Katalog

o o a ODTÜ MEMS: Dünya çapmda bir mükem ODTÜ Mikro Elektronik Mekanik Sistemler Araştırma ve Uygulama Merkezi (MEMS), Avrupa Birliği Çerçeve Programlan'ndan 2,7 milyon Avro tutarında destek aldı. Bu rakam ülkemizde bir kuruluşun aldığı en yüksek miktar. MEMS'e bu para, altyapı sistemini geliştirerek kendi alanın- da Avrupa'nın mükemmeliyet merkezlerinden biri olması amacıyla verildi. ODTÜ MEMS'de savunma, otomobil ve daha pek çok sektöre yönelik olarak projeler geliştirili- yor. Şu anda biyolojik mikro elektronik mekanik sistemler ile ilgili ilerleyen çalışmalarımız var. Kanser hücrelerini ayrıştırarak yakalamak için burada daha değişik ve ileri yöntemler geliştiril- di ve patent başvurusu yapıldı. "Başarılı olursak bilim dünyasında yankısı büyük olacak." Orhan Bursalı A B'nin "REGPOT- Regional Potansiyel/ Bölgesel Potansiyel" programı, büyük umutlar vaat eden yeteneği ve altyapısı yüksek araştırma mer- kezlerinin birer mükemmeliyet merkezi olmasını des- teklemcyi amaçlıyor. Bu başvuru döncmindc, ODTÜ MEMS (Mikro Elektronik Mekanik Sistemler Araştırma ve Uygulama Merkezi) 320 kurum ve kuruluş içinden desteklenen 16 merkezden biri oldu. Merkezi yöneten Prof. Dr. Tayfun Akın, bu geliri, Türkiye'den araştırmacıları Avrupa'ya göndererek çe- şitli alanlarda daha iyi uzmanlaşmaları, Avrupa'daki mer- kezlerden gerekli uzmanları getirmek ve teknolojik alt- yapıyı güçlendirmek için kullanacaklarını belirtiyor. REGPOT projesine ülkemizden başka kurum ve üni- versitelerden de başvuran olmuştu. Boğaziçi Üniversitesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü de REGPOT projesi'nden 1.1 milyon Avro destek aldı. Bölüm, Avrupa'daki bazı önemli araştınna merkezleriyle ortak çalışmalar yapacak ve elemanlannın Avrupa'daki ekip- lerle entegrasyonunu sağlamlaştıracak... MİKROELEKTRO-MEKANÎK SİSTEMLER Mikro elektronik mekanik sistemler (MEMS) esas olarak entegre devrelerle birlikte doğan bir kavram. Bugün kullandığımız mekanik ve elektronik sistemle- rin mikron boyutlarda küçültülmüşlerini düşünün! Günümüzde çok büyük bir kullanım alanına sahip olan MEMS aygıtlarında, bütün mekanik ve elektronik sis- tem, yüksek teknolojik aygıt ve baskı teknikleriyle, en- tegre devrelerle küçültülür. Ve, damarlara bile sığdırı- labilecek kadar küçük biyolojik amaçlı minyatür aygıtlar elde edilebilmektedir.. ODTU MEMS merkezinde be- yaz eşya dahil, özellikle savvınma sanayi, biyomedikal tek- nolojiler ve otomobil sanayi için onlarca proje yapılı- yor. Tayfun Akın, merkezi dünyanın sayılı mükemme- liyet merkezlerinden birine dönüştürme konusunda çok iddialı. Bugüne kadar elde ettikleri ürünlerin en iyiler arasında olduğunu vurguluyor ve çalışmalarıyla ve üre- timleriyle, Türk sanayinin pek çok sektörüne, ileri tek- nolojik bir yapı ve özellikle katma arzusunda oldukla- rını söylüyor. Tayfun Akın sorularımızı yanıtladı: CBT: Hayırlı olsun, iyi bir para aldınız! Akın: Biliyorsunuz Türkiye her sene Avrupa Birliği Çerçeve Programları'na tam üye olarak para ödüyor.. Biz de projelerimizle bu paraları geri kazanmaya yardımcı oluyoruz! AB ile entegrasyon en iyi şekilde bilimde ger- çekleşiyor. AB'ye "Ben bir bölgesel potansiyelim, beni mükemmeliyet merkezi olarak kabul edin, şu eksiklerim tamamlanırsa ürettiğim projeler şu aşamaya yükselecek, daha iyi olmam için destek verin" diyorsunuz. REGPOT projesine, AB'nin en iyi 12 ülkesi dışında kalan ülke- lerden başvuru kabul ediliyor. Türkiye'den 45 başvuru yapıldı. BÜ ve biz aldık. Durumunuza, altyapınıza, pro- jelerinize bakıyorlar ve öyle destek veriyorlar. Biz iyi du- rumdayız. CBT: Mikro elektronikte kapasite olarak ne du- rumdasınız? Akın: Mikro mekanik yapılar yapıyoruz, bu amaç- la litografi yeteneğimizi 0.35 mikrometreye indirdik. Otomatik litografi cihazı aldık, bunu ayrıca üretimde de kullanabileceğiz. Otomatik silisyum pul kaplama ciha- zımız da var. Bütün bu altyapımızı öyle bir noktaya ge- tiriyoruz ki yakında çip üretimi yapabilecek noktaya ge- MEMS TEKNOLOJİLERİ VE ODTÜ Nanoteknoloji