Katalog

O kuduğum Kitaplar MET N CELÂL Mobius Dick sağlığıyla ilgilidir. Ishmael yağlı baliMelville’in, Goethe’in eserleri ile hatta na dolu kazanı izleyip ölüm ve deliHitler ve Stalin’le bağlantısı vardır. likle ilgili düşüncelere kapılırken Ringer, romanın macera unsurunu dünya “büyülü bir şekilde tersine sağlamak için projenin hayata geçmesini dönmüştür.” Bu şizofrenik bir duengellemeye çalışırken sürekli iç içe gerumdur ve psikiyatrist Mobius taraçen öykülerin birbirine bağlanıp bir sonufından teşhis edilmiştir. Yani romaca ulaşmasını da sağlar. Biz okurlar da nın adı Moby Dick değil “Mobius Andrew Crumey’in bu öyküler karmaşaDick” olmalıdır. Karmaşık görünen sından nasıl ustalıkla çıktığına, sanki tabu giriş bölümü aslında romanın komamen rastlantılardan oluşan öykülerin nusunu da, getireceği tezleri de baş“hiçbir rastlantı nedensiz değildir” gibi langıçta okuyucuya vermiş oluyor. önemli bir teoriye ulaşmasına şahit oluBu bölümde adları geçen Thomas ruz. Mann, E.T.A Hoffmann, Schumann, Kitabın İngilizce orijinalinde de kullanıSchrödinger, Nietzsche ve Melville lan ve aslında romanın tezini çok iyi ifade romanın kahramanları olacak, onlaeden kapağı mizahi bir anlatı okuyacağıAndrew rın eserleri arasındaki bağlar “Germız yanlış mesajını verse de aslında AnCrumey çek, ne kadar gerçekdrew Crumey’in Mobius Dick’i kuantum tir?” sorusunu sordurtafiziğinin teorileri ile postmodern anlatının rak sonuçta bizi kuanbileşiminden oluşan hemen her sayfasınomancı ve teorik fizik tum fiziğinin temel teorida fizik, psikiyatri, felsefe, müzik ve ededoktoru Andrew Crulerinin tartışmasına yöbiyat ilişkileri hakkında değerli bilgiler veneltecektir. Sanat, felseren macera ve edebi anlatımın dozlarını mey’in Mobius Dick’i fe ve fizik arasındaki ilgiustaca dengeleyen iyi bir roman. (Haziran 2011, Çev.: Özde lendikleri konular, cevap Duygu Gürkan, Metis Yay.) EMMAUS bulmaya çalıştıkları sokuantum fiziğinin temel rular açısından birbirleriAlessandro Baricco Emmaus’da (Temteorilerinden yola çıkıp fini etkileyen sıkı bağ romuz 2011, çev. Şemsa Gezgin, Can zik, felsefe ve edebiyatı man boyunca dikkatimizi çekecektir. FelYay.) dindar gençlerin kahramanı olduğu sefenin cevap aradığı, edebiyatın konu bir değişimin öyküsünü anlatıyor. 1617 temel alarak paralel evedindiği birçok sorunun cevabının fizik yaşlarında dört genç; anlatıcı, Boby, Lurenlerde gelişiyor. Akıcı bilimiyle bulunduğunu, fiziğin kanıtlamak ca ve Santo. Dindarlar, yürekten Tanrı’ya kurgusu ve yarattığı geriistediği teorilerin cevaplarının ise sanatta ve kiliseye bağlılar. Katolik eğitimin katı limle hem postmodern olduğunu görüyoruz. kurallarıyla büyütülhem de bilimkurgusal Eski öğrencisi Don’ın konuşma yapmüşler. İyilik yapmak mak üzere Ringer’i İskoçya’da Ardnahaiçin hastaneye gidiyanlar taşıyan bir roman. nish adlı bir köyün yakınlarındaki nükleer yor, kilisede görev Olaylar Fizikçi John Ringer’ın tereaktöre davet etmesi ile roman hız kaalıyor, kurdukları lefonuna gelen bir mesajla başlıyor; zanıyor. Bu davetteki esas amaç konuyla grupla yine ayinler sı“Beni Ara: H”. Ringer, bir an mesailgili çalışmaları bilinen Ringer’in Amerirasında konserler vejın yıllardır görmediği sevgilisi Hekalı yatırımcıların vakum enerjisi ile çalılen’den geldiğini umar ve göndereşacak kuantum bilgisayarı yaratma pronin kim olduğunu anlamaya çalışırjelerine katılmasını sağlamaktır. Ringer, ken tam olarak kullanamadığı yeni Ishmael’in yağlı balina dolu kazanına model cep telefonunun menüsünde benzeyen bu yapılarda üretilecek çalıştığı üniversite kampusunun edebiyat enerjilerin evrenin düzenini bozacafakültesinde yapılacak bir konuşmanın ğını paralel evrenlerin birbirine kaduyurusu ile karşılaşır. Konuşmanın korışmasına neden olacağını ve dünnusu “Fasit sikloidler”dir. yanın sonunu getirecek büyük felaketlere neden olabileceğini öne “Sikloid geometrik bir eğridir, edebiyat sürerek projeye karşı çıkar. Ama üzerine bir konuşmada duyabileceğiniz Ardnahanish’e geldiğinden beri zabir şey değil” diye düşünen Ringer bu ten birçok gerçeklik birbirine karışkonuşmayı dinlemeye gider. Konuşma maya, Ringer ruhen ve bedenen kenaslında Melville’in Moby Dick’iyle ilgilidir. dini hasta hissetmeye başlamıştır. Kadın konuşmacı Moby Dick’teki balina