Katalog

•• » * • • « • • > : •• • •• » : 4« • • • • » • • •tMt< ••*•• • H Yeni Gıda Yasası, denetimdeki sorunları hafifletmiyor Petek ATAMAN {G«ja Muhendfshri Odast Başkant) ••»>••I•*••*••»••f Hazimn 20Û4'te yayımlanan yeni Ciıda Yasası'nm gctîrdigi en lctııel dcğişiklik, gıdu ilc ilgîli yctkilerin tek bir nnktada. yani Tanm ve Köyışlen Bakanlığı'nda toplanmasıdır. Yctkilerin luplandıgı nokta, hangi bakanlık olursa olsun. hu olıımlu hir gelişmedir. Ancak, son dîi/enlcmelerlc gıda konusunda yelkilcri loplamı? olan'Ianm ve Köyişlcri Bakanlığı'nda ciddi hirclcman eksikligi vc bütçe sonınu oldugundan, Istanbul gihi ınctropollcnle üretini vc satıg yerlcriniıı denctimi İKrmcn hemen hiç yapılamamakta. diger illmle hu hi/mct güçlükleyüriîtülıncktcdir. Knınualanmdaki la&ımınedhîrlcri nt> deniyle, yıllardır gıda konusımda görev yapucak clcman 5 ulıını gervcklcşmcmtşiîr. Bıı eksik, üniversitelerden veya difcr kuımı kuıulu*laımdan yata> gcv'işlcrlc kısmen kapatılmaya çahşılmuiiır Yapılanmada diğcr bir snnın, idari kadrulanı konu ilc ilgilı egilim atmamış kişilenıı atannmsıdır. Idari kadrolar hcr îktidar dcğigimiııde dcgişime ugnımış, /iiıııun /aman kunu ilc ilgİKİ/ kişilcrc görev verilmiştir. Kamıı kurumlannda sıkçn msllanan bu dunım kunınisal luıli/anm oluşmasınacngcl olmakta. hatalı uygulama riskıni atihrmaktadır. Yeicrli sayıda clcman alımı yapılmadan vc gcrckli bütçe sagianmadan. bu görcvi nc Tanm vc Köyîşlcri Bakanlığı, nc Sağlık Bakanhgı nc dc ycrcl yönetimlcr geregi gibi yüriitehilir. Ülkemizdc yakkıgık 30 bin adel gıda işlctmesi oldugu düşünülürNe. durııımm ciddiyetı daha iyi anlaşılahîUr. Satı$ yerlerinin ıtcııetiım dc kalıldığnula bu rakanılar yüzbinleri bulınaktadır. Buııa ck nlanık. ycıul yünclimlcrc yciki dcvri yapıldı Veteriner Hekimler Derneği: Yasa çıktı, gıda yine çok başlı Cumhuriyi'i Aruylırmaı S C T H ! Vfeltfriııer llckiınler Dmıcgrnc gote. gıda koımsıı gccnıMc vok ba*lıydı. Oui'A Yasası vıklı, çrifc hatlılıJk yiııc siîrüynr. Vti etinur I Ickımler I Vrnegruın lihia Yas:ısnm iiişkin yapl ığı deçtjfcl bakışlıı ha/jrlanaıı ıncelifnedc ö/cıle »ii «Brilşİcr ılerı sürüldfi (iıdalat ııı Ürclims. Tıikeiimi \c Deni.1lcnmi'!»!ncılair 560 sayih Kauun Hükmünde K.iranıanıenm 2XI la| /İKHI I W ranHi vc 22327 savılı Kcsmi i ia/ttcVle ya[vimhınraasma k*ular gc\en sürtfdc, yufa ilc ılgtli rçleınMerdc Cîıda Muddrlcrî VOTÜÛÜ*" caanalmıvorda P 5M) sayılt Kl IK ilc gıda koıuisurnü ycüsi rnnın ve Kftyîşleri IVıkHnlıg:ı ilc Suğhk Bakanhgî arasmda payla^tındh Ycrel yönrtîmlcrinstthhı Igıda^ujy»ycrkftîm ' ruhsBi vcrmc vc dcoctlenıe yclkisi «levnın ctli. Ancak ıİLnd lcmc îonıu;lan dcfterlendirmc ve ce/a kı^sinc yelkilcri Sağlık J&tkdiıiığı'iKt hırakıldı. Ciayıvuhhi ıvrîerc nıhsaı verme ve denelleme ycikilerî ellcnnden aluuiı. . Ciaynsihhi müessırselorc (gıda iireiim ycrieri) S.