Katalog

6 EKİM 1996 PAZAR l V DEĞİŞEN DÜNYADAN HUSEYIN BAŞ Ortadoğu'da zor banşBırlığı \e NO-Aahsi blo- kun çöku^unden bu y ana "düma- nın çmsi" ıvıce verınden çıkmış gorunuvor Goz açıpkapanıncava kadar tum dengelenn ıçı bosalmis mey- dan butunuyle dunya sorunlannı bellı bır gucler dengesı ıçınde goturen ıkı super guçten bırıne kalmiştır \\ashıngton bu buvuk değışımden sonra kendısıne tek kurşun atmadan gumuş tepsı ıçınde sunu- lan bu muazzam \alnızlığında şaşkına donmuş durumda. ne yapacağını kendisi de bılmıyor Ancak ^ımdılerde bu şaşkın- lığı uzennden atmış gorunuvor Dunya- nın gıdişi hemen ıkı dudagı arasinda Olayîara dıledığınce yon \erı\oı Çıkarları soz konusiı olduğıında en \a- kın muttefıklerını bıle cezalandırmakta tereddutetınıyor tstedığı ulkeyı vuruyor Barışa \e savaşa karar venyor Bırleşmış Mılletler'ı N\TO\upes.ınetakarakdıle- dığı ulke>e mudahale edıyor Gu\enlık Konseyı'nde ekonomik olarak lyıce \a- sallaştırdığı "eski" guçlenn gıderek daha da cılızlaşan seslerı ıse "dümanın tek efendisinin" başina buy ruk dav ranışlarını engellemeveyetmıyor Llkelen ekonomık ambargovla aç bıılaç bırakarak dıze getı- nyor polıtıkasinı dayatıyor Insan hakla- rı ve demokrasi bahanesi\le kımı ulkele- reba<-kı \aparken buhakların \edemok- rasının zerresine bıle tahammul goster- me\en. orneğın koktencı Arap seyhlıkle- rını. askerı dıkta reıımlennı -talebelerin" karanlık Atganıstanı'nı bağnna basmak- ta sakınca gorınuyor Yedı denızlerde do- la^an muazzam armadasi korku salarken kuresellesme silahnla da dunya ekono- mılerıneparanın ımparatorluğunudayatı- yor Cözüm Washington da Scm gunlerde tırmanarak savaşin e^ı- ğınden donen Ortadoğu olaylarını ozet- lerneşe çaliştığıınız çerçeve ıçınde gor- mek gerekı\or Sorun. eğer çozulmek is- tenıyorsa. bu Ortadoğu da değıI, W ashıng- ton'da ele alınmak zorunda Nıtekım Is- raıl ıle Fılıstın arasinda kutsal uınel knzı> - le patlak \eren sorunda da boyle olmıiş- tur Ama knzın ası! nedenının tunelın açıl- ması olmadığı kımsenın saklısı değıl Lı- kud lıderı. aşırı dıncı destekçılerıne bır se- lam gondermek uğruna vuzlerce ınsanı yaşamından etmiştır Ortadaımzalı muhurluvetanıklıbırba- rıs anlasmasi olmasina karşın. asirı sağcı \e dıncı Lıkud \onetımı sikı sikı\a takvı- me bağtanmıs \ecıbelerın yerıne getınl- meMnı. sureklı ıpe un sererek sa\sakla- maktadır Bu ıse Fıhstın halkının sabrını tjjjiımaktadır Olumlu bir adım \Vashmgtonzır\esi gerçı "fare doğur- maktan" o!e gıtmiş değıl Aneak tarafla- ra. ozellıkle de Netanvahu'v a "sakin" ol- masımn oğutlendığınden kusku \ok Da- hası banş surecının venıden ıvnıe kazan- ması ıçın goruşmelere. ABD Dişışlerı Ba- kanı Christopher'm de katılmas.