Katalog

23OCAK1996SALI CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER Rusya kmandı • CENEVRE (AA) - Merkezi Cenevre'de bulunan Uluslararası Hukukçular Komısyonu (C1J), Rusya'nın Dağıstan'daki rehme olayını kanlı bir şekilde bastırmasını kınayarak, bu ülkenin Avrupa Konseyi 'ne üyelik konusunun askıya alınmasını ve BM'nin Çeçenya'ya gözlernciler göndermesini istedi. Fnsan hakian savunucusu bir örgüt o/an C1J, yayımladığı bildinde, Rusya'nın tehdit ile orantıJı olmayan birgüç kullanarak ve direnişçi olmayanlara da saldırarak ulusiararası sözleşmeleri ihlal ettiğini belirtti. Tacikistan'da suikast • Dış Haberler Servisi - Tacıkistan'ın dini lideri Müftü FathuJla Şarifzoda, önceki gece uğradığı silahlı saldın sonucu ailesi ile biıiikte öldüriildü. Interfaks haber ajansından alınan bilgiye göre olay başkent Duşanbe'ye 20 kilometre uzaklıktaki Gissar bölgesinde meydana geldi. Ofayda, ülkedeki Müslümanlann ruhani lideri Müftü Şarifov'un evine gelen kırrdiğı belirsiz saldırganlar. Tacik dini liderin eşini, 29 yasındaki oglunu, gelinini ve bu evde yasayan Özbek asıllı bir ögrencisini de öldürdüler. Papandreu yalunda taburcu • A7İNA(AA)- Yunanistan'da, hastalıgı nedeniyle başbakanlıktan istifa etmesine rağmen, PASOK Genel Başkanlığı'nı bırakmayan Andıeas Papandreu'nun, 20 gûn içinde taburcu olup evine gidebileceğı bildirildi. Atina'da Onasis Kalp Cerrahi Merkezi'nde, Papandreu'yu iki aydan fazla bir süredir tedavi etmekte olan doktorlar, eski Yunan Başbakanı 'nın sağlık dummundaki istikrarh gidişattan ümitliJer. Fransa ve ttafya barışjyor • STRASBOURG (AA) - NükJeer denemeler konusunda ortaya çıkan diplomatik gerginlikten sonra Fransa ve Italya arasındakı ilişkiJerin tekrar düzelme yoluna girdiği bildirildi. Fransız gazetelerinde dün çıkan baberlerde, Fransrz Dışışleri Bakanı Herve De Charerte'in Roma'ya yaptığı resmı ziyarete dikkat çekilerek iki ülke arasındaki kırgınlığın önemJi ölçüde giderildiği kaydedıldi. NükJeer denemeler konusunda Birleşmiş Milletler'de yapılan bir oylamada, ıtalya'nın Fransa'y> yalnız bırakması ve arkasmdan Fransa'nın iki ülke cumhurbaşkanlan arasında yapılacak zirveyi aniden iptal etmesi, ilişkilerin gerginleşmesıne yol açrruştı. Afmanya'da • HAMBLRC(AA)- Almanya'nın Hamburg kenrinde, bir Türk manavı dün sabaha karşı kundaklanmak istendi. Hamburg polisinin verdiği bilgiye göre kentin Fuhlsbüttel semtinde bir Türk manavına molotof kokteyli atıldı. Ancak molotof kokteylinin içerisindeki yanıcı maddenin dökülmesi nedeniyle patlama ve yanma meydana gelmedi. Olay sırasında kimsenin yaralanmaması ve zarann meydana gelmemesi memnunluk yarattı. tapikatı • TOKYO(AA)- aponya'nın başkenti Tokyo letrosuna geçen yıl mart yında düzenlenen zehirli az saldınsmdan sonımlu ıtulan "Yüce Gerçek" rikatının önde gelen myager bir yeıkilisi, Sarin m üretfiklerini itiraf etti. >kyo Mahkemesi 'nde dün ıpılan duruşmada lîlenen Seiichi Endo (35), ıziler tarafından şfedilen Sarin gazını, ikat lideri Shoko ahara'nm özel doktoru kagawa (32) ve Tsuchiya I) adlı bir kimyagerle likte ürettildenni