Katalog

GÖKYÜZÜ ŞENLİĞİ HUKUK POLITIKASI Hayrettin Ökçesiz hayret@akdeniz.edu.tr Gökbilimcilerin Güneydoğu Anadolu Bölgesi'ndeki Gözlem Şenliği Doç. Dr. GOltay Taş, Ege Üniv. Fen Fak. Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü Öğretim Üyesi gunay.tas@ege.edu.tr Argumenta non sunt numeranda sed ponderanda Numerantur sententiae, non ponderanturf*). Kanıtlar sayılmaz, tartılırOylar tartılmaz, sayılır. llkinde doğruluk, ikincisinde geçerlilik aranmaktadır. Bu iki söz, siyasi iktidarların sarf ettiği mugalâtaya çok iyi birer denek taşı olsa gerek. Ûmit Sanaslan'a içten destekleri için şökranla... G ökbilimciler, 1122 Ekim tariKlcri arasında Güneydoğu Anadolu Bölgcsinin dokuz şehrinde gözlem şenlikleri yaptı. Böylesi bölgesel çaplı bir etkinlik, ülkemizde ve hatta dünyada ilk defa gerçekleşti. ü A P İdaresi BaskanlıgYnın akademik hayatı dcstcklcmck ve gelişmekte olan eğicim teknolojileri konusunda hizmct vernıek amacıyla düzenledigi 16 Ekim 2010 Diyarbakır Dağkapı meydanmda teleskopları çevreleyen ve uzaydan alın"Dünya Astronomi ve Usıy mış gökcisimlerine aitfotoğraflardan oluşmuş sergiyi gezen meraklılar. Etkinlikleri" konulu progratışmn olanagı buldu. mın davetlisi olan Ege, Ankara, İstanbul ve Erciyes Bunların yanı sıra farklı gökbilim konularına ilişUniversitesi Astronomi ve Uzay Bilimleri kin be$ ayn perdcye yansıtılarak, görsel şölene dönBölümlerinden t,x>k sayıda gökhilimci Ga:ianrep, üjtürülınüş bir şekilde aktarılan bilgilerden faydaKilis, Şanlıurfa, Adıyaman, Diyarbakır, Mardin, landılar. Aynı zamanda okulıın bah(,vsinde ö:el filtBarman, Siirt ve Şırnak sırasmda yolculuk ederek akrelerle donarılmıs. teleskoplarla günes, gözlemi yapıls/am 19:00 ile 22:00 saatleri arasmda şehir meydandı. İTÜ Uydu ve Uçık Mühendisligi, TÜRKSAT ve larında halka a\ık gözlem şenlikleri düzenledi. TÜBİTAK da programa katkıda bulundu. Ö:ellikle Dört farklı teleskolnın arkasmda u:un kuyruklar TÜRKSAT'ın spor salonlanna kurduğu nınbil Gökevi1 oluşturan meraklılar Ay. Jüpiter ve uyduları gibi gök öğrencilerin ilgi iKİajJı oldu. Akşam gökyüzü jenlikcisimlerini yakından görme olanağı buldu. Ayrıca yi leri sırasında ise öğretmenlcre programa katılımlane meydanlara kurulan büyük beya: ekranlara, te rından dolayı sertifika verildi. leskoba alınan Ay göıüntüsü yansıtılarak, izleyenleBi:ler, en eski yerlejim bölgelerindcn olan rin adeta Ay üzerindeki kraierler it,inde yürümesi sajj Güneydofiu Anadolu bölgesinin arkeoastronomik landı. Gençyasjı, kadınerkek releskoplann t,x;vresine aı,'idan ne denli onemli olduğunu bir kez dalıa fartoplanan halk aynı zamanda orada bulunan ve onlarla kettiğimiz ejsiz örneklerle karjıla^cık. Dünyada 90'laruzun uzun sohbet etmekten büyük zevk alan akade da başlayan, ancak ülkemizde henüz çok başmda olmisyenlere merak ettikleri gökbilim sorularını yö duğumuz arkeoastronomi alanı için tarihin baslannelttiler. gıcından bu yana pek ı,«k medeniyetin yaşadığı Gökyü:ü s.enlikleri aslında < > büyük bir orga Güneydoğu Anadolu Bölgesi iyi bir başjangıç noktası , k Y nizasyonun iiçte birlik