Katalog

SAYFA 28 DOĞA Selviler ayakta ölür Akdeniz selvileri tümüyle yok olma tehlikesiyle karşı karşıya EÇENLERDE Italya'nın tanınmış botanık uzmanlarından Prof Mugnozza Olkesındeki bilınmeyen, farkına varılmayan bır "hazıne"nin hesabını yaptı Profesöre göre, Italya'dakı "Selvl ağaçlan"n\r\ oluşturduğu bu hazinenin değeri 400 mılyon Italyan liretinı (yaklaşık 22 mllyon Türk hrası) buluyordu Profesör bu hesaba ülkedeki yaklaşık 12 mılyon ağacın metre kubü değerınden yola çıkarak ulaşmıştı Ancak selvı ağaçlarınm değerınln belll bir sayıya indlrgenmesi girişimi birçok kışi tarafından^benımsenmedl Bu ağaçların tarıhsel, esNetık, kültürel şiirsel ve ekolojik değerlerinı gözardı etmek oluyordu bu onlaragöre G "canına oKuyuvermiş" Şimdl bu kayıp karşısında tüm Orta ve Güney Fransa panık içlnde bulunuyor Tarımsal Araştırma Ulusal Merkezi Başkanı, çıftçilerın selvının geleceğıne olan güvenlerinin tümüyle yıttiğini, bu nedenle 1979 yılı içınde hemen hiç selvi fıdanı satılmadığını belirtıyor "Selvıye güven"\n yitmesl olacak şey n\O Düşünün bu yaklaşık 2000 yıl yaşadıgına Inanılan/'etoec// ağaç"U nerdeyse "Soylu ağaç", ınce eskımez ağaç Nuh'un gemlsinln ımparator Trayan'ın ve tum antik savaş gemılerınin yapıldığı ağaç Jupiter başının, Platon'un yasalarının oyulduğu, Konstantınopolıs surlarının kapılarına 12 yüzyıl dayanma olanağını veren ağaç Selvı, yalnızca bır "malzeme" değıldi üstelık Mezarları, özellıkle Ooğu mezarlarını, bızim mezarlarımızı süsleyen bır ötedünya simgesı, bır süsselvı, bir ruzgarkesenselvı yemlşleri bazen ışe yarayan ılaçselvi ıdı o, aynı zamanda Bır ağaçtan çok öteye, bır uygarhğın simgesı olmuştu artık Şimdı bilınmeyen bır parazıtin kemlrmesı altında yok olan yalnızca yüzlerce yıllık ağaçlar değıl Bir uygarlık özuyle, simgelerıyle dekoruyla çöküp gıdlyorsankl Yalnız geçmış değıl, gelecek de tehdıd edilıyor selvinın ölümüyle Bıtmeztükenmez orman yangınlarıyla harab olan Akdeniz ormanlarının yenlden yaratılması içın selvıye bel bağlanmıştı Çabucak yetışlp büyüyen bır selvi türünün yaygınlaştırılması planlanıyordu birçok ülkede Böylece modern dünyamızla antık dünyadan yansımalar taşıyan bu soylu ağacın yenıden dost olması, birleşmesı, kaynaşması şansı doğmuş oluyordu Ne var kı, gerek bu Italyan hazinesını gerek tüm Akdeniz ülkelerındeki benzer hazınelerı çok önemlı bir tehlıke tehdld edıyor Yalnız Italya'daki selvılerin üçte bıri (4 mılyon kadar ağaç) bılımsel ısmı seındıum cardınale olan bir ağaç mantarının tehdıdı altında Gövdeye yapışarak ağacın suyunu, "ılığini" emen bu parazit, bırikı yıl ıçinde koca bir ağacı kurutabılıyor Toskanya bölgeslnde 1985e dek selvı ormanlarının yarısının bu nedenle yok olacağı hesaplanmış Diğer Akdeniz ülkelerinde bu tür hesaplara henüz gidilmemış ama ılk Incelemeler aynı olayın tüm bölgede var olduğunu ve gltgide yaygınlaş makta bulunduğunu gösterıyor Evet selvı ağacı ve onunla bırlıkte tüm bir Akdeniz "peyzaj"ı göçüyor, tarıhe karışıyor Fransa bu olayı daha önce yaşamış 20 yıl öncesınde Rhone nehrı bölgesınde "yeşıl selvı" yokolmuş, yerını kavak ağaçları almış Botanikçıler bunun üzerine bılımsel ısmi cupressus anzonıca olan "Mavı se/w"yi yaygınlaştırmaya çalışmışlar Bu ağacın daha dayanıklı olduğunu düşünerek Ne var kı, buyıl bırdenbire anlaşılmayan ve bılinmeyen bır parazit ıstılası bu ağacın da, deyım yerındeyse Diğer oğaçlarda Pekı, nedır bu ağaç yosunlarının, parazıtlerının kökenı? Bılım adamları, bu konuda henüz suskunluk içınde gözüküyor lar Zaten ışlerı başlarından aşkın Selvilerin yamsıra ekonomık açıdan daha "ivedi" gözüken diğer bazı ağaç türlerının kurtarılması şımdılık ön planda gelıyor örneğın Fransa'da armut ağaçlarınm bırdenbire maruz kaldığı kuruma olayı ıncelenıyor şu günlerde Demek kı, selvı kaybolacak, ölecek, çaresiz Buna karşı bıllmsel bazı çareler düşünülüyor, ama bunların hepsı gerçekleştirılmesı olanaksız denlı zor çareler Tek umut Dayanıklı selviler "ımalatı' Antı bes adalarındakı merkezinde, Merkez 28 tür selvı ve bunların yüzlerce çeşıdını gelıştırmiş bulunuyor Yapılacak olan bunları bırbırıyle karıştırarak gelıştırmek ve sonunda hem bakterılere (parazıtlere) hem de ağaç mantarlarına (yosunlara) karşı dırençlı, dayanıklı "mucıze ağaç"\ bulmak Bunu bulduktan sonra çoğaltmak ve tüm Akdeniz bölgesı ıçın yaygınlaştırmak zor olmayacak Bu dırenç kromozomlarını bulmak ıçın, Rhone bölgesınde mantarın salgınına ınanılmaz bır dayanıklılık göster mış bulunan bazı ağaçlar ıncelenecek Ancak bu çok uzun vadelı bır çahşma olaraknıtelenıyor Ayrıca öyle bır ağaç türü bulunsa bıle, bunun diğer türdekı parazıtlere karşı dırençlı olacağına değin hiç bır güvenceyok. "Ihttyar kıta" Avrupa kendi uygarlığının sımge ağacına musallat olan tehlıkemn farkında Geçen aylarda Fransa ve Italya Bruxelles'dekı bır toplantıda konuyu uzmanlar düzeyınde tartıştılar Konuyla yakından ılgılı olan Yunanistan, Türkıye ve Ispanya ıse bu konuda henüz bır tepkl göstermedıler Bu ış ıçın Avrupa Ekonomık Topluluğunun önemlıce bır kredı saglaması ve her yaz gölgesınde onca güzel ve unutulmaz tatıller geçırılen bu ağacı yenıden hayata kavuşturması umud edilıyor • İBllEItt SONY ŞîRketî Ltö COMPUTER Çeşitlerini ibrıs'ta LEVENT mağazalarında bulabilirsinizj Genel Dağıtim: 02071948 Sanayi Şirketi Ltd. LEVENT 1719 Buyıikhuı Meydaıu Ltfkoja