ledi. Endo, "Sarin ını üçümüzün ürettiği ;ru. Sanınm, bu gaz, roya düzenlenen saldin sında kullanıldı" dedi. Cumhuriyet'e demeç veren Çeçenya Dışişleri Bakanı Yusuf Ankara'nın aylar önce uyanldığını söyledi 'Eylem, Rııs gizfi servismmişF• Kansız sonuçlandmlan Avrasya feribotunu kaçırma eyleminin Rusya tarafindan örgütlendiğini savunan Çeçenya Dışişleri Bakanı Şemsettin Yusuf, "Son aylarda özellikle IstanbuJ'a çok sayıda Rus ajanı Çeçenin geldiği konusunda Ankara'yı defalarca uyardık" dedi. LALE SARIİBRAHİMOĞHJ ANKARA - Kansız sonuçlandınlan Avrasya feribotunu kaçırma eyleminin Rusya tarafından örgütlendiğini savunan Çeçenya Dışişleri Bakanı Şemsettin Yusuf, "Son aylarda. özcUikle İstanbul'a çok sayıda Rus ajanı Çeçenin geldiği konusunda Ankara'yı defalarca uyardık" dedi. Bu yöndeki uyanyı Dışişlen Bakanhğı'na yaklaşık 6 ay önce kendisinin yaptığını belirten Yusuf, Türkiye'yi, Çeçenya'yı daha fazla sahiplenerek davalannı dünya kamuoyuna duyurmak için çaba harcamaya çağırdı. Zamanının bir bölümünü Istanbul'da geçiren Ordün doğumlu Çeçenya Dışişleri Bakanı Yusuf, Cumhuriyet'in sorulannı yanıtlarken Avrasya feribotunun kaçmlması olayıyla bağlantılan olmadığını yine/edi. Yusuf, feribot eylemini duyar duymaz, beraberinde Prof. Dr. Nevzat Yalçıntaş olduğu halde, Islam Konferansı Örgütü'nün (IKÖ) Çeçenya konusunu da ele alacağı Malezya'nın başkenti Kuaia Lumpur'daki toplantısını yansında terk ederek İstanbul'a geldiğini söyledi. Yusuf, Yalçıntaş ile birlikte, eylemin sona erdirilmesi için eylemciler nezdinde arabuluculuk yapma önerisinde bulunduklannı, ancak Dışişleri BakanlığTnm. u Rusya'nın tepkigöstereceği'' gerekçesiyle bu girişimi geri çevirdiğini söyledi. Şemsettin Yusuf, geçen hafta salı günü gerçekleştirilen eylem sırasında, eylemcilerin lideri olan ve yasadışı şeriatçı fslami Büyük Doğu Akıncılar Cepbesi (fBDA-C) örgütü ile bağlantısı bulunduğu bıldinien Muhammef Tokcan'ın kendisiyle temasa geçtığinı söyledi. Yusuf, Tokcan'a, eylemi neden yaprıklannı sorunca, "Bize baa Çeçenler bu eyJemi yaparsak Çeçenya davası için iyi olur teikininde bulunduiar" yanıtını aldığını söyledi. Yusuf, Tokcan'ın sözünû ettiği Çeçenlerin, Rusya'nın son dönemde Türkiye'ye gönderdiği Çeçen asıllı ajanlar olduğunu savundu. Çeçenya Dışişleri Bakanı Yusuf, yaklaşık 6 ay önce Türk Dışişleri BakanlığVnı arayarak "ÖzeUikfe İstanbul'da son zamanlarda tespit ettiğun ve Rus ajanı olduğunu düşündüğüm ÇeçenJer cirit abyor; dikkatinizi çekerim" şekJinde uyanda bulunduğunu söyledi. Yusuf, Rusya'nın feribot eylemini, KGB ajanlan yoluyla gerçekleştirip Türkiye ve Çeçenya'nın arasını bozmayı hedefledigini savundu. Şemsettin Yusuf, Rusya'nın, "Türidye, Çeçenter lehine taraf ruruvor. Çeçenlerie savaşmak üzere bölgeye çok sayıda Türk gönüllü geldiğini Ankara'ya söylemiştik. Bizi dinlemediler, ama feribot olayı bunu kanıtladı" savıyla Türkiye ûzerindeki baskısını arttırmayı amaçladıgını da beJirtti. Eylemcilerin, kendisini, daha aynntılı görüşmek üzere feribota çağırdıklannı, ancak Türk tarafinın bunu kabul etmediğini belirten Yusuf, dışişlcrinin