Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
30 HAZİRAN 1990 HABERLER CUMHURİYET/U
Dalan: Sözen laf değil iş yapsın
• Iç Politika Servisi — Demokrat Merkez Parti Genel
Başkanı Bedrettin Dalan, dün partisinin Beyoğlu,
Eminönü ve Fatih ilçe mcrkezlerini açtı. DMP Fatih ilçe
örgütünün açılışında konuşan Dalan, Yunanlı turistlerin
1984'ten önce "Zehirleniriz" korkusuyla tstanbul'a
gelmek isteraediklerini belirterek, "Biz İstanbul'un tüm
ağır dertlerini çözerek pınl pınl bir kent bıraktık. Biz
düşmanımıza bile şapka çıkartan çalışma yaptık.
Ankara'da iktidar olduğumuzda tstanbul'un sorunlarıyla
ilgileniriz ve küçük parmağımızla çözeriz" dedi. Dalan,
Sözen'in kendisine yönelik eleştirileri hakkında "Sözen
bana laf yetiştireceğine Istanbul'a hizmet yetiştirsin" diye
konuştu. (Fotoğraf: Alaattin Çiftçi)
Çevrimli için önerge
• ANKARA (Cumhuriyel Bürosu) — Kars Bağımsız
Milletvekili Mahmut Alınak, tçişleri Bakanı Abdülkadir
Aksu tarafından yanıtlanması istemiyle Meclis
BaşkanlığYna verdiği soru önergesinde, 27 kişinin
öldıırüldüğü Çevrimli köyü baskımndaki "karanlık
noktalann aydınlatılmasını" istedi. Alınak, Aksu
tarafmdan yazılı olarak yarutlanmasını istediği
önergesinde, "Basında katliamın güvenlik güçleri
tarafından gerçekleştirildiğine ilişkin haberler çıktığını"
belirterek "Bu 27 kişiyi güvenlik güçleri mi
öldürmüştür?" diye sordu. Katliam sırasmda öldürtllen
ömer Beştaş'ın "kurşuna dizildiğinin doğru olnp
olmadığı" sonısunun da yer aldığı önergede şöyle
denildi: "ömer Beştas'ın koruculuğu kabul etmeyen bir
aileye mensup oluşu dikkat çekici değil midir?
Çatışmanın olay giinü saat 21.00'den 03.00'e kadar
devam ettiği, Çevrimli köyüne yaya olarak 15 dakika
uzakhktaki Koçyurdu köyünde bulunan özel timlerin ve
yine yaya olarak 1 saat uzakhktaki 9. Jandarma
Komando Tabunı'nun hiçbir müdahalede bulunmadığı
doğru mudur?"
6 gardiyan şişlendi
• tstanbul haber Servisi — Bayrampaşa Cezaevi B
Blok'ta kalan sağ görüşlü tutuklu ve hükümlüler dün
19.00 sıralannda kaldıkları koğuşların camlannı kırarak
yataklan ateşe verdiler. Olaya müdahale eden
gardiyanlarla muhkûmlar arasında çıkan şiş, bıçak ve
sopalı çatışmada 6 gardiyanla 3 mahkûm çeşitli
yerlerinden yaralandı. Yaralı gardiyanlar Bayrampaşa
Devlet Hastanesi'nde ayakta tedavi edildikten sonra
taburcu edildi. Mahkûmlar ise Cerrahpaşa'ya kaldırıldı.
Olaylar sırasında cezaevi içinden silah sesleri de geldiği,
ancak kurşunla yaralanan olmadığı belirtildi. Yetkililer
olayın neden başladığı konusunda da bilgi vermekten
kaçındılar.
Dev-Sol davasında olay
• tstanbul Haber Servisi — Istanbul Sıkıyönetim Askeri
Mahkemesi'nde görülen Devrimci Sol davasının dünkü
dunışması olaylı geçti. Duruşmanın başlangıcında
mahkeme heyeti salona girmeden önce tutuklularla
askerler arasında, demir parmaklıkların daraltılması
konusunda tartışma çıktı. Tutuklulan çevreleyen demir
parmaklıklı bölümün daraltılmasına karşı çıkan sanıklar,
askerler tarafından coplandı. Sanıklar dunışma sırasında,
sıkıyönetim eski adli müşaviri emekli Albay Durmuş
Akşen'in öldürülmesinden sonra, "Yargıçların Dev-
Sol'dan etkilenmeyeceğini" söyleyen Adalet Bakanı Oltan
Sungurlu hakkında "suç duyurusunda" bulundular.
