Katalog

SAYFA CUMHURIYET 22 HAZIRAN 1996 CUMARTESI OLAYLAR VE GORUŞLER Prostatlı, Tutucu, Sol Kemalistler ÇELİKGÜLERSOY Ç ok uzun geçmışınde mılyon- larca vıl ınsanoğlu havva- nmkıne benzev en bır y aşam surdukten sonra vakın ta- ııhlerde sağda solda "u\- garlık" ımedenıyeU bırı- kımlenne ulaşabılmıştı Ikı-uç yıızy ıl \ar kı. Batı kendı kokenlennı ararken bun- lardan ıkiM ustunde çok durmuştur Uç goksel (semav ı) dının nedense hep Orta- doğuda çıkması gıbı bu ıkı uygarlık da ganptır Avtupa nın Akdenız'e uzattığı \an \ana iki sarkıntıda odaklaşmıştı Bı- rı İtahanvızmeMnde oburu vanı başın- dakrkuçuk Asya nın etkısı altında kala- rak ^ n a n \arımadaM nda İlki insanoğluna hukukun "sıstematığı- nı oğrettı. Oburu. guzel sanatların yanında.' fel- sete ekollerini kurdıı \e gehştırdı Her ıkısının ortak kusuriarı çoktu Kı- şi haklannda en ılkel donemlerı yaşıvor- lardı Bırısı ınsanları lıavvanlara yedır- mekten ze\k alırken oburu genç kızlan tuttugu gıbı o ha\ran olunacak tapınak- lannda ateşe atmaktavdı Ayrıca bugun butun çağdaş bılımlerın son \erılerının doğruladığı bırolguolan. ~e\rendeteküs- tun zekâ" ka\ramına da ulaşamamışlar- dı. \unan u\garlığı tehefe\ı kurmuş \e gehştırmiştı dedım Felsetevı en basıt bır devışle "doğru- \u \e gerçeği bulmak için. zihin jimnasti- ği\apmak"oldraktanımla\abılmz. sanı- yorum Eskıl ( Antık) \unanlı bu yolda epevce \ol almış \e (.e^ıtlılıkler goster- mıstı Ama toplumların bır şe\le kafayı boz- malannın sonunda, işleri karışnrması. bır yazgı olsa gerek Duşuncenın gunluk yaşama gırdığı o dı>arda. fınale doğru. bırtakım adamlar turemiş \e bu kez onların bır ekolü oluş- muştu Sofızm. Bunlann amacu artık doğ- nı> u >e gerçeği bulmakdeğildi. sadece du- şunce cambazlığı vapmaktı. Kavramları bılerek kanştırıyor \e sovut o\unlarla yerleşmış kanılan y ıkıp. doğru gıbı goru- nen ama temelsiz sonuçlara ulaşmay ı ma- rifetsavıyorlardı Bu eskımış bılgılerı , şunun için anımsadım \ e okuy uculanmla pav laşmak gereğını duydum Epeyce bır suredır dunyada değıl de daha çok yurtta olup bıtenlen anlamak ıçın, çok tırajlı gazetelen de gozden ge- çırmekteyım Içlennde okuduğumsutun- lar da v ar Onları da "yeni birdünvay ı" \ a- kalanıak ıçın, butun ıvı nıvetımleokuyo- rum Bahargelınçe "çağı.vakalamtş" bu kalcm sahipkri ile \ew Vork bulvarların- da şık \itrinleri se>rederek ve yemveşıl ağaçlann kuş cı\ ıltılartnın altında "keyif- le"yurumek. Broadwa> sahnelerını sey- re oturmak \e çok katlı kıtapçılardan en son "best-seller leri almak. benım ıçın de yararlı oluyor Bunlardan bın geçen- lerde dunyadakı değışımlere \anı ulke- ler ıçınde "çokmerkezliliğe" ve ekonomı- de de çok ulusluluğa birturlu a\ak uvdu- ramavanlariçin. ikideyimkullandı: Pro>- tatlılar ve tutuçu sol kemalıstler Ben. yıne butun ıvı nıyetımle bu "tu- tuculuk" \e "prostatlüık" ka\ramlannın ıçenğını duşunmeve başladım Tıbbı bır tenm -\e de kaçınımaz bır durunı- olan prostatlılığı. bir \ana bırakalını. Felsefede, hangi durumlar" tutucu lu- ğa girer \e girmeli? Bugunlerde derdım bu Antık "t unanda olduğu \ e Sokrates'm yaptığı gıbı. her soyut konuyu somutlaş- tırarak \e gunluk \aşama uvgulavarak, gerçeği bulmaja çalışı\orum Diyelim, bir kız, bakireliğini. e\ lılığe kadar surdurmek ıstıyor Bunu da gele- neklere gozu kapalı bağlılıgmdan değıl eğıtım gormuş bır genç olarak mutluluk \e sadakat gıbı olumsuz bırtakım kav- ramlara bağlı kalarak hayatını bırleştıre- ceğı bırını aramak amacı ıle yapıyor Buna karşı. değışımcı düşünce ıle onu şo\ le > onlendirmek gerekir, herhalde: Anıan kızım! \e \api\orsun1 Nıçın eskı saplantıları surduruyorsun' Sen detıaya- tını yaşa' Bak Ozal savesinde sağda-sol- da ne guzel lokaller açıldı Nekadarge- niş bodrum \arsa, night-club oldtı Pırıl- pırıl yerler. hepsı kımılerı Taksını ı bı- le x ile \azı>or. Bunun ~Lo\anten"lıkle bır ılgısı yok Maksat ^enlık olsun Gır sendebuâleme Paranıı \ok'Bul kızım bul' Onun da \olu-\ordamı \ar' Bu yol- da oyle bekâret tılan gıbı ka\ramlara da saplanma Bırak o da gıderse gıtsın Du- şunduğun ^eve bak' \ada.bırenıekli>ialalım. Hattabu bır basın emekçısı olsun \aktı\le Esentepe denılen semtte donemın Ba^bakanı'nın sunduğu uygun ko^ullarla bır konut al- mı^ Son 3-5 vılda çevresıııde gokdelen- ler tureyip. guneşinin de. ruzgârının da canına okuyarak. semtin esıntısınden " hayır bırakrnamışlar. Ama y a>lı zat. e\ ın- deoturmavadırenıyor GerekçeM **\ahu ben.topraktankopamam! Artıkgüllerbi- le hiç cskisı gibi açnııyor ama. bak bahçe- de mcuc ağaçlart bcninı gibi direniyor. Biraz yeşillik goruyoruz. 