Katalog

4 PAZAR 16 MAYIS2010 / SAYI1260 ç top motionyeni birteknik değil. Her ne kadar geçen yıllardaörneklerini görmüş olsak da yeniyeni popüleıleştiğinisöyleyebiliriz. Bu ilginiııbirgöstergesi de üniversitelerdeaçılmaya başlanan stop motionfilm yapımatölyeleıi.Stop motion, en temel anlamda hikayenin oyuncularyerinekuklalarla anlatılmasıolarakkendini gösteriyor.Kuklaların, bebeklerin,objelerinher bir hareketi içinayrıbirçekim yapılıyor.40’ınüzerindekısa filmive 2008 yılındaKafka’nın Gemeinschaf’tadlı öyküsünden aynıadla uyarladığıfilmiyleAntalyaFilm Festivalindeen iyikısafilm ödülünüalan sinemacı Özlem Akın’asorduk stop motion tekniğini.Çek Cumhuriyeti’ndesinema eğitiminedevam eden Akın, bakın nasılanlatıyor: Herkes ahtı Kara,Türkiye’deyaşayan Amerikalı yönetmen Theron Patte,son’un doğaçlama oyunculuktekniğiyleçektiğiuzun metrajçalışması. Türkiye’deçok denenmemiş olan bu teknik, oyuncuların doğaçlama canlandırmasına dayanıyor.Patterson, Farkettim kioyuncularınbirsahnede oynarnalarıiçinküçük bir bilgiyeihtiyaçlanvar. Herşey senaryoda yazılıolsa da oyuncuların okumasını isternedim. eknikve içerikanlamında çeşitlenen Türksineması yenidönemde oldukça iddialı.Doğaçlama filmiyle Anıerikalıyönetmen Theron Patterson,Türkiye’ninilküç boyutlufilmiCehennem’in çekimlerinebaşlayan Biray Dalkıraııson dönemde Türk sinemasıııdakihareketlenmenin son örneklerinden. bilirkisette yönetnıentanrı taklidiyapar, diğer çalışanlar da yönetmen tanrıymıştaklidi. Amakonu stop motion olduğunda taklitetmekgibi birdurum yok.Tümdünyayı ben yaratıyorum.Sonra kuklalarınne yapacağından nasılyapacağına kadar her şey benimelimdevekendi ellerimlecan veriyorum.” Günümüzde bunca popülerleşmesiniise iıısanlarındaha organikve daha gerçek olana ilgi göstermesine bağlıyor.Akın’a göre aslında stop motion, daha genelinde animasyon Türkiyeiçinçok taze teknikler.Yeniyeni canlanmayabaşladığı söylensede biruzun metrajaninıasyonfilmimiz olmamasınadem vurarak bunun yenive ağır bir gelişmeolduğunu söylüyor.• Sadece yaptığımızön çalışma ile karakterlerinkimolduğu, geçmişi, aralarındakiilişkiyinetleştirdik.Sabah sete geliyorsunuz,programa göre çekilecek sahneler belli.Ama nasılçekeceğiniz ve ne olacağınıbilmiyorsunuz.Bu biryönetmen için korkutucu olduğu kadar heyecan vericide bir deneyim”diyor.Peki çıkan sonuç senaryoylaörtüşüyormu? Patterson yanıtlıyor:“Gelenekselteknikle çalıştığımdaçıkan sonuç, doğaçlama Bu hareketle KadirHas Üniversiteside bu yılon birincisinidüzenlediğiTürk FilmAraştırmalarında YeniYönelimlerKonferansı’nda“Sinemave Yeni”yi tartışmayaaçtı geçen hafta. Bizde sinema teknolojilerinedairTheron Patterson, BirayDalkıranve stop motiontekniğiylefilmçeken ÖzlemAkın’a yöneittiksorularımızı.KadirHas Üniversitesi’ndenProf. Dr.DenizBayrakdarileSinema TVbölümüöğretim üyeleriMuratAkserve MelisBehlilde ortak olarakyeni dönem Türksineması hakkındakigörüşlerinipaylaştı bizimle, - Bu başlıkolarakSinema ve Yenl’yIterclh etmenizin nedeni nedir? Nasılgelişmeler oluyorTürksinemasında? » “Türkiye’deyeııibir sinemadan bahsedebilirmiyiz, gerçekten yenimiüretilen filmler?”sorularındanyola çıktık.Sinema veyeniteması aslında Türksinemasında 1990 yılındanberiolan dönüşümle ilgili.Yeniakımlar, yeniüretimbiçimlerive yeni teknolojilervar.Yenibirüretim tarzıolduğu gibi,biçimve içerikolarakeski sinemayı yeııidenyorumlayanve üreten filmlerde var.