Katalog

En Kötü Senaryo Meksika Körfezi'ndeki petrol sızıntısını durdurma çabalannın daha büyük bir felaketin zeminini hazırla- masından korkuluyor. Sızıntılann deniz zeminini zayıf- latöğı ve bötün yapının çökme riski taşıdığı ifade edili- yor. 23 Haziran tarihinde bir robot denizaltının hava- landırma borulardan birine çarpması nedeniyle BP, şimdiye kadar sızan petrolü toplayan supabı kaldırmak zorunda kaldı. Bu nedenle körfez yine petrole boğuldu. Günde ortalama 50 bin varilden fazla ham petrolün ya- yıldığı Körfez'de bunun 16 bin varilini topladığını duyu- ran BP, 24 saat aradan sonra kapağın yeniden takıldı- ğını açıkladı, ancak sızıntının miktarı hakkında net bir rakam vermedi. Suya sızmakta olan ham petrolün kaynağı, kuyu- nun dibi ya da yanları. Eğer çarpışmadan sonra duyu- lan kuşkular yerindeyse sızıntılann yer altını oyması ve 450 tonluk önleyicinin üzerinde oturduğu zeminin altını boşaltması söz konusu. Eğersızıntıların ağzı zamanın- da kapatılamazsa, dev kuyunun üzerindeki dev yapı yı- kılabilir. da fazla bilgi sahibi değil. Buradaki hassas dengenin bozulma- sının uzun vadede ne gibi bir felakete dönüşeceğini hesapla- raak için de eldeki veriler yeterli değil. Biyolojik oşinografi uzmanı AndrewJuhl: "Denizdeki a- zıntıdan en fazla zarargörecek olan organizmahrgıda zinciri- nın en altında yeralanlar. Fitoplankton gibi tetnel besin mad- delerinin zarar görmesi daha büyük canh türlerinin hayatta kalmalanm zorlaştıracak." Bunun yanısıra küresel karbon döngüsü de bu felaketten payını alacak. Nevada Üniversitesi'nden deniz biyoloğu Jeflfrey Baguley, küresel karbon döngüsünü oluşturan biyolo- jik parçalarm cn büyüğünün deniz tabanında bulunduğunu söylüyor: "Denizin üst cabakalannda ölen yaranklardan arta- kalanlan deniz tabanmdaki organizmalar yer. Bunlargeri dö- nû'jüm fabnkalan gibi çalışırlar. Bu organizmalann yok olma- sı ölü deniz yaratıklannm tabanda birikmesine ve eJcosısre- tnin geride kalan kısmından kopmasına yol açar." KONTROLDEN ÇIKMA TEHLİKESİ Felaketin boyutlan Amerika kıtasındaki en büyük çevre felaketi sayılan Exxon Valdez'i geride bırakacak gibi duruyor. 1989 yıhnda Alaska'nın el değmemiş Prince William Boğazı'nda karaya oturan petrol tankeri Exxon Valdez, deni- ze yaklaşık 11 milyon galon hampetrol akıttı (10 haftada 69 milyon ile 132 milyon galon arası tahmin edilen ham petro- lün denize aktığı Meksika Körfez kazası birinciliği alabilir). Bu arada dünyanın en büyük petrol kazası 1991 yıhnda 252-336 milyon galon hampetrolün denize döküldüğü Körfez Savaşı'nda yaşandı. Irak kuvvetleri Kuveyt'ten geri çekilir- ken, petrol kuyularınm ve boru hatlarının musluklarını aç- mıştı. New Hampshiere Üniversitesi Kıyı Koruma Araştıma Merkezi başkan yardtmcısı Nancy Kinner, kazanın kontrol- den çıkması durumunda karada da çok büyük hasara yol aç- masından korkuyor. Temizleme faaliyetlerini sürdüren BP'ye göre, tahliye kuyularının Ağustos ortalarında tamamlamlan- masına kadar sızıntı devam edecek. PETROL SAN AYİSİ ENGEL TANIMIYOR Deepwater Horizon petrol sızıntısının yol açtığı çevre