ı\la Erez"de de\am edılmesı de olumlu bır adım sayılabılır VVashıngton zırvesi. bu arada. ba^kanlık seçımlenne çok az bır zaman kala. Clinton un epevce ı^ıne va- radıgı >o\lenebılır Clınton'un bu ımajını dahadapekı^tırecektır -\nıa bu borunun çozumu \e barn ^urecmın "nihai"" nokta- \a ula^ması ıçın veterlı olacak mıdır' So ru\u olumlu vanıtlamak guç Çunku Lı- kud lıdennm \e tanatık dıncı destekçıle- nnın bo> le bır amaçları vok Tam tersine Lıkud ve onun lıderı bunun tam tersını \apmak \e ı^gal altındakı topraklara ı!e- lebetverleşmekıçın ıktıdaragelmı^tır Bu \uzden. \\a^hıngton'un ba^kılarına. eger bu baskı gobtermelıkse. tıpkı e>>kiM gıbı surecını kobtekleme\ ı surdurecek gıderek uygun zamanda butunu\le orta- dan kaldırma\a çalışacaktır 199'? CKIo Anla^ması'nın ımzalanmasından ^onıa Perez'e bağlı olarak barı^ goru^meleıını vuruten esCı bakanlardan ^ossi Beilin'ın ^u ılgınç analızı soruna en açık ^eklı\ le ı^ık tııtu\ or * 1*W2 seçimlerini İzak Rabin ka- /annuştı. Çiınku kendisini sağın adamı olaraktakdim etmişti. Bu /afer. aslında İ^- çi Partisi için geçici bir dönemdi. Bu tur bir fırsati \ akın bir gelecekte bir kt/ daha > a- kalamasınıumkundeğildi. İsrailhalkı da- ha çok sağdadır. İşçi hukumeti, clde ettiği bu tek şanstan \ararlanarak ve >eni bir diplomasi>iurta>ako>arakanla^malar>e du/cnlcmeleıie Arap kum^ulari) la banşı «erçekleştirebilirdi. Likud. on beş > ıllık ik- tidannda. ulkenin ikı a> n hukumran dt\- let. Israıl >e Filistin arasında pa> la'jilnıası- nı engellemek amacı\la iş»al altındaki Fi- listin \e \rap topraklanna \ahudi verleş- me birımleri inşa ederek »eri donulmesi olanaksu bir ortam \aratmıştır. Işçi Par- tisi Likud'un >arattığı bu engelleri ortadan kaldırmakve banş u/erine temellenen >e- ni bir ortam \ aratmak için çaba gostermiş- tir." Ne \ar kı l^çı Partisi'nın sorunu ban^- la noktalama\a omru vetmemı^tır Lıkud \ e \etan\ ahu ıse ı^gal altındakı toprakla- ra ılelebet serle^me, bu amaçla da ban^ surecını tarıhe ha\ale etme nışetınden as- la \azszeçmi!;e benzememektedır Filistinli tarihçi Elias Sanbar, Likud iktidarının yapmak ıstedığı>le ılgılı sorulan yanıtladı 'Netatryahu topraksızbanş Myor'194"de Hat\ada düğan \e aılesı\le bırlıkte bır şa^ında Fransa va go\ eden Elias Sanbar. Pans'te "Filistin Etutleri" dergNinı \onetiyor Çeşıtlı eserlen ara>ında "Filistin,Gelecektekı llke'nın de şeraldığı vazaı. Batı Şerıa \e Gazze ^endınde \enıden alevlenen ^ıddet olaşlannda Lıkud ıktıdaıının ne \apmak ı^edığı\ie ılgılı ^orula^ı \anıtlı\oı - İsrail Başbakanı Bemamin Netamahu banş surecini rafa kaldırma>a mı hazırlanı\or.' - \etan\ahu banş ıstemıjor demekle vetınmek olası değıl Sorun şu kı Lıkud[lıderı hem barı^ı hem de ı^galı altındakı topraklarustı\or Bu salt anlamsal bır avnntı değıl Tam terMne polıtık gm^imlennı anlamamıza olanak sağlıvor O banş ısteme\ı biırduruşor ama aynı zamanda "banşı". 