Duruşmada iki sanığın salıverilmesi kararlaştınldı.
OzaTa TRPde bayram çelrimi
• ANKARA (Cumtauriyet Bürosu) — Cumhurbaşkanı
Hırgut özal, Kurban Bayramı mesajının çekimi için dün
akşam saat 22.35'te TRT'ye geldi. Özal, Başbakan
Yıldınm Akbulut'un kızının Etimesgut Şeker Fabrikalan
tesislerindeki düğününe katıldıktan sonra eşi Semra
özal'la birlikte TRT'ye geldi. Semra özal TRT binasmın
gerişinde "hadi ben ayrılıyorum" diyerek kendi
arabasıyla Köşk'e döndü. özal B stüdyosunda yapılan
çekimde, mesajını auto-g cihazından okudu.
• •
Onkayıt taban puanlan
• İZMİR (Cumhuriyet Ege Bürosu) — Veli ve
öğrencilerin rahat bir bayram tatili geçirmeleri için
tzmir'deki özel okullar önkayıt taban puanlannı
açıkladılar. Bu yıl sınavla öğrenci alan Izmir özel
Amerikan Lisesi ve özel Saint Joseph Fransız Lisesi
önkayıt için en dflşük taban puanlannı açıkladılar. Buna
göre Amerikan Lisesi, bakanlık tarafından yapılan özel
okullar sınavında 225.000'in Ustünde puan alan
öğrencileri önkayıda alabilecek. îzmir özel Saint Joseph
Fransız Lisesi de 220.000'nin üzerinde puan alan
öğrencileri kabul edecek. önkayıtlar için okul
müdürlüklerine 11 temmuzdan itibaren başvuralabileceği
belirtilen açıklamada, sürenin 12 temmuz saat 12.00*06
sona ereceği bildirildi. önkayıt sonrası Amerikan
Lisesi'nin en yüksek puan alan öğrenciden başlayarak 72
kız 72 erkek öğrenci, Saint Joseph Lisesi'nin ise toplam
72 öğrenci alacağı kaydedildi.
Sovyet pilot mtilteci kampında
• ANKARA (AA) — Sovyet Sivü Havacılık örgütü'ne
ait "Antonov-2" tipi 12 kişilik bir ucakla 11 gün önce
Kefken kasabasının Kumcağız mevkiine inen ve iltica
isteminde bulunan Sovyet pilot Valeri Yüreviç'in, üçüncü
bir ülkeye gönderilmek üzere Yozgat mülteci kampında
bekletildiği öğrenildi. ABD veya Kanada'ya gitmek
istediğini bildiren Sovyet pilot Valeri Yüreviç için,
Birleşrniş MiUetler temsilcileri vize almaya çahşıyorlar.
Yetküiler, vize alınması halinde Sovyet pilot Valeri
Yüreviç'in istediği ülkeye gönderileceğini söylediler.
Akbulut'un kızı evlendi
• ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) — Başbakan
Yıldınm Akbulut'un kızı Gülsüm Akbulut, geçen yıl
nikâhlandıgı ODTÜ elektrik-elektronik mühendisliği son
sınıf öğrencisi Tanju Yazganarıkan ile hayatını birleştirdi.
Etimesgut Şeker Fabrika^rı tesislerinde yapılan düğünü
aralarında Cumhurbaşkanı Turgut özal ve eşi Semra
Özal'ın da bulunduğu çok sayıda davetli katıldı. özallar,
1.5 saat kadar kaldıkları düğünde Başbakan Akbulut ve
eşi Semia Akbulut ile birlikte tebrikleri kabul ettiler.
(Fotoğraf: Barış Bil)
Kapatılan dergileryeniyayın hazırlığında:
'l^yınrmızı sürdüreceğiz'Süresiz olarak kapatılan 2000'e Doğru
dergisinin kadrosu "1999'a Doğru' veya
"2001 'e Doğru" adlı, Halk Gerçeği dergisinin
kadrosu da "Yeni Halk Gerçeği" adlı yeni
dergilerle piyasaya çıkmaya hazırlanıyorlar.