fe- laketi, offshore petrol arama faaliyetlerinin ne denli tehlike- li olabileceğini bir kez daha gündeme getiriyor. Denizsuyu, su altındaki malzeme için korosiv (aşındırıcı, çürütücü) bir özel- lik taşır; ayrıca açık denizde hava koşulları ile ilgili tahminde bulunmak zordur. Ani bir fırtına platformda büyük hasarlara yol açabilir. Sözgelimi 1980'li yıllarda Kuzey Denizi'nde mey- dana gelen bir fımna Norveç Petrol Platformu'nun yıkılma- sına ve 123 kişinin ölümüne neden olmuştu. Körfezde yaşanan bu trajediye karşm petrol sanayi, ope- rasyonlannın ve teknolojilerinin en hassas doğal bölgelerde bile en ufak bir kirlilik yaratmayacak kadar "güvenli" oldugu- nu iddia ediyor. Petrol şirketleri dünyada son kalan petrol re- j v Tahliye kuyusu tYaUasık tfkm. iPatrol Tajıyıeıbonı- nun çökmesi Sızıntılar 0w ctabanı Hasartıkuyu Yaldat* Mkm. Bazırapor- laragöre nzermania milyonlarca varilpetrol bulımuyor. PETROL SEINTISI NASIL DUROURULACAK? YAYILMAYI ENGELLEYİCİKUBBE Dört katlı, kubbe görünû- münde devasa bir yapı sızıntının oldugu bölge- nin üzerine yerleştirile- cek. Amaç rezervuardan yüzeye petrolü taşıyan 1.500 metrelik hasarlı bo- rudan sızan petrolü huni gibi emerek yüzeydeki gemiye yüklemektir. TAŞMAYIÖNUEYEN TIKAÇLAR Suardndaki roborJar, acil durumlarda otomatik ola- rak kuyunun ağzını kapat- mak üzere tasarlanmış su- pabı tetiklemeye çalışıyor. TAHLİYE KUYUSU Orjinal kuyu ile kesi- şen ikinci bir kuyu açılıyor. Sızıntıyı dur- durması için ağır bir sıvı borudan aşağı doflru pompalana- cak. Bu işlem 2-3 ay- da ancak tamamla- nabilecek. BP uz- manlarına göre işlem Ağustos ayı ortala- rında sonuçlanacak. Petrol rezervuan zervlerine ulaşabilmek için açık denizde ve her zamankinden daha dcrinlerde sondaj yapıyor. Denizel petrol aramalannda daha önce denenmemiş, "bakir" bölgeleri tercih ediyorlar. Kaldı ki petrol vc gaz aramaları, gezegenin en ücra köşelerine yayıldı. Teknoloji ilerledikçe daha derinleıdeki petrol rezcrv- lerine ulaşılabilir oldu. Gana ve Nijerya kıyıları açıkları, Karadeniz'in derin su- ları, Venezüela'nın Orinoco Havzası §u anda petrolcülerin gözdesi. Halihazırda dünyadaki denizel petrol aramalannın dörttte birini Brezilya'nın Petrobras şirketi yürütüyor. Petrolcülerin dünyada son kalan rezervlere saldırmaları- nın nedeni basit. Şu anda hızla kalkınmakta olan ülkeler dün- yanın enerji şebekesini alt üst etmiş durumdalar. Hindistan DENİZE DÖKÜLEN PETROLÜN YAYILMASI NASIL ENGELLENİY0R? DKontrollOyakma Petrol bir çember içine alınır ve tutuşturulur. Ne var ki bu dumanlı ve kirletici yöntem yalnızca sakin havalarda uygulanabilir. Yakılan petrolden arta kalanlar daha sonra su yüzeyinden ayıklanır veya suya batar. 2)Yayılmayi engelleyen yflzen bariyerier Yüzeyde biriken petrol yaklaşık 160 km uzunluğunda yüzen bariyerier ile çember içine alındı. Daha sonra çevrilen petrol yüzey tarayıcılarla temizlendi. 