Katalog

AYINKONUSU SAYFA7 İşfiferın gerçek gefı ri son löyılın en düşüfc düzeyine indi pırımlerı hesaplanırken esas alınan ortalama aylık ışçı ücretlerı kullanılarak yapılan bır değerlendırme, ışçılerın gerçek ücretlerının son 16 yılın en düşük düzeyıne ındığım ortaya koymaktadır Işçılerın ortalama aylık ücretlerının net tutarları hesaplanarak elde edılen net ücret endeksl Tlcaret Bakanlığı'mn Istanbul Geçinme Endeksıyle fıyat artışlarının etkilerınden arındırıldığında elde edılen gerçek net ücret endeksı durumu tüm açıklığıyla göstermektedir Bu endekse dıkkatle bakıldığında, ülkemlzde toplu sözleşm» düzenıne geçışl sımgeleyen 1963 yılında 100 olarak alınan gerçek net ucretlerın 1970'de 112'ye yaklaştığı ve 1971'den başlayarak ınışlı çıkışlı bır grafık ızledığı görülmektedır Gerçek ücretlerdekl en keskın ve bellrgın gerılemeier ıse enflasyonun azgın boyutlar kazandığı son ıkı yılda gözlenmektedır Nıtekım 1978'de 84 dolayma gerıleyen gerçek net ucretlerın 1979'da 70 dolayına düştüğü anlaşılmaktadır Başkabırdeyışıe Istanbul'da yaşayan ve ortalama ücret alan bır ışçının 1963 de 100 lıra olan gerçek aiım gücü 16 yıllık "gelışme" sonucunda 70 liraya düşmüştür İşverenler ne diyor ? Bu arada hemen belırtelım kı TİSK (Türkıye Işveren Sendıkaları Konfederasyonu) gerçek net ışçı ücretlerı hesaplanırken söz konusu SSK verılerinın kullamlmasını onaylamamakta ve bu verılerin kapsamadığı aynı menfaat lerle ıkramıye ve sosyal yardımların son yıllarda büyuk oranlara vardığını ılerı sürmektedır Bu ıddıa TİSK üyesı kımı büyük ışyerlerı ıçın geçerlı olabılır Ancak Turklye genelı ele alındığında SSK verılerıni kullanmanın çok yanlış olmayacağını ılerı sürmek m ü m k ü n d ü r # SSK PRİMİNE ESAS ORTALAMA AYLIK UCRETLER Vıllar I963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 I977 1978 1979 Oc 1979Şu 1979Ma 1979 Ni (1963 = 100) Net aylık Net aylık ücret ücret Indeksı 497 536 571 613 664 714 865 943 1034 1228 1491 1773 2246 2759 (1963 = 100) Istanbul geçinme indeksl 100 0 100 2 104 8 1136 129 6 137 6 144 2 155 6 185 2 213 7 243 6 301 8 365 8 429 6 541 3 876 3 1073 5 1097 5 11249 1182 2 Net üzerlnden gerçek ücret Indeksı 100.0 107 6 109 5 108 6 103 1 104.4 111 2 111.8 102.4 97.3 101 4 99.4 97 5 105.2 102.5 83.8 70 0 70 0 74 5 70 77 797 3648 3693 3816 4167 4158 100 0 107.8 1148 123 3 133 6 143 6 160 4 174 0 189 7 208 0 247 0 300 0 356 7 451 8 555 0 734 0 743 1 767 8 838 4 836 7 Katsayı artışları memura ne getiriyor? GERÇEK AYMKIAR 1979 YIMNDA HIZLANARAK DÜŞTÜ KAĞIT ÜZERtNDE GÖRÜIEN MİKTARI AR HİÇBİR BtÇtMDE GERÇEĞİ YANSITMIYOR 1 Derecr1 2 3 4 5 6 7 8 9 TABLO 1 H A Z P A N 1979 DA MEMURLARIN KADRO SAYISI, 3w N e . VE GERÇEK AYLIKLARI (EVLI İKI ÇOCUKLU) Memur sayısı Brut aylık (TL) Net aylık (TL) Gerçek aylık (TL) 7262 6462 5878 5401 4892 4489 4124 3870 3468 3427 3301 3174 3030 2891 2737 86 12 29 55 38 53 03 47 40 84 06 28 00 59 64 saptanmaktadır Bır başka deyımle, kağıt ustunde görulen aylıklar hıçbır bıçımde gerçeğı yansıtmamakta, gerçek satın alma gucü, kağıt üstunde görunenın ancak yuzde 60 ı dolayında kalmaktadır En çok sayıda memurun bulunduğu 9, 10, 11 ve 12 dereceler esas alınarak yapılan bır karşılaştırma memurların gerçek aylıklarının son yıllarda ılerleme degıl belırgın bır gerıleme kaydettığını aç<kça göstermektedir Tablo 2, memurun gerçek durumunu göstermesi açısından son derece önemlıdır Kağıt üstünde ya da bordro da ıkı çocuklu evlı bır memur eğer 10 dereceden aylık alıyorsa, onun brüt aylıgı 1976 yılında 3300 lıradır Oysa, brüt aylığın önce netı hesaplanmakta, arkasındandaıflyat