Katalog

TADIM r f r r ;, *•••••••»•••••••••• ••••••••Ma • J ••••••«•>••••••••••* IM •»•••••• Bu sucuk kaça satılmalı? •••••••••••••••••••••••*• ••••••••••• <••••• ••*•••••••>••••••• •••«»•••••• ı•••••••• Doç. Dr. Aydın ÖZTAN (Hacettepe ÛnivBnHBSi QH^ KluhendisHği Böiümu) B ir gıda maddcsi hom kalilcli vc hcm de hijycnik olmalıdır. Kalitc siaıuiartlara, hijycn isc üreiimdc uyulınası gcnkcn kunıllara harfiycn uynnıkla sağlanır Üriin ivin çıkariılun Türk iiıda KodeksiTcbliglcrindc vcTürk Stsıııdardhırı Unslitüsü'ncc ^ıkarlılaıi urüıı staınJarllarıntla hammaddc ü/clliklcrı, ürclim yünicmleri, katkı ınaddclcrinin türü vc maksımuın kalılahilccek miktarı, son üriiııdc fizikscl, kunyasal ve mikrobiyolojik i>/clliklcrin nclcr oldııgu. hangî lîmiUcrdc olması gcrektiği lek ick ya/ılmi$tır. llijycnik koşullann işlclmclcrdc sağlunabilmcsi i<in tlnğru ürctiın" kıırullarına <<iMIM ayncn uyulmalıdır Yukanda ycr alaıı bdgılcr aynı /amandu ycııi yürürtOğc kunan S17*1 saydı "Gıda Vasası" hukmudiir. Yasa iki konuda öncmli lanım (Fctirmiştir. Tagşiş; gıda maddclerinin vc gıda ılc icmasia bulunan maddc ve nıal/cnıclerin. mcv/uata vcya i/in vcrilcn ö/clliklcrinc aykın olarak ürctilınesi halıııi. taklil isc: gıda maddcsini ve gıda ilc tcmasta bulunan maddc vc mal/cnıelerini: $ekil, bilcşim vc niicliklcri itihariyle cvsafmda olmayan ö/ellikleri hai/gibi göstermcyi ifadc cimcktcdir. DLII LJIII böylc ikcfu markcllcrde kilosu 20*25 milyon lırdya saıılan laııınmı^ nıarkalara uit sucuklar ilc hallerdc ve pa/xırlarda 4 milyon lıaita 2.5 milyundan satılaıı adı siini duyıılıiuınıı^ batta eiikelsiz sucuklar nc oltıyor^? Ycııi yasa ıncnlivcn attı üa'timc nasil hakıyor? llgili bakanlık bu tür ürclıınc ılaha nc kadar giiz yumacak/'l ükcticı saglıgı vc tuketicmiıı cchı nasıl konınacak? Bu sucuklar kaça salılnıalı? Kuıuı ıı/jııaııı olaruk bcn bilc bu sortıyu yanıtlarkcn gfiçlük vckiyorııııı. fanınmış büyük fırmalar haklılar vcya garip iiretici nc yapsın yani. Uıbıi ki ürcuvck vc salacak gihı bır «in fıkrc kiipılınadan koııuya ayıklık gctirmck istiyorum. 1. Üreticî maliycrini ctkilcycıı iki öncınli kalcnı. sabit vc dcgi^kcn gidcrlcnlir. Kaha hir lanmtlaınayla bir ct işlctmcsının kurulahilıncsı iyin yapilması gcrckcıı ysılırım. alctckipıuan. i^lclrncnin ı^ıklandınltnası. ısılılnuısı, sıı^ulıılması. knruınıı.ısı, bakıın vconanlması, sabii işlcrin yapılabılıııcsi ivin pcrsoııcl tsiihdanıı sabil gidcrlcr, haımnaddc, ksıtkı maddclcru pakctlcınc matcryali. işçilik. dcpnhıına gidcrlcri, nakliyc vc salı? ^idcrlcri gîbi knlcmlcr isc de$i>kcn gidcrlcıcömcktir. îiıı gidcrlcr i^lclınc hüyrıkliiğunc göıv dejtişınck lc birliktc, suhit gidcrlcr fuplani maliyclin yaklaştk yiı/tk 4ü" ı kudardır. Yaııi maliyclin yîî/dc 60*1 dcgı^fkcn gidcrlcıv hsıglıdır. Kîiçuk işlcimclcrdüşük kapa^ito kulhındıklarından. sabil gidcrlcri büyiık i^lctmclcrc görc datıu Ja/la ulmakladır. 