20-30 katın bir yerine de ben istif olmaya gelemem. ^ iter giderim." Ona da karşu modem sofisL şöy lediyor- dur: "Kafay a bak' Bu dirençle nereve vara- caksın? İbplumlarda esas olan gelışıme a\ ak u\ durmak 'y ükselmey i" engelleme- mektir (\e onerilen paraları da geri çe>ir- memektir). Değişimlere uyan bir kişi rni i\ i \e çağdaş bır \ atandaştır, yoksa köhne evi- ne sarılan, geri kafalı tutucu mu?" Bu orneklemelen çok arttırabılınz Go- ruldugıı gıbı demagojinin sonu >ok. Sağlıklı du^uncenın \olu ^u olmalı dı- \e du^unuvorum Tutmak. ya da onun doğal karşı deyı- mı ıle "boşİamak" so\ ut planda \e feKe- tesel anlamı ıle kendı başlanna işe\ara- \acak ka\ ramlar olamaz. Tutmanın >e boşlamanın. \armak iste- dikleri amaçlar da. onemli bence. Derete derece kendisinin. çevresinin \etoplumunun, yıne bıreskıl Vunan de- yımı \e ~ekolu"olan "•Epikürisfanlayış- la mutluluğunu \e sağlığını kendisine amaç edinen her tutum, tutuculuk değiL tam tersıne. insancıllık \e nanıusluluk gi- bi ka\ ramlara girmeli. Bo\ le bır felsete ıle kendımı de sık sık \oklama gereğını du\u\orum Acaba, ben de prostatlı mıy ım yahu? Test y aptır- dım Henuz ba^lamamı^' Pekı tutucu muyum' Bana \enlen bu sutunda kendımı o\me hakkım yok Ama sanınm.^uijehırdebırazyenı utuklaraçan gırı^ımlerımle. tutucu ofmadığımı kanıt- lamıij bınyım Solculuk' Eh benım felsefeme gore onun da erdemlerı çok Kenıalistlik? Bu bır ekol değıl, bır yoldur bır sentezdır Bak, ona gönulden bağiıyım. Çunku ben o mutlu donemı yaşadım gordum Bu "felsefî" yazıyı artık bitirirken. ıçımdekı bır kaygıyı da dıle getıreyım Sofistlere biraz haksızlık etrim. galiba... Onlar. hıç değılse sadece bırtakım fıkır cambazlıkları yaparak \a kendı egoları- nı tatmın etmek, ya da en çok çevrelerı- ne toplanıp ağzı açık onları dınleyen ku- çuk grupların hayranlığını kazanma pe- şındeydıler Onlann zamanında. her bırı astrono- mık tutarlara varan transfer ucretlerı T\ yorumculukları ve ılan getırme komıs- yonculuklan gıbı çağdaş meslckleryoktu. Vanı başlanndakı Kuçuk Asya'nınotele- nnde Kafkaslaruzerınden. Örta Asya'nın eldeğmemı>(bakır)zengınlıklerıneula!;- ma \e madenlerı-perrollerı ışletme bu- nun ıçın de denetım altındakı bır "ılımlı- İslamı" kullanma yolları. çokuluslu şır- ketlere açılmı> değıldı ustlerındekı Bal- kanlan da Ortodoks cemaatler halınde porsıyonlara ayınp. hepMnı bır yandan "Ökümenik" Fener Patrıklığı'ne. ote yan- dan hepsını tam orta yerdekı Peranın "uluslararası borsasına" bağlavarak ku- rulacak çağdaş bır duzende pav ını alarak keyıflı bır vaşam ıçınde geçınıp gıtme "okazyonlarT gundemde değıldı Onun için. gunümüzde kav ramlan bilerek kanş- tıranlar.' sofıst savılanıaz. Felsefede bır donemın bırtıpı olan sofistlık yerine. bu- tun tarıhe ozgu bır me>lek olan "çıkarcı demagog^luk kostıimu. onlara daha bir vakışır. Kemalıstlcre gelince. hepsu hatta çoğu, prostatlı değil. Tutucu da sav ılnıazlar. " Namuslu aydın' kimlikleri çok ağır basar. ARADABIR M. SADIK ASLANKARA Ormanlar, Doğa Bayrağımız Sız hıç 'gıngko bıloba" gordunuz mu 7 Tanır mısınız gıngko bılobayı 7 Nasıldır bılır mısınız'' Yeryuzundekı bu- tun ağaçların atasıdır gıngko bıloba Gorunen ılk ağaç- larıdır yeryuzunun Yaklaşık yuz ellı mılyon yıl oncesının turu yanı Yapraklarını doken bır çam Nerededır bılıyor musunuz gıngko bıloba' 7 Belgrat Or- manı Ataturk Arboretumu'nda Genel olarak odunsu bıtkılerın yetıştırıldığı botanık