Katalog

için Çin’in vereceği Müşerref’in Çin ziyaretinden... finansal desteğin bir milyar doların üzerinde olacağı öngörüldü. İmzalanan anlaşmalar, ekonomik işbirliğinin genişletilmesi adına yapılan girişimlerin ilk turu olarak adlandırılabilir. İmzalanan bu anlaşmalar; Ekonomik ve Teknik İşbirliği, Turizm Alanında İşbirliği, Saindak BakırAltın İşletme Projesi Anlaşması, Pakistan Demiryolları Lokomotif ve Yolcu Treni Tedariki Anlaşmaları ve Beyaz Petrol Boru Hattı Anlaşması’dır. Bir de Çin’in ZTE şirketi ile Pakistan Telekomünikasyon Ltd. şirketi arasında imzalanan "Mutabakat Zaptı" bulunmaktadır. Ekonomik ve Teknik İşbirliği Anlaşması çerçevesinde Çin hükümeti, iki ülke arasındaki ekonomik ve teknik işbirliğini arttırmak amacıyla 50 milyon yen vermeyi kabul etti. Bu anlaşmalara ek olarak, hükümeti tarafından sağlanan 500 milyon dolarlık ziyaretin en önemli tarafı, Zhu Rongji Gwadar tercihli alıcı kredisinin bir parçasıydı. Başbakan Limanı’nın gelişmesi ve Mekran Sahil Yolu Şevket Aziz’in ziyaretinin asıl amaçlarından biri Projeleri’ne olan desteğini tekrarladı ve "Bu Çin tarafını mal ihracının yanında Pakistan’a projeler Pakistan’ın gelişmesi için çok önemlidir. sermaye ihraç etmeye de ikna etmekti. Bununla Rongji, "Biz bu projeleri tamamen destekleyeceğiz birlikte Başbakan Aziz, ekonomik ilişkilere daha ve bu bağlamda yardım sağlayacağız" dedi. Hürmüz fazla önem verilerek ve kazankazan stratejisi Boğazı’na hakim olan Gwadar Limanı tüm açık izlenerek Çin ile ilişkilere yeni bir yön verildiği deniz yollarını gören stratejik bir konumdadır. görüşündeydi. Yaklaşık bir yıl sonra, 22 Mart 2002’de, General Çin’in Pakistan’a yatırımları bugün 4 milyar Müşerref ve Çin Başbakan Yardımcısı Wu Bang doları aşmış durumda ve farklı boyutlarda en az 250 Guo, Gwadar Limanı’nın temel atma törenine proje Çin şirketleri tarafından üstleniliyor. katıldılar. (Limanın 1. aşaması başarılıyla Nisan Pakistan’a yatırımı artırmak için iki ülke 2005’te tamamlandı ve 20 Mart 2007’de resmen Pakistan’ın önerdiği, PakistanÇin Ortak Yatırım açılışı yapıldı.) Takip eden yıllarda, iki ülke Şirketi ve Ortak Altyapı Geliştirme Fonu kurulması arasında düzenli olarak üst düzey ziyaretler yapıldı üzerine çalışıyorlar. Ziyaret sırasında Başbakan ve her bir ziyaret ekonomik işbirliğine yeni boyutlar Aziz, uzun zamandır Çin’in finans başkenti ve alanlar kazandırdı. Örneğin, Cumhurbaşkanı Şanghay’da açılması beklenilen Pakistan Müşerref ’in Kasım 2003’teki ziyareti, "İkili Konsolosluğu’nun temelini attı. Benzer biçimde, ilişkileri konu alan ortak deklarasyon"un Çin Başbakanı Wen Jiabao’nun Nisan 2005 imzalanmasıyla sonlandı. Aslında bu PakistanÇin ziyaretinde, iki tarafın ekonomi, savunma, enerji, ikili ilişkilerinin kapsamını ve istikametini altyapı, sosyal sektör, sağlık, eğitim, yüksek belirleyen bir yol haritası idi. Diğer alanlarda öğrenim, barındırma ve diğer konularda işbirliği işbirliğinin devamının sağlanması ve çok yönlü üzerine 21 anlaşma ve mutabakat zaptları ilişkilerin sağlamlaştırılması adına mekanizmaların imzalamaları bu ziyareti bir dönüm noktası haline kurumsallaştırılmasının yanı sıra bu anlaşma getirdi. İki taraf ayrıca "Dostluk, İşbirliği ve İyi ekonomik işbirliğinin genişletilmesi hususunun Komşuluk İlişkileri Anlaşması" imzaladı. 1 Ocak altını çiziyor. 2006’da yürürlüğe giren "Erken Hasat Programı (EHP) Anlaşması" çerçevesinde Çin, 767 parça mal NLAŞMALAR ARTIYOR kaleminde sıfır gümrük vergisi uygulamasını getirdi. Bu, iki ülke arasında serbest ticaret bölgesi Aralık 2004’te, Başbakan Şevket Aziz’in Çin kurulmasına yönelik ilk adımdı. 