Katalog

13ARALIK1998. SAYI664 tikleşmesini sağlayacaklarını S j l j ' H g VCFlİ Hİf fet, Pinochet'nin ömürboyu silahlı kuvvetler başkanı olarak düşünüyorlardı. Ama hayal kı " ^ kalmasını, atanmış senatörlerin nklığına uğradılar. Hükümete VESâülVOr egemenliğindeki senatoyu öngiren sosyalist bakanlar Pinocgören 1980anayasasınınsınırlahet'nin ekonomikınodeliniuyrı içinde çalışmayı kabul etti. guladılar ve ona ömürboyu seAnlaşma, çarpık ekonomik ve natörlük unvanı veren otoriter toplumsal sistemle neoliberal anayasayi kabul ettiler. Pinochet ekonomik politikaların sürdüvegenerallerininişledikleri inrülmesini güvencealtınaalıyorsanlık suçları nedeniyle yargıdu. ABD'ninyeni Latin Amerilanmaktan kurtulmak için kenka formülü serbest piyasa, serdilerine çıkardıkları atTı da kabest seçimler ve orduya dokubul ettiler. Serbest piyasamodenulmazlık Şili'nin yeni düzeni lini onayladılar, polisin gösteri olacaktı.Karşılığında Sosyalistyapan öğrenci ve işçilere baskı ler ve Hıristıyan Demokrat oryapmasını vehidrolik santrajlar takları seçimleri kazandılar ve yapılan bölgelerde yaşayan kıiktidar koltuğunda Pinochet'yle 7ilderililerin yurtlarından atılbirlikte yaşama fırsatını elde etmasınıdesteklediler. "Fkonotiler. Pinochet'in iktidardakalp mik mucize"den yararlanıp pakalmamasına ilışkin halkoylalazlanan yeni Şilili milyarderleması yapıldı ve Pinochet kaybetribağırlannabastılar. ti.HalkoylamasısırasındabiritLatin Amerika'nın diğer ültifak kuran merkez sol partiler, kelerindeki eski solculannyapbirbirlerinin aday lannı desteklctığı gibi, ŞilHi sosyalist liderler me ve bakanlıkdağıtımına ilişdüşman olduklan sını fın üyelekin bir secim anlaşması yaptılar. ri ve işkencecileriyle nasıl bu Şili'ye dönen sosyalistlerin kadaryakın bir ilişki kurabildibüyük bir bölümü geçmişten ler? Şili'nin tarihindeki en ilerimuhafazakârderslerçıkardılar. ci lider, bir dürüstlük modeli Allcndc hükümetinin radikal olarak ortaya çıkan, kendini dcuygulamalarını eleştirip darbemokratik değerlcrc ve sosyalist nin sosyalist politikalara karşı dönüşüme adamış bir sosyalistgerçekleştirildiğini söylediler. ti. Fabrikaların, bankalann ve Topluma yerleşmiş otoriter degayrimenkulun işçilerinyönetiğerleri ve varsıl sınıflann elde etmine ve mülkiyetine geçmesini tiği ekonomik çıkarları görmezisteyip de kapitalist mülkiyet den geldıler. Artık eşitliği tartışilişkilerinin.sınmnı aşınca, Şimıyor"yönctilebilirlıkten"söz li'nin iktıdardakı sınıfı ordunun ediyorlardı. kapısını çaldı. En ön saflarda AUD ve CIA vardı, Allende yönetimine karşı, zengin sivil Yaptıkları anlaşmayla seçimleri kazanan gruplara, kitle ilctişim araçlarına ve sağcılara sosyalistleryöneten smıfa bağlılıklarını kanıtdestek veren darbecilerin arasındaydı. lamagörevini üstlcndiler. Bakanlıklardagörevlerini ycrınc getirdiler: Ç'alışma bakanı, Darbeden sonra... madenlerin kapatı Imasını protesto eden maDemokratik sosyalist yönetime kitle destc den işçilerinin grevlerini sona erdirdi, eğitım bakanı bütcede kısıntı yaparak öğretmenlerin ği büyük boyutlardaydı. Pinochet tambirtasmaaşlannı düşürdü ve üniversitelerin bütçclefiyeye giderek dört bin eylemci ve sosyalist yönetim yandaşını öldürttü. On binlerce kişi riniazalttı.Sendikalanntoplusözlcşmegücünü sınırlayan yasalar yürürlükte kaldı. hapse atılıp işkence gördü, pek çok kişi sürgünedildi.Parlamentodağıtıldı,seçimlervc Ceset saymayın! siyasal partiler yasadışı ilan edildi. Şili'nin tnsan hakları örgütleri generallerin dokuölüm tarlalan çokuluslu şirketlerin, bankerlenulmazlığını protesto edipinsanhaklan ihlalrin ve büyük tarım işletmelerinin şölen alanı lerininsürdüğünüdilegetirirken sosyalist bahalinegeldi. Işçiler bütün haklarını yitirdiler kanlaronlarageleceğebakmalannıve ve maaşlarının yarıya düştüğünü gördüler. "geçmişincesetlerinisaymayıbıDarbe sırasında ve sonrasında Şilili sosyalist rakmalarını" söylediler. Şili liderlerin büyük bir bölümü Avrupa büyükelhalkının üçtebiri yoksulçiliklerine sığınırken asıl darbcyi yoldaşları luk çekiyordu ve inyedi. Sosyalist liderlerin çoğunluğuna Avrusanhaklarıihlallcri pa ülkeleri sığınma hakkı tanıdı. Sürgündeki kurbanlarının