10 gün kapatma cezasına çarptırılan Ilıcak
Matbaası'nın müdürü Serdar Ilıcak, gerekirse
Avrupainsan Hakları Komisyonu'na gitme
kararı aldıklarını bildirdi. Ilıcak, "Bu, sol
basını susturmak için atılmış bir adımdır" dedi.
Iç Politika Servisi — "Sansür
ve Sürgiin Kararnamesi" olarak
adlandırılan 424 sayıh Kanun
Hükmünde Kararname'ye daya-
nılarak süresiz kapatılan 2000'e
Doğru ve Halk Gerçeği dergileri
ile 10 gûn kapatma cezasına çarp-
tırılan Ilıcak Matbaası, "karann
iptali" için ldare Mahkemesi'ne
gitme kararı aldılar. Ilıcak Mat-
baası Müdürü Serdar Ilıcak, ge-
rekirse karann kaldırılması için
Avrupa Insan Haklan Komisyo-
nu'na başvuracaklannı bildirdi.
Bu arada, tçişleri Bakanlığı kara-
rının tebliğinden sonra dün top-
lanan 2000'e Doğru dergisi yöne-
timi, aynı kadro ile "1999'a
Doğru" veya "2001'e Doğru" ad-
lı, Halk Gercegi dergisi yönetimı
de "Yeni Halk Gerçeği" adlı ye-
ni dergi çıkarma karan aldılar.
tki derginin süresiz, bir matba-
anın da 10 gün süreyle kapatılma-
sına yönelik tepkiler de sürüyor.
Yapılan açıklamalarda, karar kı-
nanarak "Bu, deraokrasiye düşü-
riilen kara bir lekedir" denildi.
Olaganüstü Hal Bölge Valiliği'-
nin önerisi üzerine Içişleri Bakan-
lığVna 424 sayılı Kanun Hukmün-
de Kararname'ye dayanarak sü-
resiz olarak kapatılan 2000'e
Doğru ve Halk Gerçeği dergileri
karamamede "yürütmeyi durdur-
raa karan alınamaz" denilmesine
karşın yargı yolunun tamamen
kapatılmadığını savunarak mah-
kemeye başvurmaya karar verdi-
ler. 2000'e Doğru'nun sorumlu
yazıişleri müdürü Adnan Akfırat,
Cumhuriyet'e yaptığı açıklamada,
Bölge ldare Mahkeraesi'ne gide-
rek "karann iptali" için dava aça-
caklannı bildirdi. Akfırat, "Ka-
rarname anayasaya aykındır. Ko-
nuyu Anayasa Mahkemesi'ne gö-
türmeye calışacagız" dedi.
Türkiye'nin "2000'e Doğru
gibi" bir dergiye ihtiyacı buluu-
duğunu söyleyen Adnan Akfırat,
aynı yaa kadrosu ile yeni bir dergi
çıkarma hazırlığına başladıkları-
m, yeni derginin adının "1999'a
Doğru" veya "2001'e Doğru"
olacağını açıkladı. Matbaa soru-
nunu çözmek için de bir kampan-
ya açtıklannı belirten Akfırat, bu
kampanyanın başanya ulaşması-
nın "kararnameye karşı siyasi bir
cevap" olacağını kaydetti. Yazı
tşleri Müdüru Hüseyin Karanlık
imzasıyla 2000'e Doğru dergisin-
den yapılan basın açıklamasında
da tçişleri Bakanlığı'nın son ka-
rannın geri alınması ve basına öz-
gürlük için ülke çapında ve yurt-
dışında etkili bir mucadele kam-
panyasının örgütlenmesine katkı-
da bulunacakları belirtildi.
Halk Gerçeği Dergisi Gene» Ya-
yın Koordinatörü Hüseyin Aykol
da Cumhuriyet'e yaptığı açıkla-
mada, "Yeni bir şirket, yeni bir
dergi ile kaldığımu yerden devam
edeceğiz" dedi. Ilıcak Matbaası
ile anlaşmalannın sürduğünü be-
lirten Aykol, "Gerekirse foloko-
pi ile çoğaltarak yeni bir dergi
çıkannz" diye konuştu. Aykol,
hukukçularca yargı yolunun ta-
mamen kapalı olup olmadığımn
araştınldığıru söyledi. Halk Ger-
çeği'nin sahibi tsmet Ateş de dün
yaptığı yazılı açıklamada, "Yayı-
nımızı sürdünneye kararlıyız.
