliğiolansınavlardaneldeetmiş olduğu başarıdır. Orneğin,IngilizceiçinIELTSsınavındanenaz6veyater- cihan üstü; CambridgesınavlarındanFirst in English sınavındanen azBnotuilebaşarılıolmaveya Ci için certificatcinAdvancedEnglish geçernot; TOEH.iBTsınavındanda toplam90veyaüstüpuanalınak gerekiyor.AlınancaB2için Zertifikat fürden Ci için Goethe-ZertifikatCi; FransızcaB2için Diplc3mcdc Françuisc(DL) (AF),Ci iç-inDiplömeSuperieurd’Etudes FrançnisesModernes (AF). Bu sınavölçızklerininbilimselgüvenirliliğive kalite güvencesitartışılamadığıgibi,bunlarbugünuluslararasıdüzeyde kabuledilipuygulananstandartgöstergeleıdir.Bunlar,Amerikan kökenliolduğunedeniyleTOEFLhariç,AvrupaKonseyi’nin 1971yılındabaşlatıpbugün“AvrupaYabancıDillerOrtak Çerçevesi”olarakbilinençulışınakapsamındabirçokAvrupalı uzınan tarafındanyapılanaraşrırnıa veçulışmaların ürünleridir.Birçokdünyaülkesikendimillieğitimsistemleribünyesinde buölçekvegöstergeleriyabancıdileğitimiiçinyaygınbir biçimdeuygulamaktadır.Kısaca,bunlaryabancıdildeeğitim yapabilmekiçingerçekleştirilmesizorunluolannesnelkalite standartlarıdır. BAŞARILIOLABİLİYORMUYUZ? Türkiye’deeğitimdiliIngilizceolanüniversitelerbukonuda haşarılılarmı? BugünTürkiye’deyabancıdilleeğitimyaptığınıiddiaeden ilgiliüniversitelerdesözüedilenileridüzeydilseviyelerinin uluslararasısınavölçeklerinegöredeğerlendirilmişolduğu söylenemez. Somutbirörnekolarak,yabancıdilleeğitimyapanbir üniversitedekiyapılanbiruygulamayıbelirtelim:HazırlıkOkulu yeterlilik(!)sınavındanbeklenen60ile90arasıpuanıalarak Lisansprogramınabaşlayan50öğrencinin IELTSsınavına girdiklerizaman,yabancıdilleeğitimgörebilmeleriiçingerekli olan6.0düzeyininçekaltında2.5—45arasıgibidüşükbir puanaldıklarıgörülmüştür. Buuygulamanın,gerçekdışıöğrenim-öğretimamaçve bedefleriyle,verimsiz,başarısızsonuçlardoğunluğuveyapılanher türlümaddiyatırımarağmenümitedilenbeklentileri karşılayamadığımalunıdur.Buvahimdurumugörmezliktengelen, ancaksosyaltalebinyabancıdildeyapılaneğitimedönük olmasıgerekçesiyleve yaşanansorunların zamanla üstesinden gelineceğigibibiriyimserlikleyabancıdildeeğitimyapmakta ısrarlıolanyönetimanlayışınınetikyaklaşımınıda herkesin takdirinebırakmakgerekir. Bunedenle,yabancıdildeeğitimsayesindeuluslararası niteliklikalite eğitimiyaptığınıiddiaeden üniversiteler, kanıuo öğrenciveeheveynlerevaat ettikleriüzere,Hazırlık geçn-ıeaşamasındakendilerininözncl olarak ‘yeterlilik’veya Yabancıdil eğitimigerçeği:Yabancı dilleegıtımyanılgısıÜniversitelerimizdegiderekyaygınlaşanyabancıdilleöğrenim-eğitim,öğrencivevelilerine yönelikdebüyükbiryanıltıcıözeliktaşıyor.Uluslararasıdüzeydeyabancıdilleeğitimyapabilmenin önkoşulu,AvrupaKonseyiveAvrupaBirliği’nin YabancıDillerOrtakÇerçevesi” kapsamındabelirlenenenazB2amatercihenCiyabancıdilseviyegöstergeleridir.Busınav ölçeklerininbilimselgüvenirliliğivekalitegüvencesitartışılamazdır..Türkiye’deeğitimdiliIngilizceolan üniversitelerbukonudabaşarılılarmı? Somutbirörnek,yabancı dilleeğitimyapanbir üniversitedekiyapılanbir uygulamayıbelirtelim: HazırlıkOkuluyeterlilik(!) sınavındanbeklenen60 ile90arası puanıalarak Lisansprogramına başlayan50öğrencinin, bustandartlardanolan IELTSsınavınagirdikleri zaman,yabancıdille eğitimgörebilmeleriiçin gerekliolan6.0düzeyinin çokaltında2.5— 4.5arası gibidüşükbirpuan aldıklarıgörüldü. t.. c’.J 1,, ‘t, t,, c..J c’J 1— L)