Katalog

4 TEMMUZ1992 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER Almanya: TûPkiye, önemli •BONN (AA) - Almanya Dışişlen Bakanı Klaus Kinkel, Türkiye'nın Avrupa için büyük önem taşıdığını ve bölgedeki önemınin gıderek artüğını söyledi. 12-13 temmuz tarihlen arasında Türkiyeyi ayaret edecek olan Kinkel. Bonn'da Türk basın mensuplan ile bir toplantıdüzenledı. Klaus Kinkel, Türkiye'nin bölgedeki gelışmelere paralel olarak istikrar sağlayıcı bir rol üstlendığını, gerek Avrupa gerekse NATO için, geçmişte olduğu gibi bugün de vazgeçılmez bir müttefik olduğunu belirtti. Major'dan agır eleştiri • LONDRA (AA) - İngiltere Başbakanı John Major, Avrupa Birliği'ni öngören Maastricht Anlaşması'na_ muhalifolan Muhafazakâr Parti milletvekıllerini eleştırerek, "İngiltere, Avrupa'nın merkezinde olmalıdır"dedi. Lockerbie kPizi • KAHİRE(AA)-Baülı ülkelerle Lockerbie ûzerinde bir Amenkan yolcu uçağını düşürmekle suçlanan iki ajanını teslim etmeye yanaşmayan Libya arasında 7 ay önce başlayan kriz, bugün Arap Birliği Komitesi toplantısında gündeme geliyor. Knzeçözümbulmak amacıyla Arap Birliği tarafından oluşturulan ve 7 ülkenin yeraldığı komite, bugün Mısır'ın başkenti Kahire'de toplaruyor. Komitede Mısır, Libya, Suriye, Tunus, Moritanya, Fas ve Cezayir yer alıyor. Yeltsin'den ııyarı •MOSKOVA (AA) - Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsin. Anayasa Mahkemesi'nin gelecek hafta Komünist Parti'nin faaüyetinin yasaklanmasıyla ilgili olarak yayımladığı kararnamelere ilişkin olumsuz bir tavıralması halinde, bunun ülkede iç savaşa yol açabileceği uyansmda bulundu. Irak, BM'yi protesto etti •BAĞDAT(AA)-Irak. BM Yaptınmlar Komitesi tarafından alınan baa kararlann insanlık dışı' olduğunu bildirdi. Irak Dışişlen Bakanı Ahmed Hüseyin El-Hüdayir, BM Genel Sekreteri Butros Gali'ye gönderdiği mesajda, komitenin bıri Tunus, diğeri Ürdün'de bulunan Boeing 727 tipi iki uçağın Bağdat'a dönüşüneizin vermediğini belirtti. Komitenin, Irak'ın den endüstnsi için hammaddeithal etmesini de reddetüğıni kaydeden El-Hüdayir, "Komitedeki Ingiliz ve Amerikan üyeler, hammaddeithaline izin verilmesi durumunda, bunun Irak'ın ekonomisini düzekmeye yarayacağına inanıyorlar"dedi. Türkiye, Bosna'ya olası bir müdahaleye katkı için ABD'ye yeşil ışık yaktı Washingtonııabızyokluyor IJFUK GÜLDEMtR • Beyaz Saray, Bosna krizini çözmek için "gerekirse" askeri kuvvet kullanma hedefi doğrultusunda arayışlara gjrişti. Ameri- kan yönetimi, böyle bir müdahaleye Türkiye'nin katkıda bulu- nup bulunmayacağı konusunda Ankara nezdinde yaptığı üst düzey sondajlardan "tatmin" edici yanıt aldı. lanılması aşamasına geldi. Gerçi tam anlamıyla çekimserhği üzerinden atıp bu düşünoeyi yaşama geçirmedi. Ancak bu hedef doğrultusunda bazı arayışlar içine girdi. NVashington'un tutumundaki bu de- ğişiklik, ABD'nin. yüzyıbn önemli bir bölümünü Rus nüfuz alanında yaşayan Balkanlar'da yenı rollere soyunacağının belki de ilk somut