Katalog

LIK 1998.SAYI664 u değişime karşın Galata hâlâ tarihten kanirası ve 19. yüzyıl özelliklerini büyük öl2 koruyor. Bu nedenledir ki surlar olmasa jalata'daki kentten farklı havayı hcmcn edebiliyorsunuz. lstanbul'un bütününderih ve kültür varhklarının nasıl hoyratça, >arcayokedildiğidüşünüldüğündeGalaın hâlâ var olan durumunun, bütiin tahriara karşın gene de Istanbul için bir şans oluaçıklıklaortayaçıkıyor. Galata'yıdoy. bilmez rant canavarından uzak tutan yokaşma vc düşkünlük Galata'nın şansı ol.. Ancak bu kez de bu doğal sürcein sonunloğal nedenlerle fiziki olarak yok olmak ikesi Galata'nın yazgısıhalinegelmiş. ncak günümüzde Galata'nın yazgısını deirebilmek için cabalar ve dikkati çeken geıelervar. Galata tarihi ortamı, Boğaz'dan ırihi yarımada üzcrinden Haliç'e kadar çılan eşsiz görünüm alanı ile her zaman wrupalılann ilgi odağıydı. Şimdi Istan>ul 'da kalan yabancıların oturmak için terihettikleribiryerhalinegeliyor. Sonyılîrda Galata'ya yönclen aydın ve sanatçılar la daha sık rastlanıyor. Galata yeni ve eski akinleriylebirBabilKulesi'nebenziyor. 11 BİR KİTAP, BİR BELGESEL Prof. Dr. Nur Akın'ın "19. Yüzyılın Ikinci Yarısında Galata ve Pera" kitabı 18481900 yılları arasında Istanbul'da yayınlanan Journal de Constantinople, La Turquie, LeMoniteur Oriental gıbı Fransızca yayınlanan gazetelerden Galata ve Pera ile ılglli haberlerın derlenmesiyle oluşmuş. 52 yıllık bir süreç içinde üç günlük gazetenin incelenmesinin ne denli sabır ve çaba gerektirdiği düşünülürse kitabın kapsamı daha iyi anlaşılabilir. Bu çaba, kitapta Galata ve Pera konusunda bugün için yeni ve kapsamlı bilgiler sunmasıyla değer kazanıyor, kitabı Galata konusunda temel kaynaklar arasına sokuyor. Kitapta gazetelerden sağlanan bilgiler Türkiye'nin "Batılılaşma" sürecinı kapsayan bir arka planda nüfus, kentsel özellikler, mımari yapılanma başlıkları altında derlenmiş. Kitabın sonunda Galata'dakı degişim ve bugünkü durum değerlendirilmiş. Prof. Dr. Nur Akın, 19. yüzyılda Galata'da başlayan sürecin ve uygulamaların hepsinin Batı'daki neredeyse eş zamanlı projelerin bütün teknik ve ekonomik yönleriyle çok yakından izlenmesi ile gerçekleştirildiğini vurguluyor ve şunları belirtiyor: "Eğer günün birinde Istanbul'da tarihi yapılardan oluşan bir bütünlüğü geleceğe aktarmayı amaçlayan ciddi bir çaba gösterilecekse, Galata ve Pera, lstanbul'un en az bozulma ile günümüze kadar tarihsel niteliklerini sürdürebilmiş semtleri olarak, bu konuda oldukça şanslı görünüyorlar." Belgesel film yönetmeni Handan öztürk de Galata üzerıne yaptığı "Tahvilden Mevduata, Bir Doğu Masalı: Galata" adlı altmış dakikalık belgesel film için son çalışmaları yapıyor. Galata bankerleri üzerine kurulan filmde, Galata'nın tarihi gelişimi de veriliyor. Galata belgeseline Haydar Kazgan, Gülten Kazgan, Mete Göktug, Erendiz özbayoğlu danışmanlık yapmış. ^ feniden canlandırma Bu gelişimin merkezinde tümüyle sivil îirişimle kurulan ve bugüne kadar kendi 'arattığı olanaklarla yaşayan Galata Derleği var. Dernek başkanı mimar Mete Gökuğ'un uğraşlan sonunda Galata'da eski bir .entingeleceğinintasarlanması vebiçimendirilmesi konulannda ilginç deney imler 'aşanıyor. 1113 Aralıktarihlerindeki 11. Geleneksel" Galata Şenliği de bu çabalaınsonucu. Mete Göktug, Torino, Londra ve Fas'ın istavirakentlerindeki sivil kuruluşlarlaorakbirplarformoluşturulduğunu belirtiyor. îu üç kentin Istanbul 'la ortak özelligi hep.inde Galata benzeri tarihi bir semtin buunması. Hepsi geçmişte görkemli dönemeryaşamış daha sonra çöküşiçinegirmişcr. Dört kentin oluşturduğu platformdatarışmalar"Yeniden canlandırma" kavrarnı •trafında yürütülüyor. Bu kavram, tarihi bir ıt bölgesinin teknik yaklaşımların ötesinde dniboyutlarıylaelealmmasınıöngörüyor. nelçerçeve kentin bugünküyapısıylatarih ıdekikarakteriarasındabirdengeoluşturk, bugünkü kent yapısı ve geleceğe yönelik lUasarımları içinde var olabileceği.kendii geliştirebilcceği koşulları araştırıp gelişnek.Göktuğ,"Yenidencanlandırmak"anışinın bugün kendileri için tcmcl biryöneıi ifade ettiğini, bu nedenlc Galata'da yaşaılannönemli olduğunu vurguluyor. jerçekten de Galata'da bu farklı yaklaşiı ilk