'banşla'değı^ebıleceğını ılen surmekten de gen kalnınor Bana barı^ı \enn ama ı^gal ettığım topraklar \e İsraıl'ın sinırlan bugunku gıbı korunsun Şımdıden dramatık bovutlara ula^an durum daha ağır bır knze donu^mezse Netamahu nun ıktıdara geldığınden bu \ana barı^a bağlılıâını tehlıkeve atmavacağı ne\arkı ı>cı partisi iktidarının kabul ettığı vukumluluklerı \enne getırmek zorunda olmadığı ıddıasını iuıduıeceğı anla>ılı\or - Goruşmelerde bu iki tenıel oğenin terkedilmesi daha onceki hukunıetın politıkasından kesin olarak uzaklaşıldığı anlamına mı gelmektedir? - Hiv ku^ku \ok Bu Nalt 151,1 ıktıdannın polıtıka>ının değıl. bariş surecınde yer alan \e tum ulkeler tarafından kabul edıieıı kurallar bütununun de terkedıldığı anlamına gelmektedir Netamahu nun değı^tıııneye çalı^tığı ı^te bu kurallaıdıı DahaM Amenkalılaıın dayattıklan bır kural daha sar Onu ^.oslece ozetlemek ınumkun Banş >urcLinı tehlıkese atacak olanın va\ halıne' Bu kural hala geçerlıdır Işte bunun n,ındır kı. Lıkud'un dıplomatık MraıeıiM kı^kırtmalarla Fılı>tınlılen *o>unun kuralının" dışina ıtmeve çalışmak ve goruşmelerın çıkmaza gıımcMnı onların sırtına \ukle\erek bariş surecının bogulmasimn sorumluluğunu Fılıstınlılere atmaktır Son ola\ Lır işte bu strateıının ıçınde yeralmaktadır Genellıkle unutulmaktadır -\ma 1991'ın Kavim ayında Madnd Konteransi'ndan sonra bunu. Lıkud la goruşmelen sııaMnda \\ashıngton da tarketmiştı Ikı \ıl surevle Kraıl ın kı>kırtmaları aıtık gunluk hale gelmıştı \maç sabrı ı\n.e tasan Fılıstın delcgasyonunu. kapıyı çaıpaıak goıusmelen tcrke zoılamak \e gorusmelerın basarisizhgının sorumluluğunu Fılıstınlılere \uklemektı Bu stıateıı Lıkud ıktıdaıı geldıkten sonra i,ok daha gu>,lu bu bıymde u\gulanma\a başlannıistıı - İsrail halkının çoğunluğu. \ ıne de barış surecıne bağlı gorunuvor. Netamahu. intihara eğilimli bir polıtikacı oimaktan u/ak bir insan olarak işın bu \anını unutuvor mu.' - Benvamın Netanyahu haksiz \ere esasta hıçbır odun vcrmeden salt biçımsel odun \ermekle ışın ıçınden i,ıkacağını sanıvor Ama aynı zamanda. tabanının \e polıtık soylenılerının de tutsağı durumunda Bu onun ıçın, kan>ı koyabılmesi olanaksız. karmasik \e kendı ıçınde son derecede çelişkılı bır ıneydan okuma Eğer \arsa. polıtık yeteneklen ne olursa oKun sert da\ranıs.lan onu kor edıyor -\\nca aşırı dıncılere \eşıl işik yakmaktan gerı durmamıstır Nıtekım asırı dıncılenn saldırgan da\ranislannı rahatlıkla surdurmelen hukumetın asınlann bu tur saldırgan evlemlerınc seşil ışık yaktıgını kanıtlamaktadır - Banş survcinın kesin olarak haşarısı/lığa uğraması olasılığında bunun. Filistinliler için olumlu ya da olumsuz sonuçlan ne olabılir? Eldeedılmişolanlann kaluılıklan si/ce devam edecek nııdir.' - lauhte kesin kalıcılık neyazıkkt yoktur \matyıya da kotu vanlarıylagoruşmelen sorunun. 