Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURİYET 10 EKİM 1996 PERŞEMBE
10 DIŞ HABERLER
avaştan sonra Bosna'da Müslüman kesimde dıne yönelış
gözle görülür ölçüde artmış. İslami gıyim tarzını
benimseyenler ve camiye gıdenler sa\ aştan en çok
etkilenen kesimlerde daha fazla görülüyor. Batılılann
fundamentalizm korkusunu Boşnaklar gereksız bir paranoya
olarak
yorumlarken, sa\aş
nedenıyle kimliğıne
saldınlan
Müslümanlann
doğal olarak dine
sarıldığını, ancak
bunun geçıci bir
durum olduğunu
belırtıyorlar.a s c İ î k n u r
osna'da 198O'lı yıllarda camıye namaz
kılmaya giden Müslüman sayısı azalınca
kadınlar da camiye çağnlmış. 0 nedenle
namaz saatlerinde cami avlusunda bırçok kadın
erkeklerle yan yana aptes alıp camide yan yana
namaz kılıyor. Camide namaz kılan kadınların
çoğunluğu 50 yaşın üzerinde. Tesettürlü falan da
değiller.
osna'da bizdeki Diyanet'in karşılığı
olarak Rıyaset adında resmı bir kuruluş
\ar Camilenn giderlen ve ımamların
maaşı bu kuruluştan sağlanıyor. Camilenn
büyük bir kısmı Osmanlı'dan kalma. Ancak Tito
dönemınde de bırçok cami yapılmış. Cemaati az
olmasına karşın cami sayısı oldukça fazla.
Bogoıııil usuHiMüsKrnıanhkSaraybosna sokakiarında
nadıren de olsa başortulu ve
pardosusu topuğunu doven
tesetturlu genç kızlarla da
yolunuzkesışebılıyor Dıya-
loğa kapalılar Ronuşma
teklıflennı çoğunlukla gen
çev ın> orlar A.ra sıra da ara-
balannın camma Humeyni
resımlennı asmış Bosnalıla-
n görmek kıtnseyı şaşırtmı-
yor Ancak yıne de İslami
gıyımı seçmış olanlar, gene-
lın ıçınde çok az bir oranı
oluşturuyor lran, Suudı
Arabıstan gıbı ulkelenn yo-
ğun parasal desteğıne \e
mısyonerlenn faalıyetlenne
rağmen Bosna halkı uzenn-
de çok etkılı oldukları soy-
lenemez Yıllarcakomunıst
rejımı yaşadıktan sonra oz-
gurluğune çok duşkun olan
Boşnakların bu dunyanın
nımetlerıne sırt çevırerek
ahrete yatınm yapmalanna
ıhtımal \erılmıyor Konuş-
tuğumuz Bosnalılar. para
musluklan ne kadaraçılırsa
açılsın radıkal Islamcılann
SDA'nınustyonetımıdışın-
da Boşnak halkı uzennde et-
kılı olamayacakları goru-
şundeler
Saraybosna'da en gor-
kemlı elçılık bmasına sahıp
olan tran'ın aynı zamanda
çarşının ıçınde bir de kultur
merkezi bulunuyor Onun-
den her geçışte ozellıkle
baktığımız merkezde gore\ -
lı Iranlılar dışında kımse go-
rulmuyor
Bu tabloya rağmen yıne
de savaş oncesıne gore ca-
miye gıden, oruç tutan \ e te-
setture uyanlann sayısı ıkı-
ye katlanmış Saray bosna'nm bazı ma-
hallelennde Kuran kurslan açılmış
Savaşta yakınlannı yıtırenlerde \e
kentın varoşlarında dıne yonelış daha
fazla Fethullahçılann da Bosna"nın
Saray bosna başta olmak uzere uç ken-
tındeokulaçmagınşımlen \ar Saray-
bosna'dabırbınayı onararak okula do-
nuşturen Fethullahçılar. oğrenım fa-
alıyetlennı bir yıl erteledıler Ankara
\e lstanbul'da kendı okullannda eğıt-
tıklerı Boşnak çocuklan. bir yıl sonra
Saray bosna'dakı okula aktaracaklar
Bosna'da Islam ulkelen ıçınde en
çok yardım gonderen ulke olarak
Iran'ın adı geçıyor Radıkal tslama ka-
yışın sa\aştan sonra gozle gorulur
oranda artması kabul edılse bıle Boş-
naklar. bu durumun Batılılar tarafın-
dan ozellıkle abartıldığı konusunda
hemfıkır \olda gorduklen uç tane tur-
Dayton Anlaşması'na göre savaş sırasında Bosna'ya diğer İslam ülkelerinden savaşmaya giden bütün mücahitlerin
ütkeyi terketmesi gerekiyordu. Ancak mücahitlerin bir kısmı SDA'nın da desteğiyle Boşnak kızlarıyla evlenip oturma
izni elde ettiler. Mücahitler Zenitsa ve Tuzla yakınlannda özellikle de Bakatıcı ve Zavidoviçi bölgesinde bulunuyor.