Rusya'nın tepkisini çekmemek için kendisine eylem sırasında "basınia konuşma yasağı" getirdiğini de savundu. Yusuf, bir soru üzerine, dağilan Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nin (SSCB) liderlerinden Josef Stalin'in sürgün etmesi sonucu ailesinin Ürdün'e yerleştiğini ve kendisinin de Ürdün'de doğduğunu, ancak ailesinin büyük bölümünün yasadığını vurguladığı Çeçenya ile bağlantısının hiçbir zaman kopmadığmı söyledi. Yusuf, danışmanlığını yaptığı Çeçenya lideri Cahar Dudayev tarafından Dışişleri Bakaniığı görevine yaklaşık 3.5 yıl önce atandı. 'RUS ORDUSU ACİZLEŞTt' Güvenlik sistemi krizi • Pervomayskaya'daki başansız operasyonun yankılan sürüyor. Başta ordu olmak üzere Rusya güvenlik güçlerinin giderek zayıfladıgı, hem başıbozuklukla hem de ciddi ekonomik sorunlarla karşı karşıya olduju görüşü giderek yaygınlaşıyor.' HAKANAKSAY MOSKOVA - Dağıstan'da gerçekleştirilen başansızas- keri harekâtın yankılan sürü- yor. Muhalefet partılennın ve medya organlannın yo- ğun eleştirileri karşısında ha- rekâtı yöneten Federal Gü- venlik Servisi'nın (FGS) ka- muoyuyla ilişkilerden so- rumlu başkan yardımcısı Akksandr Minaytov görev- den alındı. Ancak Rusya li- deri Boris Yeltsin'e yakınlı- ğıyla tanınan, operasyonu bizzat yöneten FGS Başkanı Mihail Barsukov'a dokunul- madı Yeltsın. harekâtı "en az kayıpla tamamlanan ba- şanlı bir eylem" olarak de- ğerlendinyor. Rusya gazeteleri ve özel televizyon kanallan, çok sa- yıda Çeçen gerillanın yanfa- rına rehine alarak harekât bölgesinden kacmasını, Rus- ya açısından "fiyasko" ola- rak nıtelıyorlar. Aynca rehi- ne bunalımının basından bu yana gazetecilere ve halka yansız bilgi verilmemesinı, zaman zaman da kasıtlı ya- lanlar söylenmesini eleştıri- yorlar. Bu arada herakâtın baslangıcının, Çeçen geril- lalann ellenndeki bazı rehı- neleri öldürdûğü ve Cahar Dudayev'in "kadm veçocuk- lann kurşunlanmasını env « 0 ^ " yalanlanna dayandı- nlmasını kınıyorlar. Izvestiya gazetesinde ve özel NTV televizyonunda askeri operasyonla ilgili bil- gi veren Rusya gazetecile- rinden Valeriy Yakov, bölge- ye gönderiJen ordu ve ıçışle- ri bırliklerinin açlık ve soğu- ga terk edıldiğini, aynca hiç- bir ciddi harekâtplanı bulun- madığını bıldinii. Başta ordu olmak üzere Rusya güvenlik güçlennin giderek zayıfladı- ğı, hem başjbozuklukla hem de ciddi ekonomik sorunlar- la karşı karşıya olduf u gö- rüşü medyada oldukça yay- gın. Kimilen, bunu Rusya asken ve güvenlik sistemi- nin artık ne ülkeyi koruyabi- lecek ne de savaşabilecek durumda olmadığı, bunalım içıne gırdıgı seklinde değer- lendinyor. Avrasya feribotundakı re- hıne bunalımının kan dökül- meden çözülmesı, özel NTV tefevızyonu tarafından üstü kapalı biçimde övüldü. Da- ğıstan'daki başansız ve kan- lı harekâtı eleştiren NTV, Türkiye'nin sorunu "kendi yöntemleriyle çözmevi ba- şanuğuu" vurguladı. Ancak Rusya medyasının Türki- ye'yle ilgili ihtiyatlı ve tutuk tavnnı anlamak zor değil. Avrasya işgalinin ilk günle- rinde resmi çevreler ve yayın organlan, Ankara'nın Çeçen terörüne destek verdiği üze- rme çeşıtiı