İmaj,Sinefekt, Şafak Filmgibişirketlerinin milyonlarcadolarlıkaletleri almasebepleri de bu. Maddi olarakbu yeniüretimbiçimi, özeltelevizyonlarınortaya çıkışı,reklamsektörünün profesyonelleşmesive yenibir seyircikitlesininoluşumu,sinema okulluve Avrupa’ya dönük yönetmenlerinüretimegeçmesi bu sebeplerin başlıcalan. - Anlatımtekniklerindebiçimselolarak nasılbir yeniliktensöz edebiliyoruz? -Teknolojikgelişmelerdaha öznelanlatımıolan filmlereyatkınlıkgetirdi.Dijitalteknolojiyikullanan filmlerdeduygularınifadesi,görüntüde alan derinliğive koııtrastınfarklıoluşu,özellikleNuriBilgeCeylan, Reha Erdemve Semih Kaplanoğlufilmlerinde kendini tekniğintam aksine kafamdakiniyansıtmadı.Bu çok ironikama aklımdakiniyapabilmem içintam tersi yöntemikullanmamgerekiyormuş.”BahtıKara,ses tasarımında da yenilikleresahip. Çünkü Patterson aynızamanda ses tasarımcısı.Elindeses kayıt cihazıylaİstanbul’unçeşitlisemtlerinde dolaşıp her türlüsesi kaydetmişfilmiçin.Türkiye’desinema yapmanınAmerika’yagöre daha kolayolduğunu dilegetiren Patterson, “Oradahemen hemen herkes filmyapıyorve birdoymuşlukvar.0 yüzden Türkiye daha büyük birfırsat”diyor.• rafve Cennet filmlerinin yönetmeni BirayDalkıran’ın üçüncü filmiCehennem’inTürkiye’nin ilküç boyutlufilmiolaraktanıtım çalışmalarıbaşladı. Dalkıran, • senaryosunu oluşturduktansonra yapımcılarlagörüşmeye başladığında 3D filmyapma teklifininonlardan geldiğinisöylüyor.Nisanayında çekimlerinebaşlanan ve ikimilyon dolara malolacakfilm“3DRig” sistemiyleçekiliyor.Dalkıran,“Bizim derdimizhem tarihyazmak hem de • başarılıbirörnek olarak birkaliteçıtası oluşturmak”diyor.Bunun içinde yurtdışındanve Türkiye’denen iyiekiplerle çalıştığınıdilegetiriyor. Teknikekipman ve teknisyenlerİspanya’dan gelmesine rağmen işin sanat boyutuylatamamen Türklerilgileniyor Cehennem’in.“3Dolsa da birTürkhikayesinibizim daha iyianlatacağımıza kararverdik”diyorDalkıranve ekliyor:“Çekim yapılansüreç içinde 3D Rig’leneler yapabileceğimizionlardan daha iyiçözdük. Yenioyuncak bulmuş çocuk gibi her gün daha iyineleryapabilirizgibi bir meraklaçalışıyoruz.” Türkiye’dekiteknik ekibinAmerikave Avrupa’ylaaynıseviyede olduğunu özellikle vurgulayanyönetmen, 3D olarakda Türkiye’nin hiç de geç kalmadığınıdilegetiriyor:“Buişin tekrar gündeme gelmesi Avatarfilmiyleoldu. FiimlereuygulanmasıHollywood’dabileyeni. Bizerken yolaçıktık,o yüzden başarılı olacağımızainanıyorum.”• bireylerinpsikolojikdurumlarınınyansıması olarak gösteriyor. - BugünTürksinemasındaki bu yeniliklergözle görülür ve yaratıcıbirnoktada Ilerilyormu? - Evet,örneğin DervişZaim’in“Nokta”filmiTürkiye’de dijitalolmasayapılamazdı.OsmanlıHatsanatında olduğu gibinasılsanatçı elinikaldırmadansağdan sola hat yazarsa Zaim’inkamerası hiçkesme yapmadan sağdan sola doğru giderek dünyada benzeri çok az olan birçalışma.Yine“Vavien”,“Bal”,“Sonbahar”gibifilmler yereldokuyuresmetmekte görsel olarakeşsiz alternatiflersunuyor.Renk düzeltme, görsel efekt ekleme gibiek katmanlar“ÜçMaymun”gibi birfilmede simgesel anlamlaryüklenebilmesineolanak tanıyor. -0 halde Türksinemasının dünya standartlannı yakalaması içinsürecin neresindeyiz? - AslındaTürkiyedünya standartlarınıanlatım teknikleri,teknolojikaltyapıve hatta yetişmişyaratıcı insan gücüyleyakaladı.Ancak eksik olan üç şey var. Seyircisayısıbeklenen hızda artmıyorve bu da bir kaynaksorunu yaratıyor.Ayrıcateknik donanımı hemen alan stüdyo ve laboratuvarlarbu aletlerive yazılımlarını nasıletkin olarakkullanacaklarınıdüşünmeden yatırım yapıyor.Bu da yurtdışındanözellikleAlmanyave İngiltere’denteknisyengetirilmesineve sonunda yama gibiduran ses ve görüntünün oluşmasına yolaçıyor. Bunun içinteknikelemanlar yetiştirmekgerekiyor.