Romanın yapısı da gelişmelere uygövdelerinden yağ çıkartmak için kullanıgun olarak birbirine paralel dört ayrı lan kazanları temizlerken romanın kahraöykü olarak akmaya başlar. Rinmanı Ishmael’in kazanın özel bir kıvrıma ger’in, kendisiyle aynı zamanda, aynı sahip olduğunu keşfetmesini anlatmakyerlerde yaşayan ve benzer tadır. Bu bir sikloid’dir ve “bir sikloid bohastalık belirtileri gösteren yunca kayan bütün cisimler, mesela beHarry’nin ve Schrödinger’in ünnim sabun taşım, hangi noktadan bırakılü kuantum teorisini bulmasının lırsa bırakılsın tam olarak aynı noktada ve Schumann’ın bir hastanede aşağı iner” tespitini yapar Ishmael. Kodelirerek ölmesinin öyküsünü nuşmacıya göre “sikloid” manikdepresif okuruz. Bu öykülerin hepsinin ya da bipolar denen kişilik için kullanılan bir şekilde Thomas Mann, eski moda bir sözcüktür ve Moby Dick’in Alessandro Baricco E.T.A Hoffmann, Nietzsche ve bu bölümü geometri hakkında değil akıl R riyorlar. Çok normaller, normal olmaktan da başka plan yok hayatlarında. Aileleri manevi anlamda olduğu kadar maddi olarak da muhafazakârlar. “Odalardan çıkarken ışığın söndürüldüğü, salondaki koltukların selofonla kaplı olduğu bir dünya. (...) Yumurta akının bir bardak içinde buzdolabında korunduğu, lokantaya çok ender ve ancak pazar günleri gidildiği yıllar.” Ve önlerinde akıp giden bir hayat var. Bu hayatı yaşayanlar da haklarında hiçbir şey bilmedikleri ama tanımaya can attıkları insanlar. İnançsız, ahlakla pek ilişkileri olmayan, parayla yakından ilişkili, paranın ya da bilginin verdiği güçle hesapsız kitapsız yaşayan insanlar. Onların yaydıkları ışık gençleri kendine doğru çekiyor. Bu çekimin simgesi de Andre adlı bir genç kız. “Andre kimsenin değildir ama yine de biliriz ki, o herkesindir.” Herkesin güzelliğinin farkında olduğu, biraz sert, biraz erkeksi bir genç kız. Andre’ye duydukları özlem aynı zamanda kendilerine oldukça yabancı gelen bu yaşam biçimine duydukları özlemdir. Doğal olarak bu özlemi açıkça ne kendilerine ne de birbirlerine ifade edemezler. Bir kırılma noktası gerekir. Andre’nin yağmurlu bir günde kendini nehre atarak intihar teşebbüsünde bulunması mıdır bu nokta? Andre’nin atladığı köprüye giderler ama intiharın nedenini çözemezler. Çünkü sözlüklerinde ne intihar, ne acı, ne de ölüm vardır. Tanrı’nın verdiği canı yine Tanrı alacaktır. Sonuna kadar yaşanacaktır. Gençlerin son derece steril ve korunaklı görünen hayatlarında aslında dertler de, acılar da vardır. Luca’nın babasının yemek sofrasından fırlayıp kendini balkona atmaları tipik bir örnektir. Ama onlar acılarını saklamayı, paylaşmamayı öğrenmişlerdir. Çoğu derdi, sıkıntıyı yazgı olarak kabullenirler. Sınırı ilk aşan Boby olur ve tüm cesaretini toplayıp dans ettiğini bildikleri Andre’yi arar ve solist olarak müzik gruplarına katılmasını teklif eder. Andre teklifi reddeder ama artık bu arkadaş grubundan haberdardır. Sonunda anlatıcının kız arkadaşının aracılığıyla Andre ile tanışırlar ve özledikleri hayata karışmaya başlarlar. Hayatlarındaki tabular birer birer yıkılır; uyuşturucu, alkol, grup seks... Bu çılgınlığın tepe noktası bir grup seks gecesinden sonra Andre’nin hamile kalmasıdır. Andre baba adayını aramaz ama onlar “hangimiz baba” diye merak eder. Arkadaş grubunun dağılmasına neden olacak bir gelişmedir bu ve çok daha büyük trajedilere yol açacaktır. Kitaba adını veren Emmaus İncil’den bir meselmiş. Kudüs’te son yaşananları, İsa’nın ölümünü tartışarak Emmaus köyüne doğru yürüyen iki adama biri yaklaşır ve ne konuştuklarını sorar. Onlar da adamın olaylardan habersiz olmasına şaşarak ona İsa’nın ölümünü anlatırlar. Yemekte kendileriyle ekmeğini paylaşan kişi yanlarından ayrılınca onun İsa olduğunu anlarlar. Anlatıcının buradan çıkardığı ders romanın da mesajıdır; “her şeyin nasıl başladığını ve nasıl sona erdiğini biliyoruz ama öze varamıyoruz. Başlangıcız ama sonucuz – her zaman geç ulaşılan bulgu.” Alessandro Baricco iyi bir anlatıcı. Toplam 122 sayfada oldukça derin konuları az ve öz sözle anlatıyor. Boşa laf etmiyor, her cümlenin hakkını veriyor. Emmaus’da Katoliklik ekseninde işlenen, tartışmaya açılan sorular aslında tüm dinî inanıştakilerin ve muhafazakârların sorguladıkları meseleler. SAYFA 12 1 EYLÜL 2011 CUMHURİYET KİTAP SAYI 1124 CUMH