açıklama ve ya- yınlar yapmıştı. NTV'de bir konuşma yapan Rusya'nın Istanbul Başkonsolosu Le- onid Vfanjosia, Türkiye'nin Dudayevci güçlere yardımcı olduğunu ve ülkedeki Rusya karşıtı faaliyetlere göz vum- duğunu ima etti. BORİS YELTSİN Teröre karşı işbirliği çağrısı RusiannRervomayska>a'dakiÇeçen direnişçüeredüzenledikleri openıs>on, çok sayıdarehineıunöünesineve büyük maddi hasara neden oldu. Yogun bombardıman sırasında e\lerivıkılan köy halkı ne \apacakiannı şaşumışdurumda. Çeçeıderden rehine pazarhğıDış Haberfer Servisi - Çeçen dırenisçilerin lideri Salman Raduyev, gazetecilere dün yaptığı açıklamada, Rusya'nın güneyindeki Dağıstan'm Kızılyar kentinde rehin tutulan 55 kadar sivilin bugün serbest bırakılacagını belirtti. Raduyev, iki hafta önce bir hava üssüne yapılan baskında eJe geçirilen 28 poiisin, Çeçen tutuklular ve Dağıstan'daki çatışmalarda ölen Çeçen direnişçiler karşılığmda geri verileceğini sözlerine ekledi. Raduyev Çeçenya'nın doğusunda gizli tutulan bir bölgede yaptığı açıklamada, "Altı adamunız esir afandı ve geride ölüler biraktık. Rus DOİhlerini geride bıraktığımız Çeçen direnişçilere karşı dtgiş tokusa tabi tutacağız. Sivillere LSC Rus gûçleri, Çeçen sivilkri esir almadıkça. bu mua/nete mgulanmayacak" dedi. Raduyev sivil esirlerin, Rus komandolanyla yapılan şiddetli çatışmalarda Çeçen direnişçilere yardım ettikleri gerekçesiyle cezalandınlmamalan şartıyla serbest bırakılacagını vurguladı. Çeçen lideri, Rusya parlamentosundan yetkililer ve Dağıstan'lı yerel otoritelerle görüşerek geri verilen esirlerin araştırmaya tabi tutulmayacağı konusunda garanti alacağını da sözlenne ekledi, fakat esirlerin iadesr için tatmin edicı koşullann henüz sağlanıp sağlanamadığı hakkında bilgi vermedi. Rus esırler, pazar günü AFP muhabiri ile yaptıklan röportajda, Çeçen gerillalara yardım ettikleri hakkındaki suçlamalan reddetmişlerdı. Raduyev; Rus esirlerden yalnızca siper kazmaya yardım etmelerini ıstediğini ve bunun da kendi iyilikleri için olduğunu, aksi halde şu anda hayatta olamayacaklannı açıklamıştı. Interfaks'tan aiınan bilgiye göre Raduyev komutasındaki "Yalnız Kurt" grubunun Gudermes civannda olduğu öne sürüldü. Haberde, Rus istihbarat yetkilileri, belirlenen grubun elinde Pervomayskaya'da ele geçirdikleri polis yetkilileri de dahil olmak üzere, Dağıstan'dan getirdikleri rehinelenn de olduğunun sanıldığını belirtiyorlar. Bu arada Çeçenya'dakı Rus yctkıliierin sözcüsü Ruslan Martagov, Grozni'de geçen hafta ele geçirilen 29 Rus işçisinin Çeçenya'daki Novogroznensky kasabasında rehin tutulduğunu öğrendiklerini belirtti. : Etnık mozaik ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Rusya Federasyo- nu'nun Çeçenlere karşı sal- dınlannı kınamak ve dünya kamuoyuna duyurmak ama- cıyla Avrasya feribotunu ka- çırma eyJemini gerçekleşti- renlerin Kafkasya kökenli olması, bugün büyük bölü- mü Rusya Federasyonu top- raklan içinde yer alan cum- huriyetlerdeyaşayan Çerkez toplumunun varlığını yeni- den gündeme gerirdi. Çerkez genel adıyla tanı- nan Kuzey Kafkasyalılar, anayurtlan Kuzey