Katalog

\ \ H A F T A L I K B U L M A C A 1 2 SOLDAN SAÖA 1. Kuantum kuraımm geliştiren Alman fi- zikçi - Maun. 2. Mesaj - Plato'nun öğren- cisi olan Yunanlı filozof- Hile. 3. Santimetrenin kısa ya^ılışt - Telli balıkçıl -"Alessandro ..." (İlk elektrik üreticini, pili yapan İtalyan fkikçi). 4- 76 yılda hir Dünya'nm yakınından geçen kuyrukluyıl- dız - Parlaklık veren madde - Adale. 5. Kalıtım teorisini geliştiren, genetik bilimi- nin temellerini atan İskoçyatı hotanikçi - Birincil. 6. İlaç - Güzel sanat - Kriptonun simgesi - Eski Mısır'da hir tanrı. 7. Yapısalcı psikanalizin babası - Söz - Boru sesi - Niyobyumun simgesi. 8. Çok eski ta- rih sözü - Ödiinç verme - Kropotkin yapl- tı. 9. İtalya'da bir kcnt - Kendi başına bir varlık olan ticari işletme - Namuslu. 10. Bıkkınlık - Zülfü Livaneli'nin bir filmi — Fayda, çıkar. 11. 52 ar değerinde eski bir alan ölçüsü - Bin gramın kısa yazılışı - Spielberg'in bir bilimkurgu filmi - Alaca benekli. 12. Sürckli, sonsuz - Smır nişanı - Erik - Bir soru eki. 13. Gümüşbalığı - Astatin simgesi - Dudak. 14- Hayır ünlemi - Stronsiyumun simgesi - Kıyas - Suyosunu. 15. Toryumun simgesi - Yalnız bir türe özgü olan — Koca. 8 9 10 11 12 13 14 15 YUKAR1DAN AŞAÖIYA 1. Bcnzeni, butileni, paslanmaz çeliği de bu- lan İngiliz fizikçisi ve kimyacısı. 2. Fethetme - Eşkenar dörtgen - Bir elektrolitreki eksiuç. 3. Ksenonun simgesi - Lümen (kısa) - "Marie ..." (Radyoaktiviteyi bulan Fransız bilgini). 4. Yıldızlarla gezegenlerin hareketleri hakkında Almagest'i yazan İskenderiyeli astronomi ve coğrafya bilgini - "... Robinson" (Simon and Garfunkel şarkısı). 5. Bir deri hastalığı - Sih dininin kurucusu - Kahtım. 6. "... Aksel" (aktris) - Birmanya'nın başkenti. 7. Ateş - Enerji - Büyük fare. 8. Kromun simgesi - Klorün simgesi - Sümer su tanrısı - Kürklü bir hayvan. 9. Uçamayan bir kuş - Kırık Testi oyununun ya- zan - Güney Anadolu'da bir ırmak. 10. Güneş enerjisi - Üç öneki - "... Yılmaz" (sinema yö- netmeni). 11. Coğrafya haritaları derlemesi - Simge, sembol - Bir nota. 12. Bir bilgiyi göste- ren simgeler dizgesi - Uzaya çıkan ilk canlı olan köpek - Tamburaya benzer Bulgar halk çalgısı. 13. Sözleşme - Bir yüzey ölçüsü - İkinci Yeninin Keşişi'ni simgeleyen harfler. 14- Almanca evet- Bir sayı - Kurul. 15. Theo Angelopoulos'un bir filmi - Temcl ağırlık biriminin simgesi. 1 2 3 A 1 G E I G 2 E Ç R | 3 İ 4 İ 5 0 R G KUJJR A H G RİYİA 6|?|8|9|10|11 EİEİAİSİTİM T İ D 1 N AA EW E LÜ Y NMPIBHT 12 A M A R 13|14|15 NUK IITB RİAİN EİVİI HBEI Hazırlayan: llker Mumcuoğlu SHH nnıına IUDHİEİPİIIGİRİAİ nıı ra mu\ uran HHEI HHHEIÖ11 12 13 A D A T M I °HL RITİE L E K AHIIAISIOİNHOB MnispiA S LnİYfis TPrİBMVTBİAlklfllri tnuna HPIH mn nra TÜRK BEYİN TAKIMI SUNAR w w w . a k i 1 o y u n l a r l . c o m akıl oyunlan _,, . ... . . s u ™ * u Bosluklara 1'den 9'a rakamtarr yerlettirln. Tüm satir ve sütunlarda ve kahn piJagonatlerln attında verllen tayt afttakl, çlzgUerle çevrill her 3x3'lük blokta ürfünbe verllen sayı İse sagdakl rakam grubunun 1'den 9'a rakamlan Wrer kez kutlanarak toplamım gösterlyor. Herhangl blr topiamı iivaaramı doldurun oluşturan gruptakl tüm rakamlar blrblrlnden farkli olmaTidır. 1den 9 dtyagramı doldurun •5 İ9 8 6 7 1 3 8 6 9 2 1 o 5 9 1 8 6 8 4 7 5 w\i \i ITN 1 7"N • . . . . . . . . . . ilginç SORULAR lşınlanan Gıdaların Güvenilirliği Soru: Yiyeceklerin ışınlanması insan sağlığı açısından güvenilir midir? Yanır: Işmlama işjeminde yiyecekler iyonlaştırıcı ışın- lara maruz bırakılır. Sonut,ta insanlara zarar veren bakterilerin DNA'sını veya proteinlerini bozar. Kimyasal maddelerdeki bağları koparrtığınız anda kaçınılmaz olarak bazı değijiklikler meydana gelir. Dolayısıyla bu değişikliklcrin yiycccklerdc tok- sik bir etkiye yol açmaması gerekir. Işınlama bu açı- dan güvenli gibi görünür. Bu süreç kendisine özgü bazı yan ürünler üretir, ancak bunların insanlara za- rar verdiği yönünde