Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
ÇİFTLEŞME
SONRASINDADA
ERKEKDİŞİNİN
YANINDANEDEN
KALIR?
Dirimbihm(Biyoloji)açısından ele
alındığmda,erkeklerinçiftleşmedensonra
yapacakbir işleriyoktur.Dişilerlebirlikte
olduktansonrahemençekipgiderler.Peki,
erkeğinilk kez dişinin yanında kalmasına
nedenolanunsurneydi?Kendisine
nim duyulması.
İnsansoyunun şempan:elerdenayrıldığıtarihten
itibarengeçen altımilyon yıllıksüreninbir
noktasındabebek yetiştirmek,
t ... bir anrıenin tek başına—
altından kalkamayacağı
denli pahalıyamal
olmayabaşladı.Bir
şempanzedört yaşına
geldiğindekendisini
besleyebilir,amainsanlarana
r.ıhmindençıktıklarında
dahauzunyıllaranaha—
halarına hağııuh
yaşamakzorundalar.New
MexicoUniversitesi
insanbilimuzmanlarından
Hillard Kaplan’agöre,
Amazonkahilelerindekiavcılar18yaşınagelmedentek
başlarınayaşamlarınısürdüremezler.Bunlarınbecerive
yetenekleri30’luyaşlarındadoruk noktasınaulaşır.
Günümüzdeerkekve kadınlarıngelirprofillerindede
durumpekfarklıdeğil.
Oldukçaşaşırtıcıbirbiçimde,kuştürlerindede
yuvadakalanbabalaratanıkolunmakra.Tümkuş
türlerininyaklaşık%90’ındayavruların bakımmı anne ile
babanınortaklaşaüstlendilderigörülüyor.Budüzen,en
azındançoğukuştürlerinde,birolasılıklaerkekkuşların
yardımamuhtaç yavrularıdüşmanlardankorumak
amacıylayuvanınçevresindekalmalarıylabirlikte
yaşamageçirildi.Gelgelelim,kimikuştürleri
kendilerineözgübabalıkbiçimlerinidinozorlardanedinmiş
olabilir.Kuşlarınyakınbirakrabasıolan erkekteropotlann,
tıpkıgünümüzdevekuşlarındaolduğugibi,yuva
kurmaişinitümdenkendilerininüstlendiklerigörülüyor.
Bu,herşeyinyolundagittiğianlamınagelmiyor.
Dişidevekuşueşininyuvasınayumurtluyor,ama
yumurtayıgenelliklefarklı bir erkek döllüyor.Yale
UniversitesievrimseldirimbilimuzmanıRichard0.
Prum:“Babaolmakla,babalıketmekfarklışeyler.”
PEYNİRİNÖYKÜSÜ
GünümüzdeABD’detüketilenpeynirin
büyükbirbölümüOhio’daüretilmelde
bu vazgeçilmeztadı yinede o
minik Avrupa ülkesine
borçlu.
Peynirinulaştığı
başarı,büyük
ölçüdeAlplerin
ikliniindenve
coğrafi
koşullarından
kaynaklanıyor.Isviçre
peynirininöylesinekolaydilimlenmeşiveöylesineuzun
birsürebozulınadan kalabilmesininnedenine?
BesintarihçisiAndrewt>alby’yegöre,
günümüzdekiniandıransertve yumuşaktatlı Isviçre
peynirleriilkkez2000yılıaşkınbirsüreönce Isviçre ve
çevresindeüretildi.Kışmevsimindeçiftçilerindağlarıaşıp
ürünlerinisatınalarıson derecegüçolduğundan
yumuşakpeynirlerinyerinesertve “uzunsüre
bozulmadankalabilen”peynirleritercihetmişolabilirler.Busert
peynirlerde,hafifve cevizimsibirtat vepişirmeye
elverişlilikgibibirtakımolumluözellikleresahipti.