Kafkas- ya'dan 1860'lıyıllardaağır- lıklı olarak Sibirya ve Os- manlı Imparatorluğu top- raklanna sürüldüler. Türkj- ye'de 6 milyona yakın Kaf- kasya kökenli Türk yurttaşı- nın yaşadığı tahmin ediliyor. Çerkezler, bugün dağınık olarak Türkiye, Rusya, Irak, Israil, Ürdün, Mısır ve ABD'de yasıyorlar. Sovyet Sosyalist Cumhu- riyetler Birliğı'nin (SSCB) 1990 yılında dagılmasının ardından Kafkasya'da bulu- nan birçok ernik grup, ya özerk ya da bağımsız cum- huriyet olarak ortaya çıktı. Gürcistan, Azerbaycan ve Ermenistan, bağımsızhkla- nnı 1991 yılında ilan ettiler. Kuzey Kafkasya cumhuri- yetleri ise Rusya ve Gürcis- tan topraklan içinde özerk Kuzey Kafkasya halkları Kab&ta,<a' Tüm nüfusa oranlan cumhuriyetler olarak beür- lendi. Abhazya ve Güney Oset- ya özerk cumhuriyetleri, Gürcistan sınırlan içerisin- de kalırken, Rusya Federas- yonu'na bağlı Kuzey Kaf- kasya'da bulunan özerk ve bağımsız cumhuriyetler şöyle sıralanıyorlar: Adıgc Cumhurfyeti: Pri- kuban ovalannda, diğer Çerkez cumhuriyetleri ile toprak bütünlüğu bulunma- yan, ada halinde kalmış, çevresı Rus ilçeleri ile çev- rili bulunan ve yine pek ya- kın bir zamanda Krasnodar ilinden aynlan cumhuriyet. Yüzölçümü 7 bin 600 kilo- metrekare. Başkenti May- kop. Abhazya Özerk Cumhu- riyeti: Kuzey Kafkasya'nın güneybarısında Karadeniz kıyısmda cumhuriyet. Yü- zölçümü 8 bin 600 metreka- re. Başkenti Suhumi. Nüfu- su 600 bin. Yüzde 17'si Ab- haz, yüzde 44'ü Gürcü, yüz- de I4*ü Rus, yüzde I2.6'sı Ermeni. Karaçay-Çerkez Cumhu- riyeti: SSCB'nin dağılma süreci içerisinde Stavropol ilinden aynlan cumhuriyet. Yüzölçümü 14 bin lOOkilo- metrekare. Nûfusu 400 bin. Nüfusun çoğu Müslüman. Başkenti Çerkessk. Kabardin-Balkar Cum- huriyeti: Karaçay-Çerkez Cılmhuriyeti'nin doğusun- da yer alan cumhuriyet. 12 bin 500 kilometrekare. Nü- fusu 750 bin. Yüzde 45.6'sı Kabardin, yüzde 9'u Bal- karlar, yüzde 35'i Rus. Baş- kenti Najçik. Kuzey Osetya Cumhuri- yeti: Çeçenistan'ın batısında yer alan cumhuriyet. Yüzöl- çümü 8 bin metrekare. Nü- fusu 650 bin kilometrekare. Yüzde 50 Osetinler, yüzde 34 Rus, yüzde 3 Inguş ve di- ğerleri. Başkenti Vladikav- kaz. Göney Oset>« Özerk Cumhuriyeti: Kuzey Oset- ya'dan kopanlarak Gürcis- tan'a bağfanan özerk cum- huriyet. Yüzölçümü 3 bin 900 kilometrekare. Nüfusu 100 bin. Yüzde 66'sı Ose- tin, Yüzde 29'u Gürcü. Ço- ğunluk Müslüman. Başken- ti TshinvaJi. Çeçen-İnguşCumhuriye- ti: Dağıstan Cumhuriye- ti'nin batısında yer alan cumhuriyet. Yüzölçümü 19 bin 300 kilometrekare. Nü- fusu 1 milyon 400 bin. Yüz- de 53'ü Çeçen, yüzde 2'si İnguş, yüzde 30'u Rus. Ço- ğunluk Müslüman. Başken- ti Grozni. Dağıstan Cumhuriye- ti:Hazar Denızi kıyısında yer alan ve 30 ayn etnik gru- bun yer aldığı cumhuriyet. Yüzölçümü 50 bin 300 kilo- metrekare. Nüfusu 1 milyon 800 bin. Başkenti Mahaç- kala. ANKARA (Cumhuriyet Bûrosu) - Rusya Federasyo- nu Devlet Başkanı Boris Yeltsin, "Ulusiararası terö- rizm, insanlık için tehdit tes- kil edjyor" diyerek, Ankara ve Moskova'nın teröre karşı işbirliğini geliştirmesi ge- rektiğini kaydetti. Cumhurbaşkanı Süley- man Demirei. Rusya'nın