sistemlerin ortaya çıkması da MEMS'le aynı zamanlara denk geldi, bu minyatürleşme de MEMSie birlikte kullanılmaya başlandı. "Bu gelişmeler içinde kalıba alma, kaplama teknolojileri, ıslak oyma yön- temleri, kuru oyma yöntemlerinde yaşanan gelişmeler mikro aygıt yapımını mümkün kıldı. Küçük aygıtların yapıl- ması konusunda ortaya çıkan ilk fikir ünlü fizikçi Richard Feynman tarafından 1959 yılında yapılan There's plenty of space atthe bottom" isimli konuşmada ortaya atıldı. Mikro-elektromekanik sistemlerin boyutları 1 ile 100 mikro- metre arasında değişim gösterir. Bu küçük boyutlarda standard fizik kuralları genellikle geçersizdir. MEMS yapı- larında yüzey alanının hacime oranı oldukça yüksektir; bu sebep ile yüzey etkileri (elektrostatik kuvvetler, ıslatma) hacim etkilerine (eylemsizlik, termal kütle) baskın gelir. Mikro elektro-mekanik sistem yapılan üç bölümden olu- şur. Bu bölümler mekanik bölüm, mekanik bölümü çalıştıran elektronik tahrik bölümü ve mekanik hareketin davra- nışını inceleyen elektronik algılama bölümü olarak özetlenebilir. MEMS tahrik mekanizmaları verilen tahrik tipine göre farklılık gösterir. MEMS yapılan termal, elektrostatik, manyetik, pnömatik ve optik olarak tahrik edilebiiir. Algılama işlemi ise genellikle optik ve elektronik sinyaller ile yapılır." (VVikipedia) ODTÜ'deki MEMS merkezi, 60 milyon dolarlık yüksek teknolojik cihaza ve temiz alan altyapısına sahip. Merkez, AB dışında, Milli Savunma'dan, DPT ve TÜBİTAK'tan ARGE projeleri alıyor. Özel ve kamu sektörüne de farklı hizmetler veriyor. Akın, ABD Ulusal Bilim Kurumu (NSF) 2009 yılında düzenlediği mikro ve nano teknolojilerin gelecekteki konumlarını öngörmeyi amaçlayan bir çalıştaya da ABD dışından davetli 4 konuşmacıdan biri olarak katıldı. ODTÜ MEMS laboratuvarı ve MEMS'de geliştirilen çeşitli tekno- loji ve uygulamalardan örnekler. leceğiz. Soru: Piyasa ile ilişkilerde ne durumdasınız? Akın: Biz kri- tik ürün, ara ürün üretiyoruz, elek- tromekanik sis- temlerin kritik parçalarını üre- tiyoruz. Türkiye, sanayinin gelişi- mi ve anlayışı açısından zor bir ülke. Yüksek teknoloji fazla gelişmiş değil. Gerekli parçaları da dışarıdan almayı tercih edi- yorlar. Biz hem piyasa yaratmaya hem de teknoloji ge- liştirmeye çalışıyoruz. MEMS teknolojisi ve neler ya- ratabileceği bilinmiyordu.. CBT: Hangi alanlarda yoğunlaşıyor araştırmalannız ve kritik ürün geliştirmeniz? Akın: İlkin savunma sanayii, zaten bu sektöre yö- nelik pek çok projemiz yürüyor; ikinci olarak otomotiv sanayisinde kullanımı olabilir. Ülkemiz otomotiv sek- törü düne kadar bütün tasarımlarını dışarıda yaptınyordu. Bu durumda sizin burada yaptığınız bir algılayıcıyı sis- teme entegre etmeniz mümkün olamıyordu. Ancak şim- di tasarımlar burada da yapılmaya başlandı. Dolayısıyla ürünlerimiz tasarım aşamasında sistemlere girebilir. Algılayıcıları/sensörleri dışarıdan alacaklarına bizimle işbirliği yapmaları umudundayız. TOFAŞ ile ortak ça- lışmamız var. CBT: Hangi konularda? Akın: Mikro enerji üretici konusunda var örneğin. Araba tekerleğinde basıncın sürekli okunup sonra merkezi işlemciye gönderilmesi gerekiyor. Basıncı oku- yacak sensörün bir enerjiye ihtiyacı var, bunu oradaki titreşimden sağlayabiliriz. Bu konuda bir ömek kalp pil- leri... Bu pillerin uzun süre dayanması için hareket et- tikçe yeniden şarj olmasını sağlayacak sistem de bu dü- şünceden kaynaklanıyor. Biz buna mikro enerji üreti- ci diyoruz. Böyle bir makinenin boyutları, talebe ve du- ruma göre 1x1 mm veya 1x1 cm olabiliyor. KANSER HÜCRELERÎNİ YAKALAMAK CBT: Sizin biyomedikal çalışmalarınız da var, an- latır mısınız? Akın: Biyomedikal konusunda Doç. Dr. Halûk Külah'ın ç nim ilk yül ji üreteçler da BiyoMI sistemler) relerini ayı var; biz ise Bu yönten larımız vaı büyük olac CBTS Akın:I pı oluşturd ve yapışıyc lirli bir re: Sistemde, lemi yapılr resi gelip bı resinin var kanser hüc ha çok ka\ CBT:Î Akın:.' endüstriye şıyoruz. Örı lanılabilnv önemli yül kısıtlamala nırlamanıı savunma si potansiyeli kurtulacağ CBT:1 Akın:I