sonuçları kent sakinlerinin çevrelerine ;laşımdagösterdikleriduyarlılıklahemen kedilebiliyor. Semt sakinleri çekinmeden Tieğin ve Mete Göktug' un kapısını çalabi)r ve "şu duvan yi kabilir miyiz?", "evin şuinıdeğiştirebilirmiyiz?","ccphcyişurenioyayalımmı?"gibisorularsorabiliyorlar. nları soranlar Anadolu'nun çeşitli kentleden gelmiş ve çoğu ilk kentsel yaşama Gaı'dabaşlamışinsanlar. Kendisine"kentlin", "Istanbulluyum" diyen birçok Istanbullagöremeyeçeğimizduyarlığıhenüzkentenemeyecek bu insanlarda görmek şaşırtıılııyor. Kuşkusuz maddi birtemeli var. viete Göktug Galata'nın insanyapısını şöyıçıklıyor: "Burası gelişim içinde AnadoJan gelenler için Istanbul'a alışma ve bir ;işmekânıhaline gelmiş. Yani insanlarbulakendilcrinigcçiciolarakgörüyor. Birsıçııa yapamayan kişiler de Galata'da yoksul lukları için kalıyorlar. Bu onlar için kötü bir rg\ gibi. Dolayısıylakimse kendisini buraait hissetmiyor. Burasını benimsemiyor. ndibudurum biraz değişmeyebaşladı.Bu;ını, ellerindeki yapıları ne kadar korurlar SENLIKTE BUGUN NE VAR? Program, 10:30'da Galata Kule Meydanı'ndan Limana hızlı yürüme yarışması ile başlıyor. Zıplayan çuvallar yarışması, tulumbacılar gösterisi ile sürüyor. Ceneviz Ticaret Sarayı'ında üç etkınlik var: 15:30 Galatalı Olmak/ Panel; 17:30 Multivizyon gösterisi, 18:30 Muammer Ketencoğlu ve Sema'nın konseri. 20:00Kule'den Limana Fener Alayı... ^ Galatalı çocuklann resimci ablaları Seçil, Güneş ve Özge, küçük dostları Burcu ile. sa, ne kadar az zarar verirlerse o kadar değer kazanacağını görmeyc başladılar. Çünkü Galata'ya yeni gelenler, aydınlar, sanatçılar, yabancılar bu özelliklere değer veriyor, arıyor. Beklentileri y ine bir üst gelir grubuna yükselmek için statü değiştirınek olduğu için bu değer kazanımı onlar için anlamlı. Galata'da yaşayanlarla kurulan bu ilişjd semtin korunması için çok önemli. Bakıyorsunuz bir kadının üzerinde odun kırdığı seramik yer karosu 100120 senelik, Venedik işi. Bununbugün benzeri yok. Ama bunu yapan insan için yakın zagiyle karşılandı^ını belirtiyor. Seçil Yersel, Özge Açıkkol, Güneş Savaş ve SevinçÇiftçi MarmaraÜniversitesiGüzel Sanatlar Fakültesi öğrencisi. Galata ile okuldaki ödevleri için fotoğraf çekmek, mekân araştırGalata tutkusu ve dört gonç kız malaniçingcldiklerindetanışmışlar. ButanışıklıkbirGalatasevgisine, giderekbirtürbağGalata'da dört genç kızın başlattığı "Açık lanmayadönüşmüş. Seçil Ycrscl, "Çünkü" diHava Resim Atölyesi" çalışması CJalata'nın yor"Galatafarklıydı. Bııradainsanıçckenbir yenidencanlandırılmasıprojesinde önemli bir canlılıkvardı. Bcnimgibi Anadoluyakasında ycre sahip. Mete Göktug, atölye çalışmaları oturanbirisi içinburası bir değişikti. (,'ok büsırasındagerçekleştirilenbirfotoğrafsergisiyük bir alan değildi ama yaşam geçmişiyle de niTorino'dakitoplantıyagötürdiiğünü,çokilbugün de çok zengindi." Dört genç kızın Galata sevgisi bir süre sonra Galata'da yaşamak tutkusuna dönüşmüş. lki yıl önce eski bir apartmanın en üst katını atölye olarak kiralayarak Galata'ya adım atmışlar. Atölye bir süre sonra çalışma ortamı olmaktan çıkarak aynı zamanda yaşanan bir yer haline gelmiş. Kendi geleneklerine hâlâ bağlı bir çevre ve mahallenin orta yerine yerleşen dört genç kız. GerçiGalatalılardışardangeleninsanlaraçok alışkınlar. Çünkü semtte işyerleri yoğun.. Ancak akşamişyerlcrikapatıldığında Galata'nın ıssızlaşansokaklarındabaşka bir yaşam başlıyor. Özge Açıkkol, "Önce bizi biraz yadırgadılar. Amahiçtepkigörmedik.Zamanlabize. alıştılar. Kabul ettiler" diyor. Seçil Yersel, bir süre sonra Galata'da yaşamlarına karşın buradaki yaşama yabancı kaldıklarını anladıklarını söylüyor. Bunun üzerine çocuklarla ilgilenmeye başlamışlar. Bu ilgi biraz da çocuklarla aralarında ilk günlcrilen itibaren kurulan doğal ilişkinin devamı olarak gelişmiş. Çocuklara resim yapmaları için olanak sağlamışlar. Özge, "Farkettik ki Galata Derneği 'nin udresi: "Galata KulesiSokak. !So: 61, Galata/lst". Tel: 0212 (2451861) çocuklar hepimi/.den daha fazla çevreyi*" manlara kadar fabrikasyon bir karo çok daha değerliydi. Bu değişime önem veriyoruz. Çünkübuinsanlarburada. Buradabirsjeyyapılacaksabuinsanlarlabirlikteyapılacak."