Katalog

Lorenza Foschini’den ‘Proust’un Paltosu’ OKURLARA uğrul Tanyol ile son kitabı “Öncesi ve Sonrası” üzerine bir söyleşi gerçekleştirelim derken birden kendimizi öncesinde bulup başladık söyleşmeye. İçtenlikle yanıtladı sorularımızı Tanyol. Meğer konuşulacak ne kadar çok şey varmış. Öncesi ve sonrasıyla şimdi de sizin karşınızda Sevgili Tuğrul Tanyol. Susan BuckMorss Hegel ve Haiti Devrimi’nde “tarihin enkazından” özgürleştirici unsurlar çekip çıkarıyor. “Dünya tarihinde belirleyici bir uğrak” olduğu halde ısrarla unutulmuş olan Haiti Devrimi ile Hegel’in ünlü efendiköle diyalektiği kavrayışı arasındaki bağların izini sürüyor ve tarihsel düşünmenin ufkunu genişletiyor. Susan BuckMorss’un kitabını Kaya Özsezgin değerlendirdi. Günseli Önal’ın “Sınırsız Tutku” adlı romanı okurlarla buluştu. Önal kitabını, kendi iç yolculuğu ve hayatındaki dönemeçlerin etkisiyle oluşturmuş. Önal, “düştüğüm boşlukta içgüdülerime ve iç sesime tutundum” diyor ve kitap da böylece şekilleniyor. Önal’la kitabını konuştuk. Değerli düşünür, deneme yazarı, eğitmen, çevirmen Ahmet Cemal’in yazınımıza Aydınlanmacı düşünsel katkısı çok önemlidir; çalışmaları, öykünmelerin özgün olan karşısında tutunamayacağının söylemini oluştururlar. Yıllardır büyük emek vererek Türkçeye kazandırdığı yapıtları okudukça, onun çevirisini yaptığı bu kitapları, bir sanat tarihçisi özeniyle seçtiğine iyice inanıyor insan. Bol kitaplı günler... T Ruh eşyada tutsak kalır Proust’un Paltosu, hem bir keşif hem de neredeyse bir saplantının hikâyesi. Birbiriyle kesişen merakların ilginç öyküsünü anlatan Lorenza Foschini, Proust ve onun peşinden giden Jacques Guérin’in yaşamına odaklanıyor. ? Ali BULUNMAZ er ünlü gibi Marcel Proust da arkasında epey “döküntü” bıraktı. Bunları düzenlemek, ortalığa saçmak, saklamak ve yok etmek, hem ailesine hem de Proust meraklılarına kaldı. Jacques Guérin sadece bir Proust hayranı değil, aynı zamanda takıntı derecesinde onu inceleyen ve Proust’un peşinden giden bir isim. Dolayısıyla bunun ödülünü de Proust’un kişisel eşyalarına ulaşarak almış. Ortaya da bu ulaşma hikâyesini kaleme alan Lorenza Foschini’nin Proust’un Paltosu adlı kitabı çıkmış. PROUST’UN PEŞİNDE Foschini, Kayıp Zamanın İzinde’yi film yapmaya çalışan Visconti’nin, o zamanlarda kostümcüsü olan Piero Tosi’yle bir söyleşi gerçekleştirdiğinde, Proust’un hemen her şeyinin peşinden koşan ve Marcel’in kardeşi Robert Proust tarafından tedavi edilen Jacques Guérin’e ulaşınca öykü de almış başını gitmiş. Bibliyofil ve koleksiyoncu Guérin’in yaşamını özetleyen Foschini, onun Proust’a neden bu denli takıntılı olduğunu da yavaş yavaş açar. Guérin’in öncelikli hedefi, Proust’un el yazmaları ve sağ kalan mektuplarına erişmektir. Yirmi yaşında tutkuyla okumaya başladığı Proust’un peşinden gidip onun yaşayan aile fertlerine dek ulaşır. Guérin’in takibinin nedeni bazen yazarın sıra dışı hayatından bazen de yapıtlarındaki büyülü havadan kaynaklanır. Belli zaman sonra Proust, Guérin için ilgi ve merakın ötesinde göreve de dönüşür. Proust’un mirasının sırları, Guérin’in öğrenmek için can attığı tek konu olur. Ailesi, Proust’un geride bıraktıklarının çoğunu