ıglık •Biikanl^uıca valı$nı:ı t/ni^anm Bakanlıgınca gıda si• c i l vc gıthı ürctim ızıii veriiınesi hakkı yaratıkiı Dısnrt• l c m e vece^ı kesmc >e piaştınldı. | Bir geoecfe «ıkartlan 560 sayjlı KIIK ve K H K > bağlı olanık çıluırıtan yuııcfmulikler. lebliğ vc lalinıat• laı ile gıda kumısundafaaşfaui{fıçuı ndcrin yapı Imak istcmligî lam bilitınıemeklır henilHrr ıffiaya çikan Siuınclar lııçbifkcsimi mcmnıın crınedi. Ürctimden lüMınıe da zırıciri parc^ılauı büirınıItL BirbQtim<»larakdegıer* Jendirilmedi. 560 sayılı KIIK ilv. gub konusu, işleunelciin ıııhtının hangi mtai tarafındaıı \erilcccpi. h»ngı murcii larafıiKİaıı deıtctlcnetcgi, huııgi murci tarufindan ccaa ( kcsikcegî. Iıaııci islctmclenlc sunıınlu yonclicı isrihdaın cdilcu^ui. hangi mcslek gnıplarmın soıumlu yüneriri olabîlcccgu hangi Mctmclerin gıda sicil t hangi iüknmclcrin tpda ürerim ızriı alacagı. hangi i^Krrnıenin sthhi muessese, hangi i$leimelcıiııgaynsıiıhj ışlcttnc, hangi îşletmelerin gida san& lıangi işktmclcrin gıda ürtrtim işletmesi, hangi ürfmicr için nc luıdar pîinı yatınJacaği, hangi usııi ve csashudtı hangi ce/alann kesilcccğiJıangiiîjltiırıdcrinbuyüki^eimeJıangiişIdrnclerinköçtîktslchncvılıspulıiıa<b£u laıiı^maİanyla I99S7\M yıllan anuunda ıioku? yıl liikollldl, 5 lla/iran ÎW)4 lantııntl? WJCSITII (ia/uctic va\un* teinn yeni Oıda Yas<ı.srn(ln »ıdn komısundn lefc ycdciliııııı I:ınm vc Knyîçlcn Bakanhgı olduğıı her kesım btnılından dilc gciirilmcsîm: k:ırvn. nımhurt>rt^kanrhca vani eıliltiiı BeiaiiycYıiMtsrndii me^brtiB kurtnak, kurdıırmak. uavnsıhhı ıııiıcsH^'lerı ruhsaı1;ıudırmak delıclk'irıek il\;c Ivlodiycknnc. yıiK' lınıuuız 2(Mfc yurörlüyc gtrcn Huyıîk^hır IfcİiHİıv^hi Knnunıı aynı alandıı kiıni yclkilcıi bn ke/ hıiy(ik^hirlvk:dt>vkTİn*,* bırakuaır Bımıın ciı ırü/el önKAinî Tanm vc Kö\ ri ftakîmlığt AftusliKs 2(KW V yayınladıgı MGıdıi v« :daik*'liınta.s Kdvıı Mudde\v Vial/vtıırltriJ^ıvien If Yrrlcıiniıı i, alışm» İ/nJ vo (;ıda Slclll vr f'reliııı 1/ni IşlemltfrlileSunıınluYAııetici l«tlhdamı Hakkında Vonetnıdik4" ilc yupıyor Calı:»ınH i/rn iviıı gayri* sıhlıi ınücs\cîic nıhsatınm asjıari Itrkıuk vc hijyemk kı* ^ılları ilcıMcmktı belgclcriui lxrlırl*!iııe yclkisini S hk HakaıılrgıTıwfnıhsui vermcycikist.dcnetknncvcc /a venıic? yctkı^nı ycaftl yürıetimkıc bınıkıyııt çası bu koııuda lanı bir knm