Boşnakların eski dini Bogomillik
Sla\ ırkının dinsel a\nşması Roma İmparatortuğu'nun
dağılmasından hemen sonra başlar. Hınatlar Roma'dakı
Papalığa bağlı katolık kılısesine bağlılıklarını surdururken.
Suplar bolgenın \enı lıâkimı Bizans İmparatoriuğu'nun
etkısıvle konstantuıopolıs Patnklığı'ne bağlanarak
Hrıstıvanlığın Ortodoks mezhebını benımsedıler. Bir başka
deyımle Sla\lann batıda olanlan Roma'\a bağlı Katolik,
doğuda olanlan tstanbul'a bağlı Ortodoks. Bosnalılar ise
Bogonul mezhebını sectıler. Bızans'ın Roma'nın venni
alnıası. belkı de dunvanın en bu\uk kentı halıne gelmesı.
Balkanlar'ın geleceğı açısından bir donum noktası oldu.
Roma'nın sadece dınstl açıdan suren etkisı, Papa ile
Konstantuıopolıs Patnklığı arasında \I. \ uzv ılda su > uzune
çıkan vetkı çatışması sonucunda havlı zavıfladı. Bir yandan
feodal >apı yavgınlaşırken, ote vandan Konstantınopolis
Patnğı'nin ustunluğu tartışılmamakla bırükte Sırp ve
Bulgar gibi bazı kılıselenn ozerklığirun kabulu, ıbadeün
^unanca'dan başka dillerde de vapılnıası. katolik kilisesınin
odün \ermeztiğine karşın Ortodoks kilisesınin
Bizansl&şnıasının bir unsunu olarak Balkanlar'da tercih
gormesini sağlamıştır.
Hınstivanlığın egemen olduğu donemde Ortdoks kilisesinin
etkin egemenliğimn \anı sıra Katolik ve Protestanlar gibi
>erel mezheplerin dışında Bogomiller. unitarienler de bu
bolgede farklı birer unsur olarak >aşadılar.
"Ortaçağın en buvuk puritenleri" dıve tanımlanan ve iki
kiliseden de bağımsız bir yapıva sahıp olan Bogomiller, XIV
\e \\. vuzvülarda topluca İslam'a geçtıler. Bugunku
Müslüman Boşnaklar. Bogomillerin torunlandır.
Anadolu'dan Turk gefırme politıkası \\ I. vnzvılın sonuna
kadarsurnıusunufusun vu/dc 15'ınıoluşturmuştur. V\ II.
> uz> ılda gonullu \e toplu İslamlaşma sonucu bu oran. \ u/dt
40'lara kadar çikmıştır.
