Katalog

RENKLER n SESLER n HARFLER AYTÜL AKAL n NİLAY YILMAZ n ÇİĞDEM GÜNDEŞ n MAVİSEL YENER n MUSTAFA DELİOĞLU Kitap Gölgesi KONUK HARFLER Öykülerde Çocuk Hakları Çocuk edebiyatının üretken kalemi Süleyman Bulut’tan temel çocuk hakları izlekli üç kitap: Kardeşlik Çemberi, Anne Ben Yapabilirim, Sihirli Çaydanlık. r Mavisel YENER Benim Bir Karışım r Gaye DİNÇEL İ çtenlikle yanıtlamamız gereken sorular var: Çocuklar, ailede, toplumda, eğitim sisteminde baskı görüp, kötü muameleyle karşılaşıp ayrımcılığa maruz kalıyorlar mı? Temel haklarını alabildiklerinden emin miyiz? Bu sorular kafamızı hep kurcalamıyor mu? Mevcut politikalarda, uygulamalarda, çocuk hakları ve çocuğun özgürlüğü nerede duruyor? Bu konuda yetişkinler ev ödevlerini yapıyorlar mı? “Çocukların Hakları Var” üst başlıklı seride, kurgusal bir bütünlük çerçevesinde çocuk hakları irdeleniyor. “Çocukların Hakları Var” serisinin ilk kitabı: Kardeşlik Çemberi’nde basketbolda bir numara olduklarına inanan “Küçük Devler” takımı ile tanışırız. Özgüvenleri öylesine yüksektir ki “Yenilmez Küçük Filler’i yeneriz” diye meydan okumuşlardır. Basının bunu canlı yayında aktarmasının ardından Küçük Filler takımı harekete geçer. Küçük Filler, basketboldaki ustalıklarını arkadaşlıkla, dayanışmayla birleştirince sahada beş küçük fil değil, beş küçük filin oluşturduğu yenilmez bir takım haline gelirler. Küçük Devler’e potanın kralının kim olduğunu göstermeye kararlıdırlar. İki taraf da bu denli iddialı olunca maçın tarihi belirlenir. Fillerin o kadar büyük gövdeyle top çevirmeleri hiç kolay olmasa da ilk maçta Küçük Devler’i yenerler. Eksiklerinin ne olduğu konusunu masaya yatıran Küçük Devler, takıma uzun kollu iki siyahi oyuncu katarlar. İkinci maç yine yenilgiyle sonuçlanınca bu kez çekik gözlü oyunculardan yardım isteyeceklerdir. Küçük Devler’i başarılı kılan, renk, ırk, dil açısından birbirinden farklı çocukların biraraya gelip bu farklılıklarından bir başarı yaratmalarıdır. Kitabın sonunda Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin Ayrımcılık Yapılamaz İlkesi yer alır. “Çocukların Hakları Var” serisinin ikinci kitabı Anne Ben Yapabilirim, hiçbir işini kendisi yapmayan Ufuk’un öyküsünü anlatır. Ufuk’un annesi ve babası onu koruyup gözetmek adına, küçüklüğünden itibaren, onun yapması gereken işleri üstlenmişlerdir. Ufuk okula başlayınca da bunun böyle devam etmesini ister. Ufuk’u her türlü olumsuzluğa karşı korumak isteyen annebaba, abartılı koruyucu tavırlarıyla onun özgürlüğünü ve yeteneklerini kısıtladıklarını fark ederler. Annesinin Ufuk’a anlattığı, Biricik bebeğin öyküsü ile Ufuk gerçekleri görecektir. Kitabın sonunda Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi, Çocuğun Temel Yararı İlkesi yer alır. Serinin üçüncü kitabı Sihirli Çaydanlık, hasta olduğu halde şurubunu içmek istemeyen Selim’in eğlenceli öyküsünü aktarır. Selim akşam okumaya başladığı Alaaddin’in