habercisi. Washington, bu rolünü. Amerikan basınma yansıdığı kadanyla, mümkün olduğunca "havadan müdahaJe' ile sını- rlamaya çabşıyor. Ancak olaylann içine WASHINGTON - Amerikan yöne- timi, Bosna krizine olası bir müdaha- leye Türkiye'nin askeri katkıda bulu- nup bulunmayacağını öğrenmek için üst düzeyde sondaj yaptı. Amerikan makamlan, Türkiye'nin yanıundan 'tatmin olduklannı' bildirdi. Bosna'da yaşanan trajediye uzun bir süre, 'doğrudan çıkarianru etkilemedi- ği' gerekçesiyle kafasını çeviren ABD. son iki hafta içinde büyük bir değişim yaşadı ve 'gerekirse' askeri kuvvet kul- çekildikçe ne ölçüde bu sırtınn içinde kalabileceğı de soru işaretlerihe açık bu- lunuyor. Örneğın Bosna için alınan 'gerekirse askeri müdahale" karannda bir 'kara boyutu'yok. Ancak havada bir kez cauşmaya ta- raf olan ABD'nm, kendisini bir kara sa- vaşından ne ölçüde bağışık tutabileceği Amerikan askeri makamlanrun kafa- lannı kurcabyor. Beyaz Saray'ın ABD Genelkurmayı'- na verdiğj görev emri, şimdilik, havaa- lanının açılması ve acıl yardım gönderil- mesi için BM'nın istediği malzeme ve uçaklan sağlamak. Ancak kınlgan bir dengede bulunan ateşkes bozulur ve BM denetiminde yardım taşjyan Ame- rikan uçaklan saldınya uğrarsa, o za- man BM Güvenlik Konseyi'nden hızla yeni bir karar çıkartılıp görev tali- matmın,. 'saldırgana karşıhk vermek' şeklinde değiştirilmesi olasılığı dı- şlanmıyor. ABD yönetimi, eğer böyle bir senar- yo ile karşı karşıya kalınırsa, müdaha- leyı tek başına yapnıak yerine, tıpkı Ku- veyt savaşında olduğu gibi bir 'askeri koalisyon' oluşturmak istiyor. Bu ko- nuda da bazı ön hazırlıklar var. Geçen günlerde, hangi ülkelerin bu koalisyona doğrudan asker ve malzeme vereceği konusunda bir çalışma yapıldı ve Türkiye'nin de adı müstakbel aday- lar arasında yer aldı. Bundan birkaç gün önce de Ankara'ya, gerekirse askeri katkida bulunup bulunmayacağı sorul- du. Ankara da buna VVashıngton'u tat- min eden bir yanıt verdi. Bu sondajın üst düzeyde yapıldığı ve başka ülkelerin de nabzının yoklanmakta olduğu öğre- nildi. Belgrad'da gösteri yapan 100 bin kişi, Sırp liderin istifasını istedi Sırplar Miloseviç'e öfke kıısuyor • Yugoslav ordusu ve Sırp milislerin, Sırbistan ile Bosna-Hersek ara- sında bir koridor açmak amacıyla büyük saldın başlattıklan bildirildi. Dış Haberler Servisi - Bosna- Hersek'in başkenti Saraybos- na'ya insani yardım ulaşürma çalışmalan sürüyor. Fransa ve Ingıltere'nin ardından dün de ABD Hava Kuvvetlen'ne bağh iki kargo ucağı kent havalanına indi. Yugoslavya'nın başkenti Belgrad'da 100 bin kışinin katılunıyla gerçekleştirilen dev gösteride, Sırbistan Devlet Baş- kanı Slobodan Milosevıç istifa etmeye çağnldı. Yugoslav or- dusu ve Sırp milıslerin Sırbıstan ile Bosna-Hersek'te Sırplann yaşadığı bölgeler arasında bir koridor açmak amacıyla büyük çaplı bir saldın başlattığı bildi- rildi. Yugoslavya Banş Konfe- ransı Başkanı Lord Carrington "kesin ateşkes" sağlanması yo- lunda görüşmeler