bahçelerıne "arboretum" denılıyor Işte Ataturk Arboretumu da bu tanıma uygun olarak ıkı yuz dolayında kayıtlı ağaç ve ağaççık turu ba- rındırıyor Dunyanın en zengın meşe koleksıyonu yıne burada Ya fıstık çamı'' Gordunuz m u ' Nerededır bılır mısınız'' FıstiK çamına Aydın ve Koçarlı da Marmara ve Karade- nız Bolgesı nde de rastlanır ya en genış yayılımını Ko- zak Yaylası nda gosterır bu agaç Kozak'ta onune ge- len, elının degdığı yere fıstık çamı dıkmıştır de Kozak Yay- lası bır fıstık çamı cennetıne donmuştur Bergama'run 20 kılometre kuzeyındekı Yukanbey Koyu'nun tepesıne dıkılıp de onunuze serılen Kozak Yaylası na daldınız mı o dakıka anlarsınız fıstık çamının ne olduğunu Kozak Yaylası fıstık çamından bır karnıbahan andırır; tutam tu- tam bulutbulut Pekı goknar gordunuz mu hıç'' Tanır mısınız goknarı'? Nasıldır bılır mısınız'' Ipınce bır gok konısıdır goknar, te- pe surgununde bıle gorebılırsınız bunu Bır kol yukarı- da goklere tırmanmıştır Uç kolda yanlarda Oyle narın- dır kı eteklerı yerlerı supuren Anadolu guzelıdır topra- ğın bagrında Kozalaklar yassı ve uzunca duruşlanyla saç tokasını andırır uzerınde Sedıre ne dıyeceksınız'' Hıç sedır gordunuz mu pekı? Tanır mısınız onu 7 Nasıldır bılır mısınız'' Sedır bır Toros çocuğudur, fılınta gıbı duruşuyla Uçgenler çıze çıze yukselen başı, geometrık uzanışıyla Toros'un dorukla- nnda bır Yoruk yığıtlemesıdır o Her bırı yuzlerce yıllık bayram fenerı Asıl adı "cedrus lıbanı" yanı "Lubnan se- dın dır Antalya nın Elmalı ılçesınde (dogal yolla gelen) sedır agaçları yalnız Turkıye de değıl aynı zamanda dunyada da tek sedır ormanını oluşturur Adını taşıdığı ulkenın bayragında yer alır almasına ama Lubnan top- raklarını terk etmıştır artık 1 "Bır ınsanı sevmekle başlar her şey", demıştı Sait Faik. Orman ıçınde geçerlıbusoz Evet sevmekle baş- lar her şey 1 Orman da ağaç da yeşıl de bıtkı de hep sevgıyle Sevmek ıçınse tanımak gerek 1 Ormanı, or- manlarımızı tanımak1 Ya Karadenız9 Orman orman destan destan uzanır Karadenız coğrafyası goz alabıldığıne Karadenız bır yeşıller ulkesıdır1 Deyım yerındeyse "orman muzest"6\r yurdumuzun1 Her doruğu Karadenız'ın bır orman şen- lığıdır1 Bır de ak bırer kalpak her tepede Sonra orman- ları tulbent gıbı orten sısler, bulutlar Yuzyıllardır akıp gı- den bu bulutlar ormanı şenlığe şenlığı harmana donuş- turur doruklarda Nem oranı yuksektır yağmursa hıç eksılmez Yaprak- lı kayınla ıbrelı ladın, kardeş kardeş yaşar Karadenız'ın bagrında Ve Karadenız kayın Karadenız ladın kokar genzınızı yakarcasına Yalnız kayın ve ladın değıl tabıı 1 Karadenız toprağı her canlıya bağrını açmıştır Her bıt- kı kendıne bır yuva kurabılır bu topraklarda Nıtekım Karadenız de 700 dolayında takson yanı bıtkı aılesı var Pekıyı Ege? Marmarıs Koyceğız, Fethıye Sığlaağa- cının (gunluk agacı) yeşılı. Ege ve Akdenız'ın mavısıne kanşır Sıglayagının elde edıldığı turu, topraklarında ba- nndıran dunyanın tek ulkes'dır Turkıye Halkımız, "gun- luk ağacı' dersığlaya Kleopatra'nın guzellığıne guzel- lıkler katmış bır agaçtır o1 Şımdıyse yaşlanmışlar, lyıce azalmışlardır Sonra çınarlar Ormandan soz açıp çınara değınme- mek olası mı'' Bır ermışı andırır çınarlar sessız duruşla- nyla Eğılıp bukulmuş govdelerı her turlu acıyı yaşadı- ğını gosterır onların Sonsuzluk ne guzel yakışır çınara 1 Şıırlere şarkılara turkulere destanlara gırer Atasozu olurdılımıze Ne çok geçer onun adı, dağtepe nehırde- rearasında Çınardenzkı adı gıbı uzun omurluolsun Çınar doganın otagı guvendığımız, sığındığımız ' Sonra otekı ormanlarımız Yurdumuzun otekı orman- ları Sonra otekı agaçlarımız Kızılçam, karaçam, sa- rıçamlarımız Gurgenlerımız meşelerımız Servılerı- mız kestanelerımız Sandailanmız, ardıçlanmız Say- makla bıtmeyecek kadar çok olan agaçlarımız1 Nıtekım Avrupa'da yayılış gosteren on bır bın turun dokuz bını Turkıye de de varlık gosterır Ustelık bunlardan uç bını de endemıktır Ağaçların vatanı bızım yurdumuz 1 Kulturlere ve uy- garlıklara beşıklık