2008’den önce, ziyareti sırasında iki ülke ticaret, iletişim ve enerji Pakistan ve Çin’in, ihracat ve ithalat listesindeki sektörüyle ilgili yedi anlaşma imzaladı ve daha malların yüzde 90’ını kapsayacak şekilde serbest geniş kapsamlı işbirliği için bir çerçeve oluşturdu. ticaret bölgesi uygulamaları öngörülüyor. Geri Bu anlaşmalar ticaretin artırılmasını, tercihli ticaret kalan yüzde 10’luk kısım hassas kalemler listesinde anlaşmalarının geliştirilmesini, ortak tarıma dayalı kalacak. sanayilerin kurulmasını ve Çin’in Pakistan’a Bu gelişmeler sonucunda, iki ülke arasındaki yatırımlarının artmasını öngörüyordu. Pakistan ticaret sabit bir büyüme kaydetti; 2001’de 1,4 milyar tarafından Çin’e Serbest Piyasa Ekonomisi (FME) dolardan 2004’te 3 milyar dolara, 2005’te 4.25 statüsü ile Çin Chasma nükleer güç santrali için 150 milyar dolara ve 2006’da 5 milyar dolara yükseldi. milyon dolar sağlama sözü verildi. Bu, Çin Mevcut serbest ticaret dengesi hala ağırlıklı olarak şirketlerinin Pakistan’da yapacağı yatırım için Çin C S TRATEJİ 7 Çin’in lehine olmasına rağmen, Pakistan’ın Çin’e olan ihracat fırsatı gelişiyor. Eğer Pakistan ekonomisi yüzde 6–7 arasındaki büyüme hızını sağlamaya devam ederse, 2008’e kadar iki taraflı ticaret yaklaşık 8 milyar dolara ulaşabilir. Pervez Müşerref Şubat 2006 Çin ziyaretinin amacını iki ülke arasındaki mükemmel diplomatik ve politik ilişkilerle uyumlu ekonomik işbirliğinin seviyesinin artırılması olarak tanımladı Müşerref ’in ziyareti süresince, iki taraf ekonomik ilişkilerin arttırılması, enerji, taşımacılık, tarım, sağlık, nüfus, sismoloji ve meteoroloji konularında işbirliğinin de dahil olduğu 13 anlaşma ve bir mutabakat zaptı imzaladılar. Başkan Müşerref ayrıca Pakistan’ı Çin’in "ticaret ve enerji koridoru" yapmak için fizibilite çalışmaları yaptığını ifade etti. Pakistan, muazzam bir ekonomik taşımacılığın mümkün olduğu Gwadar’dan Karakorum karayoluyla Çin’in batı bölgelerine muhtemel en kısa rotayı sağlıyor. Bu yol, Malaca Boğazları’ndan geçen deniz rotasına karşılıklı, güvenli ve kısa bir yol olarak hizmet edebilir. Çin ile Pakistan, hemen hemen her alanda anlaşmalar imzalıyor, projeler geliştiriyor. Bu bağlamda Gwadar Limanı bölgesel anlamda önem taşıyor. Çin’in güvenli petrol ve doğalgaz sevkıyatı için önemi tartışılmaz. Çin, nükleer ve savunma alnında Pakistan’ı kollamayı sürdürüyor. JİNTAO’NUN ZİYARETİ Kasım 2006’da, Çin Başbakanı Hu Jintao’nun ziyareti, iki tarafın ekonomik ve ticaret bağlarının ağır ve devamlı ilerlemesi konusunda anlaşmış olmaları ve Serbest Ticaret Anlaşması imzalamaları açısından çok önemliydi. Taraflar, üç yıl içinde 5104 mal kaleminin gümrük tarifelerinin yüzde sıfıra, 3492 kalemde de anlaşmanın uygulanmaya başladığı tarihten itibaren beş yıl içerisinde tarifenin yüzde sıfırla yüzde beş arasında düşürülmesi konusunda anlaştılar. İki ülke ayrıca 5 milyar dolar olan ikili ticaret hacminin 5 yıl içinde 15 milyar dolara çıkartılması konusunda anlaştılar. Çin kendi geleneksel tutumunu, savunma ve sivil nükleer enerji alanlarında işbirliğine devam ederek yineledi. İki taraf, birçok konuda 18 anlaşma ve mutabakat zaptı imzaladılar. Pakistan Çin üreticilerine özel bölgeler yarattı. Bölgesel işbirliği için genel jeostratejik çevre giderek müsait hale geliyor. Şanghay İşbirliği Örgütü’nde Pakistan’ın ve Güney Asya Bölgesel İşbirliği Örgütü’nde (SAARC) Çin’in gözlemci statüsü alması, ikili ilişkilerin bölgesel bağlamda özellikle enerji, güvenlik ve iletişim alanlarında büyümesine izin verdi. Ancak, Pakistan’da Çinli işçilerin güvenliği ve Çin özel sektör yatırımlarının düşük seviyede olması ekonomik ilişkileri kısıtlamaktadır. Ekonomik işbirliğinin büyümesi PakistanÇin stratejik işbirliği bütününün bir parçası haline gelmiştir. Bunda, son yıllardaki karşılıklı ziyaretler sırasında ekonomik ilişkilerin kurumsallaşmasının ve yönünün belirlenmesinin büyük bir rolü vardır. Her iki taraf, ilişkileri geliştirmek için ve kazankazan durumunu sağlamak için çok çalışmışlardır. Çeviren: Ebru H. ŞENGÜL/TUSAM A