yapmak amacıyla yeniden Saraybosna'- ya gittı. Bosna-Hersek'e insani yar- dım götüren C-130 Hercules tipi iki ABD askeri kargo uçağı dün Saraybosna Havaalanı'na indi. Almanya'nın Rhein-Main Havaüssü'nden havalanan uçaklarda, havaalanında kul- lanılacak teknik araç gereç ile 10 ton yiyeceğin dağıumına en kısa sürede başlanacağı bildiril- di. Saraybosna'ya yann insani yardım yüklü iki ABD uçağının daha inmesı bekleniyor. Sırbistan ve Karadağ'dan ku- rulu Yugoslavya'nın başkenti Belgrad'da 100 bin kışinin katılımıyla düzenlenen dev gös- teride, Sırbistan Devlet Başkanı Slobodan Miloseviç'in istifası istendi. Muhalefetle birlikte Sı- rbistan Sanat ve Bilim Akade- misi ile Ortodaks Kilisesi öncü- lüğünde parlamento önünde yapılan ve İkinci Dünya Sa- vaşı'ndan bu yana Yugoslav- ya'da gerçekleştirilen en büyük göstende yöneüme, "faşistler", "kızıl haydutlar" biçiminde ağır suçlamalarda da bulunul- du. Bosna-Hersek Dışişlen Ba- kanı Haris Siladzic, Sırp milis- lerle Yugoslav ordusunun ülke- Avusturya'nın, Yugoslav pasaportu taşıyan sığınmacılara vize uygulama kararı alması Bosna- Hersek'ten akın akın göç eden Müslüman sığınmacdarı giiç durumda bıraktı. Avusturyalı sınır görevlileri, sığınma isteklilerini trenlere bindirerek yaklaşık bin Bosnabnın kaldığı Macaristan mülteci kamplanna geri gönderiyor.(Fotoğraf: REUTER) nın kuzeyinde büyük çaplı bir manlann yaşadığı Modnca ka- saldın başlattığını söyledi. Si- sabasınınSırplannelinegeçtiği- ladzic, beş gündür süren yoğun ni, Bosanski Brod, Derventa ve saldında amaan Sırbistan ile Ocak kasabalannın da yoğun Bosna-Hersek'te Sırplann ya- topçu ve roket ateşine tutul- şadığı bölgeler arasında bir İco- duğunu belirtti. AT öncülüğünde yürütülen Yugoslavya Banş KonferansT- ridor açmak olduğunu savun- du. Sladzıc, Hırvat ve Müslü- nın Başkanı Lord Carrington, Hırvat, Şırp ve Müslüman ü- derlerle ikili görüşmeler yap- mak amacıyla Saraybosna'ya gitti. Carrington, yaptığı acı- klamada. görüşmelerde liderle- ri "kesin ateşkes" için anlaşma- ya çağıracağını belirtti. BOSNA-HERSEK AtiııaVla müdahale tarbşması • Mitsotakis'in Bos- na'ya askeri müdahale- ye yeşil ışık yakmasına muhalefet sert tepki gösterdi. STELYO BERBERAKİS ATİNA - Bosna-Hersek'e yönelik Sırp saldınlanru dur- durmak amacıyla askeri bir müdahalede bulunulması ola- sılığı ABD ve Avrupa günde- minde ağırlığmı korurken Yu- nanistan başbakanı Konstan- tin Mitsotakis'in Avrupa top- luluğu (AT) doruk toplantı- sında Yugoslavya için alınan ve askeri müdahale olasılığı- nı göz önünde bulunduran karan onaylaması, muhalefe- tin tepkisine yol açtı. Muhalefet partikri, bu ka- rardan sonra Yunanistan'ın olası bir askeri müdahale çağ- nsına uymak zorunda kalaca- ğına inanıyorlar ve bu konu- daki endişelerini dile getiri- yorlar. Yunanistan'ın olası bir mü- dahalede savaş gemilerini de- niz abiukasına göndermekle yükümlü olacağından söz edi- liyor. ABD'nin Akdeniz'de gö- revli 6-Filo'ya ait üç