1yı komsuluk ılışkılerı \e bırbırlerını kabul etme temelındekı goruşmelerden başka bır yolla s,ozume ulastırılmasının ınumkun olmayacağı gerçeğınden ayırmak gerekır Bu konuda. Fılıstınlıler bazı tenıel kazançlar elde etmıslerdır Tanınmiş olnıayı kazanmı^lardu Röportaj: Jean-Pıerre Langellier (Le Monde) Avrupa küreselleşıneııîn tehdidi altında•Kcılıyet duygusu potansiyel tehdıtlenn de algılanma- sını berabennde getınyoı -\\rupa nın uzerınde dolaşan tehdıt bugun karşı karşiva bulunduğu tehdıtlenn bırıkı- mınden kaynaklanıyor \\rupa nın oncelıkle yıızyılın bıtımınden once ıkı tehlıkelı sıçramav 1 ba^any la gerçek- leştırmesı gerekıyor Bellı sa\ıda yenı ulkeyı bunyesine almak \e para bırlığıne Itek para) geçmek Oysa bugun- kukurumlan kırk yıldan bu yana Avrupa nın \apılan- ma surecının en onemlı say ılan değişimını y onetmey e \e onun \aratacağı şoku taşimaya hazırdeğıl Dahası dun- yaolçeğınde ortaya t,ıkan ekonomık ve polıtık dengele- nn venıden yapılanmaknzı. Avrupa nın olduğugıbı onu oluşturan ulkelerın de vollannı bulmakta zorlandıkları sırada su \uzune çıkmaktadır Zıra soz konusu kuresel- leştne tmondadıahsatıon) surecı uluslararasi rekabet ve sennavenın serbest dolasimında hıçbır fren ya da hos- goruye sanstanımamaktadır kureiellesme aynı zaman- da A\ rupa nın sosyal modelını de mahkum etmektedır L stelık bu sermave ıle emek arasindakı guç dengesının. ıkıncisinm zarannahızlı bırbıçımde bozulmasim da be- rabennde getırmektedır Buıseışsızlığınartması kemer sıkmaya yonelık butçe planlanndan başka bır şey gor- meyen \\rupa kamuoyunun du^uncesinde ku^kular ya- ratmaktadır Kureselleşmenın zorunlulukları. bırlığın genıslemesı. tek para sistemı bahanesiyle basit bır ser- best değışım bolgesıne donusen ultralıberal bır A\nıpa mı gerçekleştınlmek îstenmektedır' \ uzuolmayan. Av- rupa mı gerı,ekleştınlmek ıstenmektedır' \ uzu olmay an. kımlığınden boşaltılmiş bır Avrupa mıdır îstenen' Tum kolokvum boyunca Av rupa'y a yonelık bu uç tehdıt -bır- lığın \enı uyelerle genışlemesi tek para sıstemıne geçiş ve kureselle>me- en yogun seklıyle tartışıldı 25 iiyeli bir Avrupa Avrupa kısa surede on kadar yenı uyenın de katılma- sıyla 25 uveyı bunvesinde banndırabılır mı' kurumla- nnda derınlemesine retoımlar yapmadan bu kesınlıkle mumkun değıl Aksı halde basıtvegenişbirserbebt de- ğişim bolgesıne donuşmesi kaçınılmaz olacaktır Ayn- ca bırlığe katılmak isteyenlerın beklentılerı de bu değıl- dır Eskı Doğu ulkelerınden gelen "-Vvrupa" îstemlennı kımse gerı çevırmeyı ıstemıyor Ama bırleşmenın tatu- rasi da hay lı ağır olacak Fransa Dışislen Bakanı na go- re Doğu ulkelennın bırlığe katılmaları "yuzvlın sonun- da gerçekleşmesi gereken bir projedir". Bunun ıçın ge- reklı retoımlar Avıupa nınkurumsal kadrosunuyenıden tormule etmekle yukumlu hukumetler arasi konteransa sunulmuştur Doğu ulkelerı