Bosna'da Bogomıl mezhebine ait Bogomıl kilisesi \ardır. Bu
kilise Katolik kıusesını put sav ıvor. Bogomıllerde haç ışareti
kutsal savılmıvor. \afhze karşılar. Gunde sade şekıide beş
kez diz çokerek dua edilhor. Islanıa benzer ozelliklen
nedeniyle BogomıJ mezhebınden olanlann. Osmaniüann
işgalinden sonra kolavca Musluman olduklan sanıbyor.
Özellikle kentlerde oturanlar Musluman. dağlarda
oturanlar Ortodoks kaldılar. Bugun de durum boyledir.
Sırplar daha çok kov lerde \e dağlarda oturanlardır.
banlımn resmını çeken Batılı gazete-
cılerın ola>ı abarttığını uhıslararasi
kuruluşların vonetıcılerının de bu ko-
nuda gereksız bıı parano\a\a kapıldı-
ğını \urgula\an Bo^naklara goıe. sa-
va>ta > aşananlardan sonra bu gelı ^nıe-
ler doğal "Sa>aşta Ortodoks Sırplar
i)e Katolik Hınatlar bize Musluman
kimliğımız nedeni} le saldırdılar. İçgu-
dusel olarak bızim de saldınlan kimli-
ğimize sanlmamı/ soıı derece doğal.
\>nca sa\aş suresince gorduk ki blze
sadece İslam üikeleri kucak açtL Hem
vardım gonderdiler hem de cephede
bizimle birlıkte çarpıştılar. Her fırsat-
ta dün\a\a insan haklan konusunda
ders veren ABD \e A\ rupa ulkeleri ise
Müslüman Boşnaklara \onelik katli-
amı se> rettL Bize \ardım eden İslam ul-
kelerineşukrandu\gulanmızıifadeet-
memizden neden rahatsızlık du\ulu-
>or? Batı ve laikler bize el uzattılar da
hıtmadık mı?" turunden sozlerı M\a-
setçısınden ışadamına. burokratından
kah\ edekı garsona kadar her Boşnak-
tan dınledık
Bunun vanında sık sık. "Boşnak
halkı tahmin edemeveceğiniz kadar
pragmatısttir. Şu anda gerek Boşnak
halkı gerekse iktıdardaki SDA voneti-
cileri. gelen vardımlar nedenhle radi-
kal Islamcılan urkutmemeveçaiışıvor-
lar. islamivonetim biçimine mevyal bir
tavır sergiiemeleri >ardımlann her an
kesileceğine dairduvduklan kavgıdan-
dır" turunden bırbırıne benzer \orum-
lar dınledık
Boşnakların Müslümanlığı
Hırvatlarve Sırplargıbı Sla\ ırkın-
dan olan Boşnakların Müslümanlığı
kabullemşı, bugun Bosna-Hersek Fe-
derasyonu'nu oluşturan topraklann
Osmanlı Imparatorluğu'na geçışınden
sonra gerçekleşır 1350 > ılından ıtıba-
renadımadımBalkanlar'avayılanOs-
manlı lmparatorluğu, Bosna-Hersek'ı
1483 >ılmda toprakiarına katar Sırp-
lara sorulduğunda toprak sahıbı Boş-
naklar, daha fazla \ ergı \ ermekten ka-
çındığı ıçın Musluman olmuştur An-
cak Ortodoksluğu \e katolıklığı Ro-
ma ve Bizans lmparatorluğu donemın-
de kabul etme>en Boşnaklann. hıçbır
zorlama olmaksızm Islamıvetı seçtı-
ğı. Batılı tarıhçılertarafındanda kabul
edılıyor
Hınstıvanlığın tarklı bir yorumu
olan Bogomıllığ! seçen Boşnaklar. o
donemde de dığer Slav halklan tara-