te- rörizme karşı işbirliği önen- sini memnuniyetle karşıladı- ğını bildirirken Rusya Baş- bakanı V'iktorÇernomirdin, Başbakan Tansu ÇtUer'e gönderdiği mesajda, teröre karşı iki ülkenin işbirliginin gerekli olduğunu belirtti. Başbakan Tansu Çillerde. feribotu kaçıranlann Türk yasalanna göre cezalandın- lacaklannı vurgulayarak kri- zin masum insanlara zarar vermeden bitmesinin herkes için memniyet verici oldu- ğunu söyledi. Avrasya Feribotu'nun ıçindeki Rusyolcularla kaçı- nlması bunalımının kan dö- külmeden bitirilmesi ve iki ülke liderlerinin terörizme iarşı işbirliği önerilerini ge- tirmeleri, "Avrasj^a bunalı- mı, ikiülkeyi yaklaşnrdı" yo- rumlanna neden oldu. Boris Yeltsin, önceki gün Cumhurbaşkanı Demirel'e gönderdiği mesajda, iki ül- kenm gergin günler boyunca başanlı bir işbirliği örneği sergilediklerini vurgulaya- rak, olayda sivil yurttaşlann zarar görmemesinden duy- duğu memnuniyeti dile ge- tirdi. Yeltsin şu görüşleri be- lirtti: "Uluslararası terörizm, bütfin insanlık için bir tehdit teşkil efmekle olup, son gün- Jerdeortaya çıkan olaylar, bu kötülük ile tavizsiz etkili mü- cadeienin ortak çabalarla ya- pdması gereğini teyid etmiş- örv Ulketerimizin, gelecekte de banşın, yurttaşlann hu- zurunun ve refahın korun- ması ınenfaatlerinde hav-afi önem tasıyan bu alanda iş- büiiğini geüştireceklerine inanıyorum." Cumhurbaşkanı DemireJ, Yeltsin'e gönderdiği cevabi mesajda, Türkiye'nin terö- rizme kurban veren, ancak hiçbir zaman boyun eğme- yen bir ülke olduğunu belir- terek "Türkiye, şimdiye ka- dar çeşitii ulusiararası fo- mmlarda da terörün her türiüsflne karşı ulusiararası işbirliginin en aktif bir savu- nucusu olagt'lmiştir. Bu alan- da ortak çaba sarfediunesi yolundaki düşüncenia bu iti- barla memnuniyetle karsıu- vorum"dedı. Fransız basını Eyleme destek verildi MJŞEL PERLMAN PARİS - Fransa'nın önde gelen gazetelerinden Le Fi- garo, dünJcü sayısında "Çe- çenlerinAnkara'jiskınOya soktııgun«''onc sürerek Av- rasya feribotu olayının "halktanuindançokrMiyük bir destek kazandıgmı" ifa- deettı. Sağ eğılimiı gazete, îstanbuf çıkışiı haber-yo- rumda "Tûrkrye artık Kaf- fcasya krizini görmedikten gefc»nez''deJ!. Çeçen yan- usı komandonundüzenledı- gi eylemin. Türkiye'de bir tefc kişj taranndan bite ger- cefctea kınanmadıguur sav- layan gazete, "4anı aksine" operasyonun sürdüğü dört gün boyunca "destekfcndi- ğini. açtkça tesvik edihü^ini ve scmpariyte karsdambğH m" ifade etti. Le Figaro'ya göre "*Bori.s Yeltsm bunu gayetiyi hissettivebuneden- fe, Türk hükümrtinin rehin abcılara karşı boşgörûsunü sikâyet etmek azere çeşitii müdahaiefcrde bulundu". Gazete, Başbakan Tansu ÇiBer'in bunun üzerine *sert bir karşıhk" vererek "Bizler uygar bir ülkeyâ" diye konuştuğuna işaret et- ti. Le Figaro, "Çiller, Avnı- pa'va entegre oimak istiyoi; ama İsiamcılığın tırmanışj- BM eogd olamıyor" diye yazdı. HAZAR PETROLLERt ROTASIM BELİRLEDİ Petrolde çifte darbeANKARA (Cumhuriyet Bûrosu) -Tür- kiye, ülke içinde uyguladığı yanlış politi- kalann sonucunu Hazar havzasından çıka- nlacak erken üretim petrolünün