yaşsuımaya devwu cdıyıı iîıda kımasu. S6f) sayıh Kl tK ik v'nk ba^lı oldiığü gibi yeıııliıda Yasası ile yinc v*>k ba^lıdir 560 ilc Uıtnjilan konutar yinc l:utıvılacak. kacK ve tıkm.vlar y nc ya^anatakiır. İki farklı rc^mı kimmt idralıtıdan ml s;ıt li/crinc ruhssıl vermc, fkdiyeiınr Min vermt* üsitın rjıaliyctıiKr son wrmc yapılacak, yıne iki farklı rcsmi kurum ce»ı kcsmc kunusunda lcrcddüt yjufs^acıiktır. Çünkiı gıda komiMinda cv/a vcnre yetlUAİ ca huyük . mülkfi amia: niiıır Bıı dunırn o/cllikİe ycrel yönctîm ] lcrı sıkınlıyajkdUbcaklıı Insan sttghğı ıcm nsk ta^ıyun ürunlcn ıVnc îirün igcnkhilcjimlcn vc lirünlcnn iıretıltbîleccgia»gantoknik\e hijyenik ku^ullan klirleyen leblifelerc GÖresen manîiralanndau takip, sürckli denoiını stınucu numune alma vc anuli/ sonııvlanna görc cc/alandırma sisicnn ilc üreihndcn rükctime zinciri biîlihıınesıni onlctnedcn gıda güvenirlilıgı bağlaıımasi nıümküıı dügildir. a Ülkc bir diikıt? yıl duha kaybcfmemclidir. Gıda I yasafiuobjeklifvchilimsel kriterlcrdognılfıısunda lopIıım saghgı ve nıcnfaailcrmi gözdilcrek yeniden ele alııınıalıdır. • İ I gı lakdîrdc gcncl anlamd;ı gıda dcnctiıni ilc ilğili kvx>rdinasv<»mııı lanmvc Koyişlcri Ikıkanlı^ı lanıfînıltin sagluıması iviıı tck mcrkc/c bılgi akı>ı, acıl ılunınılarıla (gıdalard'in kaynaklanacak insuıı saghgı için lclıhkc yaratan lıallcr) ilgılı Hakanhklann müdahalc hakkınnı dc^crlcndirilmcsi gtbi konular halcn Uirlışılmamışiır. Ia/lu sayıda y<>nciıncli^in hazırtanacak olniası ck bir i$ yükü gctııva'k, ck u/nıan perNtıncl gcrukimrken, ı/.lcncbilirlik gibi hcnfız ülkcmi/ için çnk yeni vc acilıycl arz edcn uygulamalann hayala gcvinlmesindc ya^anabilccck gcciknıclcr öniimüzdcki yıllarda dı$ ticaatimi/ avısından da cîncmlı sorun oluşturabilcccklir. Aynca yeni C îıda Kaıuınu, ınsan saghgı vc gıda gü vcnligi gibi hayati birkonuda, uygıılanıaya yonelik binçı»k aynnlıyı yoncimcliklcrehırakmakladır Konununaslıııa ytînelik hükünılcr kanıında ycr ulmadıgı sfııvcc. yoncımcliklcrin üiyası haskılarla ysıyınlanıııasi \c hcr iklidar döncmindc ıckrar tckıur dcgi^îkligc ugnuiiası kaçınılmaz olacaklır. Yasaııın clkiıı bir bivimdc i^lcmcsini saglamak aınacıyla, yöııetnıclik vahşmnlunmn hcr aşanıaMnda ünivcrsitclcr. scktür. sivil toplum örgütlcri vc ıııcslck ndalannın aklit katılınn saglanınalulır. Uygulaınada ö/cl scktöriin sc»runlarını v'özmeye yönclik hükümicr oluşlurulıırM 1 kcn, tıısan saglıgım ilgilcmİinrn oltna/Aa olnııı/* ko^ullar hilimscl tcmcllcrc dayanılanık (cspıt cdilmcli. bu konularda popülist yaklaşimlardan kaçınılmalıdır. Gıda gfivcnliginı saglamaya: hir