arasında ılk sirada olanlar- labırlığe uyelıkgonismelenisevıne Fransa Dişi,leıı Ba- kanı HervedeCharette'e gore hukumetler arası konfe- ransın sona ermesınden en geç altı a\ sonra başlavacak- tır Ancak onenlen kurumsal reformlann veterlı olama- y acağı y onunde kuşkular da butunuv le ortadan kalkmış degıldır Nıtekım AvrupaBırlıgı nınondegelenmımar- lan arasında yer alan eskı Fransiz dışışlerı bakanlann- dan Jean François-Poncet de aynı vonde kuskuları dıle getırmektedır Dogudangelen Avıupaıstemlerınınbuvuksuksevap- masına karşın gunevden gelen avnı vondekı istemlerso- guk karşılanmiştır Portekız Cumhuıbaş.kanı MarioSo- ares ve Katalonva Başkanı Jordi Pujol a gore "\\rupa için en az istikrarlı sınır Doğu değıl. tam tersine. \kde- niz'in gunevidir. Başkan. bu sınırlar uzcrinde uç buyuk tehlıkenin \arlığından sozetmektedir: Azgelişmışlik. nu- fus patlamasıvedinsel koktenciliğin gelışmesi. Puıol a go- re Avrupa nın konuva vaklaşımı son derete bulanıktır "Gunev. \\Tupa"nınunutulmuşuolmavade\amedecek- tir" Bu arada Ortadoğu ve koıtez ın tum Arap ulkele- n de salt ABD ıle nıuhatap durumunda kalmamak \ın bırlığe dahıl olmak îstemektedır O kadar kı kolokvu- ma katılanlardan bırının dev isi\ le "\\rupa Birliğı'neka- tılmajı. dışandakiler. ıçendekilerden daha çok istemek- tedir." Tek para Av rupa ekonomık y apisinın tav,landırıl- masinı oluştuıuyor Amaparanın egemenlığın dola\ı- sıv la da polıtık ıktıdarın sımgesi olduğunu laı.ques De- lors ve Le Nouvel Observateur un başvazaıı JeanDani- el. kolokvum bovunca sureklı anımsattılar Pekı ama ÇAĞDAŞ YAŞAMI DESTEKLEME DERNEĞİ GENEL MERKEZ ve TÜM ŞUBELERİ BAŞÖĞRETMEN ATATÜRK'ÜN EĞITİME KATKI YAPABİLECEK EMEKLİ ÖĞRETMENLERİNİ SOHBET TOPLANTISINA DAVET EDER Yer Perapalas - Tepebaşı 1 Istanbul Tarıh. 10 Ekım 1996 Saat: 14 30-1730 Davetıyeıçın 0 212 275 50 82 ' HANİFE ÜÇÜNCÜ (YILMAZ) \ ıle ÎRFAX ÜÇÜyCÜ Evleııddcı \[utlıtlıtklü) Dtlerız 6.10.1996 PENDİK Asnt BASRDILMAZ DEVREN KIRALIK KİTABEVİ & SAHAF İngilizce, Türkçe ve Osmanlıca kültür, sanat, tarih ve araştırma kitapları, dergi ve afişler, 35 m2 Moda Sıneması Pasajı No: 38 - 39 KADIKÖY Tel: (0216) 3473313-3370653 egemenlığın bu yuce yuklemının mırasçisı Avrupa po- lıtık ıktıdarı nereiiedır' Jacques Delors "Bundesbank ın gucu kar^ısında. hukumetsiz bir Mmanya düşünmek mumkunolabilırmi"dıye sormaktadır Gerçı bır Avru- pa merkez bankasi dusunulmemıs değıl Ama onun kar- şisinda hıçbır Avrupa hukumetının ortak bır ekonomık polıtıka ortava koyacak durumu yok Eğer tek para tut- kusu kalanherşeveveğlenırse vann Avrupasosvalmo- delının temelı dayanişma ılkesı ne olacaktır' İstıhdam şımdıden parava kurbanedılmiş değıl mıdır 1 Lzmanlar. Avrupa vı kasip kavuıan kıtlesel issızlığın tek para sis- temınden kaynakianmadığını tam tersine 14a\nparalı bır Av rupa da