fından ezıldığınden Osmanlılann gel-
mesıyle egemen toplumun dının\ ka-
bul ederler Bu onlar ıçın belkı de bir
kurtuluşu ıfade etmektedır Osmanlı
ıle gelen Sunnı Islaının vanı sıra Bal-
kanlar'da çok sayıda açılan Bektaşı
tekkesıyle de İslamın farklı vorumla-
n zengın bir mozaık olarak bu toprak-
lara taşınır Bektaşı dervışlerının Bal-
kanlar'a gelışı Osmanlı ordulannın ge-
lışınden onceve rastlar
Günumuzde camıler ve buralarda
gorev vapan ımamlar. bızdekı Dıva-
net'ın karşılığı olan "Rhasefadlı bir
kuruma bağlı Rıyaset kurumu. a\nı
bızım Dıvanet tşlen Başkanlığı gıbı
devlete bağlı resmı bir kuruluş Dın
gorev lılennın maaşı ve camılenn gı-
derlen bu kuruluş taratından karşıla-
nı\or Camilenn buyuk bir kısmı Os-
manlı donemınden kalma
Bosna'da Muslumanlık bızdekın-
den çok farklı >a^anı\or En onemh
farkhlık. bu ulkede camılere kadınla-
nn da gırebılmelen Kadınlar. erkek-
lenn vanında saf tutarak namaz kılıv or
Ov le tesetturlu falan da değiller Cu-
ma namazı sırasında Begov a Camıı 'ne
ozellıkle gıdıp avluda gozlem yaptık
Kadınlar Anadolu'dakı kadınlar gıbı
baş bağlamış. eteklerı de dız ustun-
devdı Erkeklerle birlıkte aptesalıpay-
nı kapıdan ıçerı gırdıler Namaz kılan
kadınların 50 vaşın uzennde olması
dıkkat çekıcı>dı Sokakta gorduğu-
muz tesetturlu genç kızlan cuma na-
mazında goremedık
Genç kızlar daha çok ramazan ayı
suresince terav ı namazına ılgı gosten-
yormuş Budurumu EmineHoriç,du-
nuru Saadet Haciç ve kaldığımız evın
sahıbesı Menem Smaifcjviçde tev ıt et-
tı Ev sahıbemız Mervem Smaılovıç,
e\ın temızhğını yaptığı bir gun. kom-
BAÇARŞFDA İŞPORTACILIK YAPAN NURETTİN CİKOLİ
6
Tito dönemi daha iyiydVÇarşı ıçınde dolanırken gozumuze sevımlı bir
ıhtıyar ılıştı Onundekı mınık tezgâhına.
çakmak. tesbıh. avna. tarak. rutun tabakası ve
benzen şe> len dızmış gunun nafakasını
çıkarma derdmde\dı
- "Selamünalevkiım"
Cikoli: "Ale\kumselam. buyurun"
- Aaaa Türkçe bilivor musunuz?
Cikoli:"Eee ben Turkum Tabıı kı Turkçe
konuşacağım Nveşaşırdın'
1
"
- Burada Türkçe konuşana pek
rastlamadım da... Saravbosnalı mısınız?
Cikoli: "Hayır. Kosovalıvım "
- Kosovalılar genellikle \rnavut olur. Siz
Arnavut musunuz Türk mii?
Cikoli: Turkum Ama Arnav utlarla da
yakınlığım var"
-Ne türbirvakınhk?
Cikoli: "Eşım Arnavut \ynca onlann da
çoğu Bektaşı ben de Bektaşıv ım "
- Eşiniz de Türkçe bilivor mu?
Cikoli: "Yok bılmıvor O bılmedığı ıçın
çocuk da oğrenemedı Ben butun gun
dışandayım Çocuk anneyle beraber olduğu
ıçın Turkçe oğrenemedı "
- Sarav bosna'dan ne zaman geldiniz?
Cikoli: "Çok eskıden. ev lenmeden once
geldım "
- Barış kalıcı olacak mı?
