Katalog

Once üretim çöktü, sonra kendine yeterlik yitirildi Gökhan GÖNAYDIN (ZSmat Mühendtstori Odası Başkan) 25 20 15 10 • •••••*•*••••••»•>•• ••••II •>*•••*••••• ••••«• ••••••»••••••••••••«••••>• »••••••••••'•••<BİT«B3 ••••••••••• (>••••••>• ••• 2000 2003 Yıllan Buğday Uretim ve Dış Ticaretinin Değişiml soıırası yakla^ık çcyrck yü/yıllık |dönenide lanm scklüriinün büyîîme hmnın diişük vcya negatif olrruısı. haşta hayvancılık olmak ü/ere lüm üreiim yapılannda v'öküç, hiıvok alaııda kentline yctcrliliğı kaybctme ve 2003 yılıııdaıı iliharcn tarımda dışalınıu iilkc konumuna giriş olanik ö/etleııcbilır. Türkıye'nin, 19701i yıllann îkinci yansı ilu I9K(riî yılların bâsında, işlcnmiş tanm üriınleri ilc hirlikte toplaııı iHnrn ürîmlcri licaret la/lası (dıgsatımdufalım) 1.5 ıınlyar dolara ynkıııdı. Ayııı rakani 1 WNTIı yılların haşıııda 750 nıilyon doiarlara, 2000*1 i yılların haşında isc 250 milynn dnlarhını gerilcmış: 2003 yılıııdaıı iliharcn îsc negatitc döıımü$ıiîr. I98()'li yıllaria hırliklc uygııT.ııuıı politikalann hir MHUKıı olarak, Türkiye'nin laıınısal ürciinı uriı* ln/ı, a$[igıdaki lahloda da gösterildi£i gihi, ınifus arıış hı/ıntn pcrisinc düşmüşttir. Bu durmıi. ülkcnin tarıııı Cîriînlori İİI^UIIIIICIKI konuma gcrilcmcsindc önenıli erkoıulin 1980 iiMHnısırdı^ılııtııııııı l.l milyontonuABU'dcn. 357 bııı tonu ise Arıanliıiılcn yapılmışlir. Bu iki ülkcnin. düııyadakı ycncl i fi t k ^ t i r i h n i ^ ürclim til.mianıitla oıı hiiyük paya .salıip oldu^u düşünülıiügünık.1, mısır ılıştıhmı ılc ülkcye giren transgcnık mısırlarm ayrı bır «ıruıı alaıiı ulu^turdu^ıı agıktır. Bakllyat 0 Türkıye'nın bu /aıııanlar düııya bıriııcisi oldugu Kıklıyat ürönlcrinin ürctim ra3000 2001 200? kamlannda, lasulyc hariv bir dü^ıııc cpiliıııi gohîlmcktcdir.'l urkiyc'nin dışsaliını ıLı. buna koşul olarak a/alnıakla hîrlikle. sünuekiedir. Buftday üla£an dı^ılınıı yaınnda, I )ahiklc Işlcmc Rcjimî (DlR) 2003 yılında I ürkıyc'nın 24 bııı Wui rasulye, 13 bin ton Cervcvcsindc iilkeyc soki ılan bııgday miklarkınna ıbı bak ıncrcinitfk dıvalımı yapıııasi. büyümckic olan hir sorun mak gerekınektcdir Hu rakaııı. 2000yılmda 1.2 nıilyon alanına işarel dnıcktedır. Tiirkiyc. kahve gibt kcndi okolojisindc yetişnıcycn lon, 2IK) 1 yıhiHİa 700 bin lon. 2002 yıhnda 900 bin ton ve 2(103 yılında 1.7 nıilycın 1902 2002 Yıllan Araaı Türklyo Bakllyat Oretimi (bin ton) tondur. 