Katalog

11 TEMMUZ 1999. SAY1 694 filminin sonunda, gangster çiftin yüzlerce kurşunla delik deşik edilmesi, Coppola'nın "Baba" adlı mafya operasında (1972) bir pusu sonucu Jamcs Caan' ın oy nadığı sempatik karaktenn kevgire çcvrilmcsi, ozaman için şoke edici görüntülerdı. Günümüzde, bir fîlmde özellikle insan bedenine yönelik şiddetin sergilenmesinde, neredeyse bir sınır kalmadı. Spielberg "Kr Ryan'ı Kurtarmak"ta(Saving Private Ryan, 1998) ve Terrencc Malıck "Ince Kırmızı Hat"(TheThinRed Line, 1998)fılmlerinde bunu izleyiciye gerçek bir savaş yaşatmak içınkullandılar. Sıradangerilimve 'slasher' fılmlennın tersine, burada silah ve şiddetin gerçek yüzü hakkında izleyiciye unutamayacağı dersler verilmektedir. DERGIDEN Merhaba, Evinizde silah var mı? Hiç silah kullandınız mı ya da birisi size karşı kullandı mı? Bu üç soruya da hayır yanıtı veren şansh kişilerden olabilirsiniz. Hiç silah tutmamıs ya da görmemiş olsanız da silahın biçimini, namlusunu, hatta tetiği size hiçyabancı değildir. Cisim olarak görmediğiniz, dokunmadığımz, satın almadığımz, belki de sevmediğiniz bu aletleri öyleyse nereden tanıyorsunuz? Bir düşünün... Elinde tabancasıyla kosan ya da ateş eden insanlann fotoğraflarında silah mini mıniciktir. Hiç de belirgin değildir. Demek ki silahı gazete fotoğraflanndan tanımakpek mümkün değil. Amaya beyazperde? Orada gördüğümüz silahlar bütün bir duvarı kaplayacak büyüklükte olabilir. Gözümüzün içine yönelebilir. Kurşun kulağımızda patlayabilir. Galiba çoğumuz ilk silah bilgisine sinema aracılığıyla sahip olduk. Silah sinemada pek elden düşmez. Cinayet fılmlerinin, savaş fılmlerinin vazgeçilmez aksesuvarıdır. James Bond'un birbirinden marifetli parıl parıl tabancalarını unutmak mümkün mü? Gerçekten daha şeytani bir tanıtım düsünebiliyor musunuz? Silah için gazetelerde ilan verilmez, televizyonlarda reklam kuşaklarında (en azından Türkiye de) tanıtım yapılmaz. Ama seyrettiğimiz üç filmden birinde yeni çıkmış bir silahın reklamı yapılır. Bütün filmlerin televizyonda tekrar tekrar gösterildiğini düşününce silah belki de en çok reklamı yapılan ürün olarak çıkıyor karşımıza. Üstelik de sıradan bir reklam kuşağına yerleştihlmediği için cazip mi cazip bir tanıtım biçimi. lşin acı tarafı siddet aleyhtart filmler bile silah tamtımında ön sıralarda... Adem Ayakta 'nın bu hafta kapak yaptığımız yazısını okuyana kadar silahın sinemayla olan reklam propaganda ilişkisi bizim de aklımıza gelmemişti. önümüzdeki hafta yeni bir dergide buluşmak umuduyla... İpek Çalışlar Silah reklamı yapan fllm mi? Sinema tarihinde, silah reklamı yaptığı için (markası da belirtilerek) suçlanan bir yönetmen var. Adı George A. Romero. llk filmi "Yaşayan Ölülerin Gecesi" (Night of the Living Dead, 1968) ıle büyük bir sansasyon yaratmıştı. Bir süre önce TRT 2'de de gösterilcn filmde cesetler, etlerini yemek için insanlarasaldırıyordu. Romero 1978'de bu öykünün dcvamını çektı: "Dawn of the Dead." Burada, kışıler çok daha ^anslıydı. Çünkü öncekı f'ilmın kurbanlanndan daha çok silahlan ve mermilen vardı. Alman sınema dergısi "FilmFaust"ta bu film 'Smıth and Wesson' tabancasının reklamını yapmakla suçlanmıştı. Başka bir marka da olabilirdi.Bufilmin,ızleyıcıde silah edinmcısteği uyandırmadığı söylenemez. Yönetmen, daha baştan korkunç saldırganlarla dolu bir toplum çızerck, silah edinmeyi ve kullanmayımeşrulaştırmıştı. SMdet d*nen garlp oyun... Gerçek hayatın mılyonlarca yıldır, bir filmde gösterilemeyecek kadar şiddetle dolu olduğunu biliyoruz. Dığer yandan, şıddete dayalı sansasyonel cğlence, binlerce yıldan ben yeryüzünde çeşitli biçimlerde yaşandı, yaşanıyor. Fazla uzak olmayan bir geçmişte, meydanlarda ıdam edilenlerin izlenmesi, eski çağlarda gladyatörlenn ölümcül dövüşjeri, antik tragedyalardaki inanılmaz şıddet... Hatta, Shakespeare'in bazı oyunlanndakı korkunç kıyıcılık. Dahadailgıncı...Tıyatrokaynakları,gcçenyüzyılınParis'inde.bırkuklatıyatrosu Er Ryan 'ı Kurtarmak (Saving Private Ryan).. nun, en popüler sansasyonel eğlence araçlarından biri olduğunu kaydediyor: "Grand Guignol Tiyatrosu." Akıl almaz bir vahşet içcren bu kukla oy unları, korku ve gen lim sınemasınin atası sayılır. "Grand Guignol" 1960'lara kadar varlığını koruduktan sonra, tiyatro tanhıne kanştı ve yerini tümüyle filmlerebıraktı. Insanlann bu korkunç şeylere ilgisi, rahatlatıcı olmasından kaynaklanıyor. Bu, çok eski zamanlardan beri bılinen ve kullanılan bir özellik. Aristoteles, antik tragedyalardaki vahşetin izleyicide acıma ve korku duygusu uyandınp, ruhlarını bütün tutkulardan temizleyeceğı görüşündeydi. Çağımızda bırçok film, bu oyunu b i r * ' Silah endüstrisi reklam olanağı veren filmleri destekliyor. Amerikan kuruluşlan, propaganda sağlayan Hollywood yapımlanna, her türlü imkânı seferber etmekle ünlü. Clint Eastvvood'un pilot olarak göründüğü "Firefox", Tom Cruise'ü üne kavuşturan "Top Gun"daki son model savaş uçaklan, Nicolas Cage'in oynadığı "Firebirds" filminde yeni gcliştirilen Apache hclikopterleri, fazla uzak geçmişe gitmeden verilebilecek örnekler.:. Tom Cruise'ün "Top Gun"u.. CUMHURİYETDERGİ İMTİYAZ SAHİBİ: BERİN NADİ • BASAN VE YAYANYENİGÜNHABERAJANSIBASINVE YAYINCIUKA.Ş.BGENELYAYINYÖNETMENl: ORHANERİNÇ1GENELYAYIN KOORDİNATÖRU HİKMETÇETİNKAYAB YAZIİŞLE Rl MUDURU: İBRAHİM YILDIZB SORUMLU MUDÜR FİKRETİLKİZ1YAYIN YÖNETMENl. İPEK ÇALIŞLAR • GÖRSEL YÖNETMEN: AYNURÇOLAKB REKLAM MEOYA C