Katalog

11 HAZİRAN1996SALI CUMHURİYET SAYFA HABITATII Türkiye'nin HABITAT II Kent Zirvesi için hazırladığı Ulusal Rapor ve Eylem planı dün açıklandı 4 Hedef, farkh bir küresefleşme' HABITAT YORUMU Türkiye'nin 'büyük' şehircileri!.. OKTAY EKİNCİ Once bır duzeltme yapmam gerekıyor Duyarlı okurlanmız hemen arayarak pazar gunu de- ğındığım "UlVEP'in ÇevreÖdulu"nu alan Garanti Ban- kası'yla. çevre konusunda notu kınk olan "Garanti- Koza" fırması arasındakı ılışkının yıllaronce kesıldı- gıni anımsattılar Bu nedenle odul sahıbının "İstanbul'un kuzeyinde- Id Nâzım Plan'a ay kın \illa siteleri yağmasından" v e Be- şıktaş'takı tarıhı Akarct Evlerı'nı kent siluetınde ezen "BJK Plaza1 " bınasından *sorumlu olmadığını" soyle- dıler Kıını duyarlı okurlanmız da sozu bıraz daha uza- tarak UNEP Çevre Odulu'ne ılışkın eleş.tınmın aslın- da "içerik olarak doğru" olduğunu belırttıler Ornek olarak da yıne odul sahıbı bankanın yenı sahıbı konu- mundakı "DoğuşGrubu" tarafından yapılan "otoyolla- n" gosterdıler HABITAT-II forumlannda bır yandan otoyollar butun dunyada "çevre düşnıanı" ılan edılır- ken ve yenne çevre dostu '•demiryolu"onerılen getın- lırkenoburyandanTurkıy e'yı "otoyolbağımlısı"bırul- ke halıne getıren vatınmcılara yıne HAB1TAT-II kap- samında "BM Çe\re Ödulu" \erılmesının de aslında "bağışlanamayacağınr onemle belırttıler Bu >anlış bılgıye dayalı değerlendırmemden oturu ıl- gılılerdenozurdılerkeneleştırımnıçerığtne"hakveren \e belgeleyen" okurlanmıza da teş.ekkur edıvorum \e var kı bu tartışma. zaten UNEP'ın odullenylede sınırlı değıl Şu HABITAT surecınde, başka benzer '•ödüllendirmeler'' de var ve sozaçılmışken bunlara da deöınmeden edemeyeceöım ÖrnegınHABITAT-llnedenıvle"C\RFuarcıIıkŞir- ketT tarafından duzenlenen Uluslararası Dunya Tka- ret Fuan'ndakı bılımsel \e kulturel etkınlıkler kapsa- mında "Buyuk Şehircilik Odulü" kıme \erıldı bılıvor musunuz' "Doğanın kente taşınmasına emek verdıği' gerekçesıy le unlu ışadamı- mız Sakıp Sabancı'va Kombassan Holding'ın duzen- ledığı bu gorkemlı onurlandırma- da "benzergerekçeyedayanü'arak" >ıne HABITAT odullennı alan obur talıhlılerı de tanımak ıster mısınız 1 IzmırBuyukşehırBeledıye Başkanı Burhan Özfatu- ra, ıvıdamı Rahnıi Koç, ışadamı Erdoğan Demirören. İstanbul Büyükşehir Belediye Başkam Recep Tayyip Erdoğan \ b Bu listedekı ısımler, HABITAT fuarında y ıne H ABI- TAT adına odullendınlırken Taşkışla'dakı STK panel- lennde bakın Turkıye'dekı "hangi sorunlar" kent zır- vesı gundemıne taşınıyordu * Vasıflı tanm arazılerıne fabrıka kurarak doğayı ço- raklaştırmak Ornek, Sabancı'nın Adapazan'ndakı "Toyota-Sa" fabnkası * Kent ıçındekı kırletıcı tesıslerle, ınsan yerleşmele- nnı yaşanılmaz kılmak Ornek. yıne Sabancı'nın Bu- yukçekmece'dekı "Akçimento" fabnkası * Kentsel altyapıyı \e yogunluk. sıluet \bdengelen gozetmeyen, yanlış >er seçımlı gokdelenler Ornek, -Sabancı Center". * lmar bekleyen çorak