bir parçısı oldu. Günübirlik dü olacak gibi görünüyor. zenlenen programm ilk kısmında İl Milli Eğitim Böyle bir programı düşünen ve hayata ge^irme baMüdürlüklerinin daha önceden seçtikleri bilime me şarısı gösteren GAP İdaresi Yetkililerini, bu vizyonraklı ve istekli ortaokul ve lise ögrencileriyle ögret larından dolayı kutluyor ve teşekkür ediyoruz. Diğer menlerin toplandığı bir dinleyici kitlesine, her sete yandan, her şehirde kendimizi evimizde gibi hissetrindc hes, ayn konus,macı rarafından sabah konferanslar memi:i sagiayan Milli Eğitim Müdürlükleri bu progverildi. Konujmaların sonunda salonu dolduran iz ramın en önemli halkalarından biri oldu. Programa leyicilerin sorduğu sonılar yanıtlandı. Ögleden son büyük katkı sağlayan ve destek veren il valileri, vara ise okulların spor salonlarında ögrenciler ve tig li yardimcılan, aynı zamanda izleyici olarak da etretmenler, gökyüzünün uydular tarafından aiınan 75 kinliğin her parı,asına katılarak bilime verdikleri öneadet gerçek fotoğrafından oluşmus, bir sergiyi gezme mi gösterdiler. Önümüzdeki günlerde hem astronove bu gezi sırasında akademisyenlerle konuşmatar mi bölümleri hem de GAP idaresi vveb sayfalarında r.* Oysa Geçerli Bile Değil! Olay, olgu, neden ve sonuçların ve bunlardan çıkanlan hükümlerin, "Doğruluk" ve "Geçerlilik" ölçütlerinin duruma göre birbirlerinin yerine geçirilerek değerlendihlmesinde mevcut hükümet partisinin önde gelenlerinden daha mahir başka siyaset erbabı bulmak pek kolay değildir. Doğru olanın geçersiz kılınmasıyla, geçerli olanın doğru sanılması, gösterilmesi doğru orantılıdır. Ûlkemizin kamusal yaşamında bugün böyle bir alacakaranlık hüküm sürüyor. Her siyasetçi için; kanıtlarm neliklerini ve oyların niceliklerini bilerek ya da bilisizlikle birbirine kanştırmak, bu durumdan medetummak, nemalanmak kalıcı bir tahakkümün, maddi, manevi sefaletin baş sorumlusu, ilk sıradan etkeni olmak demektir. Yeni HSYK'da ağırlaştırılmış hükümet etkisinin oyların artık daha zor sayılacağına, daha çok tartılacağına; YeniAYM'ne yargıçların (bağımlı bir cumhurbaşkanı figürü yardımıyla) siyasetçilerce seçilmesinin ve kimi siyaset güdümündeki kurumlarca belirlenmesinin kanıtlarm özünün siyasal etkiye daha çok kurban verileceğine doğrudan birer işarettir. Ûlkemizin bugünkü siyasal seçim yöntemi, siyasal parti örgütlenmesi ve yasama normları bunların aksini söylemeyi zorlaştırıyor. Hukuksal yargı içeriksel, biçimsel, örgütsel işleyişinde yukandakiiki temelilke yönünde ilerler. Bu kanının aksiyaygınlaştıkça toplum çözülmeye başlar; yeniden bu ilkelerin egemen olacağı bir düzene doğru acılı, sancılı bir sürece girer. Yargıyı hangi yönden, hangi amaçlarla olursa olsun bu işleyişinde bozmanın vebali başka hiçbir ağır cürümde yoktur. Bilimde da bu böyiedir. Kanıtlarm bilge ve hafifsesini kitlelerin gürültüsünde yahut diktatörlerin hırçın hezeyanlarında duyulmaz kılarsanız, yine bunun vebali başka hiç bir ağır cürümde yoktur. Çoğunluk oylanyla ancak bir geçerlilik elde edilebilir. Doğruluk, geçerli olana doğrudan gelen bir şey değildir. Doğru