etmekle kalmamış Anadolu bıtkıler ıçın de ormaniar ıçın de ana kucağı olmuş geçmışten gu- numuze Soluduğumuz hava o ıçtığımız su1 Vazgeçe- bılır mısınız soluduğunuz havadan7 Içtığınız sudan'' Vazgeçebılır mısınız ana kucağından 7 Yaşayabılır mı- sınız havasız. susuz? Kıyabılır mısınız butun bunlara'' Se- yırcı kalabılır mısınız erozyona yangına9 Yanarsa orman, ana kucağınız sızı kuşatan doğanız yanar ılkın 1 Olumun o karanlık çırkın yuzu kendını gos- terır hemen1 Yok olmuştur artık o doğal yaşama ortamı1 Ardından hava ardından su da gıder 1 Sonra erozyon Toprak da savrulur bır yerlere Ormanlar doga bayrağımız 1 Olimpiyat ve İstanbul Prof. Dr. FERHAN YÜREKLİ ITL htunbul Aıv^tırma Merkezı Mıtdunı % stjnbul'un olımpıvatoNunİjnadavlığısuru- I vor 2000Olımpıvatı'natalıpolmanınsonııç vermemı^ olmasına uzulmek verıne. koııu- yu daha kap:>amlı ele almak ıçın zaınan ka zanmişolduğumuzduşunulebılır Olimpiyat bır ulke ve kent ıçın bır ~fırsat"tır Başarılı bır olımpıvat organızasvonu ıçın -fırsat r 'ın ne an- lama geldığı ıv ı değerlendırılmelıdır •'Fırsat'ulke- mız ıçın "tanıtım'dır TurkıveCunıhurıvetı nın ne olduğu ya da ne olmadıgının doğru unıtımı ulke- nın gelışen duny a ıle butunleşme->ını hızlandıratak- tır Ölımpıyatıle ılgılı ıkıncı konu ıseyapılacak ya- tırımın olimpiyat sonrası \enmının garantı edılebıl- mesıdır Llkemız dunyada bır Ortadoğu ulkesı \e dola- vısıyla \rap topluluğunun bıı parçası olarak bılın- mekte bu nedenle de haksız olarak bazı handıkap- lar yuklenmektedır Bunda çok çeşitlı taktorler rol oy namaktadır Orneğın son gunlerde Turızm Baka- nı Savın Işıla> Saygın, ulkemıze gelen turıstlere Arap kokenlı gobek dansının ve fesın Turk gelene- ğı olarak sunulmasının zararlı etkılen uzerınde dur- maktadır Lluslarası dağıtım »ibtemı DHL'nın her gun tum dunyada on bınlerce kışıye ulaşan amba- lajlan uzerındekı bolge gruplamalannda Azerbav- can ve Kazakıstan'a bıle \vrupa grubunda ver ve- rılırken Turkıye'yı Ortadoğu grubunda -kı israıi bu grupta değıldır- gostermesı de herhalde çok etkılı bır olumsuz tanıtım olmaktadır \ ıne Camel sıga- ra paketlen. uzerlerındekı deve, hurma ve pıramıt resmı altında Turk tutunu yazısı ıle her gun tum dun- yada mılyonlarca ınsanın elınde \e gozunde yanlış ımajları pekı>tırmektedır Benzer şekılde ulkemızın hangı ıklım kuşağında olduğu bıle. bu Ortadoğu ulkesı yanlış ımajına kur- ban gıtmektedır Orneğın Bntısh Councıl'ın Ingıl- tere bursu verdıgı Turkler'e, kışlık gıyım ıçın ek odeme vapması. Isveçlı bır meslektaşın. pev zaj ko- nusunda çalıştığımızı duyunca hayretle "anıasizde hertarafçöl değil mi'demesı emeklılığı yaklaşmış bırlngılızoğretımuye->ının, takultemızdeduzenle- nen uluslararaMbıratelyeçahşması Mrasında"özûr düerim gelmeden önce ben Tiırkiye'nin A\rupa ol- duğunu bilmiyordum" demesı kuçuk. fakat onem- lı go^tergelerdır Bızce olimpiyat onemli olarak ulkenın bu ımaj- larının değıştırılmesi ıçın bır "nrsaf olarak gorul- melıdır Sadece cumhurıyetımız \e halkımız ıle sa- hıp olduğumuz ıklım \ e bıtkı ortusunu tanıtmak bı- le ulkemızın çağdaş vaşantının bır parçası olarak butunleşen dunyada onemli bır yer edınmevıhaket- tığını gostererek tunzmın ve vabancı yatırımların artmasina katkıda bulunacak onemli hususlardır İstanbul ıleçakıştınlacak bır olımpıv atbıı amaç- lara ulaşmada onemli katkı sağiay acaktır 'Sanı İs- tanbul olımpıvatının kent ıçınde duzenlenmesı onemli olmaktadır Lluslararası Olımpıv at Komı- tesı nın isteklen de aslında bu tur bır organızasyo- nu teşvık eder nıtelıktedır Avnca Kasım 1994'te İTL Spoı Bırlığı ıle Turkıye Mıllı Olımpıvat ko- ınıtesi nın oıtaklaşd duzenlemı^ olduğu Olımpıvat v e Ktanbul Sempozv umu nda ortava konaıı değer- lı »oruşlerde bu vondedır Istanbul Teknık Lnıveisitesı. istanbul Araştırma Merkezı olarak Istanbul'da. yukarıda belırtılen amaçlar doğrultusiında kent ıle ıç ıçe bır olımpıvat duzenleme ara^tırmasınj yonelmemıze olanak ve- ren bazı duruın sjptamjlannı ozetleverek olımpı- y at