Halkın en doğal baklanndan biri
olan haberieşmeye getirilen bu en-
gellemeler karşısında demokrat
lüm kamuoyunu duyarlı olmaya
çağınyorum" dedi.
Her iki dergiyi bastığı için 10
gün kapatma cezası verilen Ilıcak
Matbaası'nın Müdürü Serdar Ilı-
cak da karan değerlendirirken
"Bu, sol basını susturmak için
ablmış bir adımdır. Demokrasinin
sol bacagını kınyoriar. Buna izjn
vermeyeceğiz" dedi. Matbaada
başka sol dergilerin de basıldığı-
nı, karar ile bunların da basüama-
dığını kavdeden Ilıcak, "tkiıtci bir
matbaam olsaydı onlan orada
basmaya başlardım" diye konuş-
tu. Matbaada basılan öteki sol
dergilerin kâğıtlannın da içeride
kaldığını, bunlan çıkarma fırsatı
bulamadıklannı anlatan Serdar
Ilıcak, "Bunlar kendilerine kısa
siire için başka bir matbaa balsa-
lar bile basamazlar. Kâgıtlan içe-
ride bapsoldu" dedi. Sol dergile-
rin basımı konusunu bugüne ka-
dar "ticari" gözle değerlendirdik-
lerini belirten Ilıcak, "Şimdi ka-
rarnamenin engellemelerine kar-
şı her türlii şeyi yapacaklarını,
KUIUN IJı
/ •' * *
ÖZGÛÜ.
Çağlayan top sahasında başlayan ve AbMe-i Hurriyel Tepesi'nde sona eren yürüyüste Yaşar Kemal ve Fatma Girik de vardı. (Fotoğraf: Mubarrem Aydın)
Yazar veşairlerin daha önce ertelenen 'Düşünceye Özgürlük'yürüyüşü gerçekleşti
Ozgürlük için yürüdüler
Toplam 800 metrelik yürüyüşün ön sıralannda 83 yaşındaki
yazar Cevdet Kudret bastonuyla, 78 yaşındaki Vedat
Günyol, Yaşar Kemal, Oktay Akbal, Nezih Demirkent,
Fatma Girik, Şükran Kurdakul, Müzehher Vâ-Nû, Rasih
Nuri Ileri, Müştak Erenus, M.Cevdet Anday yer aldı
Kültür Servisi — Yazarlar, ozanlar ve
sanatçılar 15 gün önce tstanbul Valiliği'-
nce ertelenen "Düşünceye Özgürlük" yü-
rüyüşünü dün "sessiz" olarak gerçekleş-
tirdi. Yürüyüşe 300'e yakın yazar, şair,
tiyatro, plastik sanat, sinema ve müzik sa-
natçısı, gazeteci, belediye yetkilisi, millet-
vekili, yayıncı katıldı. Çağlayan top sa-
hasında saat 13.05'te başlayan ve
Abide-i HürriyetTepesi'nde sona eren yü-
rüyüş esnasında 5 otobüs çevik kuvvet ve
yaklaşık 100 kişilik siyasi ekihin bulun-
duğu gözlemlendi. Siyasi şubeye bağlı gö-
revlilerin zaman zaman gazetecileri engel-
lediği görüldü. Bu arada Çevik Kuvvet
Emniyet Müdürü Necmettin Yıldınm ın,
çevik kuvvetin kortej oluşturmaması için
"çevik kuvvet beklesin" dediği de duyul-
du.
TRT kameranlannın da kaydettiği yü-
rüyüşte yazarlar, "Kanun Diye Kanun
Diye Kanun Tepelendi / Tevfik Fikret",
"Yaşamak Bir Ağaç Gibi Tek ve Hür ve
Bir Orman Gibi Kardeşcesine", "Son Kisi
Özgür Olana Kadar", "Düşünce Özgür-
lüğüniin Ömındeki Bütün Engeller Kalk-
sın", "Düşünceye Özgüriiik", "Sansür ve
Sürgün Karanuuneleri Kalksu", "Bütün
Düşünce Suçlulanna Özgürlük" yazılı
pankartlar taşıdılar. Yürüyüş başlamadan
önce bir grup gencin 2000'e Doğru der-
gisinin kapatılışını protesto eden pankart-
la yurüyuşe katılma isteği Düzenleme Ko-
mitesi Başkanı Şükran Kurdakul tarafın-
dan kabul edilmedi. Kurdakul, yürüyüş-
te sadece önceden bildinlmiş pankartla-
nn taşınabileceğini söyledi. Alkış tutula-
rak sona erdirilen yürüyüşten sonra Şük-
ran Kurdakul, çalışmaların burada sona
enneyeceğini ve Açıkhava Tiyatrosu'nda
kapsamlı bir toplantı gerçekleştirmek is-
tediklerini söyledi.
