Katalog

BILIM TARIHI 000F OFF LINE Tanol Tiirkoğlu (tanolturkoglu@gmai1.com) Görülen o ki Facebook dijital dünyanın yerlileri olan Ykuşağının yaşama bakış açılarına en uygun sosyalleşme ortamı. Evet yüz yüze gelseler iki kelime edemeyecek Melek ve Sabiha hanımlar, 1933 yılında ülkemizin ilk kadm yol ve köprii (inşaat) olanlann karşı cinsle iletişim kurabilme fırsatı mühendisi olarak meslek havatlarına başlamışlar. ÖSman Bahadir bahadirosman@hotmail.com riyor. Bundan sonra Peyami Safa daha birçok soru sorduktan sonra, "Kadın erkcklc bir olabilir mi?" temel sorusunu yöneltiyor. Melek Hanımın bu soruya verdiği cevap ise şu şekildedir: "Bu sahada hiçbir fark yoktur. Şimdiye kadar kadınlann yalnız aile hudutlan içinde kalmaları, tabiatlannda gizli iscidatlann (yeteneklerin) meydana çıkmasına mani (engel) oluyordu. Fakat hayat, yavaş yavaş bu gizli istidatlan ortaya döküyor. Kadın kabiliyetsiz değil, kabiliyetleri gizli kalmış ve bunun için de inkişaf etmemis, (gelişmemiş,) bir insandır." Melek (Erbul) Hanım mezun olduktan sonra Bursa Nafıa Müdürlüğü'nde göreve atanmıştı. Melek Hanımın yaşamı ve çalışmaları hakkında şimdilik daha fazla bilgiye sahip değiliz. Sabiha Hanım, 1910'da Manastır'da doğdu. İlköğrctimini Beşiktaş Esma Sultan İlkmektcbi'nde yaptı. 1925'te Nişantaşı Kız Ortaokulu'nu bitirdi. Melek Hanımla birlikte Mühendis Mektebi'nden mezun olduğunda, aynı yıl Ankara'da Nafia Basmüdürlügu'ne atandı. 1935'de AnkaraBeypazarı yolu üzerindcki kemer köprü inşaatını yönctti. Bu köprü bugün Sabiha Hanıma atfen Kız Köprüsü olarak anılmaktadır. Daha sonra Bayındırlık Bakanlığı'na bağlı Yapı ve İmar İ^lcri Reisligi'nde, okul, hastane, hükümet konagı, halkevi vb. gibi resmi binaların mimari projelerini yaptı ve bunların denetlenmesi görevlerinde bulundu. 1939'da yüksek mühendis Remzi Gürayman ile evlendi. 1945 yılında, Anıtkabir inşaatı başmühcndisliğine atandı. Bu görevi üstlendiğindc Sabiha Hanım henüz 35 yaşındaydı. Bu görevini 10 yıl boyunca ha;arıyla yerine getirdi. Anıtkabir'in bajmühendisliği görevini genç Türkiye Cumlıuriyeti'nde bir kadın mühendisin yürütmüş olmıısı, Atatürk'ün kadın erkek eşitliğine ve kadınlann özgürlügüne vcrdiği büyük önemin ve bu yöndeki katkılarının tarihsel bir sembolü niteliğindedir. Sabiha Gürayman, 1963 yılında emekli oldu ve 2003 yılında vefat etti. Yararlanılan kaynaklar: îlk kadm mühendislerimiz Melek ve Sabiha hanımlar lkcmizdeki ilk kadın yol ve köprü mühendisi olan Melek (Erbul) ve Sabiha Riiât (Gürayman) 500milyon nufusu var. Piyasa değehise25milyardolardOhanımlar, Mühendis Mektehi'nden (Bugünkü zeyinde. Facebook'tan bahsediyorum. Açıkçası böyle bir başa ÎTÜ. 1933 yılında Mühendis Mektebi'nde elektrik, marının kuruluş süreciyle ilgili film yapıldığını duyduğumda çok hekine, kimya ve maden mühendisliği bölüınleri bulunyecanlanmıştım. Facebook fikrinin nasıl doğduğunu, nasıl geli muyordu.) 