tartışmasına yenı bır boy ut getırmev ı amaçlıyo- ııız Istanbul ıle çakivin bır olimpiyat kentın tızıksel ozellıklerınınsureklı gozleronundeolması vekent vaşantısına katılım demektır Bu ıse Boğazıçı. Ha- lıç ve Marmara olarak denızın. sahıl vollarmın ve Boğazıçı ve Halıç koprulerı yada sinırlı ek bağlan- tı olanaklan ıle ulaşılabılınen verlerın olımpıvat ıçın kullanımı ıle sağlanabılır Bu vollardan algılanan olaganustu perspektıflerın herhangı bır unlu Avru- pa ya da duny a kentının kaldırım kahvelerı ıle sı- nırlı perspektıilerı ıle kıyaslanamayacağı hususu ıvıdeğerlendtnlfnelıdır Yanı İstanbul olımpıyatla- rı denızkıyısı vedenız ulaşımmadayalı bırorganı- zasyonolmalıdır KtınyeveTarabyakoylanııın ku- çuksu ve Beykoz Bevlerbevı Çubuklugıbı Boğaz ıskelelerının Moda ve kalamış ıskelelerının kulla- nılmasının \ arataı.ağı olumlu etkıler kolayca ıhmal edılemeyecek kadar onemlıdır Denızağırlıklı ula- s.ımın kentın konuklar tarafından en ı\ı vaşanma- sinı s<ığlamaktan başka yararları da olacaktır On- celıklekenttrafığı ıle olimpiyat trafiğının çakişma- sı onlenebılecektır Denız ulaşımı kent ve olimpiyat trafıklennın us- tuste bınmesını onlemekten başka. geçıcı bır yoğun etkınlık(aktmte) ıçınenazyatırım ıleçozum sağ- laması açısından da onemlıdır Çunku yatırım. tek- ne kıralanması. bazı ıskelelerın ıslahı ya da yenıle- nnın yapılması ve sınırlı uzunlukta ek bağlantı yo- luyapımı veyamevcutlaıın ^lahı ıle mumkun ola- caktır Los -\ngeles taolımpıvat ulaşinıının sadece 850 otobus ıle çozuldugu hatıılanmalıdır Denızın olimpiyat ıçın asıl ulaşim sıstemı son olarak istanbul un denızının temızlenmesinı zorun- lu kılarak yapılan yatırımın olımpıvat sonrası ya- rarını garantı edecektır kanalızasyon atıkları ve çoptenarındırılmişdenız. istanbul halkınınkent ıçı plajlarla venıden buluşmasını sağlayacaktır Ay rıea tenıız bır Boğazıçı'nın kıv ılarından geçen bır maraton parkurunun sağlayacağı tanıtım v e pro- paganda olanağı ıhmal edılemevecek kadar onem- lıdır Bu nedenle maraton parkuru bızce maratonun bıti:} \erı olarak ana stadyumun ver seçımını etkı- leyecek en onemli faktorlerden bırıdır Dolavısıy- la. istanbul da yapılacak olımpıyatın krıtık karar noktasi 80 000 kışılık stadvumun vennın bu knter- ler doğrultusunda seçımı olmaktadır 80 000 kışı- lık kapasıtenın geçıcı olduğu da duşunulebılır Or- neğın Atlanta'da 83 000 olan sey ırcı kapasıtesi. olımpıvat sonrası 50 000"e ındınlecektır Bu yak- 'Amasya Tamimi' Dr. SABIHA ÇAYCI / Hukukçu ehzadeler :>ehn olarak anılan \1 O 3000 v ıhndan ben Anadolu da onemli bır kultur merkezı olan \mas>a.de\ nm tarıhımızın en onemli olay lanndan bınnın gerçekleştıgı bır ılımızıiır 22 Hazıran 1919tarıht Bağımsız- lık Bildirgesi dı\e de adlandırabıleı.egımız tanfTsel adıv la \mas>aTamımi'nın(genelgesının)ım- zalandığı onemli bırgundur Bu tarıh. Turk mılletının bagım^ızlığına vonelen haınce saldınlara karşı kovma ıradesinın yurda yayıldığı Kuvayı Mıllıve ruhunun co^tuğu bır gundur Bugun""' vıldonumunu kutluvo- ruz ln^anlar ıçınde va^adığı toplumun degerını ulu-*- lar \e kulturler aıası savaşımla dolu olan tanhten oğ- renırler Kımı dev letlenn emperv ahst tav nna karşı top- lumlarda oluşan tepkıve ulusal bılınç (mıllı ^uur) uva- nışı denmektedır Llusal bılıncın vabancı saldırgana kan>ı gınştıgı savaşıma "istiklal savaşı" denır Turk mılletının \taturk'un onderlıgındekı bu mucadelesı adeta bır sovlencedır (efsaneı voktan var edılmış bır olavdır Turk unlstıklalSavaşiodonemdeobur"maz- lum milleder"e omek olmuştur Mustatakemal duşman dev letlenn Anadolu vuış- gal gırışımlenv le onuru zedelenen Turk mılletıne "Bir tek karar vardır kı o da millı egemenliğe davanan. ka- vıtsız şartsız bağunsız bu- Turk de\ letı kurmaktır" de- dı Mustatakemal ın Aınab_vddakn,dlışmalaıınındgır- lık noktasi emperv ahst duşınanla mutadelenın ancak mıllı ve tek gu<, oluşmasi ıle mumkun olabılecegını tum ulkeve duvuımak bu gucun olu^ması ı^ın gere- ken hazırlıkları \apmak uzerınde