savaş ge- misi dünden itibaren Yunan limanlannda ağırlanıyor. Ge- milerden ikisi Pire Limaru'- nda üçüncüsü de Korfu Adası'nda demirlemış bulu- nuyor. ö.Filo gemilerinin, ABD Savunma Bakanlığı'nın tali- maü üzerine Yunanistan ve İtalya limanlannı ziyaret et- tikleri açıklandı. Pire'ye yana- şan gemilerden"tvozinıa" da bugün ABD'de ku^lanan "4 temmuz Bağunsızlık Günü" için özel törenler düzenlene- cek. Eski Yugoslavya'da süren kanşıklıklar ile Saraybosna ve Bosna-Hersek için BM ve ATde alınan son kararlardan sonra ABD savaş gemilerinin bölgeye bu denü yaklaşmış ol- ması Yunan kamu oyunda huzursuzluk varatıvor. Giiıel ve hmrlv bir yoz gecirmek s/mdı çok kolay. İrcelik Klimalar laksitie, Jıemen fes/fin. Arçelik Klima, yaşamak ve çalışmak için ideal ortam koşullannı sağlar. Sağlık getirin Fazla nemi alır. • Havayı temizler. • Serınletirken üşüt- mez. Bir Arçelik'tir: Kompresörü, dünyanm en iyi kompresörlerindendir. • Yüksek randımanlıdır. • Daha az elektrik kullanır. • Problemsiz ve sessiz çalışır. • Montajı ve montaj parçaları ücretsizdir. • Türkiye'ye yayılmış 407 Arçelik Yetkili Servisinin garantisi altındadır. KLİMA Bizlere yıllardır rahatlıklan getiren Arçelik'ten. SEÇENEK TABLOSU ASE I 86OM£ITIM AJ>E JİOCKLMAtlStTMAUI 4»f 5'Xr.bMA ASE 5300 SLffK KUMA A& 450CSPUTKUMA A«f 4000 SPUT KU/AA MfÇfNCK PffİNAT « 7 TAKSİT Pt&HAT v» AYUKTAKSn 68,5 000 • 032 00C 9'9CC0 • UJOÛG ' ö^OOO 1 970000 KDV OAHU. TOHAM FİMT 5JBO0O0 8 25o 000 7 352 000 _, S ıQ4uOl )2 552 0Ol 15 760000 PCŞIHAT 685 0O0 1 032 000 9İ90OG 1 JI3OOO • 694 000 1 970000 II.SKfMK PtfİNAT* 10TAKSİT ArlJKTAKSn •••••••• 520 000 Z85 0OO 700 000 770 000 1 265 000 1 1^0 000 KDVDAHH TOPLAM fİYAT 5 885 000 8 882 000 79I90O0 e-"3ooo U34J000 16 670 000 p TÛKETK1MMSMA SBMS'm 9900 İ40 21-9800 140 22- fon harlonmzia IKTVHIZ A r ç e l i k B a y i l e r i n d e POLTIİKADA SORUNLAR ERGUN BALCI Yeltsin, Giderek GorbaçoVu Andırıyor Bosna-Hersek bunalımı ve Cezayir Devlet Başkanı Mu- hammed Budiaf'ın öldürülmesi olaylarının heyecanı ara- sında ilginç bir haber dikkatleri fazla çekmedi. Rusya Dı- şişleri Bakanı Andrei Kozyrev, 30 haziranda Izvestia gaze- tesinde yayımlanan demecinde, ülkede sağcı bir darbe tehlikesı olduğunu söyledi. Kozyrev, sağcı çevrelerle bazı ordu komutanlarının, BDT'deki diğer cumhuriyetlerde yaşayan Rusların savu- nuculuğunu üstlenerek halk arasında desteklerini arttır- maya çalıştıklarını, Moldova'da Dinyester bölgesindeki ayrılıkçı Ruslara ordunun silah yardımı yaptığını belirte- rek, "Tanklar, bağımsîz siyasal güce dönüştüğu zaman, felaketgelir" dedi. Kozyrev ayrıca, Rusya'daki gelişmeleri 1933 Almanyası'ndaki gelışmelere benzetti. Kozyrev'in uyarısı önemlidir. Eski Sovyetler Birliği Dı- şişleri Bakanı Eduard Şevardnadze, 1990ın aralık ayında ülkede bir darbe yapılabileceğini söylemiş, Şevardnad- ze'nin uyarısından yaklaşık yedi ay sonra Mihail Gor- baçov'a karşı darbe girişimi gerçekleştirilmişti. Kozyrev'in