alanlar venne. "ormanlara" goz koymak \e yes.il dokuyutehdıtetmek Ornek. "Koç Universitesi" * Içme suy u kaynaklannın koruma kuşaklannı kamu- laştırmak yenne ımaraaçmak Omek. RecepTa>T»ipEr- doğan ın son "1SKI \ onetmelığı" * Kentsel kıyı kuşaklarına "kazıklı yoT dıye tuttur- mak. tanhsel meydanları ulaşıma kurban etmek Omek. geçmışte Dalan,şımdı de Burhan Ozfatura'nın ''şehir- cilik''(') projelen Evet.ovlegorunuyorkı H ABITAT-ll 20 yuzyıl tarı- hıne "sorunlarıçözenlerin değil. yaratanlann odüllen- dirildiği" bır garıp konferans olarak geçecek Insanlı- ğın "son büyuk umudu" sa> ılan bır uluslararası buluş- mayı sonunda bu hale getırmeve ev sahıbı olarak aca- ba hakkımız \ ar mı7 Turkiye/lsrail Weizmann bugün IstanbuFda AINKARA(CumhuriyetBürosu)-Türkıye'nınaske- n ışbırlığı veegıtımanlaşması ımzaladığı İsraırınCum- hurba^kanı Ezer VVeizmann. Bırleşmiı> Mılletler(BM) tnsan Yerle^ımlen Zınesı'ne (HABITAT II) katılmak ıçın bugun Ktanbul a gelecek \\eızmann"ın Istanbul'da Cumhurbaşkanı Sülevman Demirel \e Ba^bakan Mesut Vılmaz ıle gorusmesının beklendığı kavdedıldı Dıiji^len Bakanlığı Sozcusu Buyukelçı Ömer Akbel, dun duzenledığı basın toplantısında. bır soru uzenne. \\eizmann ın HABITAT Lıderler Zınesı'ne katılmak uzere bugun btanbul a geleceğını bıldırdı Zirveye 30 başkan katüacak Zırveye. Fılıstın De\let Baskanı \ascr Arafatılebır- lıkte 30 kadar ulkenın de\ let \ e hukumet başkanlannın dakatılacağınıbelırten Akbel. "liderlerinCumhurbaş- kanı ve Başbakan Ile görüşme isteminde bulunduklan- 01*" soyledı Akbel. VVeızmann-Demırel goru^mesının beltrlı bır gundemı olmavacağını belırtırken dıploma- tık ka\naklar. ıkı cumhurbaşkanının Ortadoğu'dakı son gelışmeler ıle banş surecının geleceğı konulannı ele al- malannınbeklendıgını ka>dettıler Avnı ka>naklar, De- mırel-\Veızmann goruşmesınde. ıkılı ılışkıler ıle ışbır- lığının dennleştınlmesme vonelık konulann da değer- lendınleceğını \urguladılar Sozcu Akbel, gazetecılenn, Şam'da Surive Suudı Arabıstan ve Mısır'ın katılımıvla gerçekleştınlen mını Arap Zirvesi sonunda vavımlanan ve Turkıve've, Isra- ı! ıle > aptığı asken anlaşmav ı >enıden gozden geçırme- sı >olunda uyan ıçeren ortak bıldın hakkındakı sorula- nnı dayanıtladı Akbel Turkıve-lsraıl asken ışbırlıöıveeğıtımanlaş- masının rutın bır anlaşma olduğunu \urgulavarak "Biz bu anlaşmayı Mısır üe de imzaladık. Bu anlaşma, üçün- cü taraflara karşı vapılmamıştır. Mısır gibi bazı Arap ulkeleri bize bu anlaşma ile ilgili soru sordular. Biz de onlan bilgilendirdik. Onlar da açıklamalardan tarmin olduklannı so\lediler. Bunlara eklenecek başka bir şey yok" dıye konuştu Türkiye'nin HABITAT-ll Kent Zınesı'ne sunması ıçın 1994'ten bu yanahazırlanan llusalRapor\eKii- reselEvlem Planı,artık "taslak~degıl Bu konuda dun >apılan basın top- lantısındakı açıklamalara gore "Ugj- li tüm bakanlıklann incelemesinden 20 giın once geçen" son taslak. ıçen- ğı hemen