Cikoli: "Allah bılır Savaştanonce
bırbırlenne gıreceklen kımın aklma gelırdı
Tito gıttıkten sonra olanlar oldu O donemde
herkes banş ıçınde yaşar ıdı O gıdınce her
şey altust oldu Muslumanlar. Tito dönemınde
çok rahattı Kjmse kımsenın dınıne ıbadetıne
kanşmaz ıdı Şımdı ne olacağını kımse
bılemez "
- Siz hangi Bektaşi Dergâhı'na bağlısınız,
Sarav bosna' mı?
Cikoli: "\ok Lskup'tekı dergâha baglıvım
Buradakı tekke artık ışlemıyor Mostar ve
Tuzla'dakı de o>le Bılmıvorum Gradışka
Debre'dekı hâlâ duru>or mu
1
"
- Burada Bektaşiler çok mu Nurettin Bev?
Cikoli "Bektaşiler çok olsaydı buranın halı
bo> le mı olurdu ev lat Burda Nakşıbendı
çok."
Nurettin Cikoli, Saraybosna'da işportacılık yapan Koso-
valı bir Türk. Bektaşi olan Cikoli, "Bektaşiler burda çok
olsaydı bunlar olmazdı" diyor.
Oslobodenje gazetesinde çalışan biri Hırvat biri Boşnak iki gazeteci
'Olanlardan politikacılar
kadar aydınlar da sorumlu'
\ ladimir Simiç ıle Nihad Timiç
Sara>bosna'da savaş sırasında \a\ı-
nını aksarmadan çıkan Oslobodenje
gazetesinde çalışan çok vakın ıkı ak-
radaş Bınsi Hırvat.dığen Musluman
Boşnak lkız kardeş gıbı sureklı bir-
lıkte dolaşivorlar Gunduzlen gaze-
tenın teknık ser\ ısınde beraber geçen
Vladımır ıle Nıhat akşamlan da bır-
lıkteler Onlan ya gazetecılenn takıl-
dığı Intemet Cafe'de va da vabancı
gazetecılenn uğrak ven barlarda go-
rebılırsınız Savaş dönemınde ozel-
lıkle Mostar veçevresınde Hırvatlar-
la Boşnaklar bırbırlennı boğazlarken
bu ıkı arkadaşın dostluklanna en ufak
bir golge duşmemış
-Birinizin Hırvat birinizin Sırp ol-
ması nedenivle savaş sırasında dost-
luklannız etkılenmedi mi?
\ladimir Simıç: Havır neden etkı-
lensın Bız çok eskı ıkı arkadaşız Us-
telık meslektaşız v e aynı gazetede ça-
lışı>oruz Her şevden once bu toplu-
mun ıçınden vetışmış avdınlanz Bı-
zım ırkçı bir vaklaşım sergılememız
elbette beklenemezdı Dostluğumu-
zun surmeünde v adırganacak bir du-
rum goremıvorum Olavlara objektıf
vaklaştıgın bureı.e bovîe bir tehlıke
yok Nıhad benım en yakın arkada-
şını Halklanmız arasında savaş çık-
tı dıye bızım de bırbınmıze savaş aç-
mamız gerekmıyor
-Hırvatlaria Boşnaklar da birbiri-
ne çok v akındı. \y nı ırktan gdiyoriar
ve komşuluk ılişkîten vardı. Ama bir-
biıierine acımastzca saldırdılar. De-
mek ki çıkaıiar söz konusu olduğun-
da dostluklar bozuluvormuş?
Nihad Simıç: Maalesefoyle Ama
sokaktakı halkı bu noktayagetıren so-
rumsuz polıtıkacılardır Politikacılar
sonunu hıç hesap etmeden halklan
Saraybosna'da savaş sırasında bile yayınını sürdüren Os-
lobodenje gazetesinde çalışan Hırvat Vladimir Simiç ile Ni-
had Tihiç, savaşa rağmen dostluklarının bozulmayışını ay-
dın olmanın gereği olarak yorumluyor.
bırbınne duşman etmek ıçın ne gere-
kıyorsa yaptılar Savaştan sokaktakı
halkın çıkan voktu S'onetımlennı
surdurmek ıçın ve her şeve tek başı-
na sahıp olmak ıçın bazı politikacılar
adım adım bu sonu hazırladılar
-Peki aydınlar savaşa engel olmak
için herhangi birgirişimde bulunma-
dılar mı? En a/ından polıtikacılara
karşı bir tavır geliştirmediler mi?