Rusya ile 1933ün Almanyası arasında yaptı- ğı benzetme de ilginç. Savaştan yenikçıkmış, gururuyara- lanmış, ekonomik bunalımın pençesinde kıvranan Alman halkı ile günümüzün Rus halkı arasında gerçekten önemli benzerlikler var. Almanya savaşı kaybetmişti. Rusya ise koca bir imparatorluğu yitirdi. Rus halkı da 1933ün Alman halkı gibi her gün baskısını daha da arttıran enflasyon ve işsizliğin altında ezilmektedir. Alman halkının gururunun yaralı olması gibi, karnını doyurabilmek için Batı'dan gele- cek yardımı beklemek zorunda olan Rus halkı da eziklik duygusu içindedir. Alman halkı, VVeimardemokrasisinden umudunu kesmişti. Rus halkı da ekonomik bunalıma bir türlü çare bulamayan, aksine piyasa ekonomisine geçişte "şok tedavisı"yöntemi ile enflasyon ve işsizliğin büsbütün artmasına yol açan Boris Yeltsin'den yavaş yavaş umudu- nu kesmektedir. Bu ortamda, sağcı, milliyetçi çevrelerin sesleri giderek yükseliyor. Bunlara, yaşam sıkıntısına düşmüş, cumhuri- yetlerin elden kaçmasını içine sindirememiş komutanlar, eski güçlerini yitirmenin öfkesi içinde olan komünistler, Vladimir Jirnovsky gibi şoven despotlar da katılmaktadır. Yönetimde ise milliyetçi-muhafazakâr kanadın önderli- ğini, Başkan Yardımcısı Alexander Rutskoi yapıyor. İki hafta önce Gürcistan'a müdahale tehdidinde bulunan Rutskoi, Devlet Başkanı Boris Yeltsin'in hızlı piyasa eko- nomisine geçiş programının en sert muhalifleri arasında. Bu programın kitleleri işsizliğe, yoksulluğa sürüklediğini, sosyal patlama ortamı yarattığını belirtiyor. Boris Yeltsin, ilginç bir rastlantı olarak birkaç yıl önce Mihail Gorbaçov'un düştüğü duruma düşmektedir. Gorba- çov ve Dışişlen Bakanı Şevardnadze, muhafazakârlar ta- rafından ABD'ye silahsızlanma konusunda fazla taviz ver- mek, Doğu Avrupa'yı elden kaçırmakla suçlanırlardı. Bu- gün Boris Yeltsin'le Dışişleri Bakanı Andrei Kozyrev, ko- münistlerle işbirliği yapan rnilliyetçiler tarafından aynı şe- Rilde ABD'ye stratejik füzelerin indirimi konusunda taviz . vermek, diğer cumhuriyetlerde yaşayan Ruslara sahip çı- kmamakla suçlanıyorlar. Gorbaçov'un kamburunu oluş- turan ekonomik bunalım, Yeltsin'in de kamburudur. Gorbaçov la Şevardnadze, Doğu Avrupa daki dost ko- münist rejimlerı terk etmekle suçlanmışlardı. Yeltsin-Koz- yrev ekibi ise dost Sırbistan'ı terk etmekle suçlanıyorlar. Nitekim, Rusya Parlamentosu'nda haziranın son haftasın- da yapılan oylamada, Sırbistan'a karşı BM yapbrımlarının aleyhinde karar alınmıştır. Yeltsin'in durumu, giderek Gorbaçov'un iktidarının son zamanlarındaki durumunu andırıyor. Bu da hiç iç açıcı bir gelişme değil. WASH1NGTON'PA YENİ SKANDAL ABDbirlikleri Saddaıniçinsavaştı • Amerikan ABÇ televizyonunun iddiasına göre ABD yönetimi İran-Irak savaşı sırasında Tah- ran'ın Basra Körfezi'nde egemenlik sağlamasını önlemek için Bağdat'ın yanında yer aldı. sularda olan ABD destroyeri "Vincennes", Iran hücumbot- lanrun saldınsına uğradı veçatı- şma sürerken 45 mil ötedeki Bendre Abbas'tan kalkan lran yolcu uçağı, savaş ucağı zanne- dilerek düşürüldü. Olayda uçaktaki 290 yolcu öldü. -Gerçekte ise Vincennes ve bir başka destroyer, İran kara- sulan içindeydi ve "Gizli Savaş" planı uyannca tran hücumbot- İannı vuruyorlardı -Iran'a yönelik saldın ise Irak'a verilen desteğin parça- sıydı. 