hıç değışmeden artık ~Tür- kive" ımzasını taşıvabılıvor Toplu Konut Jdaresı Başkanı \iğitGiilök- süz,bu ımzanın taşınabılmesı ıçın or- neğın Bakanlar Kurulu karanna \a da devlet veya hukumet başkanının resmı onayına da gerek olmadığını belırterek "burap<jrun,2\ıldır 100'ü aşkın STK ile birlikte devletin ilgili tüm kurumlannın dagönişlerialına- rak hazırlandığınr anımsatı>or Lutfı Kırdar Kongre Merkezf nde- kı basın toplantısı. BM HABITAT-ll Genel Sekreten Dr VValK N'DoVun Turkıye'>eveTOKI>onetımıne"te- şekkıir" konuşması>la ba^ladı Konferansın Istanbul daduzenlen- mesıvle ılgılı organızasvonun "mü- kemmer olduğunu belırten N'Dovv. ozel olarak Turkıve'nın ulusal rapo- runu da dığer ulkelerınkıne gore "en nisi"olarak gordıığunuaçıkîadı Bu- nun nedenını de. > ıne raporun ~200'ü aşkın resmi \e sivil kurumun katkıla- mla" hazırlanmıs olmasına bağla- • Ulusal Rapor \e Eylem Planını basına tanıtan Danışma Kurulu Başkanı Prof. Dr. tlhan Tekeli, "Kendımızı dünyadan ızole edemeyiz, ama bugünkü küreselleşme bıçımını de eleştınyonız" dedı. OKTAY EKİNCİ, MEHMET DEMİRKAYA, MELTEM FIRATLI, ÖZLEM YL ZAK, AZE MARŞAN, ÖZGÜR *• L1.USOY, DEVÜİM SE\İMAY >an Dr N'Dovv, BM'nın ve kendısı- nın bundan sonra da Türkiye'nin tum kesımlenvle ve STK lerıvle "el ele çalışmak istediklerini" belırttı Geniş katılımlı haarlık Basın toplantısında raporun hazır- lanıs surecıyle ılaılı bılgıler veren TOKI Başkanı Yiğıt Guloksuz ıse "Bovlcsi bir katılımcı çalışma, hem BM du/ev inde hem de ulkemizde ilk kez vapıldı" dedı Raporun sunuş bıçımı ve forma- tında BM'nın belırledıgı s.ekle gore hareket ettıklerı ıçın bunun Turk ka- muo^unda "vabancı" karşılandığına değınen Guloksuz "aslında bu >ine de bir tartışma rehberidir; Ulusal Ko- mite çalışmalan bundan sonra da sü- recek ve bir yıl içinde de Ulusal HA- BITAT'ımızı vaparak konferansın il- kelerinin vaşama geçirilmesi için ça- balanmıadevam ettireceğiz" şeklın- de konustu Ulusal Rapor ve Eylem Planı'nın "içeriğine" ılışkın açıklamalan ıse Llusal Komıte Danışma Kurulu Baş- kanı Prof Dr Ilhan Tekelivaptı Tur- kıye'nın bu raporda, BM'nın genel sovlemınden a>rı olarak özellıkle "vaşanabilirük"" ılkesını vurguladı- gını belırten Prof Dr Tekeli, bır ga- zetecının "Göç konusunun veterince >er almaması eleştirilivor" bıçımın- dekı sorusunu ıse şo>le yanıtladı "Göçü. sadece insanlann ver de- ğiştirmesiv le açıklamak artık doğnı değil. Bu nedenle raporumuz, daha ileri bir irdeleme> le göçii hem insan- lann hem de kapitalin ver değiştir- mesine bağlı bir değerlendirmevle ele alıvor. Göç. bir sonuç. Bunu ancak kapitalin hareketivle ilişkilendirirse- niz. nedenlerini ve sorunlannı da ço- zebilecek politika uretebilirsiniz. Ra- porumuz bunu hedeflivor." 