MadimirSimtç: Neyazıkkı avdın-
lanmız uzerlenne duşen sorumlukla-
n yenne getınnedıklen gıbı bazı ay-
dınlann bu sav aşa çanak tuttuklan bı-
le sovlenebılır O nedenle avdınlann
en az politikacılar kadar suı,u ve so-
rumluluğu bulunuyor Okuma oranı
çok yuksek olan bu toplumda en azın-
dan halkı uyaracak ve banşın bozui-
masınaengel olacak bir gmşımde bu-
lunabılırlerdı ama yapmadılar
-Her ikiniz de Sırplar tarafından
surekli bombalanan ama buna rağ-
men harabeye dönmuş o binada yayı-
nını surduren Oslobodenje gazetesin-
de çalışıvorsunuz. Savaş anında nasıl
bir duygu ile görevinizi yapıyordu-
nuz.'
Nihad Tıhiç: Herkes bize bu soru-
vu yoneltıvor Bız bir kere mesleğı-
mızı çok sev ıy oruz Sadece ıkımız de-
ğıl o gazetede çalışan butun arkadaş-
fanmız sorumluklannın bıhncınde
olarak bu gazetemn her koşul altında
çıkanlmasi ve halkın objektıf olarak
bılgılendmlmesı gerektıgıne ınanı-
vordu O nedenle bombalaryağsa bı-
le dığer zamanlar nasıl ışe gıdıyor
ısekvıneaynıduygularlagıdıvorduk
Bız olağanustu bir durum y okmuş gı-
bı çalişivorduk Yarın savas olsa yıne
avnı sorumluluk anlayışı ıle gazetem-
ıze gıder çalışınz Siz de olsavdınız
emınım kı aynı şeyı yapardınız
şulardan bırınm ölen yakını
ıçın okunulacak "tevhit"e
katılmak uzere camiye gıde-
ceğını belırterek ızın ıstedı
Gıderken çantasından çıkar-
dıgı başortusunu bağlay arak
aceleyle çıktığından sora-
madım Donuşunde **te>-
hit"ın ne olduğunu açıkladı
Bızdekı "mevBfın karşılı-
ğıymış Bosna'da bir Muslu-
man olduğunde l,
7
, 40 ve
52 gunde camide "tevhid"
okunurmuş
Meryem Smaılovıç, ca-
miye eskı kuşaklann dışında
gıden genç say îsinın eskıden
ben çok olmadığını soylu-
yor Camiye gıtmesı ve oruç
tutması ıçın gençlığe fazla
bir baskı olmadığından go-
nullu olarak gelen gençlenn
savaştan sonra bir mıktar art-
tığını belırtıyor
Ramazan ay ında genç
kızlar arkadaşlanyla bardan
çıkıp çantasından çıkardığı
başortusunu bağlayarak ca-
mıye gıdıyormuş l980'lı
y ıllarda dinsel ınançlar ıy ıce
zayıfladığı ıçın kadınlar da
camiye çağnlmış Bayram-
ları aıle buyuklerını zıvaret
eskıden ben yavgınmış Er-
kek çocuklann sunnet toren-
len de bızdekınden farklıv-
mış Oyle şaşaalı duğunler
orada soz konusu değıl Ço-
cuk ya doğduktan hemen
sonra y a da sıradan bir ope-
rasyon gıbı hıçbır toren ya-
pılmadan hastanede kestırı-
lıpgetınlıyormuş Haczıya-
retı Bosna'da pek y ay gın de-
ğıl Belkı bu nedenlerle flın-
damentalizm korkusu yasa-
mıyorlar
Bosna'da bu korku bızdekı kadar
yaşanmasa da "selamünaleyküm"
sozcuğu Boşnak Muslumanlarladıya-