olan ise, doğru olmak için çoğunluk oyuna gerek duymaz. "Doğru", bir yargılama işidir. Yargılamanm kendi doğa yasaları vardır. Geçerli olanın aynı zamanda doğru olduğunu bu yasalarla yargıladıktan sonra bilebiliriz. Bu yüzden yasakoyucunun yaptığı her yasa, hukuk olabilmek için yargıcın bu doğal yasalar terazisinde kendi ağırlığını gösterebilmelidir. Bu ağırlığı kuru gürültüyle kimse sağlayamaz. Yargıcın yapbğı işi s'ıyasetçinin anlaması herzaman kolay değildir. Layıkıyla anlamak istiyorsa, ilk önce, kendince demokratik saydığı bir yönetim yetkisinin, kabagüç kullanma yetkisinin türlü kaynağını gerçeğin bilinme yöntemi olarak görmemeyi içselleştirmelidir. Kabagüç, hangi yolla geçerli kılınırsa kılınsın, bir kanıt asla değildir. Bu gücü bir kanıt gibi meydanlarda dayatmanın içten içe getireceği yıkımı hiçbir düşman güç daha etkili birbiçimde o ülkeye getiremez. Bilimde ve hukukta yargıya saygı duymakla başlar bir ülkenin aydınlığı. Hukuk felsefesinde bir hukuk normunun üç geçerlilik alanından söz ederiz: (usulüne uygun konulmakla gelen) normatif geçerlilik, (muhataplannın çoğunluğunun uymasıyla gelen) sosyolojik geçerlilik ve etik geçerlilik... Bir biçimde ilk iki geçerliliğe sahip bir hüküm, Ancak "Doğru" olmakla etik geçerlilik ölçütüne uygun düşecek ve tanınmanın tüm gereklerini yerine getirmiş olacaktır. Doğru olmak yargısına kitleler, cemaatler, bunlar şunlar değil insan bireyi kendi aklı ve duyuncuyla (vicdanıyla) varacaktır. Böyle bir yargıya varabilmenin önkoşulu bütünüyle entelektüel ve duyunçsal olan bu süreçlerin baskısız ortamlarıyla ve önce özgüriük ilkesi ışığında düzenlenmesidir. Kanıtlarm üretilmesinde, iletilmesinde, değerlendirilmesinde yeterli derecede bir yetkinliğin bu sürece dahil edilmesi gerektiğini unutmadan söylemelidir. Yazının başındaki özdeyişler bu örgütlenmeye ve etkinliğe sızacak sinsi tutumların teşhirine yöneliktir. Yukarıda mugalâta yaptıklannı söylediklerimin siyasi iktidarının, parlamentoya seçilme yöntemlerinin doğru olmaması nedeniyle geçerli bile olmadığını bilmeyen yoktur. Hangi yüzle, ne için yurttaştan itaat bekliyorlar? (*) Plinius d. J, b.y.: Lateinische Rechtsregeln und Rechtssprichvvörter, haz. DetlefLiebs, Darmstadt 1982 bu programa ilişkin detaylı bilgi, döküman ve fotoğratlar bulunabilecek. Umuyorum ki önümüzdeki yıllarda bölgede yeni açılan üniversitelerin fen fakülteleri mutlaka bir gözlemevi yaptıracak, i<,inde halka açık etkinliklerde kullanılabilccek bir teleskop ve gerekli donanımları bulunduracak. Pozitif dü^ünen, bilime meraklı gençlerin yetişmesine ve amatör olarak bilim ateşini yüreklerinde tajıyan yetis.kinlere belediyelerimizin sağlayacağı en önemli yararlardan bi18 Ekim 2010 Mardin Anadolu öğretmen lisesi spor salonunda bazı öğrenciler resım sergisini gezerken, bir kısmı perdelere yansıtılarak anlatılan gökbı ri, herkesin ulaşabileceği caddelere bir limin ilginç konularına kendini bırakmış. TÜRKSAT'ın sıyah kubbe şeklındeki Gökevi inşa etmek olacaktır. mobil gökevinin önünde kuyruk yine uzun. Gökevi rianeıar>'iım, Gczem.'iK'vi 1 II o