'Rapor başlangıç' Ulusal Rapor'un aslında bır sonuç belgesı değıl. "başlangıç" olduğunu ve asıl çozum gelıştınlecek surecın şımdı başladıâını belırten Prof Teke- li, "Küreselfeşmeyi, HABITAT'ın özeilikle NGO kesimi açık olarak eleş- tirivor. Ulusal Rapor'da ise bu eleşti- ri >ok ve hatta kabulk-ndiği vonunde değerlendirmelervar" şeklındekı so- rumuza ıse şu açıklamayı >aptı "Raporumuz. Türkiye'nin dünya ile ilişki kurması gerektiğini sav unu- yor. Ama bu, şu anda yaşanan kure- selleşmeye tutsak olsun anlamına gel- nıiyor. Tam tersine, bugunku küre- selleşmey i eleştirdiğiıniz için farklı bir küreselleşme surecini, yani alternati- flni öneriyoruz. Dünyadan izole ola- mayacağınıza gore gelişmenizi ve kentlerinizi yaşanabilir kılacak ilişki- lerinizi engellemey ecek yeni bir küre- selleşme poiitikasını savunmak zo- nındasınjz..." BoğatiçVnde tanketierekttrşı eylemGonullu I49 kuruiuştan olu- şan HABITAT II Turkive Çevre Kozası uyeleri tarafın- dan. boğazların korunması için onlem alınması istemiyle İstanbul Buğazı'ndatekneler- le bir gosteri vapıldı. Dunya Çevre gunü. HABITAT II kapsamında "Boğazıçı petrol kanalı olnıasın" sloganından yola çıkan yaklaşık 200 tekne ve motorla duzenlenen deniz şenUğiv le kudandı. H ABITAT konuklan ve pekçok STK temsilcısinin katılımıvla ger- çekleşen "Boğazıçi Eyle- mi"ndf "petrol tankerlenne karşı, ulusal direniş ve evren- sel dayamşma" dile getirildi. Dolmabahçe Sarayı onunde, öncekı gun Türkiye Velken Fe- derasyonu'nun düzenlediği velken yanşlarıyla başlayan deniz şenliği, Doğayla Banş Derneği ve Marmara ve Bo- ğazlan Beledryeler Biriiği'nin öncüluğunde duzenlenen "Boğaziçi eylemi"}ie devaıtl etti (FİLİZ'GUMÜŞ ) TÜRKİYE'NİN ASELSANİ VAR Her ulkenın sahıp olmakla gurur duyduÇju kurumları vardır. O ulke ınsanının yaratıcılığıyla, çalışkanlıgıyla, ozguvenıyle yarattıgı... IşteAselsan Turkıye ıçın boyle bır kuruluş. Gerçek bır elektronık devı 34 mılyon $'ı ıhracattan olmak uzere I50 mılyon $'lık cırosuyla ozel sektörde Türkiye'nin en buyuk 41. kuruluşu olan Aselsan elektronik dhaz ve sistemlerinde dunyaya know-how satıyor. Aselsan urunlerıyle yuksek kalıte ve guvenı yaşayın. Yaygın bayı ve servıs güvencesınden yararlanın. Unutmayın, Aselsan sızın. / A\ ASELSAN AR4YIŞ TOKTAMIŞ ATEŞ Siyasetçiye Güvenmek... Geçen gunlerde Yenı Yuzyıl gazetesının manşetın- de yayımlanan bır haber, hepımızın bıldığı bır öTguyu bır kez daha gozler onune serdı Halkımız siyasetçi- ye guvenmıyor Guvenmemekle lyı mı yapıyor? Hayır, bence çok kotu yapıyor Zıra eğer bır demokrasıde halk, siya- setçiye olan guvenını yıtınrse ve bunu açıkça dıle ge- tırırse, o demokrasının sonu gorunmuş demektır Ve bır demokrasının sona ermesı, ufak bır azınlık dışın- da kımseye "hayr'etmez" Zaten bana kalırsa bu ış- lerı tezgâhlayan ve halkın umutlarının kırılmasına ne- den olan da bu ufak azınlık Bu olgunun nedenlerı uzerınde çok genışlığıne du- rulabılır Fakat bu koşenın dar sınırları ıçınde bunu la- yığınca yapmak elbette mumkun değıl Gene de bu konuya "başlıklar halınde" degınmek ıstıyorum Siyasetçiye duyulan guvenın boylesıne