Katalog

? örtülü deneği;/ eşyalaşan göğsü, siyasa çiy’i…/ oku’mamakla çalkalanıyor dirilik; / insan mı iyi maden? uykusuz soru./ akıllanmış ne çok eşya!/ maske yavrusu öd dükkânları,/ nabzın kilidini kemiriyor; / tükenmiş pencerelerinde, nasır/ tutmuş kılcal ilâhi…/ miskin boyunduruk’un gemine dizilmiş / kuşun düşüğü, göğü koparmış saksıların / yaşantısız çatallarıdır. ah, sığıntı boşluk!/ öpüşmeyi delemeyecek halkın/ mağara hayaleti, gölgeyi kollatır / kuşkunun birine…/ cenin dilinde alçı kistlerdi,/ havanın teknesinde lonca hasadı./ hurda saltanatın kemiğine/ pusuyor makas… / sorusu olmayanın ağırbaşlılığında/ dövüldü örs; bağlı olana uzak oluş / tadında kırılmış ömür budağı…unutur insan kuruluğunu, / söküklerden yolcu yapar; / vuruşum hayat!/ facebookluk fotoğraftan göz ayır,/ eteğinin ağdalı pençesinde dilimle/ kilidi; faltaşı tetiklerdir unvan./ kışkırtılan,/ belleğin kılığı!” (s:9) harf olmayan ya da harf olmayacak hiçbir şey tinsel olarak da var olmaz, hatta letrizmin silueti, dokusu, ruhu, ilgiler, imkânlar el ele verip o şiirin kültür ve kimliğini dokur. Harf bu katmanlarda, bu yapıda hayat bulur. Bu asli durum her harfe bir dil, bir gramer verir; o harfte yaşamanın, o harfe tutunmanın yolunu gösteren dil ve gramer. Harfi bir varlık haline getiren, onu biricik kılan da budur zannımca. Harflerin adlarıyla birlikte belli bir kültür ve kimliği ifade etmesi, imgesel bir çağrıya kapı aralaması bundandır. Bir mıktanıs olarak harf, her şeyi çekip çeviren, kendine bağlayan bir imge olmuştur. Bunda elbette şairdeki birikimin, bizzat şairin varlığının etkili olduğu söylenebilir. Letrizm kültürünü var eden bütün hususlar Fuat Çiftçi şiirinde yoğunlaşma, üst boyutlarıyla ve ayrıntılarıyla var olma, kristalleşme, incelme, estetik bir zirveye ulaşma özelliği sergiler. Letrizmin neden şairle birlikte anıldığı burada daha net anlaşılır; letrizm merkezde doğar ve bu da şairi öne çıkarır. Fuat Çiftçi şiirinde harf belli bir hayat tarzına varan en kestirme yolu imlemektedir. Bu doğrultuda o’nun şiirinde hayatın izine harflerden varılabilir. Bir letrizm formu ve harf ilmeği olarak şairin kendisi, şiir ve letrizm ilişkisinde öne çıkar. Dikkat edilirse, “eteğinin ağdalı pençesinde dilimle” dizesi, o’nun yukarıdaki şiirinde yer alan sözcüklere; sözcüklerin anlam larına karşı bir ayaklanma özelliği taşımaktadır. Bu, Fuat Çiftçi şiiri için ses değerlerine ya da harflerin dizilişineönem vermek demektir. Belki şiirde anlaşılmazlığı özendiren yaygın akımlar ve yeni eleştiri tarafından dayatılan bir özellik olarak, ama aynı zamanda Fuat Çiftçi’nin letrizmsel biçeminde temel bir öğe olarak, açıktan açığa gizemlidir. Aynı zamanda Letrizmi besleyen bu şiirsel gizem, paralel bir şekilde bireyselleşmeye de yol açmaktadır. Bireycilik, ayrışma, kopma, dizeler arası uçurum, yalnızlık, yabancılaşma Fuat Çiftçi şiirinin ayırıcı bir vasfı haline de gelmektedir. Bu farklılıklar, harflerin denizinde boğulmama adına bir mücadele ortaya koymaktadır. Harfe alışmak, harfi kendine alıştırmak istemektedir Fuat Çiftçi. Elbette bütün bunlar da kendi şiirinin gerçekte, çetrefil bir şiir olma yönünü değiştirmemektedir. İşte, son kitabından “İnsan Ek’i” adlı şiir… “yırtık, kamburunu soyununca,/ gerdeğine timsah tutturulmuş/ odalar, kaçışı besliyor…/ kokuların zehrinde ayıklanmış/ evler, hâlâ uysallığın alışverişi./ dönüşü güden ezgin perdelerdir!/ tenha, yokedici tekne, / çıkış da!/ evleri ufalayan diriliş gölgeleri,/ orospuölçer* insan mikrobu./ kendisi olmanın kuraklığıyla süslü / varoluş, yolcuya emanet hurda;/ ‘uçurum kokmaktadır’, evin, insan ek’i.” (s:12) dizelerinde, dış dünyayla örtüşen harflerin de yer aldığını söyleyebilirim. Letrizm; şiirin her yerine ve her şeyine sinen ve onun kimliğinin ipuçlarını ele veren, şiiri okutan, şiiri gezdiren, şiirden anlamlar çıkaran temel yapıdır. Letrizm, Fuat Çiftçi şiirinin ve kimliğinin halesi ve iklimidir. Her harf, kendi anlam haritasının çizgilerinde var olur. Bu bakımdan her harf aslında Fuat Çiftçi şiirinin imgesine atılan bir imza, bir çentiktir. Fuat Çiftçi “Kumaş Atlar” (2012,Yasakmeyve y.) daki şiirleriyle farklı bir çizginin tamamlayıcısı durumundadır. Radikal diyebileceğim şiirlerdir bunlar. Okur olarak bana en çok heyecan veren kitap “Kumaş Atlar” (2012,Yasakmeyve y.) oldu. Fuat Çiftçi’de yeni bir şiir kurmak arzusu, eski olan ve yerleşmiş bulunan pek çok şeye karşı çıkmayı ve onların yerine yenilerini benimsemeyi gerektiriyor. Bu yüzden Fuat Çiftçi kendine özgü bir görünüm, kendine özgü bir düzen sunar, kendine özgü bir sınırlılık getirir, kendine özgü bir kimlik üretir ve sonuçta, kendisi ve okurları için bir şiir kültürü tasarımlar. Kendine özgü kültürel yapısını, kendisi ile aidiyet kurmuş toplumla bütünler. Dahası, kendini ve şiir kültürünü toplum aracılığıyla korur ve sürdürür, topluma da doğal olarak bir yaşam biçimi dayatmış olur. İyi okumalar dilerim. ? Kumaş Atlar/ Fuat Çiftçi/ Komşu Yayınları/ 64 s. 22 KASIM 2012 ? SAYFA 25 CUMHURİYET KİTAP SAYI 1188