1933 Şubat döneminde diğer 23 erkek mühendis arkadaşıyla birlikte mezun olmuş. Tam bu günşip bugünkü haline geldiğini herkes öğrenmiş olacaktı. Hem de lerde Cumhuriyet gazetesi "Kadm crkekle bir olabilir mir birinci elden kaynaklara dayanarak. konulu bir anket düzenliyor ve çeşitli mesleklerden kaAncak ortaya bambaşka birtablo çıktı. Çalınanfikiriar, kurucu dınlara bu soruyu yöneltiyordu. Cumhuriyet gazetesi yaortaklar arasındaki kavgalar, ipiylekuyuya inilmeyecekkişilervb. zarı ve muhabiri Peyami Safa da bu anketin bir parçası Tüm bunlar bir yana Facebook fikrinin ötesinde yatan motivasolarak henüz ycni mühendis olmuş ilk kadm mühendiyonun amiyane tabirle "kız tavlamak" olması. simiz Melek Hanımla Firuzağa'daki apartmanında göBir yanda Facebook'un kurumsalolarak, filmi ve filmin baz rüşüyor ve onunla bu konuyu konuşuyor. Asosyallerin Kurduğu Sosyal Ağ U â CNJ o aldığı kitabı "kurgu " olarak nitelemesi ve gerçeği yansıtmadı31 Mart 1933 tarihli Cumhuriyet gazetesinde yağını açıklaması. Öte yanda işe filmin takip edebildiğim kadarıyla yımlanan süyleşisinde Peyami Safa, "mühendislik gibi tane ABD'de ne de Türkiye'de kamuoyunun ilgisini fazla çek mamıyla matematiksel vc zihni konusu nedeniyle insamemesi. ni duygularla ilgisi olmadığım" düşündügu bir meslek olan ınühendislikle, kadının ilgisinin kendisini hayrete dü500 milyon kişinin her gün internete girme nedeni olan, milyarlarca dolarlık müthiş bir fenomen ve filmin kamuoyunda ilgi görmemesi. Düşündürücü değil misizce de? Filmin senaryosunun dayandırıldığı kitap, Facebook'un iki kurucu ortağından birisinin bilgilerini baz alıyor. O kişi ki yolun daha başındayken diğer ortak ve stratejik yatırımcılarla görüş ayrılığına düşüyor, hukuki bir süreç başlatıyorve (filmin sonunda öğrendiğimiz kadarıyla) miktan açıklanmayan birparayı kabul ederek mahkemeye gitmekten vazgeçiyor. Keza fikrin kendilerine aitolduğunu savunan, iyi aile çocuğu ikiz kardeşler de benzer şekilde yasal bir süreci başlatıyor ve 90 milyon doları kabul ederek dava açmaktan vazgeçiyor. Tüm bu karmaşanın içinde ışıl ışıl parlayan bir figür var ortada. Sıra dışı olan ve zaman zaman bunun cezasını da çeken Sabiha Hanım Melek Hanım Mark Zuckerberg. Tüm bu yasal süreçte davalı durumunda olan şürdüğünü soyledikten sonra, kendisini doğrulamak Facebook'un diğer kurucusu. (Halen de şirketin tepe yöneticisi.) Zuckerberg gece gündüz Facebook'u geliştirmek üzere ya amacıyla Mühendis Mektebi'ne sadece dört hanımın girşıyor. Sonradan yolları ayrılan diğer ortak site biraz palazlandı diğini ve ikisinin hâlâ ögrenimlerine devam ettiğini ve ikisinin de yeni mczun olduklarını belirtiyor. ğında reklam bulma sevdasına kapılmışken o buna şiddetle karPeyami Safa'nın "Nerede ve nasıl çahşmayı düşüşı çıkıyor ve siteyi daha da genişletmek, milyonlarca kişinin uğnüyursunuz?" sorusuna Melek Hanım; "Anadolu'da. Fakat rak yeri olmasını sağlamak üzere harıl harıl