Katalog

19 EKİM 1996 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER 11 flsahara şov yapü • Dış Haberler Servisi - Tokjo Metrosu'na sarın gazı saldırısı duzenlemekle suçianan Vüce Gerçek Tarıkatı Lıden Şoko Asahara. altı avdır süren mahkemesinın dün yapılan oturumunda. mahkeme salonunu tiyatro sahnesıne «;evirdi. Havarilerinden Yoşihiro Inoue'nın sorgulanmaM sırasında mahkeme yargıcından söz jsteven Asahara. vargıcın kendisinı susturması ûzenne ta\ana bakjp mınldanmaya başladı. Asahara. daha sonra oturduğu iskemlede hoplayıp zıplamaya başladı ve ardından Tok>o Metrosu'na saldırı olayını yüklendığıni söyledı. Tankat liden bir süre sonra ise sabah Tann"dan da\aya ilişkin bır mesaj aldığını söyleyerek masum olduğunu, bürün ruhlara ve insanlara sevgı ve merhamet dağıtmak istedigını belirttı. Ortadoğu'da nükleep tesisler • NEYVYORK(AA)- Ortadoğu'da. Uluslararası Atoın Enerjısı Ajansı'nın (lAEA)denetımi altında olmayan nükleer tesısler bulunduğu öne sürüldü Birleşmış Mılletler Genel Kurulu'na bağlı olarak çalışan dördüncü komitedekı toplantı sırasında konuşan Mısır temsilcısı. bu durumun Ortadoğu'da yaşayan milyonlarca ınsanın hayatını tehdit ettiğini öne sürdû , Meksika'da postal giyenler tutuklanıyor • Dış Haberler Servisi - Meksıka'nın güne>ındekı San Agustın Loxıcha kasabası halkı artık postal giymiyor. çünkü polis bot giyen herkesı gerilla diye tutukluyor. Polis. Kizıldenlı kasabasının büfün halkını. yeni ortaya çıkan Halkın De\rimci Ordusu adlı gerilla örgütünün üyesi sa> ıyor. Kasabaya sürekli baskınlar düzenleyen polis. kasabanın belediye başkanıni, önde gelen memurlannı. öğretmenlerinı bile tutukluyor Uluslararası Af Örgütü. Meksika'daki insan haklan ihlallerinin artık herkese yönelık bır şidette dönüştüğünü belırtti. Alain Juppe'ye ölüm tehdidi • STRASBOLRG(AA)- Korsika'da aynlık yanlısı militanlar (FLNC)' Başbakan Alain Juppe'yi doğrudan ölümle tehdit ettiler. FLNC. Fransız 3. televızyon kanalına gönderdiğı bıldiride, Fransız hükümetinin üyelerine yönelik saldınsı karşısında Fransız Başbakanfnın hedefalınacağını açıkfadı. Fransa'dakı sıvasi gözlemciler. tehdıdın Korsikalı aşın millıyetçılerin 11-12 Ocak 1996 tarihleri arasında yaptıklan toplantı ile ilgili adîi soruşturmanın başlatılmasının hemen ardından geldiğine dikkati çektiler. Çeçen seçimleri lOocakta • MOSKOVA (Cumhuriyet) - Çeçen dıre- nışçiler. Moskova'nın iste- ğine aykırı olarak tek taraf- lı bir seçim karan aldı. Çeçenistan'da devler baş- kanlığı ve parlamento se- çimlerının 27 Ocak 1997tanhinde yapılacağı açıklandı. Parlamentonun dün sabah onaylanan karannın. Çeçenistan Anayasası'na \e Rusya ile ımzalanan an- laşmalara uygun olarak alındığı belirtildi. Kremlin, Bizank'tan beter H * I Yüzyıl önccMiıc Kaıiar çariann. daha sonra komünisflerin, şimdi de Sovyet dönemi sonrası yönefimin yuvası Kremlin, her dönemde Bizans'ı aratmayacak entrikalara sahne oldu. Moskova'da siyasal mücadelenin ana yöntemi saray entrikalan. Lebed'in Kremlin'e önce davet edilmesi, sonra da kovulması bu vazgeçilmez yöntemin son örneği oldu. HAKANAKSAY MOSKOVA- Kremlın'de her şey eski tases- ki hamam. Yüzyıllardan berı göreve gelenler ve görevden ayrılanlar. saray entrikalanna ve Bizans oyunlanna araç oluyor Çarlar. genel sekreterler ve dev let başkanlan, önce bınleriy- le