Amerikan-Isviçrepeynirendüstrisinintemelleri
1845yılında, 27 IsviçreliaileninWisconsin’egöç
etnıesiyleatıldı.Peynirindokusundakidelikler,yada
peynirüreticilerinindeyişiyle“gözler”,üretimsırasında
uygulananhasıncındüzensi:olmasından kaynaklanıyor
ve ilkzamanlardabirkusurolarakalgılanıyordu.
ELEKTRONİK
PATOJENLER
İlkbilgisayarvirüsünün
öyküsü
AralarındaTruvaatları
ve virüslerinde yer aldığı
kötü amaçlı yazılımlar
ilkkez1970’lenle,
halkınkişisel
bilgisayarlarlahaşırneşir
olmasındanönceboy
gösterdi.Creeper
adlı kendi ken-
dinikopyalayan
.
.
bir program
lntemet’in
öncülüolanARPANET’e
bulaştı. Söz konusu virüs kötü
amaçlıdeğildi-yalnızcaekrana“l’mthecreeper,catch
meifyoucan!ğBendenizCreeper-yakalayabilirsen
yakalabeni!”yazısıçıkıyordu.Nevarki,buolay“Reaper”
adıylabilinenvevirüsüyokedenilkantivirüs
programınıngeliştirilmesinenedenoldu.
700 çizimden oluşan iki dakikalık
“Pbantasmagoria”adlıfilm,tarihin ilk
canlandırmafilmiydi.Bufilmdekellesikesilenbir
palyaçx>nunöyküsüanlatılıyordu.
Gözün ağkatmanıüzerindekiışıkalıcılarınabir
fotonuııçarpması,ilkkonumadönmesimilisaniyenin
ondabirikadarsürealan,Rube-Goldbergadlıbirkimyasal
tepkimeyibaşlatır.Geneldeayırdınavarılmadangeçen
bukısacıkkesinti,Walt Disneyvebenzeri
canlandırmaustalarınıntam dagereksindikleritürdebir
olanağısunmuşoldu.
Tabiiki,“görmesürerliği”adıylabilinenbugarip
algısaldurumuilkfarkedenlercanlandırmacılardeğildi.
Aristobunugüneşebaknğındafark etti.Roınalı ozan
TitusLucretius busürecigözlerininönünden
hızlageçenvedevinimyanılsamasıuyandıranbirdüşten
sözediyordu.BuaradaÇinlilerchaohuachih kuaıı
,yani “düşleryaratanboruyu”buldular.Silindir
biçimindekibu düzenekrüzgardadöndüğünde‘devinen
hayvanveinsanlarizlenimini birdizigörüntüser—
gilemekteydi.19.yüzyıldaAvrupalılardönendiskler
yadahareketettirildiğindeüzerindekiresimleringöz
yanılsamasınayolaçanvebirsilindirdenoluşan
oyuncaklar(zoetroplar)biçimindekikendicanlandırma
filmlerinigeliştirdi. Bunların ilki 1908 yapımı
‘Phantasmagoria”idi.
CİNSELİLİŞKİYE
GERÇEKTEN
GEREKVARMI?
Yaklaşıkildmilyaryılöncetekhücrelibir
organizmaçifti,korkunçbiryanlışyaptıve
sevişti.Bugün bununsonuçlarımyaşıyoruz.
Cinselbirleşmeyoluylaüremegezegenimiz
üzerindekicanlıtürlerininbüyükbirçoğunluğutarafıııdan
yeğlenen birüremeyöntemiolmaklabirlikte,evrim-
selaçıdanbirçokeksikleridevar.Uygunbireşin
bulunmasıve onuneldeedilmeyeçalışılmasıöylesine
yoğunbirçabayıvezamanıgerektiriyorki,bu zamanın
doğrudanyavruyaharcanmasıçokdahayararlıolur.
Usrelik,cinselilişki,canlıtürlerininDarwincibir
sağlıklıhedeneulaşmalarıaçısındandaen iyiyöntem
değil.Herbireyinevrimselhedefibirsonrakikuşağa
olabildiğinceçoksayıdageninaktarılmasıise,birklon
oluşturmakçokdahakolaybiryöntemolabilir.