log kurmanın anahtan V'edalaşırken
de "AUah'a emanet" demek ozellıkle
savaştan sonra yaygınlaşmış Ancak
ılgınçtır. '"emanet'" sozcuğunun karşı-
lığını bılmıy orlar Yanı anlamını bıl-
meden kullanıyorlar
Bosna'da da bazı lokantalarda ıçkı
venlmıyor Başçarşı'dayerelyemekle-
nn yapıldıği Osmanlı konağından çev -
nlme lokantada ıçkı servısı yapılmı-
yor O nedenle burası dındar Boşnak-
İann başlıca mekânlanndan bın Eskı-
den boyle değılmış Buuygulamada
yenıbaşlamış
Musluman Boşnaklarda aynı ırktan
gelen ancak farklı ınanca sahıp olan
Hırvat ve Sırplar'la ev lenme oranı ol-
dukça yuksek Gayrımuslımlerle ev-
lenme oranı yuzde 10'u aşmış
Mücahitler gitmedi
Dayion \nlaşması'na gore, dığer İs-
lam u'lkelennden gelen mucahıtlenn ru-
munun Bosna'yı terk etmesi gerekıyor-
du Ancak mucahıtlenn buyuk bir kıs-
mı donerken bir kısmı da Boşnak kız-
lanyla e\ lenerek oturma ıznı elde ettı-
ğınden Bosna da kaldılar Seçımlerde
aktıf olarak SDA lehıne çalışan muca-
hıtlenn ozellıkle Turk askerlerının bu-
lunduğu Zenitsa çevresındekı kasaba
vekoy lerde yaşadığı bıldınldı Konuş-
tuğumuzBM gorev lılen Zenitsa dışın-
da Tuzla'nm kuzeyındekı Bakatıcı ve
Zavıdovıçı'de çok sayıda mucahıdın
yerleştığını belırrtıler Gıdıp goruşmek
ıstedığımı soyleyınce "Sakınha'"dıye-
rekengellemeyeçalıştılar Her ne kadar
silahlı olmadı'klan sovlenıyorsa da yı-
ne mucahıtlerden korkuluyordu
Turkıye'de Islamcı kanada vakın Kar
Şırketler Grubu'na aıt Top \ır şırketıy -
le vaptığımız gıdış ve donuş yolculu-
ğunda uçakta çok say ıda mucahıdın ol-
duğu gozden kaçmıyordu Hoş.
THY'nın ılk setennde de uçaktan çok
say ıda mucahıt ındı Çunku bılet alır-
ken kım olduğu ve Bosna ya ne amaç-
la gıttığı sorulmuy ordu Bosna'nm her-
hangi bir vıze uygulaması soz konusu
değıldı L çağm neredey se y ansını dol-
duran bu kadar sakallının dıplomat ol-
masına ımkân yoktu Saraybosna Hava-
lımanı'nda ozellıkle geçis yapmayıp
uçakta gorduğumuz bu ganp kılıklı yol-
cuların kontrol sırasında hangı ulkeden
olduklannı saptamaya çalıştık Çoğun-
luk İran Cezayır Mısır ve Suudı Ara-
bıstan pasaportu taşıyordu Bazıları
yanlannda peçelı hatunlannı da getır-
mıştı Resım çekılırken ozellıkle pasa-
portlarını ve yuzlennı saklamaya çalı-
şıyorlardı
Uçakta cebınden çıkardığı mısvakla
surekli dışlerını temızleyen Cezayırlı
ıle konuşmak ıçın vaptığımız gırışım
sonuçsuz kaldı Dıplomat y a da ışada-
mı olsaydı konuşmaması ıçın bir neden
yoktu Demekkı dığer Turk yolcularla
bunlann "mücahif olduğu yonunde
vaptığımız tahmin doğruydu
Sürecek