Katalog

4 KEİ doruğuna enerji gölgesi Rusya’nın Kazakistan ve Türkmenistan’la gaz ve petrol anlaşması yaptıktan sonra bir İtalyan şirketiyle “Güney Akım’’ anlaşmasına imza atarak Türkiye’yi bir kez daha bypass etmesi İstanbul’da yapılan doruğa gölge düşürdü. C haberler 29 HAZİRAN 2007 CUMA 15. kuruluş yıldönümü doruk toplantısına Rusya’nın Türkiye’yi bypass eden anlaşmaları damgasını vurdu N A B U C C O ’ YA K A R Ş I G Ü N E Y A K I M Ekonomi Servisi Rus enerji devi Gazprom ve İtalyan petrol şirketi Eni, Rus gazını Karadeniz altından Avrupa’ya taşımak üzere yeni bir boru hattı planı açıklamışlardı. Reuters’in haberine göre Eni’nin CEO’su Paolo Scaroni, Gazprom Başkan Yardımcısı Alexander Medvedev ile birlikte düzenlediği basın toplantısında, 900 kilometrelik “Güney Akım” boru hattının Bulgaristan kıyısına gelmesi ve daha sonra bir kolunun Avusturya ve Slovenya’ya, bir kolunun da İtalya’nın güneyine geçmesinin planlandığını belirtti. Gazın bir miktarı da batık petrol şirketi YUKOS’un daha önce işlettiği alanlardan gelecek. Rusya Enerji Bakanı Viktor Khristenko Rus Vesti24 televizyonuna yaptığı açıklamada, 30 milyar metreküpün aynı zamanda Yunanistan ve Bulgaristan’a da arz edilebileceğini söyledi. Planın diğer ayrıntıları ise henüz netleşmedi. Gazprom daha önce Mavi Akım boru hattını Doğu Avrupa veya İsrail’e genişletme planlarından bahsetmişti; ancak, böyle bir genişletme Güney Akım boru hattıyla çakışacak. Gazprom baş sözcüsü Sergey Kupriyanov, “Gazımızı Türkiye toprakları üzerinden arz etmeyi ve İsrail’e taşıma planları üzerine (Türkiye) ile çalışmaya devam ediyoruz” dedi. Güney Akım hattı aynı zamanda Gazprom’un Nabucco projesine katılımı yönünde beklentileri de azaltacak gibi görünüyor. Financial Times gazetesi de, Rusya gazını Türkiye’yi bypass ederek Bulgaristan üzerinden İtalya’ya taşıyacak 10 milyar Avroluk projenin Avrupa Birliği’nin Rus kaynaklarına bağlılığı konusundaki kaygıları yeniden ateşleyeceğini yazdı. Mine ESEN / Merve ARKAN ürkiye’nin evsahipliğinde İstanbul’da gerçekleşen Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü’nün (KEİ) 15. kuruluş yıl dönümü zirvesine son dönemde iyici su üzerine çıkan Rusya ve Türkiye arasındaki “enerji koridorlarına” ilişkin çekişmeler damgasını vurdu. Rusya’nın geçen ay Kazakistan ve Türkmenistan’la gaz ve petrol anlaşması yaptıktan sonra bir İtalyan şirketiyle “Güney Akım’’ anlaşmasına imza atarak Türkiye’yi bir kez daha bypass etmesi İstanbul’da gerçekleşen doruğa gölge düşürdü. Rus Gazprom ve İtalyan Eni şirketleri arasındaki anlaşmayla birlikte SamsunCeyhan petrol boru hattı projesi gibi Orta Avrupa’ya gaz taşıyacak Nabucco Projesi’nin geleceği de tehlikeye girdiği yorumu yapıldı. Ayrıca Rusya’nın bu adımları Türkiye’nin Doruk çerçevesinde gerek Sezer, gerekse Erdoğan ayrı ayrı AB üyelik sürecinde en önemli kozlarından biri olan “güvenli bir enerji koridoru” olRus lider Vladimir Putin ile bir araya geldi. (Fotoğraf: AP) T ma yönündeki politikasına ağır bir darbe olduğu yönündeki değerlendirmeleri de beraberinde getirdi. KEİ’nin 15. kuruluş yıl dönümü dolayısıyla düzenlenen doruk toplantısında örgütün 12 asli ve 13 gözlemci ülkeden devlet ve hükümet temsilcileri İstanbul’da bir araya geldi. 