gerçekleştığı konusunda ne denlı dıl dok- seler de tek para ılı ılgılı kuşkulan onadan kaldırmış de- gıllerdır AimanSos\al Demokrat Partisi ıSPDlyonetı- cılennden Rudolf Scharping salt paradan ve sermaye- den soz edılen ama istıhdam sorunlarını ve sosyal ıliş- kıler uzerındekı tehdıdı goz ardı eden bır Av rupa yı sor- gulamaktadır Scharping e gore Anglo-Sakson hberal- ferı bıle bır ulkenin rekabet kapasitesi ıçın uzun enmde gereklı sosval uyıım konusunu gundeme getırmışlerdır ^ ırmı yıl once ekonomık kuruluşlann ınsancıl ve sos- val sorumluluklarını geçerlı kılmak n,ın semınerler du- zenlenıvoıdu Bugun kureselleşme^oşkusundatumsos- yal tren vetemkınterkedılmiştır Gelışmekteolanulke- iere kendı kendılerıne vetmenın ve merkezı kalkınma- nın erdemlerı davatılıyordu Oy sa bugun onlara. tum y ıkıcı etkıleııne karşın sınırşız serbest değışım da\atılıyor Bov lece kureselle^me. once- lıklerın tersine çev rılmesine ıv ı bırvanıtoluşturuvor \ebırse- çım olarak ortava çıkıvor \\ıl- lıam Ptaff bu vuzden kuresel- leşme oigusuna karşı eleştırel bır tutum onenvor V ururlukte olan kureselleşme surecınde sosyal zorunluluklar butunuvle ekonomk knterler yararına or- tadan kaldınlmahdır Platt a gore Avrupa'da bu pekala mumkundur Ama bunu yapacak mıdır' h ı bır soru Eğer Avrupa bu konuda ıvı bır yanıtveımezse mılyonlarcaiş- sizı ve toplum dışina ıtılmişi ona umutsuzluğun vanıtını vereı-ektır Avrupa acılıyetı bu- radadır François Schhsser (Le \ouvelObservateur) 7 8 9 B U L M A C A SED4TIAŞAY4\ SOLD\NS\Ğ\. 1/Tıcandeğertaşı- yan yaprak tutun- lerının duşuk kalı- telı olanı Şıddet- lı belırtılerle başla- 3 yıp kısa surede . ağırlaşan hastalık- lar ıçın kullanılan 5 sozcuk 11 Kımı „ hastalıklarda yıız- de ellerde ve ayaklarda gorulen yangisız şiş Is- vıçre'ye ozgu, ağaç kutuklerın- denyapılmadağevı 3/Bır nota Suyun arklara pay- laştırıldıgı y er 4/ Kuçuk er- kek kardeş Dın adamla- rının bimgesi say ılan baş- 3 lık 5/ Savaşlarda gıyılen 4 zırh 6/ Avrupa'da bır baş- c kent Dort Halıfe'mn so- nuncusu 7/tyıleştırme. te- " davı Bırkurkhay\anı 8/ 7 Acıklı Argoda hamama 8 verılen ad 9/ Milan Kun- q dera'nın dılımıze de çev- nlmiş bır romanı Serbest bırakma VLhLARIDAN 4ŞAĞI\A: 1/Karanfıl. bıber. kısmş. zencefıl gıbı çeşıtlı baharat tozla- rından oluşan asotu Yueut ısisi ~ll Guney ''»emen'ın baş- kentı kumaşla astararasina konularak gıv sinın dık durma- sınısağlayankolalıbez 3/Peru nunplakaişaretı Yatakdol- durmaya yarayan yun pamuk kıtık gıbı şev ler 4/Gozlerı gormeyen Lygun bulma. tasdık 5/ Yuz ortusu peçe 6/ \anlmak ıstenen bu" amaca doğru geçılmesı gereklı donem- lerdenherbırı \erme,odeme 7/Denızkenanndasalaşve dam gıbı bannılacak yer Kafıgelmeven 8/Eskıdıldeılım- ler Darvekalıncatahta 9/\apisinagırdıgı sozcuğe "uzak" anlamı katan yabancı oner Bıber ANKARA