artışlarından sonrakı durumu ortaya konulursa, bu memurun elıne gerçek aylık olarak sadece 2833 lıra geçmıştır 1978'de aynı memurun aylıgı kağıt üstunde brüt 5 bın 600 lıradır Oysa, brütten netegelıp, oradan da gerçek ücrete gelındığınde bu memurun gerçek aylığının sadece 2 bın 560 lıra 47 kuruş olduğu ortaya çıkmaktadır Ustelık aynı memurun gerçek aylıgı 1977 yılında 2 bın 698 lıra 53 kuruşken, 1978'de bu gerçek olarak düşmüştür Brüt aylıgı 3 bın 850 lıradan 5 bın 600 liraya yükselmış, ama gerçek aylıgı 2 bın 698 lıra 53 kuruştan 2 bin 560 lıra 47 kuruşa .nmiştir. II dereceden bır memurun kağıt üstündekı brüt aylıgı 1977 yılında 3 bin 500'dır Bu aylık 1978 yılında 5 bln 320 liraya yükselmış, ama aynı dönemde gerçek aylık 2453 liradan 2452 liraya düşmüştür Yanı hemen hiç artmamıştır. Benzer karşılaştırmaları 1979 yılı ıçın yapıldığında ılk beş aylık fıyat artışları dıkkate alınırsa, memurların, gerçek aylıklarındaki ortalama düşüşün yüzde 6 dolayında olduğu saptanmıştır Bır başka deyımle, son yıllarda hızla düşen gerçek aylıklar 1979 yılında da hız kazanarak düşmüştür Bu durumda memurların son zamanlardaki tek tesellısının yakıt paraları olacağı anlaşılmaktadır A M EMURLARIN aylıkları lle nasıl geçinebildıklerıni, daha doğrusu geçınemedıklerıni saptamak ıçin öyle uzun uzun hesaba kitaba gerek olmadığı açıktır Sıyasal Iktıdarlar tarafından her yıl belirli zamanlarda ve de özellikle mall yıl başında katsayının artışıyla bırllkte söylenen "memur aylıklarında şu kadar artış yaptık" gibi sözlerın "ne Olçüde doğru" olduğunu kanıtlamak da kolaydır Bunun bılinen yolu, memur aylıklarındakı artışlarla fiyatlardakı artış arasındaki oranlamadır Flyat artışlarından arındırıldığı zaman (ekonomık deyımiyle deflate edıldıği zaman) memurların gerçek aylıkları bulunmaktadır. 1 Hazlran 1979 itlbarlyle memurların brüt, net ve gerçek aylıkları (Tablo 1'de) gösterllmiştir 11 12 13 14 15 v 8 279 11 421 19 015 24 885 34 074 53 549 71 172 86 478 110 526 144 440 124 515 113 580 73 169 85 232 67 384 16 14 12 11 9 8 8 7 6 6 6 5 5 5 4 800 400 640 200 920 880 080 440 800 400 080 760 440 120 800 7805 6944 6317 5805 5257 4824 4432 4432 4159 3727 3683 3547 3411 3256 3107 40 85 40 05 85 90 90 10 60 50 90 65 40 35 60 1 Derece 9 10 11 12 1 9 Brut 3600 3300 3000 2760 TABLO 2 7 6 Gerçek 3091 46 2833 83 2576 21 2370 12 1 9 Brut 4200 3850 3500 3220 7 7 Gerçek 2943 86 2698 53 2453 21 2256 96 1 9 Brut 5950 5600 5320 5040 7 8 Gerçek 2720 50 2560 47 2452 45 2304 42 1 Tablo 1'de blrincl sütün derecelerl, ıkinci sutun hazıran başı itibarlyle her derecedeki memur sayısını, üçüncü sütun o dereceye gelen brüt aylıgı, dördüncü sütun net aylıgı göstermektedir Evll ve ikı çocuklu blr memur içln son sütun da, gerçek aylıgı göstermektedir Tabloda yakacak yardımı, diğer sosyal yardımlar ve yan ödemeler yoktur Bunlar hesaplama dışı bırakılmıştır. Tablodakl rakamlar brüt aylıklarla gerçek aylıkların düzeyını göstermesi bakımından son derece çarpıcıdır örneğin, blrincl derecede bugün 16 bln 800 llra alan bır memurun net aylıgı, yani vergıyı ve emeklilik keseneğinı ödedlkten sonra kalan aylıgı 7 bın 805 lıradır Bu miktarı bır de fıyat artıslarından arındırdıktan sonra hesaplarsak, gerçek aylıgı buluruz kı, bu da 7262 llra 86 kuruştur Onbeşıncı dereceden aylıkalan bır memurun brüt aylıgı 4 bin 800 lıradır 67 bın 384 memur günümüzde brüt 4 bin 800 lıra aylık almaktadır Vergı ve emeklilik kesintisınden sonra bu mıktar 3 bın 107 liraya ınmekte, fıyat artışlarının etkisi kaldırıldıktan sonra da, fıılı satın alma güf~ünün 2 bın 737 lıra 64 kuruş olduğu