1 Mayıs 2007’de KEİ dönem başkanlığını devralan Türkiye’nin evsahipliğinde, Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer başkanlığında düzenlenen doruk toplantısının, KEİ’ye yeni bir yönelim ve canlılık kazandırılmasını hedeflediği belirtildi. Doruk çerçevesinde gerek Sezer gerekse Erdoğan ayrı ayrı Rus lider Vladimir Putin ile bir araya geldi. PutinErdoğan görüşme sinde son günlerde hareketlenen stratejik enerji projelerinin geleceği ele alındı. Yaklaşık 45 dakika süren görüşmeye, Dışişleri Bakanı Abdullah Gül, Devlet Bakanı ve Başmüzakereci Ali Babacan, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Hilmi Güler ve Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov da katıldı. YOK GÜLER: NABUCCO’DA SORUN Başbakanlık yetkililerinin, görüşmeye ilişkin yaptıkları açıklamaya göre, Erdoğan ve Putin, Türkiye ile Rusya arasındaki ilişkileri ve ortak gündemlerindeki bölgesel konu KEİ sonuç bildirgesi aradeniz Ekonomik İşbirliği örgütü (KEİ) 15. kuruluş yıldönümü zirvesinin sonuç bildirisi, hükümet ve devlet başkanları tarafından oybirliğiyle kabul edildi. Bildiride, “15 yıl önce üzerinde mutabakata varılan, geniş Karadeniz Bölgesi’nde bir bölgesel işbirliği projesi başlatmaya yönelik girişim, değerini kanıtlamış ve geçen zamana yenilmemiştir” denildi. KEİ bildirisinde, “Örgüt şimdi kendisini, gelişmiş kurumsal yapıları, yerleşik faaliyet kuralları ve usulleri, ayrıca belirgin bir siyasi profili olan kapsayıcı, anlaşmaya dayanan, gelişmiş bir bölgesel ekonomik örgüt olarak sunmaktadır. Hepimiz, çok taraflı ekonomik işbirliğimizin, bölgemizin yararına, barış, istikrar ve güvenliğin artırılmasına katkı sağladığı kanaatini paylaşmaktayız. Örgüt, ayrıca, halklarımız arasında bir bölgesel sahiplenme duygusunun ve kimliğinin oluşmasına da katkıda bulunmuştur. Dolayısıyla, KEİ örgütünün önemine büyük inanç duymaktayız. Bölgesel ve uluslararası ilişkilerde aktif ve güvenilir bir ortak olarakörgütün rolünü daha da sağlamlaştırmaya kararlıyız. Önümüzdeki zorluklara göğüs germeye hazırız” ifadesi kullanıldı. Bildiride ayrıca şöyle denildi: “Geniş Karadeniz Bölgesi’nin refahına katkı sağlamak amacıyla, Karadeniz limanları arasında daha güçlü deniz yolu bağlantılarının kurulmasını teşvik ediyoruz. Terorizm ve örgütlü suçlar arasındaki karmaşık ilişkilerin, ulusal ve bölgesel güvenlik ve istikrara ciddi bir tehdit olarak ortaya çıktığı günümüzde, BM Güvenlik Konseyi’nin ilgili kararları ve bu alandaki uluslararası yükümlülüklerimize uygun olarak, bu tehditlere karşı savaşımda sarsılmaz kararlılığımızı teyit ederiz. KEİ’nin bölgemizdeki önemli rolünün idrakinde olan mevcut uluslararası örgütler, girişimler, süreçler ve diğer forumlarla, karşılıklılık temelinde, diyaloğa açık ruhumuzu beyan ederiz.” K Ekonomik İşbirliği Örgütü’nün 15. kuruluş yıldönümü devlet ve hükümet başkanları doruk toplantısı, İstanbul Çırağan Sarayı’nda KEİ olağanüstü dışişleri bakanları toplantısıyla başladı. (Fotoğraf: AA) Karadeniz ları ele aldılar. Erdoğan ve Putin, iki ülke arasındaki siyasi ve ekonomik ilişkilerin ulaştığı düzeyden memnuniyet duyduklarını belirterek, başta enerji olmak üzere iki ülke ilişkilerinin her alanda daha da geliştirilmesi ve bölgesel konularda yakın işbirliğinin sürdürülmesi konusunda mutabık kaldılar. Enerji Bakanı Güler, Hazar doğalgazını Batı pazarlarına ulaştıracak Şah Deniz Projesi çerçevesinde son dönemde ortaya çıkan pürüzlerin giderildiğini, Azerbaycan Sanayi ve Enerji Bakanı Natık Aliyev ile anlaştıklarını söyledi. Botaş tarafından gaz alımlarının en geç temmuzda yapılacağı Şah Deniz Projesi’nde geçen yıl kısa süreyle gaz üretilmiş, ancak teknik sorunlar nedeniyle gazın Türkiye’ye pompalanması gerçekleştirilememişti. Güler, son dönemde yapılabilirliği konusunda soru işaretleri ortaya çıkan TürkiyeAvusturya (Nabucco) doğalgaz boru hattı konusunda ise sorun olmadığını, diğer ülkelerin gündeme getirdiği projelerin Nabucco’ya zarar vermeyeceğini savundu. Enerji Bakanı