Katalog

A.DidemUsIunıınyeni romanı Adı‘Ğ’ olanbirroman Tankiarın Gölgesinde Biten Kırçiçeği adlı Uslunun kalemealdığıĞ, A.Didem Uslu romanda 1960’Iardan 80’lere dünyayı değiştirme yola çıkan heyecanıyla serüveni gençliğin anlatılıyor. Toplumsaldeğişimlerin yanında bireysel sorunların yansıtıldığıkitapta, insani değerlerle kuramsal yaklaşımların çatışması çıkarılıyor. da öne rı Çığdem KILIÇ “Muriuluknedir ki sanki? Bazen bir soınun ekmek vesıcak bir çatıaltı, bazen bir kürk palto ve mücevherler. Bazen torunlarla bir yolda uzun yürüyüş, kimi ağaçiı zaman da ilik bir günde, yaşamdan bir iki saat daha... eydi sahi mutluluk? Bir kadının kocasına duğu aşk mıydı? Kadın duyN olmayı, olabilmeyi keşfetmeye çalıştığı süreçte yaşadıkları Sahi bu süreçte mutlu mıydı? muydu Gonca. Peki, ya kadın olmayaalışan Gonca, eşinin ve ç erkek ardeşinin yaşama bakarken k en çok kullandığı gözlerinin onlara kabul veya reddederken mutlu gösterdiğini Sahi bu, “sağıın solum sobe, muydu? saldannıayan ebe” oyununun neresindeydi? V YOKLUCU YAŞAMDAARLICI BELLI OLMAYAN BIRHARF Gonca’nın adıyla bütünleşen yaşamında, yaşama ve kadınlığa bakışmda “Gonca” olmaktan, büyümeye, gelişmeye, değişmeye başlayan bir kadının yaşamından yansıyanlar, A. Didem Uslu’nun kaleme aldığı ikinci romanı Ğ. “Ğ”, bir harftir ki, ne bir sözcük öyle başlar olunla ne de tellaffuz edilir sözcüklerin içinde geçerken. belki de bu Yumuşaldığmdandır kadar yok görünürken vazgeçilmez oluşu. Harflerin yumuşaçık geçişler yapan bu harf, yaşamda varlığı yokluğu belli k olmayanimi kadınların teınsilidir belld roman içinde. Bu kadar sert politik arasında yaşama daha esnek dagörüşlerin SAYFA 4 ha yumuşak bir bakıştır belki. Belki de sadece harf. bir Tanıdık gelecek izlerini yaşamlarrn bu roman, bir dönemin de bulacağınız geneldenzele doğru, özelden genele ö doğru değişen bakış açısını, iç içe geçmiş birçok temanın etrafında anlatıyor. Romanın’ıızmkahramanı Gonca, fakülteden mezun olmayı dilemiş ve dileğine ulaşmışken belki de aklına hiç bir gelmeyen aşk öyküsününde içinde bulur kendini. Okan’ın, sevdiği adamın ve daha sonra eşi olan bu erkeğin, paltosuyla yüreği arasında yer edinmeye bu çalışan genç kız, yaşamı hem kadın gibi algilamaya hem de Okan’ın zaman zamannu üzen sert çıkışlarına, sert o yaşamına adapte olmaya çalışır. İncinir, kırılır sorgular her şeyi. Bitirmeye ve üniversiteye ve son sınavına bile çalıştığı ya korkuyla, başıma bir şey gelirse düşüncesiyle bu yürekli kız, aynı giren zamanda adama günlerce ulaşamamın sevdiği sıkthtısını taşır vüreğinde. Çünkii ortalık karışıktır ve Okan zaman zaman ortalarda örünmez. g Aıaerki) bir aile düzeni içinde yetişen Goncıı. her ne kadar bu sistemin kimi kemikleşmiş yapılarının izlerine sahip olsa da. sorgulayan, merak eden, deneyimlemek kişilik özellikleriyle isteyen bulunduğu yerden sıyrılıp çıkan bir karakterdir. Romanın sonuna doğru ne bilen tavrıyla eşine “bildiğim bir istediği şey varsa, o da oğlumun karşı cinsi çok iyi tanımasını sağlayacağım. Annesini... Yani bir kadını çook iyi tanısın ve en önemlisi dünyayı benim gözünıden görmesin. Benim de hatalı bilsin. olabileceğimi Benim yegüne otorite olmadığııuı ama sadece onu çok, çok, hatta istemeden ona zarar verebilecek kadar aşırı seven ve bir koruyan insan erken olduğumu yaşta öğrensin. Beni eleştirebilsin ve beni aşsın. tek Hayatta istediğim bu. Bunun adı da kişisel bazda bence olgunlaşmak veya toplumsal düzeyde evrimleşrnek ve kalkınmak. Hiçbir şeye gözü kapalı bağlanmasın ve tapınmasın. Her şeyi sözlerini karar. sorgulamayı öğrensin”<2> lıhkla söylerken, yaşamla ilgili geldiği noktanın da özetini yapar. Yaşamı sorgulayan yapısının, en varlıkta, oğlunda da olmasını sevdiği isteyen, değişmez özelliğini gösteren bu tümceler, aynı zamanda bir kadının, babasıkardeşi, ve oğlu arasında eşi kurduğu dünyadan, erkek bakış açısıyla çevrili bir dünyadan, yaşama yürekli da bakışını yansıtır. KADIN DuYARUCı VETARİH Gonca’nın iç konuşmalarıyla başlayan roman, onun yaşama bakabilmeyi dönemleri, okuyucusuna öncesi öğrendiği ve sonrasıyla tarihsel bir yöneişle Yer veriyor. yer dönem bilgilerinin dikkate alınması gereken romanda, yazarın zaman zaman kahramanları bir kenara t bırakıparihsel olayları bir tarihçi gibi bir edebiyatçı kimliği ile değil, betiınlediğini göreceksiniz. 