liderler radikal göriişlerini gözdengeçirmeye başlayıp tspanya'da Gonzales, Fransa'da Mit "cesetleri"bir yere gitmiterand ve ttalya'da Craxi gibi sağ kanattaki yordu. lnAvrupali sosyal demokratlarla ilişki kurdular. san hakBu arada, diğer Latin Amerika ülkeleri gibi Şili'yide 198081 yıllarıarasındaki ekonomik I a r ı bunalım vurdu. Bankerler ve yeni zenginler if avukatı las tchlikesiyle karşı karşıya kaldılar. Kitlesel 13 ADALETIN PESINDE Salvador Allende iktidarının Genelkurmay Başkanı'nın kızı ve Demokrasi Yanlısı Parti'nin Başkan Yardımcısı Sofia Pratts, Red Pepper'a konuştu. "Anne ve babamın anısını yüreğimin derinliklerınde, özel bir yerde saklıyorum. Onlar öldürüldüğünde 27 yaşındaydım. Birdenbire, daha önce hiç karşı karşıya kalmadığım bir sorumluluk yüklendim. Tanımlanamaz acıma karşın, güçlü olmalıydım, çünkü ailemin en büyüğü bendim. Buenos Aires'e gidip cenazelerin Şili'ye getirilip burada gömülmesini sağladım. 24 yıl boyunca adalet için savaştık ve cinayetlerin sorumlusunun Pinochet olduğunu kanıtlamaya çalıştık." Sofia Pratts, 1973'te Pinochet darbesine karşı çıkmış olan tek general olan Carlos Pratts'ın kızı. Pratts, 197073 yılları arasında Şili ordusunun Genelkurmay Başkanı'ydı. Salvador Allende'nin seçimleri kazanması, Şili'yi böldü. Siyasal kutuplaşma büyüyüp solcularla sağcılar sokaklara dökülünce Başkan Allende düzeni sağlamak için sert bir askeri şefe gerek olduğuna karar verdi ve Pratts'ın yerine Pinochet'yi atadı. 20 gün sonra, Pinochet'nin uçaklan başkanlık sarayını bombaladı ve Pinochet öldürüldü. •Pratts ve kansı Sofia Cuthbert, Arjantin'e kaçtı. 1974 yılında araçlarına yerleştirilen bombanın patlamasıyla her ikisi de öldü. Emri Pinochet'nin vermiş olduğundan kimsenin kuşkusu yoktu. Sofia, geçen ay Pinochet'nin Londra'da tutuklandığını duyunca neler hissetti? Sofia, "Şaşırdım ama sakindim" diyor. "Yıllardır savaşıyoruz ve hukuksal süreçte sık sık şaşırtıcı gelişmeler olduğunu biliyorum". Sofia, geçen ay Londra'ya gelip Lordlar Kamarası'na Pinochet'yle ilgili kanıtlar sunan heyetteydi. Heyetin Londra'ya geliş nedenlerinden biri de Ingiliz basınında yer alan yalan haberlerı düzeltmekti: "Şilili sağcılar Pinochet yargılanırsa demokrasinin zarar göreceğini söylüyorlar. Bu doğru degil. Bir askeri darbe olasılığı yok. Elbette Pinochet yandaşlarıyla karşıtları gösteriler yapıyor, ama her demokraside gösteriler olur. Adalet ve açıklık demokrasimizi güçlendirir. Bütün Şili'nin Pinochet'nin tutuklanmastna kızdığı bir yalan." Şili hükümeti dört partili bir koalisyondan oluşuyor. Hıristiyan Demokratlar, Demokrasi Yanlısı Parti, Radikal Parti, Sosyalist Parti. Hükümetin resmi görüşü Pinochet'nin serbest bırakılması yönünde olsa da bu partilerin üyelerinin ve bakanlarının büyük bir bölümü buna karşı. Son yapılan bir kamuoyu yoklaması, Şilililer'in yüzde 60'dan fazlasının insan hakları ihlallerinin soruşturulmasından yana olduğunu ortaya koydu. Sofia, Pinochet serbest bırakılsa da bu davanın büyük yararları olacağını söylüyor: "Pinochet'nin suçları artık bütün dünya tarafından biliniyor. Gizlilik ve sessizlik artık yok. Artık kurbanların ailelerınin soru sorması ve belki de yanıt alması kolaylaşacak." ^ şimdi. Ingiltere'de tutuklu bulunan Pinochet'nin iadesini isteyenler geçmişte kendilerine güvenenlerin kanlarının üzerine basan sosyalistler... Yarattıklan hayal kınklığının üzeri örtülmüyor... Bütün dünyada, darbelerin ve katliamlann tanığı milyonlarca insan Pinochet'nin cezalandtrılmasını hekliyor. tşlenen bir insunlık .suçuydu. Çünkü Pinochet 'nin cezasız kalmamasi, umut ve insanca yaşamaya dair düşleri pekiştirecek... iştençıkarmalargerçekleşti. 1983'te işsi/lik oranıyüzde2()"yiaştı. Diktayönctiminokarşıntoplumsalayaklanmalarbaşgösteımeye başladı. Yeni gerillaoluşumu Manuel Rodriguez Kurtuluş Cephcsi doğdu. Santiago sokaklarındakurşunlaruçuşmaya,gözyaşartıcı gazlar püskürtülmeyc başladı. 1986 temmuzunda ülkcçöktü. Uirsuıkasttankılpayı kurtulan Pinochet artık işe yaramıyordu ve ABD işe karışlı.ABD ajanı Gelbard, Pinochet'nin işbirlikçileriyle komünistolmayanmuhalctbti bir araya getirdi, bir seçım takvimioluştuıuldıı. Muhale