Güler, Türkiye üzerinden Avrupa’ya gaz pompalanması ve Rusya’nın gaz egemenliğini kırması amacıyla geliştirilen Nabucco projesinde beş ortağın kararlılığının sürdüğünü, altıncı ortağa ilişkin görüşmelerin devam ettiğini belirtti. ETKİN BİR ÖRGÜTE DÖNÜŞMELİ’ Doruk toplantısı, Çırağan Sarayı’nda düzenlenen Olağanüstü Dışişleri Bakanları Toplantısı ile başladı. Toplantının açılışında konuşan Dışişleri Bakanı Gül, uluslararası toplumun Karadeniz Bölgesi’ne ilgisinin giderek arttığını belirterek, “KEİ’yi, bölgenin potansiyelini harekete geçirecek etkin bir uluslararası örgüte dönüştürmeye çalıştırmamız gerekmektedir’’ dedi. Gül, bölgedeki zengin enerji kaynakları düşünüldüğünde önemli bir işbirliği potansiyeli bulunduğunu belirtti. Bölgede ticaretin önündeki engellerin kaldırılmasının önemli yararlar sağlayacağını kaydeden Gül, “Avrasya ana karasının istikrarsızlığın yoğun olarak yaşandığı bölgelerden biri olduğunu, bu nedenle sorunların çözümüne dar bir güvenlik penceresi yerine işbirliği ve diyalog zemininde katkıda bulunulması gerektiğini’’ bildirdi. AB ve KEİ arasındaki işbirliğinin önemine değinen Azerbaycan Dışişleri Bakanı Elmar Memmedyarov, Karadeniz Bölgesi’nde işbirliği ve kalkınmaya yönelik tehditler bulunduğunu belirtti ve Ermenistan ile Azerbaycan arasındaki anlaşmazlığı örnek gösterdi. Rusya Dişişleri Bakanı Sergey Lavrov ise, AB ve KEİ arasındaki işbirliğini desteklediklerini söyledi. RDOĞAN: SİYASİ İHTİLAFLAR KALKINMANIN ÖNÜNDE ENGEL Toplantının ardından, Başbakan Erdoğan tarafından konuk devlet başkanları ve hükümet temsilcileri onuruna Çırağan Sarayı’nda öğle yemeği verildi. Yemeğe, Rusya Devlet Başkanı Putin, Bulgaristan Cumhurbaşkanı Georgi Parvanov, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Gürcistan Cumhurbaşkanı Mihail Saakaşvili, Sırbistan Cumhurbaşkanı Boris Tadiç, Yunanistan Başbakanı Kostas Karamanlis, Gürcistan Parlamentosu Başkanı Nino Burjanadze katıldı. Erdoğan, yemekte yaptığı konuşmada “KEİ’nin örgütsel yapısını tamamladığını, bundan sonraki dönemde bölgenin zengin potansiyelini harekete geçirmek konusunda KEİ’nin hak ettiği etkin yapıya kavuşturulması gerektiğini’’ söyledi. Erdoğan, “siyasi ihtilafların KEİ üyesi ülkelerin yer aldığı bölgede ekonomik işbirliği ve kalkınmanın önünde önemli bir engel oluşturduğunu’’ belirtti. KEİ’nin potansiyelini gerçekleştirme çabalarında uluslararası ilgiden de gerektiği şekilde yararlanılmasının önem taşıdığını ifade eden Erdoğan, AB ile başlatılan diyaloğun cesaret verici olduğunu kaydetti. İdeolojik temelde yaşanan ayrımın yerini, kuzeygüney, zenginyoksul ayrımı, kültürel hoşgörüsüzlük ve terör hareketlerinin almaya başladığını söyleyen Erdoğan, “Bir ülkenin yaşadığı sorunlar küreselleşen dünyada diğer ülkeleri de etkilemekte, bu da ortak mücadeleyi zorunlu kılmaktadır’’ dedi. ‘KEİ Sezer’in yanında Karabağ atışması oruk çerçevesinde Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer’in başkanlık yaptığı toplantıda konuşan Ermenistan Dışişleri Bakanı Vartan Oskanyan ile Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev arasında Karabağ sorununa ilişkin kısa süreli gerginlik yaşandı. KEİ toplantısında yaptığı konuşmada Oskanyan, Karabağ’da yaşayan halka saldırıda bulunulduğunu savunarak “Karabağ’da yaşayanlar kendilerini hükümete karşı korumak zorunda kaldılar. Azerbaycan’dan tek istedikleri, yaşamalarına izin verilmesidir” D dedi. Oskanyan’ın konuşmasını tamamlamasının ardından Cumhurbaşkanı Sezer’den söz isteyerek ikinci kez konuşan Aliyev, Oskanyan’ın sözlerine şöyle karşılık verdi: “Her şeyden önce savaş bitmiş değildir ki kazanan olsun. KEİ ülkeleri, biri hariç Azerbaycan toprak bütünlüğünü takdir etmektedir. Karabağ’da haklı olmayan bir istila söz konusu. 