Katalog

4 EGE’NİN İMBATI NECATİ CUMALİ’NİN EVİ Urla zenginliği Serdar Kızık rla İskele’de, balıkçı teknelerinin U önünde, gözleriniz engin laciverde serpiştirilmiş adalara dalsın. Tarihin kucağındasınız emin olun, hem de esaslı bir tarihin. İnsanın her daim aklına düşmez bastığı yerdeki geçmiş. Tam da durduğunuz nokta, ya da biraz sağı, solu, gerisinde, neler yaşanmıştı acaba, yüz yıl, bin yıl, hatta sekiz bin yıl önce? İnsan neydi, ne düşünür, ne isterdi, nasıldı yaşamdan beklentileri, acıları, umutları, mutlulukları? Urla kimi zaman bir işaret, kimi zaman bir belge, kimi zaman da bilim adamlarının ayağa kaldırdığı örneklerle geçmiş zamana bir yolculuk yaptırır insana, ister istemez. Tarihi, derindir çünkü. “Bugün bile izlerini taşıyan, insanlığın ilk planlı kentindesiniz” diye anlatmaya başlayalım. Bütün sokakların birbirlerini dik kestiği, herkese eşit parsellerin dağıtıldığı 12 İon kentinden biri, Klozomenai’nin yollarında dolaşırken, aşağıda iskelede tatlı bir sürpriz bekler sizi. Prof. Güven Bakır’ın ayağa kaldırdığı yeryüzünün ilk zeytinyağı fabrikası görülmeye değerdir. Tarih boyunca bir liman ve ticaret kentidir Urla. Her bakımdan zengindir aslında. İnsan zenginliği, doğa zenginliği, say say bitmez. Platon ve Aristoteles’in hocası, güneş tutulmasını önceden hesaplayanlardan Anaksagoras’u anımsayalım şimdi de. Güneşin bir ateş topu olduğunu, ayın ışığını güneşten aldığını ilk kez söylemiş bu ünlü matematikçi. Doğa felsefesini tanrılarla değil, “akılla” açıklamış. Ardından da gittiği Atina’da, dinsizlikle suçlanmış, belki de bundan ötürü; zar zor kurtulmuş, Lapseki’ye kaçarak... Başka bir kaçış öyküsünü de geçen yüzyıldan verelim. Türk ve Rumlar Anadolu’da kardeşçe yaşarken emperyalistler Yunan işgalcilerini salmıştı ya topraklarımıza, alın size işte buradan çıkan iki hayat, iki öykü... İkisi de Urlalı büyük şair. Biri Nobel ödüllü Seferis, diğeri şiirinizin ulu çınarlarından Necati Cumalı... 1921’de karşı kıyıda Florina’da doğmuştu Cumalı. İşgale karşı Ege’de ilk örgütlü direnişin yapıldığı Urla’ya geldi, Kurtuluş Savaşımız sonrası göçmen çocuğu. 1925’ten ölümüne değin öyle büyük bir Urla sevdası yaşattı ki benliğinde, dizeler doldu taştı. Yorgo Seferis ise Urla’da yaşarken karşı kıyıya zorunlu göçe gidenlerden. Gece İskele’de bedeninizi serinleten imbata buzlu rakı, çipura, lidaki ya da barbunla eşlik edin. Bir Urla sevdalısı Tanju Okan’ın “Kadınım” şarkısını, Cumalı ve Seferis’in şiirlerini söyleyin denize. Ertesi gün iki büyük şairin evlerini ziyaret... Pazar günüyse eğer, pazara mutlaka uğramalısının bence. Doğanın bütün nimetleri, tüm renkleriyle gözlerinizin önünde. Mevsimine göre ebegümeci, enginar, ısırgan, kuzukulağı, arapsaçı, çoban düdüğü, deniz börülcesi, kuzu ıspanağı, bakla, tere, roka, kerevizin sapı yaprağı ve kökü, hardal, radika, turp otu, kişniş otu, semiz otu, pazı, brokoli, labada ve daha nice ot çeşidi kolay kolay bulunmaz başka yerde. serdarkizik@cumhuriyet.com.tr