Katalog

Ş iir Atlası CEVAT ÇAPAN Léopold Sédar SENGHOR/ Şiirler/ Çeviren: Nihan IŞIKER éopold Sédar Senghor (1906, Senegal 2001, Fransa): Şair, yazar, devlet adamı, öğretmen... Senegal’in sahil şehri olan Joal’de dünyaya gelir. Zengin bir Katolik tüccarın oğludur. Eğitimine yöredeki misyoner okulunda başlar, ortaöğrenimini Dakar’da tamamlar. 1928’de kazandığı bir bursla Paris Louis le Grand Lisesi’ne girer. 1930’lu yıllarda Sorbonne Üniversitesi’nde okurken Aimé Césaire ve Léon Damas ile birlikte Afrika kültürünün zenginliğini savunan negritude hareketini başlatır. Fransa’da yüksek öğretmenlik dilbilgisi sınavını kazanan ilk Afrikalıdır. İkinci Dünya Savaşı’nda esir düşen Senghor, Nazi kamplarında tutsaklar arasındaki direnişe öncülük eder. Şiirlerinin büyük bir bölümünü bu yıllarda yazar. Serbest bırakıldıktan sonra Fransız Direniş Hareketi’ne katılarak Fransa’nın Alman işgalinden kurtulması için savaşır. 1945 yılında Senegal milletvekili olarak siyasi hayata atılır. 1947’de Afrika’nın önde gelen edebiyat dergisi Afrika’nın Varlığı’nı yayımlamaya başlar. 1951’de Fransız Ulusal Meclisi’ne seçilir. 1956’dan sonra Afrika’daki sömürgelerin yönetimleriyle ilgili değişikliklere karşı çıkarak Afrika ülkelerinin birliğini savunur. 1960 yılında Senegal bağımsızlığını kazanınca devletin ilk cumhurbaşkanı olmuştur. 1966’da Zenci Sanatları Dünya Festivali’ni gerçekleştiren ilk kişidir. 1969’da Fransız Ahlaki ve Siyasal Bilimler Akademisi’ne seçilen ilk siyah üyedir. 1976’da ülkesinin çok partili düzene geçmesini sağlamıştır. Edebiyat ve siyasal çalışmalarından ötürü sayısız ödül, birçok üniversiteden onursal doktorluk unvanları alan Senghor 1980’de cumhurbaşkanlığını bırakır. Aralık 2001’de Fransa’da ölür. İnciler beyaz inciler yavaş damlacıklar taze süt damlacıkları… telgraf telleri boyunca kısa ömürlü ışıklar bu gri, monoton uzun günlerde nereye gidiyorsunuz hangi cennete? hangi cennete? çocukluğumun hiçbir zaman keşfedilmemiş berraklığı… Beyaz Kardeşime Şiir sevgili beyaz kardeş doğduğumda siyahtım ben büyüdüğümde siyah güneşte siyah hastayken siyah… öldüğümde siyah olacağım beyaz adam oysa sen doğduğunda pembeydin büyüdüğünde beyaz… güneşte kırmızı üşüdüğünde mavi korktuğunda yeşil hastaladığında sarı… öldüğünde gri olacaksın öyleyse melez kim ikimizden? Siyah Kadın çıplak kadın, siyah kadın ‘Yola çıktım sonsuza dek geri dönmeyi düşünmeksizin’ L hayatın rengi giydirilmiş senin güzel bedenine gölgende büyüdüm senin ellerinin yumuşaklığı koruyordu gözlerimi şimdi yazın ve öğlenin sıcağında kavrulan yüksek bir tepenin zirvesinden buluyorum seni adanmış toprak güzelliğin yüreğimin derinine çarpıyor şimşeksi bir kartal gibi çıplak kadın, esmer kadın dolgun etli olgun meyve siyah şarabın derin coşkusu dudaklarımı şiirlendiren ağız berrak ufukların savanı doğu rüzgârının heyecanlı okşayışıyla titreyen bozkır oyulmuş tamtam sahibinin parmakları altında inleyen gergin davul senin yanık sesin kutsal şarkısıdır sevgilinin siyah kadın, esmer kadın hiçbir esintinin dalgalandıramadığı atletin böğründeki durgun yağ mali prensesinin böğründeki ilahi kanatlı ceylan inciler yıldızlarıdır geceye çalan teninin. tinsel oyunların hazzı altının yansıması kemirir harelenen bedenini saçlarının gölgesinde hüznüm aydınlanır doğan güneşiyle gözlerinin çıplak kadın, siyah kadın sonsuzlukta sabitlediğim şeklinin şarkısını söylüyorum yiten güzelliğinin kıskanç bir kader yaşamın köklerini beslemek için seni dönüştürmeden küle. Ayrılış Yola çıktım çiy düşmüş patikalarda güneş cıvıldıyordu. Yola çıktım zincirlerden ve kokuşmuş günlerden uzak çirkinlikleri ağız dolusu kusarak. Yola çıktım garip seyahatler için çıplak ve hafif asasız, heybesiz amaçsız... Yola çıktım sonsuza dek geri dönmeyi düşünmeksizin… Satın tüm sürülerimi ama çobanları değil. Yola çıktım mavi ülkelere doğru açık denizleri olan tornadoların kederli tutkusunun sulak ve bereketli ülkelerine. Yola çıktım sonsuza dek geri dönmeyi düşünmeksizin satın tüm mücevherlerimi. ? 2 ŞUBAT 2012 ? SAYFA 21 CUMHURİYET KİTAP SAYI 1146