Toplam 800 metrelik yürüyüşün ilk sı-
rasında yer alanlar arasında 83 yaşında-
ki yazar Cevdet Kudret bastonuyla, 78 ya-
şındaki Vedat Günyol, PEN Yazarlar
Derneği Başkanı Yaşar Kemal, Türkiye
Yazarlar Sendikası Başkanı Oktay Akbal,
Gazeteciler Cemiyeti Başkanı .Nezih De-
mirkent, Şişli Belediye Başkanı Fatma Gi-
rik, Şükran Kurdakul, Müzehher Vâ-Nû,
Rasih Nuri tleri, Müştak Erenus, Melih
Cevdet Anday da bulundu.
Yürüyüş sırasında görüştüğümüz katı-
lımcılar, yazar ve şairlerin ilk kez kendi-
liklerinden bir araya gelerek düşünce öz-
gürlüğünü kısıtlayan yasa ve kararname-
lerin kaldırılmasına yönelik eylemde bu-
lunduklannı vurguladılar. Yürüyüşe ka-
tılan yazarlar, "ilk, aacak SOB
olmayacak" yürüyüşün tarihi bir önemi
olduğunu da belirttiler. Yazar Cevdet
Kudret, "tktidariann söyledikleriyle yap-
tıklannın bir olmasını istedigim için
yürüyonım" derken yazar Orban Pamak
da görüşlerini şöyle dile getirdi: "Benim
için bu yürü>üşün önemi, mevcut iki ya-
zar örgütü (PEN ve TYS) dışındaki ba-
ğımsız >azariar tarafından düzenienmiş ve
bağımsız yazariann da kabhmş olmasKhr.
tlk kez boyle bir yürüyüşe kaülıyorum."
Şair Özdemir tnce ise yürüyüşle ilgih'
olarak "Önemli olan, bu ynniyüşnn ya-
zar ve şairlerin 'kendiüğinden" hareketi ol-
ması. Aynca TYS ve PEN'in de bu yü-
rüyüşü desteklemesi. Bu yürüyüş, diişün-
ceyi ifadenin suç öğesi olmasını ortadan
kaldırmak için başlaülan çahşmalann bir
başlaagıç noktası" dedi. tnce, şunlan söy-
ledi: "Bazı gençler de yürüyüşe kıtılmak
istediler. Kabul etmedik. Çünkü bu bir
meslek yürüyüşü. Alınmalanaa gerek
yok."
SHP iptalini istedi
S.S. Kararııaıııesi Anayasa Mahkemesi'nde
SHP, 424 ve 425 sayılı KHK'ların iptali için
Anayasa Mahkemesi'ne başvurdu. SHP Grup
Başkanvekili Güneş, "Cumhurbaşkamnın bu
iki kararnameye imza atması otoriter devlete
olan özlemini ifade etmektedir" dedi.
ANKARA (Cumhuriyet Büro-
su) — SHP, kamuoyunda "SS
kararnamelerr' olarak tanımla-
nan 424 ve 425 sayılı kanun hük-
münde kararnamelerin (KHK)
iptali için Anayasa Mahkemesi'-
ne başvurdu. SHP Meclis Grup
Başkanvekili Hasan Fehmi Güneş,
her iki kararnamenin demokrasi-
ye, hukukun Ustünlüğüne ve ana-
yasaya aykın olduğunu ifade
ederek, "Cumhurhaşkam'nın bu
iki kararnameye imza atması oto-
riter devlete olan özlemini ifade
elmektedir" dedi.
SHP'li Güneş, dün TBMM'de
düzenlediği basın toplantısında,
424 ve 425 sayıh kararnamelerin
iptali için Anayasa Mahkemesi-
ne yapılan başvunınun gerekçesini
anlatırken şunlan söyledi:
"ANAP, demokrasi ve hukuka
inançsızlık içiıtde bir yönetimi
amaçlamaktadır. Yasama görevi
KHKIar ile yüriitülmek istenmek-
te ve anayasa ihlal edilmektedir.