tamamını Rusya'ya kaptırarak alırken. petrolleri iş- letecek ulusiararası konsorsiyumun da, ana üretim için Ceyhan tezini önemli ölçüde zayıflatacak birproje üzerinde çalıştığı be- lirtildi. Buna göre Azerbaycan Ulusiarara- sı Jşlerme Firması'nm (AIOC), 5 milyon ton olarak belirlenen erken üretim petrolü- nün kapasitesirü ana üretim miktanna ula- şacak biçimde, yaklaşık 25 milyon tona çı- karmak için ek 180 milyon dolarlık birpro- je üzerinde çalıştığı öğrenildi. Türkiye'nin Gürcistan'ın Supsa tezi ile Ceyhan seçene- ğini zayıflattığını savunan ve hükümetin petrol politikalanyla ters düşerek istifa eden BOTAŞ eski Genel Müdürü ve ANAP Kocaeli Milletvekili Hayrettin üzun, "Ya cehaletten yanhş yapıhr >ÎI da bir menfaat ilişkisinedeniyie. Bakü tezinin zzryıfLunasuv- da Türkiye'de bazı çevrelerin menfaat flis- kisi rol oynadı. fIgili kunımlar devredısı bı- rakıldL 3' kişinin eline böylesine önemli pro- je bıraküdı. Konuyu TBMM gündeminege- Öreceğnn" dedi. Karadeniz'i hedefleyen petrol hatlannın Boğazlar'ı geçmesinin kaçımlmaz olduğu uyansmda bulunan Uzun, Amerikan "Bnwn and Roots" firmasımn araştırma- sı temel ahnarak, erken üretim petrolünün bir bölümünün Bakü'den Gürcistan'ın Sup- sa Limanı'na aktanlması için 239 milyon dolar, Bakü-Novorossisk hattı için de 57 milyon dolarlık bir çalışma öngörüldüğü- nü anımsattı. Uzun, Cumhuriyet'e yaptığı açıklama- da, AlOC'nin şu anda ek 180 milyon do- larlık yahnm ile Bakü-Novorossisk boru hattının kapasitesini 11 milyon tona, Bakü- Supsa kapasitesini de 13 milyon tona çı- kartmak için çalışma yaptığına dikkat çek- ti. Uzun, zaten ana üretim için öngörülen miktann Kazak petrolleri dışmda yılda yak- laşık 25 miiyon ton olarak öngörüldüğünü anımsatarak, "Bu durumda Ceyhan a ge- rek kahnayacak. Supsa, Novorossisk'in ye- deği durumunda" dedi. Uzun geçen yıl şu- bat ayında BOTAŞ olarak Dışişleri Bakan- hğı'na, yine Gürcistan topraklan içinde yer alan ve kapasite arttınmına gerek bırakma- yan Batum Limanı'nı öngördüklerini, an- cak Azerbaycan Cumhurbaşkanı "Haydar Aüye\ 'in bu konuyu konuşmak istemedi- ği" seklinde garip bir yanıt aldıklannı söy- ledi. Eşzamanh faşıma AlOC'nin, 9 ekimde Bakü'de yaptığı toplantısmda, Hazarhavzasından çıkartıla- cak erken üretim petrolünün "eşzamanlı" olarak Türkiye'nin destek verdiği Gürcis- tan'ın Supsa Limanı ile Rusya'nın Karade- niz'dekj Novorossisk Limanı'ndan dünya piyasalanna taşınması karannı verdiği açıklanmıştı. Petrolün eş zamanlı olarak iki hattan taşınması için ise AlOC'nin, Türki- ye ve Moskova'nın önerilerinin uygulama- ya konması için aynı anda karara varması gerekiyordu. Ancak AIOC ve Azerbaycan, geçen haf- ta Rusya'nın Novorosisk hartından petro- lün geçmesi için gerekli çalışmalara başlan- ması için karar aldı ve zaten yılda 5 milyon ton olarak belirlenen erken üretim petrolü- nün tümünün Novorosisk limanından geç- mesini kabul etti. Bu durumda Türkiye, hem AlOC'nin 180 milyon dolarlık kapa- site artınmı politikası hem de toplam erken üretim petrolünün Novororsisk'ten geçme- si yolundaki karar ile çifte darbe yiyor.