Katalog

Türkçenin Yabancıları Yabancı bir dilde öğretimin çıkmaz biryol olduğunu yazanlara Milli Eğitim Bakanlığı en sonunda kulak verdi, birkaç okul dışında ortaöğretimde o uygulamaya son verdi. Üniversitelerde ise, ya- bancı dilde öğretim giderek daha da yaygınlaştı. Durum çok açık; ana-baba öyle sansa, yönetici- ler öyle göstermek zorunda kalsa bile, beklenti daha ileri bir eğitim değil, varsa yoksa yabancı dil; sonuç ise içi boş bir dil. Prof. Dr. ÖmorDemircan * S orunları tartıs,mak için: "Vaıbaııcı Dilde Öğretim" adıyla Türkiyede bir kurultay düzenlendiğini hiç duy- dunuz mu! Demek ki bu özel eğitimden geçme gere- ği duymayanların verdiği bir eğitim. 1960 yılında kurulan ve Hasan Ali Yücel'in de katıldığı Eğitim Milli Komisyonu'nun raporunda: yabancı dilde Fen ve Matematik ögretiminin basarılı olmadığı, düzehilemezse yeni öyle okullann açılmaması, on/ann yerine daha yoğun olarak yabancı dil öğretilen liseler açılması önerilmişti. Yabancı dilde öğretim üzerine ilk karşı çıkış, Sinanoğlu'ndan geldi." En çıplak tanımı da eğitimci Hüsnü Cırıtlı yapmıştı: Yabancı dil öğretmek için yabancı dilde öğretim.' Yakında görüş değiştiren Şengör'e göre v , u Boğaziçi Üniversitesi öğrencisi bile İngilizce soru soramıyor; dersi bir de Türkçe dinlemek istiyor." ODTÜ öğrencisi ise İngilizce öğrendiğini sanıyor. Oysa öğrendiği dil bir ODTÜ'ce, yani bir tür 'pidgin' (business'den bozulma), dü- şünsel edime kapalı, yalnızca ezbere açık bir dil. Bu üç üniversitede bile bir-iki yıl hazırlık eğitimi üstü- ne dört yıl yarım-yamalak İngilizce ile anlatılan alan ders- leri öğrenciye İngilizce ile düşünmc yeteneği kazandırmaz. Nitekim, Prof. Dr. Aydın Köksal'ın verdiği bilgiye göre: anadile göre yabancı dilde okuma hızı lisans düzeyinde on- dabir, doktora sonrasmda dörtte bir. İnsanca eğitim yapıl- mak isteniyorsa bunun tek yolu eğitimi her düzeyde Türkçe yapmaktır. O zaman yabancı dil daha da ileri düzeyde öğ- retilebilir. Osmanlı döneminde Türkçe, eğitime yabancı bir dil olarak kaldı, Cumhuriyet döneminde bütün çabalara karşın 1950 sonrasında yeniden o sürece sokuldu." 1980'den son- ra, Yükseköğretim Kurulu öğretim üyeliğine yükselme ku- ralları arasmda: yurtdışmda ve yabancı dilde yaym yapma- yı önceledi; bilimsel denetimi yabancı dergi yayın kurulla- rına bıraktı. O engellerle yetinildi mi? Devlet kurumlannda bir ı,se gı'rnıe, öğrenim sürecinde bir okul türü seçnıe, yükseköğre- nim görme hakkı "okuma" etkinliğini ortadan kaldıran test smav/arma bağlandı. 1987'de tek yabancı dil düzeyine yük- seltilen İngilizce öğretimi için hazırlık s/nı/7armda öğrenci sayıları 25 dolayında tutulurken, haftada iki saate indirilen Türkçe derslerinde öğrenci sayıları 70-300 dolayına çıka- rıldı. Üstelik, aian-ders/erinde öğrencinin Türkçesi ile ilgi- lenilmez, alandili-Türkçe'öğretimi'nt hiçbir yer açılmaz. Türkçenin bir yandan gereğince işlenmesi, öte yandan öğretilmesi konusunda en duyarlı yorumculardan birisi sa- yın Soysal'dır." Son yazısında: Ingilizceyi doğru konuşup yazan Türklerin sayısı artarken, Türkçeyi doğru konuşup yazan Türklerin sayısmın azaldığı"ndan yakınıyor. Kısacası: yabancı dilde öğretim içeri Türkçe dışan! Yabancılaşmış yabancı dilliler. Türkçe sözlüğün ne bi- limsel metin üretimine ne de bilim öğretimine yetmediği- ni söyler durur. Oylelerini Sayın Şengör tanıtıyor: "İngilizce ders