voğunla^ıvordu \lustata kemal vurdun çesitlı verlerındekı dırenis- çı kuruluşlarla bırlıkte mılletı tek bır vatı altında top- lamak ıstıvordu Bunun ıçın de her terdın mucadele gu- cunun harekete geçınlmesı ve bırleştınlmesının gere- ğıne ınanıvordu Havza volu ıle Amasva va geldıgınde \1ustafa ke mal basta Amasva Muftusu HacıHatızTevfikEfendı ıle bırlıkte Amasvalılartaratından coskun bırtezahu- ratlakar^ılandı Daha>onra Amasvalılaratanhıbırko- nuşma vaparak -Hep beraber azız vatanımızı kurtar- mak için çalışmalıyız \e çok acele olarak her turlu hak- lanmızı korumak ıçın Mudafaa-i Hukuk Cemh etı kur- malı\ız"dıverek Ama-Aalılardan vemın etmeierını ıs- tenıı^tır Hep bır agızdan -Emirlerinızi bekliyoruz" vanıtını alan Mustata kemal "Sağolunuz Amasvaü- lar. el ele %erip çalışarak zafer kazanacağız \e ne olur- sa olsun \atan kurtulacaktır" demiştır Yapılan ^allbnıalar >onucunda Amasva Tamımı dı- ve y ay ınılanan ~\atanın tamamivctı\e millivetin ıstik- lali tehlikededir* dı\e ba^lavan mıllı mucadelenın ılk vazılı bevanname^ı "Mılletin istıklalını \ine milletin azım \e karan kurtaracaktır" telsetesı ıle keMn sek- lını almiştır \1ustafa kemal Pa>a 21 Hazıran 1919 da İstan- bul da bulunan Abdurrahman Şeref. Reşit Akif Paşa. \hnıet tzzet Paşa, Halide Edip. Kara \asıf. Ahmet Rı- za v e Cami Be> gıbı tanmmiş kımselere de mektup gon- dereıek mıllı nıucadeleve çağınni;, ve so\le demı^tır ~\rtık İstanbul Anadolu'v a hâkinı değiL tabi olmak mecburi\ehndedir. Sıze duşen fedakâıiık pek bu\uk- tur."\lu^tata kemal ınkalemealdıgı kâ/ım karabe- kir. Ali Fuat Cebesoj, Refet Bele v e Rauf Orba> tara- hndan ona\ lanarak tamamlanan 8 maddelık tamım 22 Hazııan 1919da Ama>vada ımzalannııştır Ulusal du\ gulaıla dolu vatansever Abdurrahman kâmil Ho- ca. mınbennden halkı sava^a ve hakkını elıne almaya t,agırırken bırıktırdıgı beş altını mıllı mucadeleve ılk vardım olaıak \lustafa kemal e ^unar Amasva Mut- tu^u Hacı Tev fik Etendı ^e Mustafa kemal ın Amas- vada >ubesını açtıgı Mudafaa-i Hukuk TeşkilatTnın başına geçer 26 hazıranda Mustafa kemal Ama-.v a'dan Tokat'a hareket ederek Erzurum \e Sı\as kongrelerinin hazır- lıklarına baslaı Mustata kemal ın ııııllı mucadelenın AmasvadabaşlamaMnı ı-temesı rastlantı degıldıı Mıl- lı mucadelenın hazırlık aşamasinı zengın tarıhı ve kul- turel potanMvele sahıp bır sehırde başlatmak bılınçlı- lıeınden ka\naklanmaktadır sanırım ana stadyumun kent ıçındekı bır maratonla butunleşmek uzere kent ıçıneçekılmesın ıde kolay - laştıracaktır kent ıçınde vemlenmeve uygun. de- nız sahılyolu ve bağlantı nıtelığınde otovol metro veva raylı sistemlerle ulaşılabılır bır kullanım dişı alan bulunabılecektır İstanbul olımpıvatının kent ılegoruntuveyaşan- tı olarak butunleşmesı ıçın kente y ay ılması ve bu y a- v ılmanın v ukanda açıklanan ulaşim sıstemı tarafın- dan belırlenmesı temel hedef olmalıdır Bu açıdan bakıldığında daha kapsjmlı çalışmalar gereklı ol- makla bırlıkte bırçok olanak hemen gorulebılmek- tedır Olımpıvat sey ırcı kapasıtelerının "geçici" ka- pasıteler olduğu hususunun daıma hatırda tutulma- sı da bu açıdan yararlı olacaktır Istanbul'da 7 unı- versıte vardır ve bunların gerek spor tesıslerı gerek vurtları çağdaş unıversıtelerde olması gerekenden çok gerıdedır Olımpıvat açısından tıpkı Los Ange- les'ta olduğu gıbı unıversıte kampuslanna oneelık v ermek. hem tesıslenn olımpıv attan sonra da venm- lı kullanımına olanak sağlamak hem de kentın unı- versıtelenne 15 000 yurt yatağı ve çeşıtlı spor te- sıslerı eklemek suretıyle. unıversıte eğıtımının en buy uk eksıklennden bınnı ortemlı oranda gıdermek olanağı \erecektir Uluslararası Olımpıvat Komıtesı'nm ohmpıyatın kentte yemleme veolualanlann canlanması ıçın bır vesıle olması duşuncesıne de onem verdıgı duşu- nulurse, unıversıte kampuslanna ek olarak tstan- bul"da hem yukarıda sozunu ettığımız ulaşim ozel- lıklen hem de yenılenme gereksmımı açısından uy- gun bolgeler olduğu gorulmektedır Orneğın. Ha- rem Otobus