2(XM*0nilkal900 tı ayında isc TOrklye Tanmında Büyüme Hızı ve Nüfus 918" bin lon 800 Artış Hızı Karşıiaşbrması (%) 1985 / 2001 olarak gcrçek700 lcşmigtir. Bakla Yitar Ihnmüretimi ToplamNafus Nüfus artiîj 600 lıı/ınu yctişc0^ 1985*1989 2^ • Nohul mcycıı bir üre500 19901994 22 1.6 Fasıiye linı, uzalun 1.6 1.9 19951999 400 dıssmımvcarO5 1.8 20002001 taıı drvılnn, 300 lürkıye'ııincn öDcmlibiıkiscl 200 tîriînü olsın 100 Ciünümü/ Türkiyc si, yag bilkilcriııde, v^l<ikte vc buğdav'dii karhatta lalııllaıda. yaptıgı dı^alım miktarlanııı lıcr yıl ar $ı karşıya ol0 dıı^Linııı/ tlııiırarak sürdtinncktedir. 2003 yılı verilerincyörc,Türkiyc, 1.8 miivun ton mı rumii avıkva sır* 1.5 nıilyon i«>n ckmcklık bııgday. 500 bin ton ptı oriayii kt)ymnk, 450 bin lon vcltik dışalınıı yapmı^tır. Dışalim he maktadır. deli olarak tahıllara 400 nıilyon dolar. yağ bilkilcrıııc iîrüıılcrın dt^ılııııınt yapnıak dunınuıtuladır. Aııcak yu850 ınilyon dolar. panıuga ısc 500 mîlyon dolar ödcııkanda heliniİcıı ve loplaııulü I 8 milysıı dokını yakın dımisjiir. Türkiyctle pancar ürclicilcrı ilc vokuluslıı !>ırkcikT vdım hcdcli odcncıı lahıl yaf hıikılori \c paımık. I ürkiBazı ürünlerin iinMim vc dış ticarci rakamlarına daarasıııda öncnıli sonııı alanı olıı^iıırnn mısırııı ürvtinı vc yc'nin keııdi ckolojisiıuk yL'liîjcn \c do^rıı larıın poltlılıayakıııdaıı baktı£ımi2da, ilginı; sonuvlarhi licarctirıin dcgişimiiK' hakıldığırula d^alımın L'.iılLTck kalrı uy^ıılsııulığinda kcıuhnc yclcrlilıgın sajilanabık'voınaktadır. üriinİLrdır. yüksckİı^ı \töTiırkıyc'nııı lanniNal ılişsalım vcriteri ina*lcndi£indc. rulur. Mısır iııcti ^lcncksel ürünlerin buskııı bir ycr tıılıııf u gmılmekte1997 2003 Yıllan Arası Türkiye Mısır Üretim ve Dışalımı (milyon ton) mindc bir s^ı dir İlu haglamdn 2003 yılında: 134 bin lon lıııdık dıvsabillcnmcgörii lımııuUn 3M5 nıilyon dolaı, 48 hin loıı iiKİrdı^sahmıudan lîirkon. misır 84 nıilyon ıfohır. 276 hın U»n yuı> ve kuııı tl/îiıu tlı^sulıııııtı20 dan 2İ5 nıilyon dolar, 4X0 bııı unı turıııu;gtl dı^suiıııııııdışalıııunıkı büyük urli!>lar dan 183 nıilyon dolar. 72 bııı lon /eyiinya£ı dışsannıındaıı 154 milyon dolar. KMbiJitoııtütüııdışsalıniıruLın 102 i.S ya$aiım.ıkladır.2(K>3 yılın milynn dolar pclircldecdilmi$flır. 4<K> hın ton baklagıl d i v da mısırdışalt sfUıını. ekoıumıiye 175 mil>tHi ılolaı sa^Lınn^lir 542 bııı 10 ınınii 276 mil U>n buğday uını saiışmduıı isc 101 rııilyoiı dolaı elde cılılyon dolar kay ıııi^cir. 0L5 ııak harcanliirkiye'nııı gıdcrck a/alıııakıa da olsa süren larımsal mı^lır dışsntmunın, ]»clcnek<el ürünlcrc daysındıgı goriilmek2003 vılııı tcdır. Bu aljıula. ülkcnin <lcjıcrlcndirilcnuyen vc hatta *on 00 ıLıyapıIanlopyıllardakı gehsnıelerle geriye ^ideıı tarıııı [Httansi>clinin lam 1.8 nıilyon ahınııı t'izilmcundc yanır görülnıektedir. •••«•••••«••«•••••••iı••••••••••••«•••••••••••••••••«••••••••••••••••••••••••••••••••»•••••»••a •# ••