NOTLARI MUSTAFA EKMEKÇİ laik İnsanı Yaratmalıyız!' Dıl Bayramı'nda, DılDerneğıOmerAsımAksoyOdu- lu'nu "Gunbatımı Oykulerı" yapıtıyla alan Hikmet Er- han Bener'ın yapacağı konuşmayı merak edıyordum (Erhan Bener bu yıl 28 hazıranda verılen Yunus Nadı Odulu'nu kazananlar arasındaydı) Sıra, onun konuşmasına gelmıştı Erhan Bener, ol- dukça heyecanlıydı konuşmasına şoyle başladı "Sayın Başkan, degerlt konuklar, Turk dılının ode- neksız ve odunsuz savaşçıları hoşgeldınız'" (Alkışlar) Erhan Bener, bundan sonra açıldı, şoyle dedı "Ben, şunu belırtmek ıstıyorum Odul torenınde, odul alanın oyle uzun uzun konuşması pek alışılmış bır şey değıl Bugun aslında, bır odul torenınden daha onemlısı, Dıl Bayramı'nı kutladığımızı duşunerek Dıl Derneğı 'nın bır uyesı olarak konuşmak ıstıyorum Konuşurken, Turk Devletı'nın kurucusundan, ozel- lıkle ve bılınçlı olarak 'Atatürk'd/ye soz edecegım, Ga- zı Mustafa Kemal olarak degıl < Mustafa Kemal kadar olmasa bıle, buyuk askerler yetışmıştır, buyuk devlet adamlan yetışmıştır Ama bır , ulusu, butun bır Batı'nın yuzlerce yıl ugraştıktan son- • ra ulaşabıldığı uygarlık duzeyıne çıkartmak ıçın devnm- lerı yapmak uzere ortaya atılan ve bunu başaran pek • az ınsan vardır Ve o ınsana o ulusun atası unvanını ver- mek, herhalde ancak O 'na layık olacak bır şeydır ; Dıl devrımınden soz ederken, goruşlenmı şoylece ozetlemek ıstıyorum Ataturk, kendısıne amaç olarak elbette bagımsızlığı seçmıştır, ama onun da belkı uze- rınde Turk ulusunu çağdaş uygarlık duzeyının uzerı- ne çıkartmayı hedef olarak almıştır Bır ulusun çağdaş uygarlık duzeyıne ulaşması, hat- ta onu geçmesı, onu o duzeye çıkartmak ıçın etekle- rıne bağlanmış olan taşlardan kurtarmakla olasıdır Bu taşlar nelerdır? Batı ıle Turkıye arasında bır karşılaştırma yapacak olursak, Batı bunu, bızım 'Ronesans' dıye bıldıgımız, 'yenıden doğuş' hareketıyle başlatmıştır Turk ulusu- nun da boy/e bır yenıden doguşa gereksınmesı vardı Işte, devrımler bu amaca yonelıktır Ve bu amaca yo- nelık olan, yapılan devrımlerın en onemlılerınden bırı- sı, hatîa belkı baş/ıcası Dıl Devrımı'dır Neden? Dıl bır kere, ınsanların bırbırlerıyle anlaşmasını saglayan bel- kı tek oğedır Ama bu oğe olmasının yanında, ınsan- lan baglayan da bır ogedır Ve bunu pek çok kışılık, pek çok devlet, çok 1yı bıldığı ıçın dıl yoluyla başka ulkeler uzennde egemen kılmasını bılmışlerdır Buyuk Osman- lı Imparatorluğu, dığer butun buyuk ımparator/uMar- dan farklı olarak, ışte bu sılahı kullanmasını bılmedığı gıbı, tam tersine başka bırgucun, başka bırınancın et- kısı altında, o ınancı temsıl eden dılın esın durumuna gırmıştır Çok daha açık bır ıfadeyle şunu soyleyeyım Turk toplumunun çağdaş uygarlık duzeyıne çıkmasını en- gelleyen dıldır, en başta dıldır Dıl Osmanlı toplumun- da kutsal bır dıl olarak her şeyın