Termınalı alanı. lstmyekoyağı (vadısı) ıçmdekı eskımış sanayı tesıslen. Beykoz'dakı sana- yı alanlan. bu yonun de araştırmaya değer olduğu- nu gosteren onemli orneklerdır Unıversıtekampuslanvekohneleşmişalanlaraek olarak halen mevcut spor tesıslennın de belırlenen ulaşim sıstemı çevresınde dagılımı tespıt edılmelı- dır Çubuklu. Anadoluhısan. Beylerbeyı, Fenerbah- çe Spor Kulubu Tesıslerı. Kalamış Vİanna ve Fe- nerbahçe Varımadası, Etıler. ENKA Tesıslerı. Atış Polıgonu. Adalarkuluplen gıbı mevcut spor tesıs- len ıle gelıştırme olanaklarını da araştırmak varar- lı olacaktır Bu arada tanhı Okmeydanı spor alanı venıden ele alınabılecektır Bunlann vanında vıne var olan yeşıl alanların spor alanına donuşturulebılır olanlarının araştınl- nıası da ay rı bır konu olacaktır Orneğın Bey koz v e kuçuksu çayırlan bu açıdan ılgınç olabılecek yer- lerdır Sonuç olarak Istanbulcla duzenlenecek bır olım- pıyatın herhangı bır kentte duzenlenen olımpıv at- tan farklı olması gerekmektedır Budaozellıkle de- nız ulaşımına ağırlık vermekle mumkun olacaktır Bu nedenle Adalardahıl Dragos tan Beykoz'a Sa- nyer'den Florya"ya uzanan bır kıv ı şendınden ula- şılabılen ya da ulaşılabılecek olan noktalara dağıl- mış bır olimpiyat tesıslerı yerleşmesı ve olımpıya- tın geçıcı \e kalıcı yonlerının ıvı değerlendırılme- si ıle beklenen ulusal yararları sağiayacak bır olim- piyat duzenleme şansı yakalanabılecektır Mustafa kemal ın Havza'da uç haftaya vakın bır zaman kaldığı halde 'tamim'ı ımzalamak ıçın en uv- gun \er olarak Amasva şehrını seçmesının bır başka nedenı de Amasva halkının onu sicak bır şekılde bağ- nnabasnıasi ıçtencoşkuvlakar^ılamasi ve fıkırlerını derhal benımseverek ona açıkça ve cesaretle destek vermesidır Bır bagımsızlık bildirgesi nıtelığı taşıyan Amasva Tamimi'ndekı ılkeler Llusal kurtuluşSavaşı'nınozu- dur Anadolu da bır hukumet kurulması fıkrı ılk kez bu genelgev le ortav a atılmıştır Tamımde yer alan ulu- sal egemenlık (mıllı hakımıvet) fıkrı ıle de ılerıde ku- rulması duşunulen devletın cumhunyet olacağı kapa- lı olarak ıfadeedılmıştır TurkıveCumhunvetı nın tum anayasalannda "hâkimivetin kaj ıtsızşartsız milteteak olduğu**ılkesınınyeralmasi Amasva-Tamımı neTurk dev letının kuruluşunu hazırlav an bır temel belge olma mtehğım kazandırmış, ozel bır değer taşımasına ne- den olmuştur Ataturk undemokrası volundaatmış olduğu onem- li adımlar bugun gerçek çoğulcu ve katılımcı demok- rasının verleşmesı ıçın atılmamaktadır 1946 vılında şeklen de olsa başlamış olan demokratıkleşme hare- ketı vanlib uv gulamalarla ulkey ı 1960 ıhtılalme gotur- muştur 1961 Anavasası ıle venıden fılızlenendemok- rası >onelış.ı de vıne sağ ıktıdarların demokrasıve ınançsizlıklanndan 12\1artve 12 Evlul askerı muda- halelerıne neden olmuştur Llkemızde 12 Eylul mudahalesının sonucunda onemli olçude zedelenmış olan demokratıkleşme ha- reketının venıden normal koşullara getınlmesı mılle- tin gerçek ıradestnın vonetıme \ansıması açısından bugun çok onemli sorun olarak gundemdedır \ onetıcılenmızın Batılı demokrat ulkelerın gerçek temsilıve katılımcı demokrasılennınduzevlerınevak- laşılması ıçın. ozellıkle son vıllardakı aravı^lanndan vararlanaıakdemokrasının normal koşullannadonul- mesı ıçın anavasada vasalarda ve sıyasal kurumlarda gereklı değis.ıklıklen vaparak ulus egemenlıgını ger- çekleştırme vollannı aramaları. demokrasimıze bır açılım kazandırmaları zorunludur PENCERE YDD'yi Tartışmak Gereği... Dunyada 50'den çok yerde sılahlı kanlı çatışma var bugun adı konmamış savaşlar suruyor, YDD (Yenı Dunya Duzenı) adı verılen Âmenkan ıcadının tartışması Batı'da yapılıyor, ama, bız uyuyoruz Cumhurıyet bu konuda bır İorum' ışlevını gor- mektedır Gazetemızı ozenle ızleyenler bunu bılı- yorlar, Avrupa'nın çeşıtlı odak noktalarında çalı- şan yetkın yazarlarımız dışarıdan ve yukarıdan bır bakışın genış açısını Turkıye ye taşımaya çalışıyor- lar, bunun yanı sıra Batı da YDD'nın bılınen propa- gandası dışında uretılen cıddı