çalışıyor. evvela meınur olarak çalışmaya mecburum" cevabını vellk milyonuncu üye siteye dahil olduğunda yeni kurulmuş şirket çılgın ev partilerinde eğlenirken Zuckerberg ofiste bilgisayarının başında çalışmaya devam ediyor. Görülen o ki Facebook dijital dünyanın yerlileri olan Ykuşağının yaşama bakış açılanna en uygun sosyalleşme ortamı. Evet yüz yüze gelseler iki kelime edemeyecek olanlann karşı cinsle Oxford Üniversitesi Fizik Bölüınü'nden Prof. Dr. iletişim kurabilme fırsatı. Evetbirbirlerini "dürterek", çıktıkları bir David Sherrington, 8 Kasım tarihinde Sabancı sevgilileri olduğunu kendi Facebook sayfalarında yer alan staÜniversitesi Sakıp Sabancı Müzesi'nde "Physics and tü bilgisinde açıklayarak sosyalleşiyorlar. Evethayatlarında bir Complexity" başlıklı bir popüler bilim kontcransı «erdi. Aynı zamanda "Sir" unvanına da sıhip Emeritus Prof. çiftliğe adım atmamış olmakla birlikte Facebook'taki oyun imDr. David kânlarını kullanarak sanal ortamda tarla ekmekten, sebze yeSherrington'ın tiştirmekten, hayvan beslemekten hoşlanıyorlar. kıinferjnsını akaBurada ilginç birikilem var. Facebook bir sosyal ağama onu dcmi dünyasmmeydana getirenlersosyalinsanlar değil. Bu husus bile bugün daıı ı^ıık sayıda biyaşı yirmibeşin üstünde olan dijital göçmenler ile yirmibeşin allim insanı ile öğtında olan dijital yerliler arasındaki yorum farkını göstermesi açırencilerdcn olusından düşündürücü. şan kalabalık liir Onca dijitalgöçmen yatnmcının Facebook resminin içine girtnpluluk dinledi. Prot.Dr. Nihat Berker Prol Dr David Sherringtun mesine rağmen, şirketyönetimindeki varlığını hâlâ sürdüren diA v r ıı p a jital yerliZuckerberg'in bu "inadı"isa ilginç sonuçlara gebe gi Bilimler Akadeınisi larafından 2010 yılı Blaise Pascal Ödülü verilen Prof. Sherrington, bu onuru kabul eibigörünüyor. 31 Mart 1933 tarihli Cumhuriyetgazetcsi. İsranbul Teknik Ünin'rsitcsi'nin 210'uncu, Sivil Mühendisliğin 100'üncü Y'ı/ı, MühenJisliktv 50. Ytlı Kutlanıa Bölüınü Yayını, İTÜ Rektörlügü, İstanbul 1983. Prof. Dr* Sherrington Sabancı Üniversitesi'nde tikten sonra ilk konferansmı Sabancı Üniversitesi'nde venni} oldu. Çalışmalan ile bilime yüksek katkı sağlayan Sir David Sherrington, atomların öl^ieginde basit etkilejmelejjıı, birbirleriyle ve düzcnsizlikle ısıekişmelerinden, bize görünür öl^klcrin karmaşık olaylarını nasıl yarattığını izah etti. Bu bağlamda, camların oluşumundan borsaların çılışmasma ve beynimizin işleyişine kadar örnekler verdi. Blaise Pascal Odülü, Avrui'ia Bilimler Akademisi tarafmdan 2003 yılından beri bilimin (,«jitli dallarındaki yüksek değerli ijUİışnıalar yapan bilim insanlarına verilen Avrupa'nın en prestijli bilimsel ödüllerinden. Her yıl farklı bir Avrupa ülkesinde gerı.'ekleijtirilen ödül töreni, bu yıl Aüna'da yapıldı. Prof. Sherrington gt^tiğiıni: hafıa Yunanistan'daki törene katıldıktan sonra Sabancı Üniversitesi'nin davetlisi olarak ülkemize geldi.