birleşıp ötekileri tasfiye edıyor, daha sonra da kalanlann ayağını kaydırmak için kendine yeni müttefikler buluyor. Dev let Başkanı Bo- ris Yeltsin'in. Rusya Gü\enlik Konseyi Sekre- teri Aleksandr Lebed'ı önce Kremlin'e davet edip sonra kovması. bu vazgeçilmezgeleneğin son örneği oldu. Dünyada en fazla hangi lıderın müttefik de- ğiştırdiği üzenne istatıstik veri bulunmuyor; Guiness rekorlar kıtabının "iç poiitikada en çok adam harcayan dev let başkanı" gıbi bır araştırması da yok. Ama olsaydı. Rusya liden Yeltsin herhalde ılk sıralardan bırinde bulu- nurdu. Yeltsin tarafından "harcanan'* lıderden ba- zılarını anımsavalım. Komünıst Partısı'ndeki eski şefi MihailGorbaçov.eski Başbakanİvan Sila>ev, eski Parlamento Başkanı Ruslan Has- bulatov,eskı Dev let Başkanı Yardımcısı Gene- ral Aleksandr Rutskoy (ki yükselişinde vedü- şüşünde General Lebedle arasında büyük pa- ralellık var). eski Dev let Sekreteri Gennadiy Burbulis. eski Başbakan Yegor Gaydar, eski Rusya Televizyonu Müdürleri Yegor Yakovlev ve Oleg Poptsov, eski Basın Sözcüsü V'vaçes- lav koslikov. eski Güvenlik Şefi Aleksandr Korjakov ve nihayet eski Güvenlik Konseyi Sekreteri Aleksandr Lebed... Bizans yöntemlerinın modası bir türlü geç- miyor ve Yeltsin, sağlık durumu oldukça bo- zuk da olsa, çok iyi bıldiği bu oyunu sürdür- mekte ayak dıriyor. Bundan sonrakı kım? İk- tidara en yakjn duran Başbakan Viktor Çerno- mırdin mi? Onunlagızli rekabet içındeki Dev- let Başkanlığı 1dan lşler Müdürü Anatoliy Çu- bays mı? Yoksa her ıkısini de ürküten Içişleri Bakanı Anatoliy Kuliko\ mu? Lebed'le aynı gün görev ıne son verilen Hava Indirme Kuv- vetlerı Başkomutan Yardımcısı Vladimir Ka- zantsev'ı 30 kadar subayın ızleyeceğı söylen- tisi doğru mu? Son zamanlarda Lebed'le itti- fak kuran eski "entrika ustası" yeni milletve- kilı adayı General Korjakov tutuklanacak mı? Yoksa onun ifşaedeceğıni açıkladığı gızli dos- yalar, Kremlin'de yeni istifalara mı yol aça- cak?.. Bir soru daha: Bütün bu demokrasi dışı yön- temlerle Rusya'da demokratık düzenı güçlen- dirmek mümkün mü? Lebed yeniden 'asi general' , Bir zamanlann "Asi General"i Aleksandr Lebed tam 4 aylık iktidar döneminden sonra yeniden muhalefete döndü; yeniden "asj" kim- lığine kavuştu. Eski Savunma Bakanı Pavel Graçov'a baş- kaldıran ve ıktidan acımasızca eleştıren Lebed. 16 hazıran 1996'dakı ılk turdevlet başkanlığı seçimlennde üçüncü olmuş ve ertesi gün de Yeltsin'inyardımcılığınagetırilmişti. Lebed'in ov kitlesinin desteği. ikinci turseçimlerde Yelt- sın' in Zyuganov "u geride bırakıp başkan seçil- mesınde büyük rol oynamıştt. Aradan geçen 4 ay içinde Kremhn'de hiç kımsenın sempatisini kazanamadı Lebed. Ne Yeltsin'le anlasabildi ne de Çernomırdin'le. Ne Çubays'la. Ne ülkenin en güçlü liderlenn- den Moskova Belediye Başkanı Yuriy Luj- kov'la. Ne de Komünist Partisi Başkanı Gen- nadiy Zyuganov "la. Bir tek, Ceçen dırenışçilerleortak dil bulma- yı başarmıştı Lebed. Çeçen savaşına son veril- mesinde belirieyici rol oynamıştı. Amahepaykınydı; hep gözü yükseklerdey- dı: hep yakında mutlaka devlet başkanı olaca- ğını söylüyordu. Ve sonunda öncekı gün Dev- let Başkanı Boris Yeltsin tarafından görevın- den alındı. Çarşambagünü İçışleri Bakanı Kulikov. Le- bed'i darbe hazırlığı yapmakla. kendine bağlı özel ordu kurmakla