2. Sucuk kuıutularak pa/iirlaııan lcnucnicei üriînîidür. Ürclim sırasındu lıa/ıtlaııaıı ei haımıruıııın ncmi yü/dc 55(ı<) ikcıı. lükcimıc ha/ır sucukta ncın oranı yiî/dc 3340 olnıalidır. Yani. sucukta l'ırc »rialamu yii/v dc 2Ü25 dır. 3. Sucuk yapımında yü/dc KU ct. yü/dc 15 kuyruk yagı, yü/dc 3 tu/, yü/dc 2 baharai kullanılır. UııgCın kemıksi/ sanayı clitıin kg'i dK milyon TL. kuyruk yağı bunuıı yan flyatı vc habaral kan^ıınıııııı ortalama fiyalı 1215 ınılyını IL. oldııgudüşünfıiürKC.hcrhangi bır hilcyc başvurmadaıı, yasaıla ılcğıtııtdıpı gıbi iajt!»i$ clmcdcn, ünriılmcsı halıiulc bır kg. I ürk sucugıınuu ürcticıycınaliycü minimunı rıyailardanhcsaplandıfmda işVİIik dahıl cn a/ 1 () milyon cimcklcdir. Ualıci kârı yü/dc 20. nakiiye. topiancı vc pcrukcndcci karları vc KDV dc dalıil ediidiginde tükctıcıyc salış lıyatı. ytııc cn dîişük fiyallarla 1820 milyon TL. anısıdır. 4. Fiyalları dü^iirmck için ürolıcilcr dana eti ycnnc yaşlı hay vaıı cli 4 (avuk vcya hindi cii. ınckanik tn\ uk veyalıııulı kcmiksıyırma(MI)M)kaiahilmcktc, hcrnc kadar üriinün içcriğinin ctikcllc l>cyan cdilmcsi /orunlulıığu bulunmasına kar^ın. bu dıınıntu hcyan etmcmck • Fiyatlan düşürmek için üreticiler dana eti yerine yaşlı hayvan eti, tavuk veya hindi eti. mekanik tavuk veya hindi kemik sıyırma (MDM) katabilmekte, her ne kadar ürünün içeriğinin etikette beyan edilmesi zorunluluğu bulunmasına karşın, bu durumu beyan etmemekte, tüketiciyi aldatmaktadır. lc. lükciiciyi aldatmakıadır Hir kg. MDM flyatj yaklaşık 400501) biııTI.. oldııgu düşünülürsc, konu bira/daha aydınlaıtmaktadır. 5. Ba/ı üreticiler isc granülc Koya rınlnlcri vc h«ıyar maddcicrkullanarak cl olmayan sucuk tîrcimcyı başarnııjjlanlır. Stıya öncınli bir proicin kayııagıdır. Soya Cıriinlcrinin normal cı ürönlcriııdc /cnginlcşıirmc amacıyla kııllanımına i/in vcriiıncklcdir. Ancnk: i/in vcrilcn yasal miklar yü/dc 4 kadardır. 6. Ucıı/ cl ürünlcrinin saf lıklı olmayan ürclim ycrIchndc, yasal konirollcıden ıı/ak vc gtda üretimi konusnnda akadcnıik cgiltın aimı^ kı^ılerin olmaılıgi ycrlcr* dc üıvlildîgini. hatta ba/ı ürelıcılorin mcnlıvvıı allı ycrinc kamyon üsiünü tcrcih cttiklcrini söylcınck yanlış beyan olmaz. 7. (icrcklı dunciımlcrîn yapılmadıgi üriinlcrin ins^ın saghğina da /ararlı olahilcctigini kolayhkla siîylcycbıliri/. Hayvamlan ınsana gcv'cn hasialık ctmcnlcrini ta^ımast büyük ı>kıstlık olan bu üriinlcrin, aynı »ımaınla gjda /chirlcnmclcrıııc yol avabilcccgi dc hiliıımclidir 8. Uir mcNİcğin ununınu. ancak o mcslcgi bi//al yapanlaı koruyabilır. Yasalara uyının gıda ürcltmi başla o kıırukı$ların \$ dısıplininc. ış ahlakin.ı vc pcrsoncl cgiliminc baglıdır. (iıda koıurol hi/mcilcriniM mııllaka yaygınlastınlması vc ctkinlc^tirilmcsi dc gcrckmcktcdir. Fakat korkııyla bu aksaklıkların dü/e lecegıni bcklcmck safltk olur. 9. Şimdi ickrar s»ruyorum. liu sucuklar kaça salılmalıV llu bilgilcr kar^ısinda lıâlâ nc olduftıı bclırsi/ ucıı/. sucuklan alıp saglık r iskinc urtak ını olacagı/? Yok* sa, ılgıli mcrcidcn ürclim ı/nı almı.t>. icknik pcısurıcl Vaiışitran. ISO WÜ12000 slaıularllan ve IIAl'CP sıslemlcrınc sahip. nıiın konirollcn yapılan. vcrgısini muııta/aman odcyen flrmaların ürvltigı ürünlcrc mi nıgbct cdctcgi/7 10, (îclin daha açık olalıtn. (iıda Yasası'ııa jıorc lağ$i$ vc laklil sııvlarını i^leycnlcrc. hu tür ürünlcri s^ıiaıılara, hu Hir üriinlcrin iirciilmcsinc vc saiılmasına yşir/. yumanlara lıo$göriı ilc hakılrnamalı. halkın saf lıCrıvla oynanmamalıdır. Ycni yasayla tiım \vtkikTi clino alaıı lauııı vc Köyi^lcri Bakanlıgı dcrhal harckctc gcçnıclıdir. l«l)llllllt|lia(llllllltlll •tlllltlllll •••lllllKlllllllllllialIIIIIIII I •••••• + ı