21. yüzyılda bu durum haklı görülemez. Lütfen, tarihin çarpıtılmasına izin verilmemeli, gerçeklere gelelim.” Sezer de, ülkeler arasındaki sorunların sağduyulu görüşmelerde çözülebilmesinden yana olduklarını kaydetti. Oskanyan doruk çerçevesinde Dışişleri Bakanı Abdullah Gül’le görüşmesinin ardından düzenlediği basın toplantısında Türkiye ve Ermenistan arasında diplomatik ilişki olmaması nedeniyle dorukta Ermenistan’ı Devlet Başkanı Robert Koçaryan yerine kendisinin temsil ettiğini belirtti. Oskanyan, “Ermenistan’ın iyi ilişkiler konusunda istekli olduğunu, ancak Türkiye’nin tavrında bir değişiklik olmadığını’’ savundu. Oskanyan, Türk hükümetinin ortak komisyon kurulması önerisinin hatırlatılması üzerine “Genel izlenimin aksine kendilerinin bu öneriye karşılık kendi önerilerini Türk hükümetine ilettiklerini, ancak Türk mahkemelerinin soykırımı tanıyanları cezalandırdığı, sınırların kapalı olduğu bir ortamda böyle bir teklifi ciddiye almalarının zor olduğunu” iddia etti. Diplomatik kaynaklar, görüşmede Gül’ün, Oskanyan’ın sınırların açılması talebine karşılık olarak Güney Kafkasya sorununa bir bütün içinde bakılması gerektiğini söyleyerek üstü kapalı bir şekilde Karabağ ve soykırım iddialarına atıfta bulunduğunu belirttiler. E MESAJLAR ABD BÜYÜKELÇİSİNDEN Doruk için İstanbul’da bulunan Yunanistan Başbakanı Kostas Karamanlis, Fener Rum Patriği Bartholomeos’u ziyaret etti. Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev ile ikili görüşme yaptı. (Fotoğraflar: AP/ AA) KEİ 15. yıl zirvesi kapsamında düzenlenen dışişleri bakanları toplantısında konuşan ABD’nin Ankara Büyükelçisi Ross Wilson, KEİ’nin reform ve AB ile ilişki geliştirme çalışmalarını takdirle karşıladıklarını belirtti. Petrol ve doğalgaz kaynaklarının geliştirilmesinin ve ürünlerin uluslararası pazarlara çıkarılmasının ve arz güvenliğinin yanı sıra uyum sağlama açısından da önem taşıdığını kaydeden Wilson, Karadeniz fonuna 10 milyon dolarlık katkıda bulunduklarını ve bu fonun hukukun üstünlüğü, demokrasinin geliştirilmesi, sivil ve askeri işbirliği gibi alanlarda kullanılacağını belirtti. Karamanlis, Erdoğan’a seçimde başarılar diledi aradeniz Ekonomik İşbirliği (KEİ) örgütünün 15. yıl zirvesi kapsamında Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ikili temaslarda bulundular. Sezer bu çerçevede, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Sırbistan Cumhurbaşkanı Boris Tadiç ve Gürcistan Cumhurbaşkanı Mihail Saakaşvili ile ikili görüşmeler yaptı. Erdoğan da, Saakaşvili ve İlham Aliyev’in yanı sıra Yunanistan Başbakanı Kostas Karamanlis ile K bir araya geldi. Erdoğan ve Karamanlis, yaklaşık 55 dakika süren görüşmenin ardından gazetecilere birlikte açıklama yaptı. Erdoğan, özellikle AB ile ilgili fasılların müzakeresi sürecinde ve geçmişinde Yunanistan’ı yanlarında bulduklarını söyledi. Erdoğan, “Değerli dostum’’ diye hitap ettiği Karamanlis’in desteğini her zaman gördüğünü belirterek kendisine teşekkür etti. Erdoğan, “Kıbrıs’ta kalıcı, adil bir çözümü birlikte destekliyoruz’’ dedi. Kıbrıs konusun da AB vurgusu yapan Karamanlis, Türkiye’nin AB ile ilişkilerini de görüştüklerini ve belirlenmiş olan koşullara uyduğu takdirde Yunanistan’ın Türkiye’ye her zaman desteğini vereceğini belirtti. Erdoğan’a, Türkiye’nin reformist çalışmaları yönündeki çabalarına Yunanistan’ın desteğini ifade ettiğini dile getiren Karamanlis, “Aramızda var olan bu dostluk muhabbetinden dolayı kendisine seçimlerde başarılar diliyorum’’ dedi.