vemıek benim çok işiıne geliyor. Çünkü İngilizce ya- 2ip çizmeye, Türkçe yazıp çizmekten daha çok ahşkm ol- duğum gibi, İngilizceyi, ders verirken Türkçeden çok daha rahat kullanabiliyorum."" Örarünü Türkçe ögreterek tüketmekte olan Çotuksöken de söz konusu dil yetersizliğine tanıklık etmiş: "Ama bir öbek öğretim elemanı da var ki, bunlar, kendi alanı dısmda hiçbir kültür ve sanar dalıyla ilgilenmemekte, ders verme yöntem ve tekniklerinden habersiz olduğu izle- nimi vennekte, sözlü ders anlatımlarındaki tatsızlıkj ve- rimsizlik yanmda yazı ve kitaplarmda da istemediğiniz ka- dar bol Türkçe yanlısı göze çarpmaktadır."' İngilizce "a/an- dilf' öğretimi alan-dışından öğreticilerle sürerken, Türkçe alandili öğretimi hiç yapılmıyor. Yükseköğretim Kurumıı, 2009-2010 öğretim yılında Yabancıdil Öğretmenliği Anabilim Dalı dersleri arasına haftada iki saatlik bir " Yabancıdil Olaıak Türkçe Öğretimî' dersi açmış. O kara- rı alanları kutlamak gerek. Bir de, o alanı "doçentlik bilim alanı" olarak onaylasalar ya! Ne kadar üzücü: 2009-ÖSS'ye 1.324.001 kural-içi giriş olmuş, 29.927 aday sıfır-puan al- mış. Okuduğunu anlama ve genel dil bilgisini ölçen Türkçe testinde başarı yüzde 14.1 düzeyine inmiş." Yabancıdille öğretimde duygusal olanla bilimsel olan birbirine karışmıştır. Ne biz kendimizi çocuklar ve gençler yerine koyabiliriz ne de onlar bizim yerimizde olabilirler. Köksal bunu, eğitimi bilmeyenlehn gençlere uyguladığı "Çin işkencesFm benzetmiş. x Sonradan aymış olan Sayın Şengör de bizden yana geçti: "İngilizce ders vermeye başla- dıktan sonra anladım ki, bır-ıJa senelik hazırlık eğitimi ve dört senelik yarım yamalak İngilizcelerle verilen dersler bir öğrenciye İngilizce düşünme yeteneğini vermiyor. ...Boğaziçi Üniversitesi'nde... anladım ki, adam gibi eğitim yapmak istiyorsak bunun tek yolu eğitim dilini Türkçe yap- maktır"" Bilim dilinde yabancılaşmayı sakıncalı bir gelişim ola- rak duyuran Sayın Bursalı "Bilim üretmiyonız ki dilini üre- telim, Türkçeleşdtelim" gibi dayanaksız açıklama yapan öğ- retim üyelerini tutarlı olarak eleştirdi."' Türkçe kullanı- mında yetersiz olan, Türkçe öğretim dili geliştirilmesine du- yarsız kalan kimi bilim alanlarını açıkladı; öyle yargıları yi- neleyenlerin Türk halkında aşağıhk duygusu yaratmaya ça- lıştilclarını belirtti. Köksal*' da, Gaîatasaray L/'sesı'nde bir öğretmenin deneyim sonucunu aktanyor: "Otuz ya da elli kişiîik smıfta Fransızca ile iyi Fizik, Matematik, Kimya öğ- renmeyi başarahilecek bikaçkisi çıkabilir umuduyla bütün sınıfı başarısızlığa ya da ezbere dayalı niteliksiz öğrenmeye gömmek insanhğa sığar mıî" Üniversitede derslerini İngilizce anlatanlar sınıfın yüz' de ikismt seslenirler, geri kalan öğrenciler için anlatım di- lini picinleştirip yükseköğretim dilini ortaokul düzeyine in- dirirler. Bilimsel düşünce ortamdan uçup giderken geriye öğrencilerin ezberlemesi gereken (picinsel) bir posa kalır. Ana-babalar seçimlerini artık "yabancı dilde bozuk öğre- tim"den yana değil, işe-yarar, işlek bir yabancıdil öğreti- minden yana yapmalı; örgütlenerek eğitimde niteliği de- netlemelidir. Yoksa: "yabana dilde öğretim içeriyse, bilim de dışan!" ' Okan Üniversitesi öğretim üycsi. ' Bir de Prof. Dr. Mehmet Altan:" Yabancıdil bilmeyen aşm milliyet- çi o/tıyor" dcme: mi?" lnsam öncelemc yabancıdille değil, eğitimle il- gılidir. Yahancı dil bılmeyip her yere dcmokrasi götüren Ingilizler ile Amerikalılar, evrende en "milliyetçi halk"ım sayılacak? ' Sinanoğlu.Oktay: Ulushnrası Bilim • Ulusal Eğitim Dili, TTK y 1978: 1-5. " Cırırlı, Hüsnü: Yabancı Dille Öğretim, Cumhuriyet 3Mart 1982 / 2. v Prof. Dr. A.M.Celal Şengör: "Vafeancı Dilde Yükseköğretimin Dangalakhğı", CBT 4Aralık 2009 "' Dünden Bugüne Türkiye'de Yahancı Dil, Remzi Kirabevi., 1988. 