Bu iki kararname, temel hak ve
özgüriüklere ilişkin düzenlemder
yapmakta ve demokrasiyi askıya
alıcı yöndedir."
Güneş, her iki kararnamenin
anayasanın 2, 5, 6, 7, 13, 15, 23,
28, 29, 38, 91, 103, 104, 120, 121
ve 148. maddelerine aykın oldu-
ğunu da belirterek karşı çıktıkla-
n noktalan şöyle sıraladı:
— 424 ve 425 sayılı KHKIer
anayasanın 121. maddesinde on-
görülen kararnaıneler nitdiğini ta-
şımamakladır.
— Düzenleniş yönü anayasaya
aykındır.
— Demokrasiyi özünden zede-
lemektedir.
— Kanunlaria düzenlenmesi
gereken konular. kanun hükmün-
de kararnamelerle düzenlen-
mektedir.
— Yasa yapar gibi yapılmışlar-
dır. Yani KHKIer bazı yasalarda
düzenlemeler yapmış. yasalann
bazı maddelerini değiştirmiştir.
— Olaganüstü hal bolgesini ta-
şan uygulamalan beraberinde ge-
tirmişlir."
SHP'li Güneş, her iki kararna-
menin, anayasanın 121. maddesı-
nin 3. fıkrasının tarif ettiği
nitelikte kararnameler olmadığı-
nı belirtirken, "Bu niye yapılmış-
tır? Bu bir kaçma yoludur.
Anayasa Mahkemesi'nin deneti-
minden kaçmak için açıkgözlük
yapümaya çalışılmışbr" dedi. 424
sayılı KHK'nin yeni bir olaganüs-
tü hal statüsü ortaya koymayı
amaçladığım da kaydeden Güneş,
kararnamelerin TBMM'nin ona-
yına sunulmamasını da eleştirdi.
424 ve 425 sayılı kanun hük-
mündeki kararnamelerin 10 Ma-
yıs 1990 günü Resmi Gazete"de
yayımlandığına ve aynı gün
TBMM'nin onayına sunulduğuna
işaret eden Güneş, sözlerini şöyle
sürdürdü:
"O günden sonra TBMM uzun-
ca bir süre çahşmıştır. Çahştığı sü-
re içerisinde de birçok teklif ve
tasanyı kanunlaştırdığı gibi dene-
tfan görevlerini de yapmıştır ve bü-
tün bunlardan sonra TBMM bu
kanun hükmündeki kararnamele-
ri onamadan 1 Ejlul 1990 tarihi-
ne kadar tatile girmiştir.
Görüldüğü gibi, 424 ve 425 sayıh
KHK'krin onay işlemlerinin ger-
çekleşmesini sağlajacak makul sü-
re çoktan aşılmıştır. Anayasanın
91. maddesi, Yayımlandıklan gün
TBMM'ye sunulmayan kararna-
meler bu tarihte yürürlükten
kalkar' demekledir. Bütün sunu-
lan bu durumlar karşısında ana-
yasanın 121/3. maddesinde sözü
ediien anayasanın temel nizamı.
temel hak ve ozgürlükler açısın-
dan son derece önera taşıyan bu
KHKIerin TBMM'nin onayına
sunulmaması halinde yürüriükten
kalkmalan çok dogal bir gerek-
dr."
Güneş, her iki kararnamenin
anayasanın 5, 6, 7, 120. maddele-
rine aykın olduğunu da kaydede-
rek, "424 sayıh KHK, olaganüstü
hali yaratan şiddet hareketlerinin
ortaya çıktığı veya şiddet olaylan
sebebiyle kamu düzeninin ciddi
şekilde bozulduğu ve bu nedenle
olaganüstü hal uygulaması yapı-
lan bölge dışında da olaganüstü
bal kurallannı uygulama esasını
getirmekledir" dedi. Kararname-
de "mücavir alan" adında bir bol-
genin ihdas edildiğini de belirten
Güneş, "Oysa ki anayasa. olaga-
nüstü hallerle ilgili olarak herhan-
gi bir şekilde olaganüstü hal
rejimi uygulaması yapılacak bir
mücavir alan öngormemiştir. Mü-
cavir alan kuşkusuz şiddet hare-
ketlerinin ortaya çıkmadığı bir
alandır. Öyle olsaydı, bu alanda
da şiddet hareketleri nedeniyle
olaganüstü hal ilan edilirdi" diye
konuştu.