suçlamıştı. Perşembe günü "Lebed'in Kremlin Öykü- sü"ne son noktayı Yeltsin koydu. Hasta hasta bır televızyon konuşması yapan Yeltsin. Gene- ral'in geçimsiz ve sorumsuz olduğundan ya- kındı. Yardımcısı Lebed'i, kendısınedanışma- dan davranmakla ve ülkede seçim atmosferi yaratmakla suçlayan Yeltsin, bu duruma daha fazla sabredemeyecegini de belırtti ve Lebed'i görevden alan kararnameyi kameralann önün- de imzaladı. Bundan birkaç saat sonra bir basın toplantı- sı yapan Lebed yandaşlannı sükûnetedavet et- ti ve darbe söylentilerini yalanladı. Krem- lin'den çıkanlmasının Çubays'ın planı olduğu- nu sav undu. "Yeltsin'i vaktiyle çok eleştirmiş- tim; ama şimdi buna gerek yok. çünkü o artık yaşlı ve hasta bir adam"dedı. Çeçen savaşının yeniden alevlenebileceğini söyledi. Biraz din- lendikten sonra siyasal mücadeleye hız vere- ceğını bıldirdi. Lebed Kremiin'in ortamına bir türlü uya- madığını ıfade etti; kendini kara karga sürüsü içindeki tek beyaz kargaya benzerti. Ancak Kremlin'e yeniden döneceğını vaat etmekten geri durmadı. Ve bu yolda saray entnkalannın tecrübeli ismi, bir zamanlar Yeltsin'in eski ko- ruması ve 11 yıllık arkadaşı olan sertlik yan- lısı General Korjakov'la ittifakını sürdüreceği- ni v urguladı. Böylece Kremlin'de geçirdiğı son 4 ay içinde "munun kurallan" ife tanıştığını ve iktidar için Bizans yöntemlmerini kullan- maktan kaçınmayacağını ima etmiş oldu. Entrika, LebedH güçlendirir MOSKOVA (Cumhuriyet)- Lıder Boris Yeltsin'in kalp hastalığı yüzünden 3 Temmuz 1996'daki başkanlık seçimlerinden sonra fıilen iktidar boşlugu içinde olan Rusya'da siyasal ortam yeniden gergınleşti. Rusya halkının gözünde en güçlü lıderlerden biri olan General .Aleksandr Lebed, Kremlin'deki "eski profesyoneller" arasında hıçbır zaman cıddı bır güç oluşturamamıştı. Ne sağdan ne de soldan hiçbir partı \e lıderle ıttifak kuramamıştı. Tek başına oynamak \e tek parti ve liderle ittifak kuramamıştı. Tek başına oynamak ve tek başına kazanmak istiyordu. Bunun için ıktidann avantajlannı kullanmayı denedi. Önce yolsuzluklarla ve mafya çeteleriyle mücadeleye girişti. Beceremedi. Daha sonra bütün ilgisini Çeçen savaşını durdutma konusunda yoğunlaştırdı. Ve büyük başarı kazandı. "Kremlin sakinleri" tarafından en fazla "koşullu ve ihtnatü'" açıklamalarla desteklenen banş anlaşmasıyla Rusya halkının gözünde daha da güçlendi. Daha geçen haftaki anketler. Lebed'in ülkenin tartışılmaz en güçlü lideri olduğunu ortaya koyuyordu. Ancak bir başka önemlı gerçek daha vardı. Lider Yeltsin görev ıni yerine getiremeyecek kadar hastaydı. Ve birkaç hafta içinde tehlikeli bır kalp ameliyatı olmak amacıyla yaşamını riske sokması gerekiyordu. Bu durumda ameliyatın başarısız kalması olasılıgı hesaplanarak yeni lıderin kim olabıleceğı tartışmalan yoğunlaşmaya başladı. Başta Başbakan Vlktor Çernomırdin olmak üzere iktidann bütün adayları, Lebed'in yükselişinden huzursuzdu. Sonuçda "asi generaTin ayağı kaydınldı. Ve öteki herkes rahat bir soluk aldı. Rahatlayanlar arasında, diplomatık bır dille olayı "Rus>a'nın iç işi" olarak değerlendıren Batılı başkentler de vardı. Şimdi Kremhn'de kalanlar kendi aralannda yeni bır mücadele dengesi oluşturmaya başladıiar. Bu arada Lebed'in darbeye hazırlandığı ıddıası üzerine Rusya Başsavcılığı'nın soruşturma yapması gündemde. Eğer