11 Prof. Dr. Mümraı Soysal: AÇI, Tiirkt,v Öğrecmenlerimı:, Cumhuriyet 07.12.09/2. ' CBT 4 Arahk 2009: Yabmcı Dilde Yükseköğretimin Dangalakhğı. " Oğr. Grv. Çotuksöken, Yusuf; "Üniversitelerde Türkçe ya da suç/u ayağa kalk" CBT 18 Aralık 2009: 'Cumhuriyet, Haberler: "Sıtırcılararttı, fcajarı düştü", 13.07.09. " Prof. Dr. Aydm Köksal: Çin Işkencesi: Yabancı Dille Öğrerim, Öğremıen Dünyası, Ağustos 2009, s. 9-11. " CBT 4 Aralık 2009: Yabancı Dilde Yükseköğretimin Dangalakhğı. " Orhan Bursalı, Gündem: Ulusal Birlik İçin Türkçe / Bilim Dili ve Türkte. CeBit 30.10.09, 06.11.09. 1 Prof. Dr. Aydın Köksal, adı geçen yazı. yrft A** M SL **^ 0 ÎO OCAK V - k ^,- m. ~- 5UBAT rftl 0 W MART OCA ŞUB yüzünde görülür ve her iki sabah ve akşam tanın- da da görülebilir. Benzer şekilde, gök cisimleri en tepeden her iki yönde uzaklaştıkça ve Güneş'e yakın konuma geldikçe gökyüzündcki görünmc süre- lerinin n;ısıl olacağı/kısalacağı pratiği yapılabilir. İki re- simde gök cisimlerin isimleri alıntı orijinalinde bıra- kılmıştıt, N kuzey ve S de güneydir, h ise saati belirtir. GÜNCEL GÖKBİÜM HABERLERİ 1- Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü'nce 4 Aralık 2009 tarihinde dü- zenlenen "Gökbilim Terimlerinde Dil Birliği" Sempozyumun kitabı yayım- landı. Elektronik baskısına http://astronomy.cge.edu.tr/anasayfa/sempozyum/sem- pozyumkitap.pdf adresinden ulaşılabilir. 2- Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü 1-3 Şubat 2010 tarihlcri arasında "Astrofizikte Manyetik ve Hidrodinamik Süreçler 1. Çalıştayı" başlıklı bir çalıştay düzenlemektedir. Çalış web sayfasına http://astronomy.ege.edu.tr/~do- gan/Site/Anasayfa.html adresinden ulaşılabilinir. 3- "İstanbul Boğazı'ndan Göçmen Kuşların Geçiş İzlencesî" başlıklı projemiz İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı tarafından kabul edildi. İstanbulumuz aynı zamanda göçııien kuşların uçuş kori- doruna da ev sa- hipliği yaptığın- dan, Boğaziçi se- malarından (Sarıyer, Çamlıca tepesi vb.) mev- simlik (baharda Nisan ve güz döne- minde de Ekim aylannda) periyodik göçmen kuş sü- rülerinin toplu geçişlerini izleyebileceğiz. Uzaya olan gözlem ahşkanlıklarımızı bu proje ile geniş kitlelerle birlikte kentimizden geçecek göçmen kuşları izle- mekle sürdüreceğiz. Proje duyurusu buradan ve ayrın- tılı bilgiler için de www.istanbul.edu.tr/gocmenkus- gozlemi adresinden ulaşılabilir. 4- Okyanus Fen Lisesi de (www.okyanuskoleji.com) gözlemevi olan okullar akımına katıldı. 40 cm. ayna çaplı robotik teleskopu ve otomatik kubbesi yanında modern donatı alanı ile birlikte genç bilimci/gözlemci/astronomi ve uzay me- raklılarına "ilk ışık" ile başlangıç verecek. 5- Tübitak Ulusal Gözlemevi gök olaylan yıllığı yayınlama geleneğini bu yıl da sürdürdü, elektronik basımınawww.tug.tubitak.gov.tr/dokumanlar/kitap/g oy/goy_2010.pdf adresinden ulaşılabilir. Kaynakça: The Astronomical Almanac 2010 (http://asa.usno.navy.mil ve http://asa.hmnao.com) UJ O l s o