Güneş, 424 sayılı KHK'nin ba-
sınla ilgili olarak uygulanacak ola-
ganüstü hal rejiminin ülke
düzeyinde olaganüstü hal bölgesi
dışında da uygulama esası getir-
diğini kaydederek sözlerini şöyle
sürdürdü:
"Anayasanın 15. maddesi, dü-
şünce özgürtüğıiyle ilgili olarak bu
tür bir KHK'nin çıkarılamayaca-
ğını öngörmektedir. 424 sayılı ka-
rarnamenin 1/a maddesi, bu
açıdan anayasanın 5, 6, 7,13,15,
120,121. maddderine aykın oldu-
ğu gibi, anayasanın basın hürriye-
tine ilişkin 28. madde ile yine
süreli ve süresiz yayın hakkıyla il-
gili 29. maddesine de aykın bu-
lunmaktadır. Basın özgüriüğü,
düşünce özgürlüğünün aynlmaz
bir parçasını oluşturmaktadır. Bu
nedenle bu tarz bir KHK ile de ol-
sa boyle bir düzenleme yapmanın
anayasal herhangi bir davanagı
yoktur."
Güneş, 424 sayılı KHK'nin ola-
ganüstü hal bölgesi dışında mec-
buri ikamet yaptırımını
getirmekte olduğunu da kaydede-
rek, "Bir kiınse olaganüstü hal
bölgesi dışına çıkanlmış ise artık
o şahsa mecburi ikametgâh uygu-
lamak olanağı kalmavacaktır. Ar-
tık o şahsa o bölgede olaganüstü
hal yaptınmı ve rejimi uygulan-
ması, anayasanın temel diizeni
karşısında olanaksızdır. Bu ne-
denle bu KHK'nin 1/b maddesi de
anayasanın 5, 6, 7, 13, 15, 120 ve
121. maddelerine aykın oldugu gi-
bi, anayasanın 'yerieşme ve seya-
hal hüniyeti' başlığını taşıyan 23.
maddesine de aykın bulunmakta-
dır."
yargı yolunu önce Türkiye'de de-
ne>eceklerini, gerekirse de Avru-
pa tnsan Haklan Komisyonu'na
başvuracaklannı" bildirdi.
Tepkiler
Bu arada, iki dergi ile bir mat-
baanın kapatılması karanna yö-
nelik tepkiler dün de sürdü. ÇGD
Genel Başkanvekili Rahrai Yıldı-
nm, yaptığı yazılı açıklamada tüm
basın kuruluşlannı olay karşısın-
da sessiz kalmamaya çağırarak
"Boğulmak istenen yalnızca ba-
sın özgüriüğü, hukukun üstünlü-
ğü ilkesi değil, tümüyle
demokrasidir" dedi. ÇGD tstan-
bul Şube Başkanı Koray Düzgö-
ren de açıklamasında, kapatma
karannın "Hitler'in kitap yakma-
sıyla eş anlamb olduğunu" savun-
du. Duzgoren, "Yaa altındır, söz
gümüşhir, sükfit ise ölümdür" de-
di.
Deng, Devrimci Mucadele,
Emek, Emeğın Bayrağı, Halk De-
mokrasisi, tşçiler ve Politika,
Medya Güneşi, Sorun, Sosyaüzm,
Sıyaset, .Yeni Demokrasi, Yeni
Öncu, Komün, Çağdaş Yol, Kı-
vıkım ve Hedef dergilerinden ya-
pılan ortak açıklamada da uygu-
lama "şiddetle" kınandı.
tstanbul Barosu Başkanı Tur-
gut Kazan da iki derginin yayını-
nın durdurulması, bir matbaanın
kapauiması karannı "demokrasi-
ye düşürülen kara bir leke" ola-
rak yorumladı. Kazan, açıklama-
sında şu göruşleri savundu:
"424 sayılı kararnamenin hu-
kuk dışı ve cağ dışı bir düzenle-
me oMuğu apaçık ortaya çıkmış-
tır. Bir yayını durdurmak ve yü-
rütmeye tanınan bir yetkiyi dene-
timsiz bırakmak asla kabul edile-
mez."
