Katalog

Mahmut Turgut’un objektifinden kaybettiklerimiz Yüreğimdeki Çiçekler Mahmut Turgut, yıllarca fotoğrafladığı yazarların, sanat adamlarının portrelerini, ölümlerinin ardından Yüreğimdeki Çiçekler adıyla yayımladı. ? Lütfi ÖZGÜNAYDIN “ varınca anamın yanına biri açar, biri solar yüreğimdeki çiçeklerin kanımı dondurur soğukluğu buz kesmiş ellerinin” toğraflayıp sergilemiş. Sonra kitapların arasına düşmüş ve o sayfaları yazan yazarların sanat adamlarının fotoğraflarına yönelmiş. Bıkıp usanmadan sürdürmüş çalışmasını. Kitap fuarlarında, toplantılarda söyleşilerde onlara hep objektifinden bakmış. Onların yüzünde ki duygularını saptayıp biriktirmiş. Yıllarca yüreğindeki vefa duygusunun edilgenliği ile onların fotoğraflarını çekmiş. 650 çağdaş yazarın fotoğrafını türlü ortamlardan saptayıp almış arşivine eklemiş, Mahmut Turgut... Onların birçoğu göçüp gitmişler bu dünyadan... Eserleri, kitapları yaşamış ama belki suretleri unutulmuş. Mahmut Turgut vefat eden yazarların çizerlerin fotoğraflarını bir kitapta toplayarak onları görsel açıdan da unutturmamış. Yüreğimdeki Çiçekler albümünü, TÜYAP yayımlamış, Enver Ercan yayıma hazırlamış, tasarım danışmanlığını da Sadık Karamustafa yapmış. Mahmut Turgut’un portresi/ portreleri ? Mehmet Arslan GÜVEN ahmut Turgut’u 1990’ların ortalarında, Ankara Fotoğraf Sanatçıları Derneği’nde tanıdım. Renk ve çizgileri, grafiksel düzenlemelerle albenili görüntülerle dönüştürdüğü çalışmalardan oluşan ilk kişisel sergisi “otografik”i, hemen arkasından doğup büyüdüğü topraklara olan vefa borcunu ödediği ve doğa sevgisini işlediği “Doğa’dan Van’dan” başlıklı/ konulu sergisini izledik. Her iki sergide fotoğraf ve sanat dünyasında büyük ilgi gördü. Mahmut Turgut birden kulvar değiştirdi. Portre fotoğrafçılığına yöneldi. Önce, şair olarak yakından izlediği edebiyat ortamındaki edebiyatçıları fotoğraflamaya başladı ve sanata yatkın kişiliğiyle, sanatçı duyarlılığıyla günümüze kadar sürdürdüğü çekimler sonucu klasik tutumundan (belgelemekten) farklı altı yüz elli portrelik bir arşiv oluşturuldu. Nadar, Cameron, Agust Sander, Yusuf Karslı, Ara Güler, Lütfi Özkök, Şakir Eczacıbaşı, Çerkes Karadağ, İsa Çelik. Sistematik olarak portre çalışmış/ çalışan ilk anda akla gelen ünlü fotoğrafçılar. Bilim ve Sanat insanlarına kendilerine özgün stillerle, estetik kaygılarla fotoğraflayarak, geçmişi günümüze günümüzü geleceğe taşıyan sanatçılar. Portre çalışmak oldukça zahmetli bir iştir. Modelle fotoğrafçı arasında kurulması gereken iletişimin önemini kavrayamazsanız, karşılıklı güven ortamı oluşturmazsanız, çalışmalarınız uzun sürmez tıkanır. Kişi, kimlik, ifade, olduğu gibi, görünmek istediği, önden, profilden, fotojenik, samimi, yapmacık, boy, büst, baş, yapay ışık, gerçek ışık (doğal ışık), doğal ortam, stüdyoda, benzemiyor, andırıyor, düzenlenmiş mekân, uygun fon, tek, birlikte, haberli, işlevli, uygun, giysi, aykırı duruş, interaktif, işiyle portre fotoğrafçısının açmazları, uzmanlaşması, gereken olgular, yaklaşımlar. Mahmut Turgut’un 2001’de Kültür Bakanlığı tarafından yayımlanan Objektifimdeki Edebiyatçılar isimli albümündeki ve bu albümdeki fotoğraflarını bilgisel bir yaklaşımla değerlendirirsek, amacının; her