Sihirli Lambası kitabı ile sabah kahvaltısında ocağın üstünde gördüğü çaydanlıktan çıkan buhar bulutunu kafasında birleştirince sihirli bir yolculuğa çıkar. İlacını 2 4 n 2 1 K A S I M 2 0 1 3 almayacağını kendi kendine tekrar ederken birdenbire çaydanlığın üstündeki demliğin kapağı aralanır, küçük buhar bulutçukları oluşur, tavana doğru yükselen bulutun içinden çıkan buharadam ona seslenir. Selim’in dört dilek hakkı vardır. Selim, dileklerini söylerken hayvan haklarına göndermeler yapar. Çünkü bu sihirli yolculukta kırlangıç, keklik ve yavru kediyle karşılaşmış, onların neye gereksinimi olduğunu fark etmiştir. Selim, iyileşme hakkını kullanıp şurubunu içecek mi bakalım… Alaaddin’in Sihirli Lambası masalına yapılan gönderme ile çocuk okur Sihirli Çaydanlık metninin anlamını inşa ederken geçmişte okuduğu Alaaddin’in Sihirli Lambası metnini de gözden geçirir, iki metinde kullanılan dilekleri karşılaştırıp bağlantı kurar. Bu kitabın sonunda Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin Çocuğun Yaşama ve Gelişme Hakkı maddeleri anılır. Serinin üç kitabında da fark ettirilen, çocuk haklarını bilen yetişkinler sayesinde sorunların rahatlıkla çözülebileceğidir. Çocukların daha güzel bir dünyada yaşama hakları vardır, bunu gerçekleştirecek olan da bilinçli yetişkinlerdir. “Çocukların Hakları Var” başlıklı seriyle tanışan çocuklar okudukları üzerine düşünecek, geleceğin yetişkinleri olarak, çocuk haklarına ilişkin farkındalık geliştireceklerdir. Reha Barış’ın özgün çizgilerinin okurları sanata davet edeceğini de vurgulamak isterim. Çocuk Haklarıyla ilgili başka kitaplar da okumak isteyen çocuk ve yetişkinler için birkaç öneri: *Çocuk Hakları, Bob Franklin, Çeviren: Alev Türker, Ayrıntı Yayınları, 283 s. *Harflerin Kardeşliği, Mustafa Ruhi Şirin, Kök Yayınevi, 71 s, 8+ * Balıklara Yüzmeyi Öğreten Deniz (Öykülerle Çocuk Hakları), Şule Tankut Jobert, Kelime Yayınları, 80 s. 8+yaş * Öteki Çocuklar, Ursula Wölfel, Çizmeli Kedi Yayınları, 91 s, 9+ *Sevinci Eksik Şiirler (Çocuk Hakları Şiir Kitabı), Çocuk Vakfı Yayınları, 208 s, 9+, *Aynaya Gülerek Bak (Çocuk Hakları Hikâye Kitabı), Çocuk Vakfı Yayınları, 256 s, 9+ * Benim Hayatım: Dünya Çocukları Nasıl Yaşıyor?, Ed. Amanda Rayner, Kaknüs Yayınları. * Okulöncesi Döneme Seslenen Kitaplarda Çocuk Hakları, Yasemin Karaman Kepenekçi, Canan Aslan, Ankara Ünv. Yayınları. n www.maviselyener.com *Kardeşlik Çemberi/ Süleyman Bulut/ Resimleyen: Reha Barış/ Can Çocuk/ 2013/ 52 s. / 8+ *Anne Ben Yapabilirim/ Süleyman Bulut/ Resimleyen: Reha Barış/ Can Çocuk/ 2013/ 52 s. / 8+ *Sihirli Çaydanlık/ Süleyman Bulut/ Resimleyen: Reha Barış/ Can Çocuk/ 2013/ 52 s. / 8+ B ehiç Ak yepyeni bir kitapla yanımızda. “Tombiş Kitaplar” dizisinden Benim Bir Karışım, Günışığı Kitaplığı’nca yayımlandı. Behiç Ak, yazıp resimlediği bu kitapla yine “her yaştan” çocuğa ulaşıyor. Her kitabı ayrı bir mutluluk kaynağıydı