onune geçmıştır Bu- tun yenılık hareketlennın onune geçmıştır Işte. dıldev- rımıyle Ataturk'un duşundugu otekı devrımlerıyle bır arada duşunulduğunde, laık bır devlet ama daha da onemlısı laık ınsanı yaratmak olmuştur Bır polıtıkacı- mız laf etmış bır ara, ve Devlet laık olur ama ben laık değılım 1 fılan demıştı Halbukı ben tam tersını duşu- nuyorum devletler belkı laık devlet olmayabılır, ama eger o ulus kışılerı laık kafada ıseler devletın laık olup olmaması o kadar onemlı degıldır Onun ıçın laık ınsa- nı yaratmamız gerekıyor Laık ınsanın yaratılması da bu- tun bır devrımler sılsılesını gerçekleştırmekle mum- kundur Bılıyorsunuz, 'gardropAtaturkçuluğu' dıye bır lafçıkmıştı, ışteşapka devrımı. kılıkkıyafetdevnmı, ış- te 'Ne gereğı var 9 Herkes ıstedığı şapkayı kafasına gıysın' gıbısıne Butun bunlar, aslında o laık ınsanı. la- ık devletı yaratmanın ogelendır Elbette eğer Turk top- lumu Batı nın yaptığı gıbı bır ronesans harekatını ger- çekten başlatabılırse, ondan sonra, orda olduğu gibı, herkes ıstedığı gıbı gıyınsın ıstedığı gıbı konuşsun, bunlar ancak, o duzeye ulaşmış toplumlann hak ettı- gı ozgurluklerdır dıye duşunuyorum Bu toplumu, her şeyden once, laık ınsanlar toplumu halıne getırmek zo- rundayız Bunun ıçın de en başta dılımızı bağlarından kurtarmamız gerekır dıye duşunuyorum Benı dınledığınızıçın çok teşekkuredıyorum " (Uzun alkışlar) H Erhan Bener'ın de konuşmasıyla. Dıl Bayramı so- na erecektı Dıl Derneğı, salona gırenlere daha gırer- ken, şeker vermıştı 1 Ataturk'un kalıtı rafa kaldınldıktan sonra, parasal guçluklerle oluşturulan Dıl Derneğı, ız- leyıcılere buncağızı sunabılmıştı ne yapsın'? Bayramı kapatırken. bayramın sunucuları, son sozu soyleyecek- lerdt Pınar Goksan Aker-Fatih Aker çıftınden Fatıh Aker, şoyle dedı 'Yazın yaşamının 51 yılında Sayın Erhan Bener, he- pımızın de anladtgı gıbı, alnı açık ve yıne de bılıyoruz kı bu anlatıdan çıkacak olanlar yazılara, kıtaplara do- nuşecek Kendısıne buradan uzun omurler dılıyoruz " Daha sonra, Pınar Goksan, Dıl Bayramı'na gelen ıle- tılerı okudu Bana ılgınç gelen ıletıler ıçınde, 91 yaşın- dakı Dıl Derneğı uyesı Prof Melahat Ozgu'nun ıletı yol- lamasrydı Genç gazetecılık yıllanmda, Melahat Ozgu ıle konuşur, haberler hazırlardım Fatıh Aker, bayramın sona erdığını açıklarken Ismet İnönü'nun "Bırulkede namuslu ınsanlar, namussuz/ar kadar cesur olmadıkça, o ulke ıçın kurtuluş yoktur "so- zunu anımsattı şoyle dedı "Bır ulkede dılını 1yı bılen ınsanlar, en az bılmeyen- ler kaaar cesur olmadıkça, bızım ulkemızın dılı de kur- tulacağa benzemıyor Cesur olmak zorundayız ve mey- danı onlara bırakmayalım dıyerek sozlenmıze son ver- mek ıstıyoruz " (Alkışlar) Odul torenıne. Erhan Bener'ın ağabeyı oykulerını yıllarca zevkle okuduğum Vus'at O. Bener de gelmış- tı, onu da kutladım 1