yakıp yok etmeye koyulması, Guérin’i hem yıkar hem de öfkelendirip harekete geçmeye zorlar. BİR TÜR KUTSAL EMANET Foschini, Proust’un ve eşyalarının peşine düşen Guérin’in macerasını anlatırken bir yandan da onun, Proust’un ailesinin mirasına ettiği saygısızlığın eleştirisini yansıtır. Çünkü Guérin, kaybedilen kişinin Proust’un yazarken bile sarındığı o meşhur palto (solda). Jacques Guérin, sadece bir Proust hayranı değil, onun kişisel her eşyasının peşine düşecek kadar işi ileriye götürmüş bir isim. H ruhunun bir bitki, hayvan ya da eşyada tutsak kaldığına inanır. O inanç, Guérin’i Proust’un mektuplarına, elyazmalarına, fotoğraflarına, hatta şapkalarına ve paltosuna kavuşturur. Elde ettiği söz konusu hazine Guérin’in, Proust’un kardeşiyle arasındaki gerilimi keşfetmesini sağlarken nasıl ailenin istenmeyen çocuğuna dönüştüğünü de anlatır. Proust’un yaşadığı ne varsa bunun eşyalarına sindiğini düşünen Guérin, kendini “kurtarıcı” olarak görür ve Foschini’nin deyişiyle o görev, “zihnini tahta kurusu gibi kemirir.” Peşinden koştuğu köhne ve kullanılamaz haldeki paltoyu ele geçirmesini de o saplantı sağlar. Proust’un, Kayıp Zamanın İzinde’yi yazarken ve okumalar yaparken yazları bile sarındığı; bir bakıma onun için zamanı durduran samur astarlı palto, naftalin kokuları eşliğinde Carnavalet Müzesi’nde kutusundan çıkarılıncaya kadar Guérin’in Proust koleksiyonuna eklenmiştir artık. Yazarı tanıyan hemen herkesin anılarında yer tutan o palto, bir tür kutsal emanet gibi Guérin’in korumasına girer: “Jacques, paltoyu temizletir, ‘tazeletir’, onu zamanın hoyratlığından korumak için Hint meşesi bir kutu ısmarlar, içine yerleştirdiğinde yaşlı kâhyası üzerine ‘Proust’un Paltosu’ yazar.” Foschini bu ilginç hikâyeyi anlatırken bizi birbirine paralel üç yola sürükler: Proust’un yaşamı ve yazdıklarının izleri. İkincisi Guérin’in, Proust’un eşyalarına ve özel hayatına ulaşma çabası. Üçüncüsü Foschini’nin bu iki damarı keşfi. Kolay değil, zamanının yırtık ismi Proust’tan bahsediyoruz... ? alibulunmaz@cumhuriyet.com.tr http://bulunmazali81.blogspot.com Proust’un Paltosu/ Lorenza Foschini/ Çeviren: Eren Yücesan Cendey/ Kırmızı Kedi Yayınları/ 104 s. TURHAN GÜNAY eposta: turhangunay@cumhuriyet.com.tr cumkitap@cumhuriyet.com.tr Lorenza Foschini, Guérin’in izini sürünce onun Proust hayranlığını da keşfedip Proust’un Paltosu isimli kitabı yazıyor. İmtiyaz Sahibi: Cumhuriyet Vakfı adına Orhan Erinç?Genel Yayın Yönetmeni: İbrahim Yıldız?Yayın Yönetmeni: Turhan Günay? Sorumlu Müdür: Miyase İlknur?Görsel Yönetmen: Dilek Akıskalı?Yayımlayan: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.Ş.?İdare Merkezi: Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sok. No: 2, 34381 Şişli İstanbul, Tel: 0 (212) 343 72 74 (20 hat) Faks: 0 (212) 343 72 64?Baskı: DPC Doğan Medya Tesisleri, Hoşdere Yolu, 34850 Esenyurt İSTANBUL.?Cumhuriyet Reklam: Genel Müdür: Özlem Ayden/ Genel Müdür Yardımcısı: Nazende Körükçü/ Reklam Koordinatörü: Hakan Çankaya?Reklam Müdürü: Petek Öztürk ?Tel: 0 (212) 251 98 74750 (212) 343 72 74?Yerel süreli yayın?Cumhuriyet gazetesinin ücretsiz ekidir. CUMHURİYET KİTAP SAYI 1197 24 OCAK 2013 ? SAYFA 3