3)Kimyasal seyralticilar Yüzeydeki petrol birikintisine kimyasal seyretocilerser- pildi. Ne var ki seyrelticiler de organizmaları zehirliyor. LJJ UJ ve Çin'in 2030 yılına kadar küresel enerjinin %28'ini tüke- tecekleri öngörülüyor. Bu da 1990'lardaki tüketimlerinin 3 misline eşit. Çin, bu hızda gelişmeye devam ederse ABD'nin enerji tüketimini 2014 yıhnda yakalayacak. Son ekonomik krizin biraz gevşcmeye başladığı şu gün- lerde Dünya'nın konvan- siyonel petrol kaynakları tükenmek üzere. Uluslararası Enerji Ajansı'nın tahminlerine göre, dünya 2030 yıhnda günde 65 milyon varil ila- ve petrole ihtiyaç duya- cak. Bu da denizlerde offshore platformlarının mantar gibi çoğalması an- lamına geliyor. RAKAMLARLA KÖRFEZ FELAKETİ • Dünyadaki an bûyük petrol kazalan: 1991-Körfez Savaşı: 954-1272 milyon Irtre 1979-lxtoc 1:530 milyon Irtre 979- Atlantic Empress: 334 milyon litre 1983-Novvruz: 303 milyon litre 1978- Amoco Cadiz: 257 milyon litre 1988-Odyssey:163 milyon litre 1989-Exxon Valdez: 42 milyon litre • Deepvvater Horizon'dan baştan beri sızan petrolün miktarı: 549 milyon litre • Araşürmacılarıntahminine göre okyanusa sızan günlûk petrol miktarı: 60 bin varil (Yaklaşık 9 milyon 540 bin litre) • Vahşi Yaşam Örgütii'ne göre kazadan be- ri ölen kuş sayısı: 783 NEKADAR ÇABUK ÜNUTÜYORUZ! Petrol sanayinin hız kesmeden aramalanna devam etmesinin yanı sı- ra, insanlann çevre fela- ketleri konusunda balık hafızalı olması da çevre açısından olumsuz bir ge- lişme. Kamuoyu yaşanan felaketleri eskisine göre daha çabuk unutuyor ve enerji kaynaklannın tü- münün şöyle ya da böyle çevreye zarar verdiğine inanıyor. Kömür maden- cileri öldürüyor, doğal gaz boru hatlannda patlama- lar meydana gelebiliyor, nüklccr reaktörler hiçbir zaman riskten arınmış de- ğil. Rüzgar ve güneş ener- jisi gibi yenilenebilir enerjilerin üretimi mali- yederi ise çok yüksek. "The Essential Engineer" isimli kitabın yazarı Duke Üniversitesi'nden mü- hendis Henry Petroski halkın risk kavramına karşı daha yüksek bir to- lerans geliştirdiğini söyle- yerek, şöyle konuşuyor: "İnsan beyni bu kadar fazla sayıdarisklekarşılaşmca za- man içinde evrimsel olarak yeniden tasarlandı. Artık eskisi kadar felaketlerden etkilenmiyor. Bu da hir tür savunma me- kanizması. Sonuçta enerji ile ilgili çevre felaketlerinin kamu bilinci üzerindeki etkisi çok çabuk siliniyor." Kaynaklar: Newsweek, 17 Mayıs 2010-14 Haziran 2010; Time, 17 Mayıs 2010; www.bbc.co.uk; www.msnbc.msn.com: www.time.com: www.denizhaher.com.tT: www.reuters.com • Petrole bulandıktan sonra uzun süre yaşa- maya devam eden kuşların oranı: Yüzde 1 • Ölen deniz kaplumbağası sayısı: 353 • Ölen yunus ve diğer deniz memelilerinin sayısı: 41 • BP'nin verdiği bilgiye göre petrol temizle- me çalışmalarına katıldıktan sonra hastala- nan işçi sayısı: 86 • Devlet kayıtlanna göre hastalanan işçi sa- yısr.109 • Bugüne kadarki temizlik çabalannın tah- mini maliyeti: 1 milyardolar (1.562 milyarTL) • BP'nin faciadan etkilenen kişi ve kurumlar için açılacak fona ödemeyi taahhüt ettijji rakam: 20 milyar dolar (31.25 milyar TL) • Petrol çıkarmanın temiz enerji gelişti- rilmesinden daha önemli olduğunu düşünen ABD'lilerin oranı: Yüzde 74 • BP hisselerinin kazadan beri borsada kaybettiği değerin oranı: Yüzde48 Kaynak:ntvmsnbc OD