1980"den beri süren savaşı Irak'ın kaybetmemesi için ABD ağırlığını Bağdat'tan yana koy- du. Bağdat'a ABD irtibat su- baylan yerleşti. Irak uçaklan fi- lolan Körfez'in güneyindeki İran limanlannı, bölgedeki ABD gemilerinin sinyallennın yardımıyla vuruyordu. -ABD Genelkurmayı aynı dönemde Körfez'e "özel Ha- rekat" birlikleri yolladı -Washington'un "gizli savaş"ı Suudi Arabistan ve Kuveyt'i bi- le ürküttû ve iki ülke operas- yonlar için ABD'ye üs vermedi- ler. Ancak ABD, Iran'ın Ku- veyt adası Bubiyan'ı işgal plan- lannı ele geçirdi. Kuveyt tan- kerlerine ABD bayrağı çekilme- sine varan gelişmelerde bu plan- lann varhğı etkili olmuştu. -Irak, nisan 1988'de, büyük stratejik ve moral önem taşıyan Fao yanmadasını ABD yardı- mıyla İraniılardan geri aldı. Aynı sırada ABD, 24 saatte İran donanmasının yansını yok etti. -Yine aynı dönemde ABD, İran'ı işgal planlan yapü. Plan- lanan bombardıman, İran'ı "4'üncü yüzyıla" geri götüre- cektı. Ancak İran tümüyle çıp- lak bırakılmayacak, sakin, ses- sız, banşçı bir ülke olacaktı. Ted Koppel'a göre sonuçta ABD saldınsına gerek kalmadı, çün- kü "'Irak aynı işi yapıyordu." WASHBŞGTON (AA) - ABD'nin İran-Irak savaşına "taraf" olarak kaüldığı ve Amerikan ordusunun Irak'ı desteklemek için İran'a karşı gizlice savaşüğı öne sürüldü. ABC televizyonu ve News- week Dergisi tarafından yapı- lan araşurmaya göre İran'ın Basra Körfezi'nde egemenlik kurmasını önlemeyi amaçla- yan ABD yönetimi, 1987'den başlayarak Irak'ın yanında yer aldı ve Saddam Hüseyin yöne- timine kredi ve teknoloji dışında füli askeri destek de sağladı. Kasımdaki başkanlık seçimı öncesinde "patlayan" bu id- dialar. 1980-88 döneminde Başkan Yardıması olan Geor- ge Bush için önemli sorunlar yaratacak nitelik taşıyor. 1988 yazında İran yolcu uçağının Amerikan destroyeri tarafından düşürülmesi ola- yından yola çıkan ABD- Newsweek ekibi. ABD destro- yeri Vincennes'in olay sırasm- da İran karasulan içinde oldu- ğunu, 45 mil ötedeki Bender Abbas'tan kalkan İran yolcu uçağını da savaş uçağı zanne- derek yanlışlıkla düşürdüğünü belgeledi. Ancak olay k,onusunda Baş- kan Ronald Reagan ve Baş- kan Yardımcısı George Bush dahil bütün yönetımin, Penta- gon'un ve Dışişlen Bakanlığı'- nın 'Yalan söylediğini' ortaya koyan araştırma. konunun "Yanbş karar veren bir gemı komutanının sicilinüı korun- ması için değil, ABD'nin sür- dürdüğü gizli savaşın gözler- den saklanması için" örtbas edildiğini gösterdi. ABC TV'sinin üniu sunucu- su Ted Kappel'in Özel progra- mında ortaya konan belgeler ve tanık ifadelenne göre olay- larşöylegelişti: -Resmi açıklamaya göre 3 temmuz I988'de uluslararası