Lebed ve yardımcılan tutuklanmazsa ya da bır iç savaş ortamı doğmazsa. bambaşka gelişmelere sahne olabilir Rusya. Daha bugünden pek çok siyasal gözlemci. muhalefette manev ra yetenegi artacak olan Lebed'in. Rusya'nın en etkili lideri olduğu görüşünü savunuyor. Ayrıca Yeltsın'e yakında yapılacak kalp ameliyatı başanlı olmazsa kısa süre içinde yeniden devlet başkanlığı seçimleri düzenlenmesi gerekiyor. Bu durumda. hem Çeçenistan'da barışı savunan hem de gerektiğinde Kremlin'e meydan okuyan lider olanak tanınan General Lebed seçimlerin en şanslı adayı olabiIir.Bir zamanlar nasıl Gorbaçov'un Kremiin'den uzaklaştırmaya çalıştığı Yeltsin başa geçtıyse. şimdi de Yeltsin tarafından ışıne son verilen Lebed >eniden iktidara dönebılır; hem de her konuda tam yetkili olarak. Rusya halkının eskiden beri "Kremlin küskünü" liderlere sempati duyduğu bilınivor. Sakalda keramet var GUNLUGU HAKAN AKSAY Taksi rağbet görmüyor Altı yıl önce Moskova'daki taksilerin sayısı 17 bindi. Şimdi yalnızca 2 bin. Insanlar daha çok, resmi izni olmadan çalışan arabaları tercih ediyor. Taksılerde kilometre fiyatı 3500 ruble (yaklaşık 60 bin TL.) Özel arabalanyla izinsiz çalışan ve özelci olarak adlandınlan sürücülerin kilometre fiyatı ise genellikle 1500-2000 ruble arasında değişıyor. 'Kadın tehlikesi' büyüyor Moskova'da ışlenen her dört suçtan biri- nın faili kadın. Suçlu kadınların daha çok ter- cih ettiği yol hırsızlık. Başkentte yılın ilk 9 ayında tutuklanan 10 bini aşkın kadından 107'si cinayet sanığı. Geçen yıla göre kadın- lar arasındaki suç oranı artışı yüzde 25. Şu "yeni Ruslar" bir âlem! Her konuda "yepyeni" yakla- şımları var. Geçenlerde bır ga- zeteci "yeni Rus", Lenin'i ve Castro'yu örnek göstererek sakallı liderlerden pek hayır gelmedığini cıddi ciddi kanrt- lamaya çalışıyordu. Başansız isimler arasında eski Devlet Başkanı Sözcüsü Vyaçevlas Kostikov, bir za- manlar sakal bıra- kan eski Devlet Başkanı Yardımcısı Aleksnadr Ruts- koy ve Çeçen lider Selimhan Yandar- biyev'den söz edi- yordu. Sakal bıra- kanlarda "uyum- suzluk" ve "isyan" duyguları anyordu. Tüm sakallılar adı- na alındım, kendi kendime söylen- dim; ama yatışma- dım. Hem başarısız hem de sakalsız li- deıieri burada sıra- lama karan aldım; sonra vazgeçtim. Bunun "estetik ferc/h"sayıldığını açıklamaya, ya da Rusya'da soğuk havanın sakal bı- rakmada etkisi ol- duğunu anlatmaya hiç niyetlenrnedim. Rusya'nın tarihınde ("komünist dönem" öncesinde sakala gösterilen saygıyı, sakala zarar verilme- sini ağır cezalandıran Yaros- lav Mudriy(soyadı"b;7ge" an- lamına geliyor!) yasalannı anımsatmayı istemedim. So- nunda saf değiştirdim. Çar Büyük Pyotr'un (bızde- kı adıyla "Delı Petro") "sakal reformu"nun yeniden uygu- lanmasını talep etmeye karar verdim. Büyük Pyotr, 1705'de yayımladığı emirle sakallann kesilmesini zorunlu kılmış; il- la sakallı gezeceğim diyenle- re 50-100 ruble "sakal vergi- si" koymuş: vergiyi ödeyenle- re de şimdiki araba plakaları- nı andıran izın belgeleri ver- miş. Böylelikle "p/yasaya eko- nomısı"ne ilginç bir katkıda bulunmuş. Tüysüz "yem'Rus- lar"a önemle anımşatılır!,. Moskova'da ofis lükstür Bombay'dan sonra dünyada ofis kiralannın en pahalı olduğu kent Moskova. Rusya başkentinde bir metre karenın yıllık ortalama kirası 97 dolar. Bu rakam Pekin'de 85, Şanghay'da 83, New York'ta ise 60 dolar. Kremiin'den kovulan Lebed. Rus ordusunun huzursuzluğuna dikkat çekti. 