1960’lı yıllardan bu başlayan tarihsel sürecin kimliğini, sahiplduğu tüm sözcüklerle, tünıcelerle, o anılarımızın kıvrınilarında dolaşan ince bir çizgiyleanlatıyor A. Didenı Uslu. Hem tarihe hem de bu yoğun, kimi zaman yoran sürece bir kadının gözüyle bakmak, bir çiçeğin, tanidarın gölgesinde çalışan bir çiçeğin yaşamaya gözleriyle kadın duvarlığını tarihle bakmak bir buluşturan keyif veriyor okuyucusuna. ilk Roman yazma bir durum örneklerindeıkça s olan, yazarın olay akışını kesip kişisel görüşlerini yazması Tanzimat romanıyla birlikte uzun yıllar sürüp giderken hcmen hemen bu romanda da benzer bir dokuda kendini gösteriyor. Aynı A. zamanda, Didem Usİu’nun ilk ve ödüllü romanı Zamanın Otesinde Buluşına’da perisi imgesiyle ortalıkta da esin dolaşan yazarın, bu defa tarihi gerçekleri okuyucusuna bu yolla kadın gözüyle aktarmaya çalıştığını görmekteyiz. Birçok yaşam öyküsünün, tarihsel bir süreçte kesiştiği romanm dikkat çeken Toplumunkemikleşmiş gölgesinde yaşamayaçalışanya da ezilmemek için direnen düşüncelerelbette sadece politikgörüşlerdeğil.Kimi zaman k toplumunbaskısını, orkutan yoğunluğunuda simgeleyen gölgeler. cinseııiğe, adınlığa,erkek k olmanın t yüklendiği üm aniamlara, kendigibiyaşayabilmedüşüncesine de güneşiengelleyengölgeler yaratır.bu noktada nasılda güzel ve ışte doğru birbetimlemedir Tanklann BltenKırÇiçeği.” Gölgesinde bir başka yanı da elbette, yaşadığı toplumun değerleriyle, sorgulayan kadın tarafının arasında med cezirli bir yol çizen onca’nın kadın olamadan anne G hazırlanan yaşam serüvenidir. olmaya Sevdiği erkeğin, cinsel isteklerine yenik düştüğü an saldırganlaşan tavrıyla yıkılan Gonca, anne olma <aşkınlaşan, duygusunu da toplumla, kendi değer yargıları arasındaki çelişkide yaşamaya çalışıyor. Tüm bunların yanında, başka bir ülkenin, ülkelerin değer yargıları da karışmca kadın erkek ilişkilerine, kaçınılmaz tartışmalar, sorgulamalar başlar. Gittikleri yer bir ülke midir, bir kaçış mı, kendilerine yaptıkları bir yolculuk mu pek bilinmez ama Gonca ve Okan için başka düşüncelerin, başka kapıların, keşitlerin başlangıcıdır. 11cm kardeşi Gökhan hem de sevdiği adam Gonca’yı koıunıaya, onun için eri iyisini yapmaya çalışır roman boyunca. Peki, o halde, bu kadar iyi niyetle yaklaşımın bir yerde, neden Gonca olduğu mutlu değildir? Nasıl oluyor da konimak, gözetmek adına farklı iki görüşte olan her iki erkek dc Gonca’yı bu denli kırabiliyor? Yaşama bu kadar farklı iki bakan kesiştikleri nokta, bir kadına sert yaklaşımları mıdır acaba? Roman boyunca bu sorularm yanıtlarını da siz bulacaksınız. Kadınerkek ilişkisinin her boyutunun da sorgulandığı Ğ’de, ailelerin çocuklarını yetiştirirken karşı cinse gerçekten “karşıdan” baktığını ve onları “karşılarına” aldığını da göreceksiniz. Birçok olumsuz etkiyle büyütülen bireylerin yaşamlarından, evliliklerine, cinsel kendi çocuklarına bile yaldaşınilarında bu olumsuz etkinin yoğunluğunu akıcı, sade bir dille okuyacaksınız. Tüm süslemelerden yalınlığı ile sürüldeyen uzak, dil özelliği, yaşamdan kopmadan, olduğu tüm doğailığıyla okuyucuya gibi bir keyifli aıilatım sağlanıyor. Toplumun kemildeşmiş gölgesinde yaşamaya çalışan ya da ezilmemek için direnen düşünceler elbette sadece politik görüşler değil. Kimi zaman toplumun baskısını, korkutan yoğunluğunu da simgeleyen gölgeler, cinselliğe, erkek olmanın yüldendiği tüm kadınlığa, anlamlara, kendi gibi yaşayabilme de düşüncesine güneşi engelleyen gölgeler yaratır. işte bu noktada nasıl da güzel ve doğru bir betimlemedir “Tanidarın Gölgesinde Biten Kır Çiçeği.” Taşıdığı anlamı romanm her aşamasında hissettiren bu tanım, kadın olabilmeyi ve bir devrin tüm alışkanlildarını fırtınası bol bir aşk içinde okuyucusuna sunuyor.• (*) Yaşar Üniversitesi, iletişim Fakültesi, Görsel iletişim Tasarımı Bölümü Öğretim Görevlisi. (1) A. Didem Uslu, Ğ,Tanklann Gölgesinde Bitcn Kır Çiçeği, Sözcükler Yayinevi, 2010. (2) a.g.e. ĞTaIIJdarIIİ GölgesindeBiten A. Didem Uslu/Sözcükler Kırçiçeği/ 1416 s. Yaymev1 KİTAP SAYI 1088 CUMHURİYET