boşka dcyi^lc itısiin saglıgım korumaya ytînclik tckııik kamrların konıı uzmanlarınca alınması suglanmalı. siyasi iradc dcvrcryc girmemclidir. Bu gcli^mcnin yanı sıra« Sayin C'umlnırba^kanimv/ larahıukın gcri gondcrilcn Kamu Yonctinıi Tcnıcl Kanıınıı îasarısı vardır. Bu tsısan ilc. biı\H)k kamu lıi/mctindc nldııgu gibı, gıda dcnclimlcrindc dc ycrcl idarvlcrin yctkilcndirilmcsi güııdcmdcdir. Bu lasanyla kamu yanın ikiııci plana aiılarak. ö/cl $irkrt ınanlıgı ycrcl idunrlcrc ycrlcşiirilmcktcdir.Tasannın bugünkü lıali ilc yayımlanması dunımunda yeni bir kaos vc yctki karjuı^ası y^iiıunası kaı;ınılma/ nkıcaktır. Varolan bivîmiylc dahi yeicrsı/ kalan gıda dcnclınılcrı, yca%l idarelorv akcarıldıgıınla yürülülcnur/ halcgclccck. dcnctim sistcııııniıı ick bir ıiKrke/dcıı i/lcımicmcsi gıdagüvcnligindc/aariycc varaiacaklır Kcsmcn uvıım saglanıaya valı^tıgımı/ A\ rıi|ia Hırliğı. (îıda üüvcnlıjli (Jlorilcsim kururak gıda lu/mctlcrinı ick nuric/dc loplamayı hcdcllcıkcn. Kamu Yönctımı Fcmcl Kaıuınu lasansrmn mcvcui lıalı ilc kabul cdilıncsi ülkcmi/dc yeni bıı ycikı kaıgavısı oluştunıcaktır Halcn hukaıılıkva yapılan uygıılamakırikı dahı k«Hirdinasvun si>runu ya^anırkcn. son dcrccc |xılilik yapıysı ssıhip ve biriıirlcriyk: çckişmc i<;indc olan ycrel idarclcr anısımla k<uırdinasyonun ııc ^ckildc saglanacaıgı tam bif nuıammadır.Ayrıca bu konıuhı ycterli saytda dcnctiıiK'iyc sahip ohnayan ve hu analı/lcri ya|xıbilccck all yapısı ohuayan ycrel yönctîmlcriıı dc huluııması cıddi bir sıırun «4uştmavaktır (Sıdaya ürelimi veya ilhalatı sonucunda piyasaya vıkacak olan üriinlcrin iilkc çapında dtila;>ımda olacagı dıkk.uc ahııdıgııutu. koııuııuıı ınsan saghgı avısında oııcıııı daluı iyi aııla^ılacaklır. Kanuııuıı birçok ınaddesi, gıda dcnctimindc o/olkv tirmcnîn vc ycrcl idarvlcrv ycikı dc\rinin kapısım aralamukta, konrn»! vc sertifikasyon ht/mcflcri ilc risk analı/lcıiııiıı ö/cl kuruluşlarca da yapılabilmesıııc yüııelik hiikümler la^ınıaktadır. Kamu yaran açısmdan kamu larahıulan yapılması geıckcn hi/nıcilcrin kısmcıı ya da UtnıanKn ö/cl scktöıe dcvredilıiK*si digcr ulkclerde <;ok kısıllı ve v*'k iyi lanımlamalaıin gcrvckle^tinlmi> bir durumdur. BÎ7 (iıda Mühcndislcrı (Klası olarak gıda dcnclııniııdc yclkilcrin gerek ycrel idarclerc dcvrine. gerek.se dcııclimîn o/cllc^iîrilmesinc karşıt göru^lcrimı/i hcr »naında dile gcliftlik, gchrnıeye dc dcvam cılccegi/. •••••••« • • • • • • •I • • • • • • • • • • • • • • « » • • • • • • • • • • • • • • • •• • • • • ı • • • • • • • • • • • • • ••• • • • • • • • * • • • • • • • « • • • • • 8 I •I# » t « • I •