benim için: Galata’nın Tembel Martısı, Buzdolabındaki Köpek, Pat Karikatür Okulu, Güneşi Bile Tamir Eden Adam, Geçmişe Tırmanan Merdiven, Karikatür Kitabı… Bu kez de çok eğlendim. Memo, eli Ali Usta’nın elinin içinde kaybolunca karışının ne kadar küçük olduğunu anlıyor. Başta bunu sorun etse de herkese karışının büyüklüğünü sorarken eğlenmeye başlıyor. Sorduğu aile üyeleri, arkadaşları, sokakta karşılaştığı insanlar farklı yanıtlar veriyor. Karışı altı saat olan mı dersin, iki kıtayı birleştiren mi… En sevdiklerimden biri arkadaşı Ayla’nın cevabı: “Aklın ne kadar havadaysa, o kadar”. Gitarist Ahmet’e rastlayınca yeni bir ufuk açılıyor önünde. Ahmet’in duvarı, farklı yaşlardaki karışlarının izleriyle dolu! Karışlardan resim yapılabilir mi acaba? Sonrası mı? Okuyunca çok şaşıracaksınız! Yaşınız kaç, derdiniz ne olursa olsun, alın elinize bir Behiç Ak kitabı, dünyayı unutup yenilenin. n *Benim Bir Karışım / Behiç Ak / Günışığı Kitaplığı Tersine Akan Nehir ile Çalı Süpürgesi r İffet DİLER S açları fırlamış, tüyler uçuşmakta kafasında. Yaşam dolu bir çocukluk onunki. Çalısüpürgesi!..Yaşamak böyle sevilir diye bağırıyor insan kitabı okurken. Bir seri bu çalışma. Sabine Bohlmann’ın hayali güçlü. Nehirde yüzen evler, birbirinden renkli kişilikler. Doludizgin akıyorsunuz suyla. Kendine has sözcükleriyle yanı başınıza gelecek bu küçük hanım. Vanilya, çilli, nehir böcüleri, tüy içinde bir kuş, salyangoz yarışı ve daha neler?.. Çalısüpürgesi, şekilden derinliğe çağırıyor yaşayanları. Her karamsarlığın, içinden çıkılmaz gibi görünen her şeyin bir yanılsama olduğunu savunuyor. Yüreğinde tüm renklerin diriliğini taşıyan yürekli arkadaş. Sayfalar sesle dopdolu. Konuşmaların hepsi kulağınıza gelecek şaşırmayın. “Aslında ben, nasıl derdi büyükannem Tatinki hep, ah, hatırladım, bakımı oldukça kolay biriyim.” s: 40 “Ama ne yazık ki minik sümüklüböcek, buraya her defasında geri gelmek zorundaydı; çünkü ailesi burada oturuyordu.” s: 58 İhtimal, Hannah’la buluşmaya çalışıyordur şimdi Çalısüpürgesi. Vedaları sevmiyor tıpkı onun gibi.Tomek’le uzun uzun sohbet ettik bugün Hannah... Gitmenin insanda yarattığı fırtınayı nasıl dindirdiğini anlattı. Gönlüme yerleştirdiği merak, heyecan ve sonsuzluğa ait olma isteği. Yoğun öğrenme duygusu, arkadaşlık, masum bakışlar. Direnmenin anlamı var Hannah’da. Bulutların ardında ne var? Özgürlük!..ve “kuş”; adı gerçekte ‘muhabbet’ olan bir kuş. Sevmenin inceliğisiniz siz. “Yüzünde çukur yollara benzeyen derin kırışıklıklar vardı.” S: 19 “Hayat dolu rengârenk kervan uzakta ilerliyordu.” Syf:51 n Çalısüpürgesi 1 – 2/ Sabine Bohlmann/ Çevirenler: Ebru ErişkenDeniz Tuna Dalyancı/ Resimleyenler: Karin Schliehe Bernhard Mark/ Kelime Yayınları/ 167 s. Hannah Tersine Akan Nehir/ Jean Claude Mourlevat/ Çeviren: Ömrüm Erdaş/ Resimleyen: Gözde Bitir/ Can Çocuk Yayınları/ 156 s. C U M H U R İ Y E T K İ T A P S A Y I 1240 S A Y F A