azalması- nın ılk ve en onemlı sorumlusu. hıç kuşkusuz "bıza- tıhı"sıyasetçının kendısıdır Sıyasetı bır "hızmet"ara- cı olarak değıl de bır "soygun" aracı olarak goren ve sıyasal ıktıdann olanaklarını ekonomık bır "yağmanın" aracı olarak kullanan kımı sıyasetçıler halktakı guven duygularını ortadan kaldırmışlardır Şımdı de bunun faturasını odemektedırler Pekı "sıyasetçılenn" tumu boyle mıdır'' Elbette de- ğıldır Fakat uzulerek gozledığımız bır husus. çoğu- nun boyle olduğudur Çunku sıyasetçı, kendını ora- ya getıren gucun bır "aynasıdır" ve kım ne derse de- sın gunumuzTurkıyesı'ndehalkın değıl, "olıgarşının" demokrasısı vardır Egemen guç olarak ısımlendıre- ceğımız bu olıgarşı, toplumun yuzde 10 ya da 15'ın- den oluşmakta ve ıstedığı gıbı at koşturmaktadır Para da bunlann elındedır, kıtle ıletışım araçlannın tartışmasız bır bıçımde kontrolunu de bunlar yapar Hatta oylesıne kı, son zamanlarda, dergı ve gazete dağıtımını da "tekelieştırerek", mutlak bıregemenlık kurmuş bulunmaktadırlar Istersenız onların ıstedık- lerının dışında bır yayın polıtıkası ızleyın bakalım He- men dağıtıcı payı bıraz daha yukseltılır Eskıden "ılan sılahını" kullanmakla yetınıyorlardı Şımdı bırde "da- ğıtım sılahını" gundeme getırdıler Turkıye'de olıgarşı. Turkıye standartlarında değıl, Belçıka standartlannda, Isvıçre standartlarında yaşar Hatta belkı bunların da bıraz uzerındedır Ortalama 4000 dolarcıvarında bır para kazanııiar Çoğu kez bu- nun yarısını kıra olarak oderler ve sonra "Geçınemı- yoruz" dıye ağlaşırlar Bunlardan kıra toplayanlar, bı- raz daha az ağlaşır Bunların hastanelerı de başkadır, eğıtım kurumları da başkadır, alışverış ettıklerı yerler de başkadır gı- yım-kuşamları da başkadır Kısacası, başka bır dun- yanın ınsanlarıdır Fakat ıstedıklerı gıbı at koşturmak ıçın, halkın desteğıne de muhtaçtırlar En azından halkın tepkısını frenlemek gereksınımı ıçındedırler Iş- te o zaman sıyaset ve sıyasetçı gundeme gelır Kendı partılerı zaten koşebaşlarını tutmuş durum- dadır Kıtlelerın sıyasete ılgı duymasından çok hoş- lanırlar Ama kıtlelerın sıyasete gırmesını hıç ıstemez- ler "Sıyaset pıs ıştır "derler Sıyasette namuslu ın- sanlara yer olmadığını dıle getırırler Boylece "sıya- setçıyı" ılk yıpratanlar ve halkıakı guven duygusunu sarsanlar kendılerı olurlar Halkımız da "Yahu bv ış mademkı kotu bır ış, sız neden yapıyorst/nuz" soru- sunu dıle getırmez Zıra muthış bır medya bombar- dımanı ıle kafası allak bullak edılmış durumdadır Kıtle ıletışım araçlarını, yanı medyayı kullanarak ıs- tedıklerını "vezır" ederler, ıstedıklennı "rezıl" ederler Eskıden sıyasete "bızzat" kendılerı gırmez, guvenılır adamlanyla ışı ıdare ederlerdı Ama son zamanlarda herhalde bır guven bunalımı yaşıyorlar kı. kendılerı de sıyasete soyunmaya başladılar Kımı zaman kendı aralarında parçalanırlar Kımı za- man da parçalanmış numarası yaparlar Bırıbırlerının aleyhıne oyle şeyler soylerler