Gerçekşuki,insanlarınveötekihayvan,bitkive
mantartürlerinincinselilişkiyi,sözgelimi
tomurcuklanmayanedenyeğledikleritamolarakbilinmiyor.Yale
Üniversitesi evrimsel dirimbilim uzmanlarından
StephenC.Stearnscinselliğinnedenbudenliyaygın
olduğuyönünde40 farklıkuramıntartışılmakta
olduğunadikkatçekiyor.Herbirkuramınkendine
görehirtakmıneksikleriolmaklabirlikte,şimdilerdeRed
Queen(KızılKıraliçe) başıçekiyor.
Adını Lewis Carroll’un “
Alice Harikalar
Ülkesinde”adlıyapıtındanalanbugörüşegöre,tıpkı
aynıyerdekalmakiçinsüreklikoşmasıgerekenAlice
gibi,canlılarındaasalaklannbiradımönündedurmalan
içinsürekliolarakgenetikyapılarınıdeğiştirmeleri
gerekiyor.Cinselbirleşmeyoluylaüreme,canlılarınher
kuşaktagenetikdüzenlerinideğiştirınelerineolanak
tanıyor.
Bazışeylerinkökenlerinin şaşırtıcıö
Sürekliolarakdünya,evrenvekendimizleilgiliöyküleranlatıpduruyoruz.Buöyküler
yaşamabiranlamkazandırmamızayardımcıoluyor.Nevarki,kimizamanöykünün
gerçekteneredebaşladığınıunutuyor,nereyevaracağınıkestiremiyoruz.Biyolojik
çeşitliliknedir?Elektrikliarabayenibirbuluşmudur?Insanınkökenleriileilgilienbeylik
öykününbileönemlibirbölümüeksik:sonradanatalarımızolacakavcıtoplayıcıbir
avuçinsaniklimfelaketindecanlıkalmayıacabanasılbaşardı?Aşağıdabirtakım
şeylerinşaşırtıcıkökenlerinedoğrubirgeziyeçıkartıyoruzsizi...
MİKİFARE’DENÖNCE
Budurumcinselliği
mınagelmiyor.Sözkonu
yönlüişliyor.Kaynaklarv
hementümhayvan
Icribiliniyor.2006 Mayı
vanatbahçesindeyaşaya
bir erkeklebirlikteolma
murtladı.Yalnızcadişiler
meksuretiylegünümüzd
mışolansaksıyılanlarıiç
ÇITIRT,PY
Yazmevsiminin
vaifişek
gösterileririneözgübirgelenek
Çinlilerİ.S.ikinciy
ğıdı icat etmeden önce,
hambu saplarınınyuvarl
yüzeyiüzerine işaretler,
da ideogramlarkazırlat
Bambusaplarıateşinüz
rinde kururken odunu
içindekihava torbacıkla
sıkIıklagürültülü bir çatı
dama sesiyle patları
Doğalolarak,çıkan bu s
zamanlauygulaınanınt
hedefi durumuna gelı
Klasiklerarasındayeral.
Kitabı’ndabuçatırtının
reboyundakidağadaml
lır.DahasonralarıÇinlil
leyerekçeşnikattı.
Ilk havaifişekgöst
çekleştirildi.1267yılını
Baconyazılannda“buçn
kunçsesten”sözediyor,
sinibilegölgedebırakac
kiyordu.Işteokorkunç
larınınen gözdeunsuru
DİKENLİ1
Uygarlıktarihi
banhkyerini
ineklerledomuzlaıı
zinmelerininsınırlı
doğurdu.Böylelilde
Ahşap,ilkçit malz
Ancakahşapçitlerher
yapımıçokzamanalıyo
kolaylıklaeldeedilebileı
çimde kullanılmayab
c.’J
‘t,
‘t,
—
c..J
c-)