• Doğaçlama tekniğiyle film PAZARSÖYLEŞILERI ATAOL BEHRAMOĞLU Kutlu doğum Her doğum kutludur.Dünyayagelen her bebek bütün öteki bebekler gibiyaşamak ve mutluolmak hakkına sahiptir.Eğer ‘ilahi”biradalet varsa, olmasıgerekeıı de budur. Oysa ne yazıkkigerçeğin böyleolmadığınıbiliyoruz. Yoksulbirailede doğan bebek varlıklıbirailede doğan bebekle nasıleşit biryaşama şansına sahip olabilir. Terkedilen, işkence gören, tecavüze uğrayan,öldürülen bebekler. adil birdünyada yaşamadığımızçok açık. Dünyadakiadaletsizlik,eğer vicdan sahibiyseniz, ilahi denilen biradalet konusunda sizikuşkuya düşürmelidiı. Bebeklerindahi ya da cani olarakdoğduklan kanısında değilim. Genlerleya da başka fizikselnedenlerle ilişkilendirdiğimiz eğilimlerdensöz edilebilirkuşkusuz. Bunlarayetenek diyoruz.Kişiliklerise sonraki yıllarda,eğitimle,toplumsal koşullarla,yaşantılarlaoluşup evriliyor. Hitler’inHitler,Einstein’ınEinstein,Shakespeare’in Shakespeare olarak doğduklarınıdüşünmüyoum... Peygamberlerinde peygamber olarakdoğdukları düşüncesi bana yabancıdır. Bunu bütün dinlerve bütün peygamberler içinsöylüyorum. Herhangibirdinin mensubu olan kimsenino dinin peygamberine özel birsaygı ve sevgi duyması,saygısını ve sevgisiniher fırsattagöstermesi doğaldır. Peygamberlerindoğumlannın kutlanmasıda yineanlaşılır birşeydir. Müminleıinbu doğumu “kutsal”ya da “kutlu”saymalarına da itirazımolamaz. Benimanlamakta güçlük çektiğim,IslamPeygambeıinin doğumu “MevlidKandili”ilezaten kutlannıakta iken,“kutsal” ya da “kutlu”doğum haftasının(üstelik“gün”üdeğil “haftası) nereden çıktığıve bu “buluş”unİslamdinininkendisine, geleneklerine,törelerinene kadar uygun olduğudur. Birbaşka soru, ötekiİslamülkelerinde,örneğin İran’da, Suudi Arabistan’daböyle bir kutludoğum haftasınıtıbulunup buluıımadığıdır. Bilenlerinbeni aydınlatmasınıbeklerim. Herkimin,hangi kişiya da kuruıııuııicadıysa,birsüredir çeşitlietkinliklerlekutlanmaktaolaıı kutludoğum haftasınııı, Islamdiniylede Peygamberiylede ilgisibulunduğunu düşüıımüyorum.Tersine, bu “dünyevi”Ieştirmede,kutlu doğum haftası “etkinliklerininulusal bayramtörenlerine öykünülerek stadyumlarataşınmasında, ben dinle ilgilibir kutsallığıyaşanıak gereksiniminden çok,dilim siyasallaştırılarakgünlük yaşam içinedaha fazla sokuşturulması niyetinigörüyorum. Bu ise hiç kuşku duyulmasınkiöncelikledinin kendisine zararverecektir. Herdönemin yöneticileri,her iktidar,her siyaset, keııdi “kafasıııagöre” İslamdinininkuralları,töreleri,gelenekleriyle oynayarakİslamıyaz boz tahtasına çevirecekolursa, günün birindeortada ne kutsallıkne de kutlulukkalacaktır.• ataolb©cumhuriyet.com.tr Bahtı Kara Yeni teknoloji yeni sinema Doğaçlama, stop motion,şimdi de 3D.Türksinemasının anlatım tekniği çoğalıyor. EksikliklerekarşInTürkiye’nindünya standartlarını anlatım tekniği, teknolojikaltyapıve yetişmiş insan gücüyle yakaladığı iddia ediliyor.Yinede Amerika’dabileyüksek maliyetnedeniyle pek tercih edilmeyen 3D’ninTürkiyemacerasını kestirmek zor. ZUHAL AYTOLUN