4 Sıcak Sohbahar 9 uyarısı MOSKOVA - "Darbecitikle" suçlandık- tan sonra Rusya Dev let Başkanı Boris Yelt- sin tarafından "iş arkadaşlanyla uyumlu çahşamıyor" gerekçesiyle görevinden az- ledilen Rusya Güvenlik Danışmanı Alek- sander Lebed, görev inden aynlır aynlmaz yaptığı açıklamalarla karşı atağa geçti. Rus hükümetinin aylardır asker ve memurlann maaşlarını ödeyememesi nedeniyle birkaç güne kadar siyasi açıdan sıcak bir döneme girileceğı uyansmda bulunan Lebed ayn- ca devlet başkanlıgı konusunda kararlı ol- duğunu da vurguladı. Içişleri Bakanı Anatoli Kuliko\'un "Velf- sin'in sağlık durumundan faydalanarak darbe hazırlıyor" suçlamaları ardından Yeltsin tarafından görevden alınan emekli General Lebed Rus hükümetinin temmuz- dan bu yana biriken memur ve asker ma- aşlarını ödeyememesi halinde Mosko- va'nın 20 ekimden (yann) itibaren "sıcak bir sonbahar" geçirmeye başlayacağını söyledı. Yeltsin tarafından ani bir şekilde görevinden alınan Lebed düzenlediğı ba- sın toplantısında "İnsanlar masal dinle- mekten bıkti. Maaşlan ödemenin zamanı geldi artık" diye konuştu. Genelkurmay başkanlığı temmuz ayından bu yana öden- meyen asker maaşlarının en geç 25 ekime kadar ödeneceğini bildirmişti. Rus hükü- metinin tüm ülke çapında görev yapan as- kerlere ve memurlara 7 mılyar400 mılyon dolann üzerinde borcu var. Maaşlann söz verilen tarihte ödenememesi halinde 20 ekimden itibaren Kremlin için sıcak gün- lerin başlayacağı konusunda uyanda bulu- nan Lebed ayrıca "iki aktör tarafından sahnelcnen kötü biroyun" olarak niteledi- ği işten çıkartılmasına da ordunun "ters tepki" göstereceğini kaydetti. Görevden alındıktan sonra Moskova'da düzenlediği basın toplantısında >andaşla- nnı sükûnete çagıran 46 yaşındaki emekli General Lebed "İtaat etmeyi reddettigim için beni attılar" dedi. Lebed "Sürüdeki kara ko>undum. Beni atmalan an mesele- siydL Onlaruı sürüsünün bir parçası degi- lim"diye konuştu. Bir süre dinlenmeyi planladığını söyle- yen Lebed daha sonra. gelecekte tertip edi- lecek muhtemel bır seçim için hazırlana- cagmı, ancak kampanyalara, Dev let Başka- nı Yeltsin havatta olduğu sürece başlama- yacağını belirttı. Lebed ayrıca "Arkadaşlanmu müttenk- lerimi ve halkımı. ters hareketlerde bulun- mamava çağınyorum. Sadece kanuni yön- temleri kullanacağız" dedi. Rusya Genelkıırnıay Başkanı da görevden almdı MOSKOVA (AA) - Rusya'da. Genelkurmay Başkanı General Mihail Kolesnikov. görevinden alındı. General Kolesnikov "un yerine General Viktor Samsono> getirildi. Savunma Bakanlığının açıklamasında. General Kolesnikov "un. Dev let Başkanı Boris Yeltsin'in isteği üzenne görevinden alındığı belirtildi. t General Kolesnikov 'un verine. Bağımsız Devletler TopluluğuİBDT) bünyesinde asken işbirliğınden sorumlu General Viktor Samsonov'un atandığı açıklandı. General Kolesnikov. Gernelkurmay Başkanlığı görevinin vanı sıra. Savunma Bakanlığı birinci yardımcılığı görevinı de kaybetti. Bu arada, Yeltsin. Kremlin Sekreten Anatoli Çubavs'ın vardımcısı Vladimir Antipov'u da görevden aldı. Antipov "un personelden sorumlu olduğu bıldırildı. Nüfus cüzdanımı kaybettım. Hükümsüzdür. UL'STAFA KAĞITÇIOĞLL Nüfus cüzdanımı kaybettim. Hükümsüzdür. DOSTKİP