zaman doğallığı yakalamak olduğunu, artistik duygu ve düşüncelerle yapılan fon, mekân ve kostüm düzenlemelerinden, yapaylıktan, sıradan zenginleştirilmiş, aslında sıradanlaştırılmış çekimlerden uzak durduğunu, portrelerinin fotoğraf sanatında realizmi ve saygıyı birleştiren bir anlayışın ürünleri olduğunu görürüz. Klasik portre bakış açısıyla, arayışlara girmeden, kişinin karakteri hakkında ipuçları veren, fiziksel özellikleri doğrudan yansıtan, kamerayla barışık, yalın ve içten portreler. Mahmut Turgut olağanüstü, toplumsal ve insani bir çalışmayla harflerle yazanları, ışıkla yazdığı bu albümle bir kez daha ölümsüzleştirmiş, kutlarım. ? ? M (Mahmut Turgut/At Dağları Sırtından Şiirler, Fotoğraflar Güldikeni Yayınları 1977 2. baskı) an Gölü’ne bakmanın keyfi bir başkadır. Mavinin yeşilin tonları çizgi çizgi uzar gider ufka doğru. Arkada Süphan dimdik durur. Gölün bekçisidir; bazen bembeyazdır bazen başı dumanlıdır. Gölün naif renklerinin üstüne kol kanat gerer... Mahmut Turgut işte bu topraklarda Van da doğmuş. Önce o coğrafyanın renklerini, yaşayanlarını çocuklarını fo V Kimler yok ki kitapta; eski başbakanlarımızdan Bülent Ecevit, Ahmet Taner Kışlalı, Ahmet Tevfik Küflü, Arif Damar, Attillâ İlhan, Aziz Nesin, Cahit Külebi, Can Yücel, Demirtaş Ceyhun, Duygu Asena, Erdal İnönü, Erdal Öz, Fakir Baykurt, Fazıl Hüsnü Dağlarca, Fethi Naci, Halit Refiğ, İlhan Berk, İlhan Selçuk, Kemal Özer, Necati Cumalı, Semih Balcıoğlu, Turhan Selçuk, Tomris Uyar, Vedat Günyol ve daha niceleri. 75 yazar ve sanat adamının fotoğrafı var. Kitapta tam sayfa yayımlanan fotoğrafların karşı sayfasında yazarların özgeçmişleri ve eserlerinden alıntılar yapılmış. ONLARI UNUTMADIK... Cahit Külebi’den bir dörtlük: “Çamlıbel’den Tokat’a doğru/ tozlu yolların aktığı ırmak/ ben seni çoktan unuttum/ sen de unuttun mu dön geri bak...” Biz onları unutmadık. Onlar çok şey verdiler bize. Dizeleri yüreğimizde yaşıyor. Kitaplar hep aklımızda. Mahmut Turgut fotoğrafları ile bir kez daha yanımıza getirdi onları. Fotoğraflarına bakıp yazdıklarını anımsıyoruz. Mahmut Turgut son yıllarını yazarların sanatçıların peşinde geçiriyor. Her kitap fuarında onu bir köşede görürsünüz elinde makinesi yazarları izler. Onların anlık duygularını saptar saklar. Fotoğraf adına çok önemli bir işi başarmıştır Mahmut Turgut. Van gölünün kıyısında dünyaya gelen, yaşamı içinde fotoğrafı iş edinen Mahmut Turgut sadece kitaplarla değil, yazarların sanat adamlarının yurtiçinde ve yurtdışında çok sayıda sergisini gerçekleştirmiştir. Yüreğimdeki Çiçekler fotoğraf albümü son yılların yüz akı işlerinden birisi olmuştur. Bu kitabı yayımlayarak TÜYAP’ta önemli bir işe imza atmıştır. Onlar yaşadılar yüzlerce eser bıraktılar gittiler. Mahmut Turgut’un objektifindeki görüntülerle, o anki duyguları bizim önümüzde duruyor. Gülümseyen düşünen, duygusallığını gözlerindeki bakışlarında gördüğümüz onlarca yazarımız anımsamak açısından bir kez daha onlarla birlikte olmak açısından önemli bir kitaptır. Mahmut Turgut’un objektifi sayesinde, okurlarında yüreğindeki vefa duygusu bir daha uyandırmıştır. ? Yüreğimdeki Çiçekler/ Mahmut Turgut/ TÜYAP/160 s. SAYFA 14 ? 9 ŞUBAT 2012 CUMHURİYET KİTAP SAYI 1147