kı, ınsanın yuzu kızanr Ama bırkaç zaman sonra gene cancığer kuz sarma- sı olurlar Insanın aklı durur Kımı zaman, kımı partıler "duzene karşı" oldukla- nnı ıddıa ederler Duzenden ve duzenın sıyasetçısın- den bıkmış olan kıtleler bunların peşıne takılır Ama bunlar da duzenın nımetlerınden sonuna dek yarar- lanırlar Çocuklarının duğunlerını en luks otellerde ya- parlar, en luks arabalarla gezerler Sıyaset pahalı bır ış halıne getırılmıştır Cebıne 10- 15 mılyarı koymayan ınsanın parlamento şansı yok gıbıdır Cebınde olmayanın cebıne koyan "bırılen" hep bulunur Ama dıyetını enınde sonunda ısterler Bu yazıya başlarken, Bülent Ecevit'e gunumuz Turkıyesı'nde duşen gorev ve sorumluluklara değın- mek nıyetım vardı Ama konu bambaşka yerlere uzandı Bu konuya perşembe gunku yazımda değın- mek ıstıyorum 280 milyon yeni iş yaratılmalı' ILO'dan zirveye işsizlik uyansı 20 ulkeden hukumet. ışçı \e ışveren temsılcılerınce hazırlanan 'Kent İstihdam Bildirgesi'nı sunmak uzere HABITAT Il've katılan Uluslararası Çalışma Orgutu (ILO). 21 vuzvılınbaşlann- da dunva nufusunun yuzde 70 ının kentlerde vas.ıvor olacağını belırterek bu nufu- sun istihdam edılebılmesı ıçın onumuzdekı vıllarda 280 mılvon yenı ış olanağı yaratılması gerektıgını bıl- dırdı ILO Genel Mudur Yar- dımcısı Katherine Hagen, HABITAT II çerçevesınde duzenledığı basın toplantı- sında 2025 yılına kadar dun- y a ışgucu pıv as>asına y enı ka- tılanlann savisinın 1 2 mıl- \ar olacağının tahmın edıl- dığını beîırttı 2000 yılına kadar duny a nufusunun > uz- de 50'sının 2025 yılına'ka- dar da y uzde 70'ının kentler- de yaşıyorolacağını vurgula- yan Hagen. yenı ışlerın daha çok kentlerde yaratılması ge- rektığını kaydettı Hagen. basın toplantısın- da şunları soy ledı "2000 yı- lına kadar insanlığın yansı kentlerde yaşavacak ve çalı- şacaktır. Dunyadaki yeni kentsel nufusun buyuk kismı gelişmektc olan ulkelere dağı- lacaktır. Bu kender eşitsizlik ve sefalet bölgeleri değil de ekonomik fırsat ve uygaıiık merkezlen olarak gelişecek- se bu insanlara iş imkânı sağ- lanmahdır." ILO tarafından HABITAT II Konferansı'na sunulan Kent İstihdam Bıldırgesı. uluslararası toplumun dıkka- tını kentsel ıstıhdama çeke- rek istihdam yaratılması ıçın yenı bır uluslararası îsbırlığı paradıgmaM oluşturulmasını onerıyor Bıldırgede ek malı kay- nakların yerel. ulıisal ve uluslararası duzeyde »efer- ber edılmeM ıstenıyor ve kay naklann. merkezden asa- ğıya doğru dagılımının ve beledıye yetkılılennın istih- dam uzenndekı etkılerını maksımuma çıkarmak, sos- yal gereksınımlere yanıt ve- rebılmek ve kentsel ıstıhda- mı ıy ıleştırmelerını sağla- mak uzere yatırım polıtıkala- nnı değerlendırmelerı gere- ğıne ışaret edılıyor ILO'nun raporunda. kent sakınlennın y aşamakta oldu- ğu ışsızlık ve eksık ıstıhdam eğılımı tersine dondurule- medığı surece had saflıada olan kentsel sorunlann kont- rol dışına çıkma nskı olduğu uyansı yapılıyor