fıkırlerı Cumhurıyet'ın sayfalarında okumak dogaldır ıstersenız şu satır- lara bırlıkte goz atalım "Dunya, belkı de kımsenın gozunun yaşına bak- madan, tarıhçılen 'neden zamanında bır şeylerya- pılmadı' demek zorunda bırakacak o tra/ık anlar- dan bırıne dogru yol almaktadır ( ) Her ekono- mık polıtıkanın temel hedefının 'yurttaşların yaşa- mını lyıleştırmek' olduğu ılkesı gozardı edılmıştır Ama 'karar kuresel boyutta daha da cıddıdır Iş- sızlıgın 15 yılda 2'ye katlandıgı OECD ulkelen 'ış yerine parasal ıstıkrara destek vermışler, emekçı- lerın zaranna fınansal çıkarlara arka çıkmışlar ve uluslararası bır rantıye sınıfı yaratmışlardır Bu sı- nıfın kendıne ozgu ıdeolojısı taşlaşmış burokrası, buyuk ekonomı basını ve kuşkusuz "pazar' tara- fından savunulmaktadır VVeımar'ın Alman seçkın- lerı gıbı polıtık yonetıcıler ve onların ekonomı da- nışmanları buyuyen emekçı hoşnutsuzlugunu, ış- sızlerın ve yoksulların mutsuzlugunu onemseme- mışlerdır Onlara gore sağlıklı para denk butçe yanında marjınal bır sorundur" (Cumhurıyet 21 6 1996) Le Monde'un yazarı Michel Tatu nun Foreıgn Affaırs'ın Araştırma Muduru Ethan Kapstein'ın goruşlerıne dayanarak yazdıgı yazıdan aktarılan yukarıdakı satırlardaTurkıye'dekı bunalımın kayna- ğını da dort dortluk bır tanıyla buluyoruz 1980 lerden başlayarak yaratılan rantıye sınıfını ışsızlıgın artmasını taşlaşmış burokrasıyı, ekono- mı basınının patronların ısteklerıne gore ayarlanma- sını, emekçılerın hoşnutsuzlugunu ve ışsızlerle yok- sulların mutsuzlugunu hıçe sayan yonetıcı sınıfını ulkemızde somutlaşmış bıçımde goruyoruz Bu 'model' dışarıdan bıze dayatılmış bır 'şablon'un alaturka bıçımıdır • Bır de şu satııiarı okuyalım "On yıl once, gelışmekte olan dunyadakı Ame- rıkan çıkarlarına yonelık temel tehdıt, ulusların Sovyetler'le saflaşmasıyken, ABD tam bır duş- manla yuz yuzeydı Bu duşman şımdı yaklaşan duzensızlığın yapamadıgı bır bıçımde Amerıkan 'ın tum duşuncelerını kaplamıştı Ancak şımdıkı karı- şıklık ve duzensızlık, Amerıkan çıkarları ıçın komu- nızmın hıçbır zaman ulaşamadıgı bır duzeyde bu- yuk ve sınsı bır tehdıt oluşturabılır ( ) dunyanın en zengın ulkesı olarak, çok sayıda denızaşın hol- dınglere sahıp ve dunyadakı ıstıkrarsızlıktan da kaybedecek en çok şeyı olan ABD'nın muhafaza- kâr bır stratejıye ıhtıyacı vardır ( ) Amerıka ayrı- ca stratejık ve yerel sıyası sebeplerte Suudı Ara- bıstan, Kuveyt, Guney Kore ve Israıl gıbı bırkaç onemli muttefıgını de kollamak zorundadır ' Bu satırlar da Amerıkan Dışışlerı Bakanlıgı na ya- kınlığı bılınen Foreıgn Affaırs dergısının 1996 yılın- dakı ılk sayısında çıkan bır yazıdan ahnmıştır Ya- zının altındakı uç ımza arasında Prof Paul Ken- nedy'nın de adı goruluyor Yazarlar ABD'ye "Yenı Dunya Duzenı"n\ koru- mak ıçın "mıhver devletlerını gozetmek" stratejı- sını onerıyorlar "Mıhver devletını tam olarak tanım- layan şey, bu devletın bolgesel ve uluslararası ıs- tıkrarı etkıleme kapasıtesıdır Bır mıhver devletı bolgesel açıdan oyle onemlıdır kı onun çokmesı. sınır otesı bır kargaşaya yol açar, goç, toplumsal şıddet, çevre kırlılıgı hastalık ve benzerı sonuçlar getırır" Turkıye, "mıhverdevletı" sayılıyor, ama ulkemız- de goç toplumsal şıddet ve çevre kırlılıgı alabıldı- ğıne yogundur Bu durumda topun ağzında mı bu- lunuyoruz, YDD'nın kurbanı mı olacağız 9 • Cumhurıyet'te butun bu soruları aydınlatacak ev- rensel fıkır çabalannın yansımasını ve uretımını her gun bulabılırsınız Ulkemızde yaşanan kargaşanın once kafalardan sılınmesı geregıne ınanıyoruz Bu yolda yapılacak oncelıklı ış saydamlığa donuk bır tartışmayı yapabılecek forumu hazırlamaktır KABALCI KİTABEVI "YAZ '96 ETKINLIKLERI" JVTİLU ATAUY ıle Kabalcı Kitabevı'nde söyleşi ve imza gunu 22 Hazıran (Cumartesı) 14 00-16 00 KABALCI KİTABEVI Ortabahçe Cad 22/4 Beşıktaş - İstanbul Tel (0212) 261 67 44 - 261 31 24 BAŞSAGLIGI Çok se\dığımız ablamız HACI ALİYE ULUSOY'u ka>bettık -\cimiz sonsuzdur Merhume>e Tann'dan rahmet dılenz \ İ KSEL - \RSA> MALKOÇ