Ankara Barosu Başkanı Erzan
Erzurumluoğlu da dün yaptığı
açıklamada, "Türkiye'de artık
ozgürlükler istisna, yasaklar ku-
ral haline gelmiştir" görüşünü sa-
vundu.
Halkın Emek Partisi Genel
Başkanı Fehmi Işıklar ile SHP ts-
tanbul tl Başkanı Ercan Karakaş
da dün yaptıkları açıklamalarda,
karan ağır şekilde eleştirdiler.
Işıklar, "Bu kararnameyi uygula-
yan vali, bugün fiilen hem anaya-
sanın nstundedir hem de ulusla-
rarası södeşmeleruı üstündedir"
yorumunu yaptı. Karakaş da
açıklamasında, uygulamalar orta-
dayken, Türkiye'de sımrlı basın
özgürlüğünden de söz edileraeye-
ceğini söyledi.
Otoraobil-tş Sendikası'ndan
yapılan açıklamada ise dergilerin
kapatılmasıyla, basına yönelik uy-
gulamalann donık noktasına çık-
tığı vurgulanarak karar protesto
edildi.
Bu arada, dün 2000'e Doğru
dergisinden bir açıklama yapıla-
rak, Genel Yayın Yönetmeni Do-
ğu Perinçck'in PKK lideri Abdut-
lah Öcalan ile yaptığı röportaj ne-
deniyle lstanbul DGM'de görülen
davanın beraatla sonuçlandığı bil-
dirildi.
Inönü Trabzon'da
'Devlet
çare
buhnak
zorunda
9
ALİ TEVFİK BERBER
TRABZON — SHP Genel Baş-
kanı Erdal tnönü, Trabzon'da sel-
den zarar gören yerleşim birimle-
rinde yapuğı incelemelerde, vatan-
daşlann her turlü felakete karşı si-
gortalanması gerektiğini söyledi.
Vatandaşa "gecmiş olsnn" dilek-
lerini ileten Inönü, "zarann taz-
mini için devletin üzerine düşen
görevi yapmasını" istedi.
Dün uçakla Trabzon'a gelen
SHP lideri il başkanı Durukal
Çulha, Beledi)« Başkanı Atay Ak-
tuğ, parti meclisi üyesi Halil Ak-
yüz, milletvekilleri Orhan Veli Yıl-
dınm, Cemal Seymen, Hilmi Zi-
ya Postacı ve partililerce karşılan-
dı. Bu arada Trabzon Belediye
Başkanı'ndan sel felaketi hakkın-
da bilgi alan tnönü, geçmiş olsun
ve başsağlığı dileklerini ileterek,
"Devletin vatandaşlara nasü yar-
dım eltiğini görmek için geldim"
dedi.
Valilik ile tüm beledivelerin bir-
likte hareket etmelerini olumlu
bulan tnönü, "Bütün partfleriıı de
birlikte hareket ettikJerini" söyle-
di. tnönü, "Devkün üzerine dü-
şeni yapması sorumlulngonu"
anımsatarak, "Vatandaşlar, bu gi-
bi olaylara karşı sigortalı olmalı,
ama sigorta yok, mevcut vasalar
da buna imkân vermiyor. Bu ae-
denie vatandaşın ugradıgı zarar
tazmin edilmeli, kredi verilmeli,
yardımcı olunmah" dedi. înönü,
maddi ve manevi zarann büyük
olduğunu belirterek, muhalefet
partisi olarak, vatandaşlann ihti-
yaçlarının giderilmesine yardımcı
olacaklanm söyledi. tnönü, daha
sonra Trabzon Valisi Eover Hız-
lan'dan bilgi aldı. Vali Hızlan,
tnönü'ye, Kurban Bayramı önce-
sinde, ulaşılamayan yerleşim biri-
minin kahnayacağım, halen kayıp
olan 16 vatandaşın bulunması için
arama çalışmalarının sürduğünü
bildirdi. 50 ton gıda maddesi da-
ğıttıklannı belinen Hızlan, "Va-
tandaşlan aç da bırakmadık, acık-
ta da bırakmadık" dedi.
tnönü, daha sonra selden bü-
yük zarar gören Trabzon'un Ak-
çaabat Ucesine geçti.