herhangi bir bulgu henüz söz konusu değildir. Bir görüşe gö- re, yağ asitlerinden elde edilen 2-alkilsiklobütanon hücre mutasyonlarına yol açı- yor. Bu da kansere neden olabilir. Ancak son bulgular bunun tam tersini göste- riyor. Işınlama iki temel kaynaktan elde edilir: Biri kobalt 60 gibi radyoaktif ele- manlar, diğeri ise e-ı^ın veya elektron ışınıdır. Kobalt 60 bir izotoptur; gama ışı- nı çıkartan bir elementin radyoaktif şeklidir. Oysa e-ışını elektron bazlı bir kay- naktır. Kobalt 60'm doz hızı düşüktür, dolayısıyla ışınlaması daha uzun süre alır (dakikalar ile ölçiilebilecek zaman dilimi içinde). E-ışını daha yoğundur; doz hı- zı yüksektir (saniyelerle ölı^'ülebilecek zaman dilimi içinde). Ayrıca yeni bir yak- Iaşım olarak x-ışınları üzerinde de bu amaçla denemeler sürüyor. ABD'de, ışınlama diğer ülkeleıde olduğu kadar yaygın değildir. Burada bo- zulmayı önlemek yiyecek güvenliğine büyük katkı sağlar. Amerikan Ilaç ve Gıda Dairesi (FDA) taze ürünler arasında, yiyecekle taşınan hastalıkları azaltmak için, yalnızca ıspanak yapraklarınm ve göbek salatanın ışınlanmasına izin veriyor. Fakat ışınlamayı diğer yiyecek yönetimlcri için onaylıyor. Örneğin, ithal edilmiş ürün- lerde ışınlamaya zararlıların gclişmesini ve yayılmasını engellemek için onay ve- riyor. Et söz konusu oldugunda Escherichia coli veya Salmonella gibi organizmaları öldürmek için ışınlama onaylı bir pastörizasyon işlemidir. Işınlama, tek seferde, aynı dozda, ayırım gözctmeden uygulanan bir işlem de- ğildir. Uygulayıcılar, belirli bir yiyecekte en fazla bulunması muhtemel ve en öl- dürücü patojenler için ışınlama süresini ve dozunu ayarlarlar. Orneğin, etin pas- törizasyonu için radyasyon, ClostriJium botulinum'u değil, e.coli'yi hedef alır, çünkü e.co/ı'in bulunması daha yüksek bir olasılıktır. Işınlama virüsleri bakte- riler kadar etkilemez. Kaldı ki virüsler tipik olarak servis amaçlı unsurlarda da- ha fazla bulunurlar. Bu noktada, devreye işlemden geçıniş yiyecek değil, kişisel lıijyen girer. Işınlama pek çok koşulda işe yarasa bile, yerfıstığındaki Salmonella salgını- nı önlemekte başarısız kalabilirdi. Yağ oranı yüksek ürünler bu işleme uygun ol- mayabilirler, çünkü yağlar parçalandığı zaman istenmeyen tatlar üretebilir. 2001 ve 2004'teki Salmonella salgınlarından sonra ABD Tarım Bakanlığı artık Kaliforniya'da yetiştirilen bademlerin ısıl işlemden geçirilerek pastörize edilme- sini veya kimyasal olarak işlenmesini talep ediyor. Ycrfıstıklarına da benzer dü- zenlemelerin getirilmesi bekleniyor. Başka bir deyişle yerfıstıkları için ısıl işlem -ateşte kavurmak veya sıcak yağın içinde kızartmak- daha uygun olabilir. Kaynak: Scicntific Âmencan, Mayıs 2009 uşun SORULAR Yuksndakl m u l m do|fu çfiıcrtk Hidoku »ruıunda ırl tatırda bulunan rakamlan («oltton-ittja) vt kakuro toruiunda grl lutundakl rakamlan(yukardan-a|a|ıya) yazarak aMloyunlarMMMIoyunlari.conı adr«ln« aündtrtn. câkHtıU Mlrl«wc«k î kjıh» •ttndtrtlacfktlr. 9 4 1 8 8 2 7 8 3 5 : 3 Üİ 7İ 9 2 6 9 4 3 7 •Jî4J9 2İ6 7j8 4 9 Ç 2 7 8 8 3 f 8 3 7 8 2 4 1 9 ? eji 2 8 9 4 7 1 3 8 i ı 22Ocak taıihli sorulann cevaplan EN ÇOK KULLANILAN RAKAM (Il)EnderAktulga eaktulga@gmail.com SORU: Üç basamaklı heksadesimal sayılann asal olanlarında en çok kullanılan rakam hangisidir? Kaçkez kullanılmaktadır? (Üç basamaklı heksadesimal sayılann en küçüğü 100'dür, desimal 256'nın karşılığıdır; en büyüğü ise FFF'dir, desimal 4095'in karşılığıdır.) 191.sayıdaki "Telefon Numarasf isimlî bilmecenin yanıtı: 720721 Bilmeceyi doğru çözen okuyucuları- mız: Necah Büyükdura-Ankara, Ender Aktulga-lstanbul, Fethi Kutman- Istanbul, Sait Eslik-lzmir, Ahsen Canat-lzmir, Ali Aysu-Konya, Adil Sezer, Metin Güven-Balıkesir, Levent Karabey-lstanbul, Namık Çataisakal- Istanbul, Güngör Bingöl-lstanbul, Hüseyin Ergönül-Edirne, Nurdan Seyrek, Tolga Topçu-Kastamonu, Barış Koçgürbüz-lstanbul, Elif Hacıhasanoğlu-lstanbul